Katalog

ud yenı çman Daşı: rıısırLiDya çatışması Gözlemcilere göre, ateşkesin sağlanmasına rağmen Mısır ve Libya arasındaki gerginlik uzun süre devam edecek Hazırlayan: Mehmet Emin BOZARSLAN Libya Devlet Baskam Muammer Kaddafi Mısır Oevlel Başkanı Enver Sedat sındaki gerginlife yorumlanarak, pek inandırıcı kabul edilmemişti. Mısır yöneticileri ise, ülkede başgösteren tüm bunalımlardan, meydana gelen patiama ve suikast girişimlerinden Libya üderi Kaddafi'yi sorumlu tutuyor ve Kaddafi'nin Enver Sedat rejimini derirmek için Mısıra' çok sajada ajan ve sabotajcı soktugunu iddia ediyorlardı. Çarpışmalar, Mısır savaş uçakiarının ve zırhlı birliklerinin 21 temmuz perşembe gecesi Libya smırını aşarak saldınya geçmeleriyle başladı. Mısır uçakiarının ilk hedefi, sınıra 115 kilometre uzaklıktaki Tobruk liman kenti ile bu kentin yakınlarında bulunan ve eski adı «ElAzm» olan «Cemal Abdülnâsır» adh hava üssüydü. Sovyet teknisyenlerinin de görev yaptıklan bildirilen bu üste Libya'nın Fransız yapısı ünlü «Mirage» uçaklan üslenmekteydi. Mısır zırhlı birlikleri ise, sınır kasabası Musaad'a karşı saldınya geçti ve kısa zamanda kasabayı işgal etmeyi başardı. Mısır askeri yetkilileri, ilk günkü çarjuşmalar da bombardıman edilen hava üssünün büyük bolümünün tahrip edildiğini, j'erdeki savaş uçakiarının kullanılamaz duruma getirildiğini, aynca 40 Libya tankının ve 30 zırhlı aracının yok edildiğini. iki Libya ııçağının da Mjsır topraklan üzerinde düşürüldüğünü öne sürdüler. Libyalılar ise. bu iddiaları yalanladılar ve sadece beş zırhlı araç kaybettiklerini söylediler. •UNUTULAMAYACAK DERS» Politika ve ötesi Maskaralar Elinde Mehmed KERIAL arihts bazı insanların etin» bazı fırsatiar geçer, bunları değertendirmesmi bJllrlerse tarihe büyük olarak geçerler. Tarlhte insonlar tyl ya da kötu yerierin! alırlar. Örneğin Lenin'in yeri iyidir, Hitler"in yerl kötüdür. Lenin carlık düzenini yıkmı?, y«rine bir sosyallst düzen kurmuştur. Ataturkun de tarihte yeri büyuktür. Padişahlık düzenini yıkmtş. yerine Cumhuriyeti kurmuştur. İsmet Paşa çok partili düzeni g«tirmiştir. Celal Bayar, çok partili düzeni eline yüzüne bulaştırmıştır. Bayar, eğer cok partili siyasal düzeni işletebilse idi, bugün tarlhte değerli yerini alabilecekti, yapamadı Bayar'ın bunu yapamıyacağı çıkışından bellidlr. Atatürk tarafından güdümüne ekonomi bakanlığı ve önemli bir banka genel müdürlüğü verilmiştir. İkisinl de değerlendirememiş. hem ekonomlyl bozmuş, hem de bir aferistler tokımını geliştlrmiştir. Son zamanlarda da eline demokrasimizi onarma fırsatı gecmistir Meclise soktuğu birkac eski Demokratla demokrotik düzeni onarabilirdi. Bunu da yapamamış, gücünü her zaman demokrasiyi b i r çıkmaza sokon Demirelin buyruğuna sunmuştur. Demirel'in eline de «ırsat gecmistir. Köyden cıkıp, köylülüğe olumlu bir şeyler katacak yerde, burjuva olmaya da değil, zengin olmoya bakmıştır. Ya kınlarını kayırması. yoksulluktan zenginliğe kavuşturması eline geçen fırsatı değerlendirememesidir. Demirel'in elinde köylulugu kalkındırma