Katalog

CUMHURİYET 10 ErlDl 1977 TE D l SANATEDEBIYAT Ilgaz'ın tipleri Tekln SÖNMEZ oeı Djfsun (1) «Sız Ahr*et q bl adamlarla uğraşomazsınız. Kacını kacırtmışın bu memleketten / . / Bir karış toprak da vermeı'eceksın tutunacok1» sözlerıyle oğıu Şgrrsı yı kızıştırır. îsmet KEMAL H Bu ÇOZIPTIP e eme donüşme sCrecınde Ah> metler Recepler ve Gulluler, şu belırieyıcl gerCeklerle kuşatılm ştır. 1 Ekonomlk erkin blcimıendırdıgl slya?al egerrenlık gudurrunde ıl ve ılce gorevhlerı Hocı Dursuniardan yana etkın, Hacı Dursunlara karşı etklslz olurlar. 2 Toplunsol üretıml bıre/In mj'kıvetine bağlayon kopıtalıst sıstem Turkıye koşullanrda hızlı bır kururrlaşma aşomasına yonelır. Bu cerceve Içınde. bın'erce donüm verımlt hozme toprağı da kışisel mülklyete boğışlanmıştır. O,sa. emekcıler; cınsel üretkenl kte de secme özgurlerını kuilanamaztar. 0 llklnde, Hacı Dursunların karşıs>nda «dlkllmek, kanurt karşısında dıkılmek >le ozdeş eayılır Cumhurıvet kurumları, Hacı Dursunları her alanda güvencs olt na alan bır gösterge duzeylne Indırgenir. Fızıksel erkıne güvenlı, hak oramada savını topluca bır dayanışma lle vureklendıren A*imst tlpleşmesı. blr gerceklık olarok devreye gırer Ot« vanda yasa yürutüculerı ıle Hocı Dursun bütı,nle$mes nl Hamıt, kuşku'ar \,e ıkırcıklı eğmmlerle gozleyecektır. Bu tıplesme son cözumde Homıtlerin uzlaşmacı eğılınlerını yansıtacaktır. b • Ikınc de, «Fındık fabrıkosı»nda colışon Recep lıe Gullu nun cetın koşullarda sevdoya ionuşen yakınlıkian, evlenme g rışımlerı ve davranışlarındakı guzel yalınlık Meta üretımıne sekte vurur, gere«cesıyle onlenır «Nomusunla gorul verip ev.eneceksın haaai Işte namussuzluğun dık alâsını o zaman yaparsın sen1 Senln üc kap y»mekle ıkı oğun karnını dovuru/orsam evlenesm diye değıl, şu makinenın kolunu günde 12 saat Cevlresın dıye yapıyorum » Gul'u Recep bır eşmesıne { nsanla Inson lllşkısıne) set ceken Hacı Dursun Gullu yü 16 yasından 18 yoşına cıkarttırıp, oğlu lunperç Şemsı'n n cınsel soldırılorına bılıncle teslım edar Bu oşamada Gullü nun cınsel üretkenlıgi. Insan'o ınsan ılış kı=ırden ırak'aştırılıp, sermaye meta ıl şkısıne donüşturulmuştur. Hacı Djrsun tBugün blr emrl bak vökl oldu da gozlerımı bır yundum mu pavrıka (fobrıko) kırnın'? U kızı evlattan saymozsak senın1» cozumlemesıyle oğlunu koltukloyacaktır Bu yoklaşım, Hacı Dursunların feodal kultur tortularıyla olan sıkı bağlarını ele verır Öte yandan cUlan tuttuk bu memleket kolktns n d ve / / Memlekete hıznetın bu kodar o l j r ı şorlataniıgı/la gunumuz tlcaret erbobı olduğjnu do kanıtlavocoktır Feodal kulturun tekel nc'e bır kafay a rremlSKet kavramını derragoı k br s 'ah gıbı kullanma b lınc nde Bunumuz sıyaset adan an kadar da gırışımcıdır Somurulen Turkr, e koşu'lannda ekonomıfl ve s yosal pıramıtteşme Hacı Dursun lorın yorctmo ve guçlendırme omacına yonelıktır Denılebılır kı Hacı Dursunlor bır yanlarıyla kopıtalızm oncesi dönemın ururlen o'dukicrı kador. otekı Vanlorıyla da tarım kap tciızmnden endustri kapıtolızmıne gecış surecınde devre,'e grerler. Yer ne gore dın locır'ığı yapar riın kurumunun «ente'nasycmalî ılıslılerını yurutur, \erın© gore de »f'Vlı sanavn sloganlan atarok lekno»İl mllliyetçıligi(i) dehasmı \aratırlar Dahası sıvaset olan.nda Yurtsever ene<cılerı ve aydınları karGİamaya cal =r k»ndılennı cMıllıyeta» Ilan eder. bu arada Boşbakan kardeshaj gerceklığıne burunup somurj olonındo yerlerını kımseye koptırmazlar G^iumuz Tj'k /esı nrtp « /osai acıdin Ptkın oluşıarı, endustrı eTiekcılenn n say sol coğunluga henuz uiaşrıarnış ıg yia acıklanabılr Ronandcki cıaylar orgjlenmesının son oşarrismda cctışkı K zışmış, landarmonm do boskı = ıyia Ahrıet n anası olmuştur Bu ana kTdar, bu uğraşna B^lık olmayı, top uco dırenmeıi oneren yurekle^dıren Annet bekleimpdık hü gercskhk karş ^ında, denetımslı bıreysel tepkı tuzağına duseı ektır Genel oıarak Turl' ye koS ı lannda O7el o'orak Ahnel 'iDİeşmesl ocıs ndan olağon b r tepkı b'CiTiri r bu B J tepki bıc ITII toplumsol ıce'ikiı b'r d renısın b revsei kap smo olonmc •a/rrosıvlo Ahmet n fınd H k toprak çınşmı, kelepçe^e ve mapushaneye donuşecektır Bu olaylar r'qu!emesl ıcmc'e gelısen Rec^p \e Gutlu kımlıklerı de olumlu kışılıkierını ker°;leyerek bırleştırrrede onle ne cıkonlan zorkklon osomai'lar G J I I J er ve Recepler her çe/opn onc9 Insan olmonın guz«l yolınhgıyla, c nurptken'ıgını de fhayotın otekı ceps =ilıkiprının heierın^ıe oidLqıı aıbıl auvenre altıno olan ovako bır me1 anda \e baş^o br kapışnaoa Hscı Ours^n'ora yenık dusece<lerOır \ ' e \/nı k\ tonhınm bosko bi' kesıt nd» başka bır mekc'da ve DOŞKO bır <apışmada Ha r D'orsun'on ve yandaşıarm tarıh sahnesıncen yııe onıor ındifecekleıdu rie Abdulmnbazlar Totar Ramazinior, Tırp ışon SadKİar Kurt Zeyneılsr Hovdorlar • Enıneier Armetler Recpp'T • Güikjier olorak torı isel nr ron dn daha ılerl du«un va aylem duzeylenyle Koi ıclo omuz omuzo bu ıçı başnrocakloraır Bunu boyla bı'elım MB bu romonın W nrı r H rı > p hu rnrvTnookı tıpler OClSınaon) ı 1 R fot I goz don bekie elım. <cocuk»larımıza ılışkın «eoebıvatî r » ayrıca vor olup olmadıgı kov cocukları lcn yazmak qeregınm dt/uıup duyulnadıgı: c o d k yazmırm eğ tı<n ac sından ıcerığı ve bıcın* ı'e içenğe gore bu konuda gslenekse! halk anintımından nasıl yararlanılobıleceğı yoksul halk coctl'arına okjma olonoqı haz'rlamakta devlete duşen görevler Lzer nae durulnuştur |Ozellıkle Ko^un Cocuğu Yayınları'nm N Dodcloğlu ımzalı 1977 soruşturması Cumhunyet, Vatan gazetelerı 'ie Mı|lı,et Sarct Derglsı, TÜTK Dılı sayfcları. ac k oturumlar v b ) Gunürruzde kuşk JSJZ haKİı olcraK tcocuk edebı/atıvndan soz ed leb lır B j ad oltında toplcncbılecek b r ,azın tt.ru bızde de vardır ve son y 1 orda g dere< arfnış. daha da belırlenmıştır Onemseme, ayikloma, coğoltma ışlenl surdurjimektedır Ns kı kesın ovrım >e kıtaba kıtaplıklara gore Kes rKes bolumleme yailıştır bence Yanl şlık once yet.