yolundo bir dunyo unlüsu olmak icin her turlu fırsat vordı, bunu yitirmiştir. Kendine de köylülüğe de cok yozık eimiştir. Hantal. kaba saba davranışları ve koylu sivesi konuşmalorı ile Oemirel hâlâ bir koylüdur, oma, koylüden yana bir klsi degüdir. Koyluluk Demirel ailesinin kıramazomlarına işlemiştir. Orneğin bir.Yahya Demirel poholı ve büyük otellerin lobylerinde gorunse, buyük paralar harcasa bile koylüdur. Son bıçoklama ve bıcaklonma olayı bir koyluluk örneği değil midir? Bosuna. «Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olamoz» dememişler. Gecende bir dostum, «Gencecik bir adamın eline bunca pora verilip, boyle rezil edilir mi? Bu ailenin icinde hic doğru yolu gosterecek adam yok mu?» diye soruyordu. Bu yosta insanlar okullarındo okurlar, derslerine colısırlar. askere gitmislerse tıpıs tıpıs askerliklerini yaparlar. «Yahya Demirel askerllk mi yapıyor. turistik gezilere mi cıktı?» diye soran milletvekill haklıdır. Soruyu Millı Savunma Bakanından soruyor. Bilmiyor mu ki sorduğu kişi de Ispartofıdır ve Isparta köylülerinden biridir. İcinden, «Sono ne!» diyecek, dısından sorunun yanıtını kıvıracak, kıvırtacak. Bizd* başka zengin yok mu? Elbette var. Ama onlar görmiıs geclrmislerdir. Torunlorının, yiğenierlnin ce bine bunco poro doldurup şımartklık etmelerine Izin vermezler. Gazete sütunlormdfl Istah kobartarolc zenglnllklerinin dlllenmesini Istemezler Hepimlzin coluk cocuğu var. Ne ceplerine bu kadar parafcovobfliriz.ne de sımarıklık etmelerlne Izin verlrlz. Bunlar demokrasiyı bozdukları gi bl aileds sırayı. soypıyı da bozmuşlardır. Geleneklere göreneklere saygıları yotrtur. Gelenek ve göreneğe saygısı olmayan kisinln miMlyelciliğl olur mu? fîunların milllyetciliğlnin d« sahte olduğu hâlâ anlasılmadı mı? Bir bıcakloma olayına Ideolojik süs vermeye caba gösterivorlor. Hadi oradan yavşoklar. İdeoloji kim, slz kim? Klşinln ideoloji sahibi olabllmesi icin mangal kadar yüreği olmosı. sepetinde bilgi dsdiğimiz pamuk bulunması gereklr. Bir gün onsızın evlnlzin kopısım calolım. kltaplığınızda dişe dokunur bir polis romanı bile bulamayız. Reslmll romon okuyorsonız, o da yararltdır. T ortadogu'da Arap Israil uyuşmazlığı, Filistin sorunu, Güney Lübnan bunalımı gibı sorunlar çözüm beklerken, Mısır ile Libya arasında patlak veren çarpışmalar, tüm dikkatlerin bu ıki Arap ülkesine çevri&nesine neden oldu. Başlangıçta küçük bir sınır çatışması oldugu sanılan çarpışmaların aslında geniş kapsamlı bir sa ras olduğıı kısa zamanda anlaşıldı. Çarpışmalann Mısır devriminin 25. yıldönümüne rastlaması ise çogu gözlemcıler tarafından «dramatik bir olay» O biçiminde nitelendirildi. Çarpışmaların kimin tarafından başlatıldığı konusu ise baslangıçta karşılıklı suçlama kampanyası içinde pek anlaşılamadı. Ancak Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat, 22 temmuz akşamı yaptığı konuşmada. «Mısır ordusıı Kaddafi ye unutamsyacağı bir ders verdi» deyince, bu konu da aydınlığa kavtıştu. Ashnda M;sır ile Libya arasındaki ilişkilerin çok gergin oldugu biliniyordu. Mısır