şkn ıdrak ne yakın cocuklar, ve nerfds/se cocukla bır denılebıleceK ^et skınler \okrrus gıb', cocugu hıc buyunpz r <p ıdrakslz ~» kucCk yetışkını ıse tum yosarıa alanlarırda şaşmaz cıadı ı^Ier, buyuklük er Icırde gorme altskanhklanndan doömnktadır Yaşı havası kapscmı ned r coCUKIO yetıskıilloın'' S nırlandırmaior. cizgı cekme er nerede başlnı'* Coruxfar yetışkinlıği hangı okuma kultür ve egıtımvle ed necek vetışkın'er cocjkları na«ıl daha 1yi onlayıp değerlenrfırecekler'' «He' kıtap bır dunya» denırken ve kı'aplaria o ı^rın h rbıng konstırılmaması perekirken (duşundurucu oyalayıcı dınlendırıcı ovijncak gehşre erı dısında \, bu riunyayo her cağdakı ınsanın boknası onlenmelı mı ömenebı'ır mı kıtao ser aılenv.e ovı.ncak se'gılerı bıro rıne kanştınlabılir m ı ' . De'p'i «u «C" r ık pHebı/nt'» crtı \.^rıKe bıls bo' İe b r vo?m ye'ışVn e Z oman zaman va? n dun Tsıria özel mahken elerı bıle henjz kurulamamış dnn coğ lcl b rşey'er S^rerebı eceğl ^ozııpca toa no vorobıleceğl özde, so/ıda, bıcımde oımolıdır Cocdkiorı sokıncalı yo^mlardan korLna yosası f ı nın boşluğu hotta boşunalığı bır yona cağdoş toplumcu yenl okın>larla gelen oğrenme ve bıhnclenme cogolır^nda bu turden bu bolum'emeüen genell kle yarar'anılabılmesi ıcın anlai m usta'ığına vorılrrış olmalı geleneksel halk anlotımının bıcıme ture cmaca uyqun en son gerekçe ve yorumlarına ba \uru malı sunuşto abortma ve sozlost rna vıneleme ve durdunma kısırlo=;tırnrı ve renksızleştırme ortamına gınımerrtış bu'unmalıdır Çocuk yazının n PO m c r rıgı ve acısı, yetışkınler yazın nın ıcenk ve eğıtım acsıyie bırdır ıc ıcedır O.sa oiso konular bu aTiac'a dcha korrrcşasız. aniaşılır tonda secılmelı arlotım bu btnncıs nde dnto kısa, saie kn ay uygj'anrralı aeıebılır (Bbroda bır ncktaya değınneden geceı ı,ecegım Nasıl kı cagın kıtaplor nda CogunluKla kısa ve oz yozılm slık aran,vorsa oyle de \alnız cocuk k tapla r nda deg I yetışKin K topiamda da resımıeneler desen'emeler gereklı hatta kccınılmaz olabıtır Bu bıcınr» sunuslar ustelık k taba ılgınclık, belletıcıllk san arını ekler ı cKo/ cocukları ıcın vozmak» sorununa gelınce Şımdılerde. artık bo/le bır a\ırma (belkı de ayrıcolığa, gereklılık kaİTicdığı kon sındavın UTudum $u kı, colışanlarımız. calışnayo hoz r olaılanm z ve bu konjda yapılmış hazırl klarımız ıc n top um yapısma bıl rre uyqjn uyqulamolar gercekleştırı'dıg rde koj cocLgu kent cocugu bolur^lerre? nden cel'skısmden soz edıiemıvecek, vjlkenın tbm cocukları oynı ortama o/nı koşullora ve boşto ekonomık, ku'turel gelışmelere vazgı'ara bağlanacak'ır Bır de cDeviet >oksul l~olı< cocuklarına o<umo olonağı hozırlas n» denı/or Gercı Anayoso ınızda dolo/lı olarok bu noktoya egıl.ş ve degırışler var Ana aoaoa cocuk yazın ve yay nlarmda da şu bılınen csomuruye soi> venşler, salın^lrro gucune, fırsatına eşıtl'k getırışler, nıtel cı bel'ı tsosyal devlet» kurulusundan uzok salt soyu» cn anıı Devlet elıyle hanı anamolcı tetde bır» yontemerı,!e gercekleştırılebılecek mıdır' YoksJİIuğu ortodan kaldıron dPvlet, uljsunun. halkmın, tcplumunun tum b j \UK kucuk cocu^larına, e/lotlarına OKIJma olonak'arını da getırır Ve bu de/iet, tvakmoilar ı\asaklama»lar gıbı "ikmalar kargaşolar ıle utanc verıcı hıcbır da/ronısın arcında kosmoz. kımseyl de koştjrmaı İ3"e bep'° tnürn oncelıkl" bu n^k. tolardan vaklaşılmabd r Yarı ş mı duşjnuyorum? Bir klasik mi? Selim tLERt ab zâde Nâz m ın «Zehra»sı kltap olarak ya.ımlanalı nıhayet seksen \ıl gectı B J romapın Servetı Funun dergıs nde tefrıka edı1 ş ysa 1895 tcrıh re restlı/or Cok genc \osta o'en cağdaşlanna oranio forklı seylerden soz ocon yaz ş bıcımınde ozgunlukler gosteren Nabı zade Nozım, bugunku romancılıgımızn klasıklerınden sayılobılır m t ' Boyle bır soruvu Qunderre getırrrek oe, roman konusundakı tartışma'cnTiızo belkı yenı bır yanıt getırecek . Cunku «Zehramın ozel onemı olduğuna ınanıvortm bu ^apt ılKel naturanst vonserıelerı bır yapa bıze ınian psıkofonsınden soz acmak ısten ştı Zehranın kışıl'gı dumduz roman kışılerı arasında (?lntıbahtm kışılerı ornekse. gercekten kendıne ozgu nıtelıkıer toşır En azından k skanct r Zehra ıvılık \a da kotuluk onun varlığında artıV yazor n beI rlfd ğı bır mesele olmaktan çıkor Ahı°t Mıthat Ffendı nın psıkolopyle ılgılanTiedıoT b lu'Oroz Namık Kemal se ıyi scndığma koru korune ı>ı kotu bıldıâıne de Nuh a peycjamber demezcesıne kctu bakmıştı Nabı zade Nâzırn ın \aratısal kiTİıgı kıskonclığı koşutluğunda hem ıyı. hpm ko'u olablı.or, evrense ınsana benzıyordJ aı cok . m $cas na vözeı haval yuklenmlş bokışları dudaklorı yardımıyla gonljne cevırmek ıstı/orTiuş gıbı o şırın goz'erın uzerıie uz^n blr opuş kondurdu » Uslup ne kadar Namık Kemo «e KIŞ 'ere gecıştekı acemllık de o kodar Tanzımot romanıdır Gercekcılıkle naturaılzm ornsnıja bır gelg tl vasamıs Nabızâde nın Balzac romamna, Zola deneycılıO ne oranla, hıc olrrazsa bu Ilk tanıtiş currlesınde cKamelvalı Kadın» duyarlığ na soplamp kaldığı be'lıdr. Fakot «Zehra>nın üstal kh vanı ek ekt k yön seme erıne karşn ıkl ayrı dazleTide gelışır 1 Zehra kıskancîığı,la COK değ şık blzlm romanımızda o gjne dek nesne lıgı ıcmde ış'enmemış b r psıkoloım n ınsan dır Kotuiuk e / lığl kutuplarda yaçaması, tutkuvıa nefretı erı\ıkîe ta ş mas' henhg nın herhangı b.r ınsana daro aoğ ru bır de>ısle nsanın ıc ojnycs na denk duşeblecek ın'ş CIK şları, o n j bjtun yapıt bo,jnca unutulmaz kılar. Asıl Zerra ,ı roaian bıt*ı<'en vanı yaz'nsal acemı ıkier sora erdıkîen sova belleğımızds yaşatırız. 