liderleri. son zamanlarda «Mısırın batı sınınnda meydana ge len tehlike»den sık sık söz etmeye başlarrnşlardı. Libya yöneticileri ise sözü edilen bu «tehlikenden Libya'daki devrimci yönetimin 'iastedildiğini ve Mısır liderlerinin Libya'yı tehdit ettiklerini öne sürüyorlardı. Libya basın ve yayın organları, Mısırın Sina cephesinde tsrail karşısında mevzilenen E<;keri birliklerini Libya sınırma aktardığını, bu askeri yığmağın planlanan bir saldırının belirtisi oldugunu ısrarla büdiriyordu. Ne var ki, Libya'nın bu iddiaları, iki ülke ara Çarpışmaların ikinci günü olan 22 temmuz günü, Mısır Devlet Başkanı Enver Ssdst, 23 temrr,u7 !952'dc gerçekleştirilmiş olan Mısır devriminin 25. yıldönümü dolajnsıyla yaptığı konuşmada. saldırının Mısır Ordusundan geldiğini dofruladı ve Mısır Silâhlı Kuvvetleri'nin Libya lideri Muammer Kaddafi'ye unutamayacağı bir ders verdigini. gerekirse bundan böyle de bunun tekrarlanacağını söyledi. Albay Kaddafi'yi «delf! manyak» olmakla da snçlayan Sedat, Libyalı ajanlann Mısır'da u^un süreden beri sabotaj eylemlerine giriştiklerini. son olarak da Mısır'ın batı çölündeki vahalarda bulunan kuvuları zehirlemeye hazırlandıklarını iddia etti. Mısır birliklerinin saldın sırasmda tu:sak aldığı Libyalılar ise, yine Mısır liderlerince «sabotaioı» olarak nitelendirildüer. ÇARPIJMALAR YAYILIYOR I K Yakın geçmişte MısırLibya iliskileri rallık dönemindo Libya'da buhınan tngüiz ve Amerikan askeri 1.3leri yuzvnden Mısırtıbya iliskileri gergindi. Ancak 1 eylül 1S39 da Albay Muammer Kandafı'nin Uderligindeki subaylarca gerçekleştirılen darbeden sonra bu ilişkiler düzeldi. Nâsır yanlısı <>lcn Kaddafi ve crkadaşları, iki ülkenin hemen re.'c 'ievlet halınde birleştirilmesini istiyorlardı. Ancak !0c8 yıhnda Mısır ile Surıye arasmda hurulan birllğin başarısızhkla sonııçianmasından der* clmış olan Nâsır, bu isteğin hemen gerçek'.eşcnıeyecegini belirtiyor. birlik yerine işbırliğimn *ürdürülmesini savunuyordu. Nâsır m 25 eylül 1370 te ölmesinden sonra. ıkı ülkenin 1973 eylıiiüne kadar birleştirilmesi konusunda Enver Ssdui'la Kaddafi arasında anlaşma ımzalandıysa da, Sedat daha sonra bu görüşten caydı. 1973 yılı başlarında binlerce Libyah, Sedat'ı birligi habul etmeye razı etmek üzere Kahire'ye dogru yürüyüşe başladılarsa da, Mısır kuvvetlerince sımrda durdurup geri çevrüdiler. İki ülke arasındaki ilişkiler, bu tarihten iubaren bozulmaya başladı. Kaddafi, Amerikan yanlısı olmakla suç ladığı Sedat'ın, Aranların birlesmesini engellediğini öne sürdü. 1973 Arapİsrail savaşı sırasmda Sedat'ın izlediği tutumu ve savaştan sonraki politikasını da eleştirer. Kaddafi, Mısır ordusunun Sina'da İsrail'e kar$ı kesin bir askeri iafer kazanacakken Sedat tarafından durduruldugunu savunarak, Sedat'ı Israil yanlısı ve Amerikan işbirlikçisi olmakla suçladı. Kaddafi daha sonra, savoj sırasmda Mısır ordusunun emrine verrnis oldugu birliklehni ve Fransız yapısı ünlü Mirage uçaklarını da geri çekti. iliskileri gittikçe gerginleşen iki üike ara~ sındaki suçlamalar karşıhkh