2 NatüralızTi tutkuiu yazormız, Osisnlı topıumunun bılgı ve kavrayış gucunu ıster ıstemez goz onunde tutmuş. bu tutKusunu, ancak yersel betımlerde doyjrabılnıışnr Ve bu ^ersel betımler romonın ayrı bır ozçlngmi olaştu'aoılrrış lır cZehra oa eskı Istanbul tuİLmbac lorın n yaşa yışları tuluat t yatrosu Boaaz cı g^ce eğienrelerı kışları Be/oğlu gercek çlzgılerı>le yer aur (.. )» (Behcet Necatıgıli. cZehra», tlntıboh»ta ras'ladığımız tarzdon kesın bır chlâk onermez Yazar cek' ebılm ştır aradan Bız, onun bıldırıs nl olayları ve kış lerı anlatışmdan cıkarabılırız Zenra nın kıs<ancl'ğı ne kodor carpık. fakat buyuKsa, yazarımızın ahlak konusundakı dolaylı bıldır sı de o kadar olışılmış ve \azık kı ışlevsızdır Suphl bır carıyeyle ılışkı kjror BL aşkın cmsel yanını da ıceren b r ılışkıdır Suphı nın cmsel doyumu korısı Zehra'dan degıl de canye Sırncemol'e sokak kadınlarından gecer Cınsel lık satın alınabılır bır olgu gıbıdır Ronan n başia'inda cok ınce bır tasvırde, Zehra nm bır rsE m olupak kolacagı hıcbır zamon duyan duyuran ureten ve jretme isteğı uyandıran ınsana donuşeme/ecegı hep blr duş kışısl kalacoğı sez üınlmıştır fBahceds qörduğü vücu* blr gul fldan,nın sararmış yapraklannı Koparma^la meşgul oulunuyordu Sqclarını gelişıguzel. darmadagınık t j tamlar bıcımınde top QT. ş orkasına doğu atıvermış Kavunıcı renkh satenrjen bır hafıf entan gıymış entarının kolları dırssk'erını pek de aş mı/or, beyaz Kolları meıaanda enta'inın gogjs duğmelerlnden ıkl tanesı cozulmuş, ıcmdekl gcm legın goğsu acılmış. ok bağrı gorunme<te Dar entorı boğrını ortemeyecek kertede idı» Bu goruntulemede. onca cınsel cekıcılığe karşın genckızın «sararmış yapraklar kcparmas » motıfl erk9ğı yalnızca platonık aşka surukleyecektır M te kım oyle de olur Zehra nın cınsel acıdan do,umlu olduğunu hıc ılerl surebılır mıvız? TCırk rorıanı, Turk edeblvotı uzun vıllar o$kın guzellıgını hep kovuşamcmakta arcmış, gerceklığı ve tabıı alobıldığıne zedelerrıştır Sırrıcemal ve sokak kadını Uronı nın Suphı /ie ılışkılert nasıl do bayağı, aşksız ve çırKindıri Asıi eleştlrılmesi, hattâ ahlâki ocıdan yerılTesı gereken bu lctenlıksız cınsel ııışkılerdır. T N rın de beğent ıle ızleveb leceğı, o ı ar< «Z°vn» Q«cen vuzyılm bir orto tabaka aıiss n' ırdeleyerek catısını kurar. Uk bolumler de psıkoloıi,e acıktır. ama, doha cok toplumsa'ı anlatrrak ıstedığ'nl duşunuruz yazarın Top UTI yasa""indan beilı bır sınıfın dış dunyasından kesıtler verı ecektır sankı ele dolantı ogesının kors mızo c kabıleceğını hıc unmavız Oysa romartn ıkırcı ya'isı butunu, e psıkoloııye bu psıkoıO|i toplu^ı^al temel ne oturtulamadıgındon da onun ılkel dolanMarıno yonelıktır Ylne de bır kadmın (ınsanın dıyebılırız) du/gu dunyası, gecen yuzvıl n Osmanlı toplumundoki baskı sorunları cercevesmde butun enır Zehra yı k skanç \'O pan bıraz da tcplumun b rey uzenndekı bask andır Nobı zâde Nâzım bunu anlatnaz, yalnızra bİ7 dij/UTsarız yapıt n naturalızme en cok ya<laşan tavrı da bu gıbld r tZeha»iın abartık. acıklı sonu do bu n n bır başka talihsızlığıdır. Yapıt tıpkı «Intıbah» gıb! ona bötunle ıll$kl= kurulamarr ş bır cevre tasvınyle baş'ar Bofiazıcı aniatılmaktadır («ıntıbah»tays«ı Camlıca) kn abolık a\ısıg'nn buvusune kcpılrıısken roman n boşkısılen bırdenbıre. hıcbır ozel gec1?. tanıtış gereksınllmekslzın önümuzde belırlrler. Çocuk yazını Karatahtaya gömüıen öğretmen Az önce dog glblydlk Gozlerima inanamıyorum Ne de cabuk devrildlk Oluverdlk yere du*mu$ gokte Demek kl nozlı yarlm Sevgislz sevmlşlz blrbırımlzl Turkulerl eksik soylemişlz Saclonnmı? meğer Ruzgarı pufur pufur estlren Bacomııı baca yapan dumonmı; Demlr onde pas arkada Kovalaşıp duruyorlar hep ( Ama nicln buğday danesınln iç nd9 Ellm yetse de tutabilsem Unu (?ıklo karan ellerinden B«n senl sevdlm «evell Yuzunü ısıkla yuyan yarım Kemlk önde köpek arkada Kovalaşıp duruyorlar hep Pekl ama nlcln yanl Başka hıc ver kalmamıs glbl III» d« »llrlerimln lcinds Gücüm yets« Ho anlatabllsem Nlcln karatahtaya gömuldu Anadolu'do blr öğretmen Yureğl dillm dlllm sevgl Ustu bası borc lclnde Yas lcinde ceblr denkleml«rl Ellm yets» de dokunabılsem Hlc »llr yazmamıslarm Gözlerlndekl şllre «Suphi Zehra'nın masL,m yuzünü b'r beğenı,ıe ızledıtcten sonra gümuşselvl ıcine dal Necati GtNGÖR OKUrv'AYA YAZMAM BASLAD ĞINIZ DÖ NEMI SIZDE YAZMA TUTKUSU UYANDRAN YAZARLARI YAPITLARI ANLATIR MISINıZ7 Doğum \ılım da okuna^a başlama yı'larım da dumanlar ıcmde. belırsız Zılede olduguru. Bınncı Dunya Scnaşmın bıttığı, Kurtuluş Savaşımızın başladığı. Çetelerle, ısyanlarla dolu yıl'arda bulundugumu anımsıyorum Kesırl kle bıldıgım. o iemın beni cok kuçuk yaşta, belkı de b rkac yaşımda tKen. mahal e meKtebıne, numune okuluno. anookuluna zorlo g o i derdıklerıdır O sırada her gun gıtmemekte dırendm Okul benım ıcın gj'bet aıbıydı lcımdek' bur<ulmalorın ılk nı okullaro gıtmekte duydum Annemden cok da/ak yedım Komurluklere kopatı'dım. Bu den ı COK zorlamo ve tepkıye korşın, en sonunda verdıklerı uzak b r ılkoku'da, mcholle hocolıgından yetışme, rur yuzlu, gazel renklı elışlen yaptıran Pamuk Hoca bana oku u sevdırdı Oncan sonro lıse\ı bıtırınceye dek hıc dersten kacr"Gdi'n Ama. b la gım, bana yapıion b lırcsızhkten doğon bır zulumdu Bu koşullar ıc nde bır çocjgun oğrenımden tıksnmesl doğcldı Inan n, o denh kucuk ıken onula gonaermışler kı lıseyı bıt rdıgmoe SOKOlım cıkmomştı En oz uc dort yıl kaybettığıme gore, demek kı. cok kuctk yaşta okutulmuşum Iste o gunle'de, henuz entarıyle dolaşırken, bır okşcrı babam e/e Altın Işık ı, Cocu< ar Cennetı nı Altın Cıftlık ı getırd Ben de bunları okuno/o caba gosterdım. Yazına karşı ılk tutKum o gunlerde başlodı sanyo r um Ikı Cocugun Devrıâlerrı Jul Vern ın yapıtları bana OKjmayı sevaırdı Sozunu ettıgım zoria okutma yıllarından sonra gelen doğol o<urra \iMonnda llkokulun ucuncü smıfndo bulunurken done done OKuduğum Hamner Tanhı, obur tarıhsel yapıtlar ve romanlar ıçımde ufaktan ufoktan tutLsan bır ozen atejını buvjt'u KucJk vaşta ho!k yazın nı da