olarak Ksürerken, Kaddafi, 1975 yıhnda Sovyetler Birliğı ile geniş kapsamiı bir silâh anlaşması imzaladı. Mısır; iju anlaşmanm Mısır'a karşı imzalar.dıgını öne sürerek, Kaddafi'yi Enver Sedct re,imine karşı Sovyet Hderlerıyle birlik olup, İtomplo hczırla.ma.kla sucladı. Ceçen 18 ve 19 ocafe tarihlerinde Mısırın belli bash kentleriv.de, fiyat artışlarını proteslo etmek için hılkın giriştiçi ayaklanniTdan da Mısır yöne'icileri yine Kaddafi'yi sorutnlu tuttıılar. Libya liderleri ıae. bu aycklanmcnm. Mısır halkının Sedat reıimme karsı bir dıreni^i olclvğunu ve kendılerinin bir ılgisi bulunnıadıgını söylediler. Bu ayır. ba'lnnnda, •Kefaret ve Göç Örgiıtü' adh bir dincı kurıüuş tara'ından Mısır eski Vakıflar Bakanı Dr. Muhammed Hüseyin ElZehebi nin kaçmlması, LıbyaMısır ılişkilerir.deki gerginlığın rfaka da artmasına. neden oldu. Mısır yöneticileri. eski Bakanı kaçırdıktan sonra ölduren dmcı örgutur, Libya tarafından desteklendiğinl öne surdüler. Libya ise iddiayı yalanlatiı. 3u olaydan kısa bir zamti'i sonra. 21 temmuzdu ise Mısır ordusu Libya'ya karşı saldırıya geçti Enver Sedat'ın konuşmasmdan sonra çarpışmaların kesileceğini ve Mısır saidırısmın duracagı sanılıyordu. Ne var ki, 2?> temmuzdan itibaren çsrpışmalar daha da yoğunlaştı ve oldukça geniş bir alana vayıldı. Mısır uçakları. bu kez, Tobruk'tan başka, bu kentin 8 K kilojnetre güneyinde buC1 lıman Kufra kasabasmı da bombalıyorlardı. Mısır askeri yetkilileri. bir vahada yer alan bu kasabada, önemli sayıda Libyalı sabotajcılann üslenmiş olduklarını iddia ediyorlardı. Libya Genelkurmay Başkanlığı Mrafından yayınlantin bildiride ise, Mısır uçaklannın Tobruk ve Kufra'daki sivil hedefleri bombaiadıkları, okul ve hastane sibı yapılan tahrip ettiklen öne sürülüvordu. Ancak Mısırlılar bu iddiaları yalanlıyor ve sadece askeri hedeflerin bombalandığını. özellikle sabo^aicılann Uslendikleri yerlerın hedef olarak seçildiğini iddia ediyorlardı. EMPIRYAliZM V£ C£Ri£iliX» Bu arada Libya Genelkurmay Başkanlıği tarafınrian yayınlanan bir bildıride, Sudan'ın da Lıi> ya'ya karşı Mısırın yanında yer aldığı ve saldınya Sucian uçaklarınuı da katıldıkları öne sürüldü. Liby.ihlar, bu ıddialarını, Tobruk üzennde uçağı düşürülen bir Mısırlı hava albayının itiraflarına dayandinyorlardı. Abdülhamit Iffet admdaki albayın yaptıgı bu açıklama üzerine Libya Genelkürmayı, Mısır ve Sudan'daki «faşist» rejimlerin Libya'ya karşı birlikte bu saldırıyı planladıklannın ortaya çıktığını bildiriyor ve «böylece bu saldırının emperyalizm ve gerici güçler tarafından hazırlanan bir komplo olduğu ortaya çıkmıştıri) diyordu. Libya lideri Albay Kaddafi de, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ı «şeytanla işbırliği» yapmakla suçlayarak. çarpışmaların geçtiği bölgelerde yaşayan Libyalılan, Mısır birliklerine karşı son neferlerine kadar savasmaya çağınyordu. Enver Sedat ise, Arap liderlerine gönderdigi mesajlarda. ülkesinin Libya'dan gelen saldırılan püskürtmek için harekete geçmek zonmda kaldığını öne süriiyor ve «yoksa, Mısır ordusunun