vakmdan i7lemedım Turku cağırmasmı do bılmen HalkbıliTi kaynacjına nasıl yoneldıginı da oiioyomvorum Yolnız bır eskı handa ot jrdu^unuz Çamlıbel vı'lonnda hanın ciundekı oıkta bent /op p degınen ce v l r d ğ m Ic avluda kubbeli fınnlar, soğlam kopruler yaptığım sıralardo hep tek başıma)Qm O s ralardo ıcımde bır cııga «u g bı akan auygusallığı (romantizmı), karşımızdaKi demırcı dukkânında. oltımızrakı dıspanserde ve gelıp gecen iandormaların atlannın nallanndo parıldayan yaşamı uzun uzun izledığml şımdl cok belırgın olarak onımsıyorum Işte böylece şııre başladım ILK YAZILARINIZ, YAYINLAMA OLANAKLARINIZ, ÇEVREN1ZIN ETKILERI? Co< kuçuk yaşta şıır yazdım. Hıcbi» rlnı Degenmedım, soklamad m Bılmem ınamr mısınız? Ilk cıraklık şıırlerım. Adamın Bınndekıler Belkı blrkac tans doha vardır H ç bırını ne bılıyorum, ne onımsıvorum An.msadıgım, babarrın olumu sırasmda yazdıg m «IHtıyar Katır> adlı şıırle. «Uzanacağım bır ılah gıbı / Ustümden be/az kuş'ar ucacak» gıbılerden bır ikl aıze Aılem roman okjmamaa etkıll olnuştur Turkiy<e de sanatc ıcn bü^ük koloylık var Bıraz şııre heves eden her lâf eoesı bıraz da gırışken olursa hemen tanınıverır Ben yayın yonunden hıcbır gucluge ugrcTad m M Cahıt N Cohıt, Cahıt Kulebı takmo odlorıyle 1937'de yayımlamaya boşladıg m şıırler kolayca dıkkatı cektı Aıac ın o sırado Fransızca okutman ıâı yapt qı S'nıflarda bu t c adı ayrı ayrı ogiugunu dj>,dum Sckak ta Uk ıkl şıır c kınca A'ac tan cok nazık ve korurravo ısteklı bır nektup aldım Bıraz şımorıkt m Yan tlomcdım Tanışmck. Fran sızca ogre'rrek yolundokı onerılerinden de yararioimadım O mektubu nosıl oldu bılmıyoruT. on yıl kador once vıtırdım ALD'ĞINIZ ÖDÜLLER? UNLENIŞINIZ? BJGUNKU YAZMA ORTAMINIZ? te Turk Dıl Kurumu'nı,n, o /ıl kurdugu ı'k edebıyat ö d d j n ü oldım. Gırg/ken. yaşlı olduğum nedenıyle odu'e gırmeiTKTnı Atac ve S K. Yetkın ıierl surerek bana oviarını verneyeceklerını soyledıler, «Gireceğımı, oy venn vermemelermın benı ılgılendırmeyecegını» belırttım Odulü olınca kıyamet koptu Kıml romon, oykü, vb tuierle şıır n bır arcdo değerlendırıiemeyeceğ nl, elmayla arnutun bır aroda toplanamıyaco^ını Ilerı s j r d u Kım'vse narrusumla k a z c d ı flım ekmeğımı nerdeyse tıaram ederceslna ded^odu elestırl v« Iftıroda bulundu Bjnlorın sonucunda. hepsmden ds ntkılı olorak benl unutmus oorunduler Be adamlar şlırlerlmf unu*uvorsunuz dn rıcın kotülük vopmak yolunda benl unutmuycsunuz (') on nsılır gıbl deJH bunlor Buqune değm yazabıldiğım tCnü ikl y jzden az scyıda şıırler Ne para kazandım. ne şohret, yıne de kendıml boğışlatomadm Benden on yaş bu/uk ol'io benden n onbeş vıl sorro odul alıp. yıne de ık ncı kez o d j l olmck lcin «enval furlu» g nşın'erde bulunonlan gordükce puluyorum. Eğer eleştirılebıiseydl bun'ar, Zehro'nm bızs bugun onca garıp gorunen kıskanclığı cok da'ia başka bır duzleme oturtu'abılecek pla'omk aşu sımgesl kadın, bırdenbıre