asıl görpvinin İsrail'e karşı gsspedilmis Arap haklarmı geri almak için savaşmak olduğunun nBen de bilincindeyim» diyordu. Arap ülkeleri ise, çarpışmaIsrda taraf tutmamaya önem veriyor; Arap radyoları da sadece çarpışmalarla ilgili haberleri vermekle yetiniyor, yorum yapmaktan kaçınıyorlardı. BUMEDYEN'iN ÇABALARI Çarpışmaların durdurulması fçin başlangıçta FKO lideri Yaser Arafat arabuluculuk yaptıysa da, başarı elde edemedi. Bunun üzerine Cezayir Devlet Başkanı Huvari Bumedyen devreye girdi. Önce Trablus'a giderek Kaddafi ile görüşen Bumedyen, oradan İskenderiye'ye geçerek Sedat'ia konuştu. 24 temmuz akşamı yapüan bu görüşmeden sonra ateşkes için anlaşmaya vanldı ve Sedat, tüm askeri harekâtın durdurulması için ordusuna tnıir verdi. Buna ragmen çarpışmalar derhal durmadı ve nemen hemen tüm gece boyunca sürerelc, ancak 2» temmuz sabahı kesildi. ÖLEN SOVYET TEKNSTENLERi Çarpışmalarda tarafiann verdiği kayıp hakkında henüz resmî bir açıklama yapılmamıştır. Ancak Arap diplomatik kaynaklan, bombardiman sırasmda Tobruk yakınlanndaki Cemai Abdülnâsır Hava Üssünde görevli bulunan Sovyet teknisyenlerinden üçünün de öldügünü ve cesetlerinin gizllce Moskova'ya götüruldüğünü öne sürdüler. Ancak bu konuda da taraflarca resmi bir açıklama yapılmadı. Libyalılar, bombardıman sırasmda bazı îtalyan teknisyenlerinin de öldüğtinü öae sürdülerse de, bu iddia Italyan resmi makamlarınca yalanlandı. GözlemcUer, iki tarafın sorunlannı görüşmeler yoluyla çözmelerini öngören ateşkes anlaşmasmın kısa zamanda bozulmasınrn beklenmedigini, ancak çatışma noktasına varan gerginliğin daha' uzun süre devam eHecegini öne sürmektedirler. Güney Kore ile bir konf ederasyonda birleşebiliriz,, ore savaşı 1950 yılında başlamış ve 27 temmuz 1953 yıhnda ülkenin ıkiye bölünmesini öngören bir anlaşma ile sona ermişti. Kuzey ve Güney Kore arasındaki sürtüşme !se hâlâ snrüp glmektedir. Geçüğinıiz günlerde AED Dısi.şleri BakanlıSı yetkilileri, Güney Kore'yi, Ku7ey'in her türlü saldınsına karşı koruyacaklannı açiklamı^tır. Pekin ise Amerikalılarra Güney Kore 'dekj btitiın askeri güçlerinl geri çekmesini ist©mektedir. K Daha örce de çeşitli nedenlerle Güney Kore'ye saldırmak gibi bir amacımız olmadıgmı açıkladık. Amerikalılar sadece cendi kafalannın ıçınde olan bir :sli:a tp^;'ke«ir.' bahane ederek, askerlerinGfney KO" d° tutmaya devam etmektedir. Aîil amaçlan ise ülkerun birleşr^.esini engellemektir (Dış Haberler Serrisi) KUZEY KORE DEVLET EAJKANI KİM İL SUH6. «iKi KORE HALK! AYNI OiLi KONUŞTUĞUNA, AYKI TARıHE SAHiP OLDUGUNA GÖRE, iOEOLOJıK FARKLILIKLARIN ÜSTUNE ÇIKILARAK ULUSAL B1RL1K DiYOR. KURULMALIDiR. 1J6 Monde ga2«tesl muhabiri Kuzey Kore Demokratifc Halk Cumhuriyeti Başkanı Kim İl Sung lîe bir gcrüşme %apmışt:r. Avrupa Komünist partilerınin bağımsızük politikasına karşı sempati duyduğunu açklayan Kim îl Sung ile yapüan görüşmenin özetini sunuyoruz. SORU Sayın Başkan sanırun Jd am»çlanmızın başındi İki Kore'nin blrleşroesi çeliyor. Bu hirleşmenln barışçı yollarla olabileceğlne inamynr mıısuooz? Bsnşçt çöziim voltı başansızlıkla sonnçlanırsa. birksme sorunu yeni bir savaşı haklı jöstcnneye yclecek midlr? CEVAP Kore ulusu eş kökenlidir. Bu nedenle de ulusal birleşmenin tekrar gerçekleşmesl er. büyük isteklerimizden biridir. Biz birleşme sorumînun tamEmen bagımsız ve başka Ulkelerin müdahalesine imlran vermeyen banşçı bir yöntemie çözüJmesinden yanayız. SORU GSney Kore'nin gerek toplutn yapısı jrenkse ekonomisi Knıey Kore'den tamamen farkli (ernellere dayanıyor. Bir bfrleşme olasılı^r dofacak olursa, bunu nasü gerçekleştirmeyl düşünüjorsunuz? CEVAP Birleşme sorununa getirilecek çSzüm elbette çeşitli engellerle karşılaşacaktır. Her iki ülke halln da birleşmeyl arzu ettigine göre bu birieşTne ergeç gerçekleşecektir. Halen Güney ve Kuzey'deki sosyopolitlk yontenıîer birbirir.den farkhdır. İnanç ve ideolojüert farklı insanîar ülkemizin iki farklı bölgesinde yaBu fcoşuîlar aJtında rejimJerin birlesmesini gerçekle?tiremesek bile ulusal birligi sağlamarrız pereknıekterlir. Kısa bir süre Jçinde rejimleri birleştirmek mürnkiln olmsyacaktır. Asıl sorun uîusal biriiktir. Rejim, inanç ve ideolojilerin aynı planda birleşmesi sorunu tse lkinci derecede kalmaktadır. Kore halin aynı dilı konuştuğuna, aynı taribe sahip oiduğuna şöre. reiim. inanç ve ideoloji farklılıklarınırT iistüne çıkılarak ulusal birliğin kunılması gerekir. Aynca iki farklı rejimln aynı ülkede yanjana bıılunması da mümkündür. SORü Bir ramanlar Almanya içln sörf edtlen bir iür konfederasyonnn Kore içln geçld bir çöıöm olabflpcegine inamyoT mnsumız? CEVAP Halen var olan iki reiime dokunmadan. ulustıl bırliği sağlamak için akla uyguiı en ij1 çarer» konfederasyonun oluşturduguna inalovonız. Sizin sorunuz, bir zamanıar Almanya içm tartışm!» konusu olan konfederasyorüa da 11piiidır. Bizim düsiindüpmüz konfederasyon tamarnen degişik niteliktedir. Bu konfederasyonun amacı Kore halkımn bölünmesinin süreklilik fcazanmasmı önlemektir. Biz ülkemizin fkiye aynlmasına türöOyle karşıyız. Konfecierasyon bütün ulusun ortak çıkarlan için en uy^un yoldur. Halkımız için konfederssyon, en azından ütiye aynlmış bir (ilkeden daha. yararlıdır. Konfederasyon sayesinde Güney fle Kuzey arasındaki ilişkiler de gelişecektir. Fn önemlisl konfederasyon ülkemizi yabancı saldınlardan koruyaeaktır. Ülkemiz daha öneeleri empetyalistlerin saldrnsına uŞradı ve 36 yıl sömiirge olarak Rs'dı. Bu tür bir birleşme siyasal gergtnlifii azaltacak, barışa ve dünya güvenlığine hizmeî edecektir. Ulkeslne yararlı olmak İçln eline torihsel bir fırsat gecen kişi ve yokınları böyle davranır mı? Tarlhte «line boyle fırsatlor gocmiş bir klşinln biyoğrofislne bakmız hic bunlar gibl davranmış mı? Tariht* kötulüklerl ile ün salmış klşiler bile bunların yoptıklarını yapma cesaretlni kendilerinds bulamamışlardır. Işte bir parco bohçası Iktldort oluşturmok İcin oy *ahiplerine yapılan baskılora bokınız. Kapı önlerinde bağırtılarla yapılan tehdltler, telefonlarla korkutmalar her kesin dilindedir. Dokunulmailığı olon kişilere bunu yaparlarsa sode