başka bır ps kolo|inın başka nedenler dolayısıyle acı ceken, k skanan kışısı olacaktı... (Yüksek duze/aekı tutkulara edebıyat urunönün yer vermesı gerektığ nl ıleı suren yazorımız, bu tutkuiarı. bı ınsemek gsekırse Osmanlı toplumjnun dural yaşan yla koştluk kurarak ışledığmden kesın bır kışısellıge ulaşamamıstır Belkl bu acıdan yo'ın bır gercekcıdır de arra eleştırısl alabıldığıne yalınkattırı Seksen yıl önce vovım!a"Tt ş şımdi ve belkı yarın klasik dlye tanıdığım z tanı,acağımız bır roman bakın hangi şaşkınlıHardon gecıyor Top lumsal kesitl mi betımleyecektl romancı, yok 1 ^ b revcl bır psıkoloııde mi takıl p kolacoktı . Herhalde toplumsal konumuna oturtulmuş bıreyselı arr,ordu asıl özleml buydu Nabı zâde Nâzım n cok genc yaşta bu arayışı vuk'enmesml sa\gı, a korşılodiKtan sonra, seksen \ıldır toplumu ve ınsonı cnlatrrada hâlâ benzer van Igılorla boğus tuğumuzu da söyleyelım Aşkın cı'gmlıklarndao carpık, ama dedığım g bı buyuk k'SKanclıkfan «oz acarken, bunca yıllık botı ılık tavr mıza karşn b rbınmıze fıs Idayıp duruyoruz ancak tZehro» bır klasik kuşkusuz' cunkj Vilın edebıyatı onun fısıltıiarını aşamıycr. seı<sen Ali Yİ V CE ZORUNLU Yürukoyun uzanmış cenesl toprak Içlnde; blr başkosımn dlıleıi arasında boynu; morarma/a boşlamı?; şakaklanndakl damarlar şlşmış Kımıldamıyor, Blr hareket, son cırpıms'' Yum gozlenni Hayır hayır Yalnızea güzel blr ksndml bırokıç bu Kaslan gevşlyor, Yavaşça blr gulumseme yayılıyor yuzune, pencered»n (•vel dar blr pencereden) denize bokon. ya da govdesiz soylu blr basmıs glbl danstleyebılıyor gozlerlndskl anlamı evet. evet gulumsuvor Tepslnln ustunde kanlı bıcak Ve Ikl saksı clcek sağında ve tolunda Ana bjgun bız, « ntıbab» nkıne tam nnlar ,la ka'şıt bır ohlak onete P Nabı • zâds n n tarafsızlığını bır kenara bırckmak zorundayız NamiK Kemal toy aıle cocuklarına, kotu kadınlarh ılışkı kurma\ın dıyordu Kotu kadınlık hangi ko şjllarda edınılır, hep bılıyorsak, o toy delıkanlılara Zehra yı sevınız onerısı\le cıkomavocaksak roTianlanmızda asktan oa konjşmcyalım He e îoplumsal meseleler, hıcbır zaTan kalıpcı ohlof larlo cozjmlenemez Roman gercek ıq aşkı b r ıncelık gıbı her oşoması,la kacaklavaTiıyorsa tanh önunde k âsık değer tosı^orıaz Bu kesn dır «lntıbak»tokı toy del konl baKire canye ıhs kısıne gelınc» bu da oşk değıl bır bayaq lıktır Zehra hıc olmazsa seksen v Idır k SKapabılı,or .. RÜZGÂR GÜLÜNÜN TÜRKÜSÜ NEVRES OKTARA Blr uykusut rüzgâr guluyum Ruzgâr gulu«lu. Dort yanımı cevirmlş Benl ruzgarlar yonsttl yalnız. Susmak tcln soz vermedım Bir on bıle ınsonlara Deldı benl gectı Clçek cıcek bıraktı Pırtına lodos, poyraj yıMız. Blr uykusuz ruzgâr guluyum Ruzgar gulu?lu Ruzgârlorım yok olmadıkco Beni bulamayacaksınız olu. (1) Rıfat llgaz ın «Karadenlî In Kıyıcığındo» odlı remanmın klşllerl, (Cem Yoyınevl, 1969 Ist). fiNNIS RtTSOS TLMÇEÎI CEVA1 Ç&P&S Külebi'nin yaşamı ÇRDİt AIOVA