yurttaşa yapmıyacakları yoktur. Bırakm ele geçen tarihsel fırse»ları değerlendirmeyi bir siyasai çetecillk almiş yürümüştür. Slgara, kumor ceteleri dahl bu slyosol çetelerden daho enurludur. Onlar hic olmazsa kendi atanlarının dışma laşmıyorlar. Bunlar bir ülkenin gelmişi II» de, pecmişl İle de oynuyorlar, Olke. îarihlnin hic bir dönemlnde. böyle klşiler eline gecmedi, böyle mo» kora olmadı. Çinli liderler bilim ve eğitimi geliştirmek amacıyla kampanya actı H ONGKONG Çin Halk Ctımhuriyeti liderleri ülkeyi 2000 yılma deh çağdaflaştırmak amacıyla bilim ve eğitim konulanna daha da ağırlıh vermeye başladı. Bilim adarrdanna daha çok özgürluh ve yardım sağlanması için, Başkan Mao'nun liderliğinde yapılan Kültür Devriminde eğitim ve bilim konusunda izlenen colitikada bazı değişiklikler de yapılacağı açıklandı. Çin'i son yülcrda ziyaret eden Batıhlara göre, yetkiüler ülkedekı bilim adamlanna çağdaş araçlarla deneylerini yapma olanağını sağlamak için buyüh bir kampanya açtı. Başkan Mao döneminde fabrikalara dönüştürülen araşUrma merkezlerinin yeniden kurulması için yoğun çaba gösterildiği belirtildi. Kültur Devrimi sırasmda kaldınlan üniversite sınavlarının yeniden konulduğu ve öğrenci saymnın gittikçe arttığı da bildirildi. Kültür Devrimi sırasınaa sınırlandınlar okuma okmaklanmn yeniden serbest bırakıldığı ve yeni sınıflarvn açüdığı belirtilat. 850 milyon nüfuslu Çin'de sadece 800 bın üniversite öğrencisi olduğu sanumaktadır. Mao tarafından konulan ve her lise öğrencisinin iki yıl tarlada zorunlu çahşmasım öngören yasarun kaldırılacağı kaydedildi. International Herald Tribune gazetesinin belirttiğine göre. Amerıkalı ziyaretçiler Çinli profesörleri eskisine oranla daha rahat ve serbest bulmaktadır. Amerikch profesörlere göre, Çinli profesörlerin konfcrjr.s ve toplantılanm, eskiden güvenlik işleri ile görevli kişiler izlemekteydi. Ancak günümüzde Çinli profesörleri izleyen emniyet yeıkılileri artık îoplantüarda görülmemekteuir. Haçtard Üniversitesi Profesörlerinden Roy Fiorheinz Çin Halk Cumhuriyeti'nin davetlisi olarak yaptığı gezidsn sonra izlenimlerini anlatırken 'Çinde'ki son değişiklikler çok ümit vericidir demektedir/ Profesör Hotlıeinz Pekin'deki yeni yöneticilerin endüstri. askeri. tanm ve ucretlerde artısı sağlamak için özel fonlar ayırdığmı ifa.de etmektedir. Ancak batıh OBzlemciler Çin Halk Cumhuriyetinin Bat ulkelerine oranla teknolojik yetersiziiğini kapatmak için aldığı önlemlerin yetersiz olduğunu belirtmektedir. Batıh gözlemciler, Çin Halh Cumhuriyetinde geçen ay açılan sergide sunulan tanm aietleri ve makinalarm ABD'ran 2. Dunyo Savaşından önce kullandığı aletlerle. teknih olarak eş olduğunu belirttiler. Çin Halk Cumhuriyetinde teknik alandaki geriliği bilimle politikanm birkirine kanşmasına bağlayan batılı gözlemciler Çin. teknolojisinin karşı karşıya nlduğu sorunlann nedenlerini şöyle sıralamaktadır• Çin Halk Cumhuriyeti simdiye deh bilim adamlannın Batılı laboratuvarlarda Batıh bilim adamlan ile denevlerde bulunmalanm yasaktamıştı. Bu yasak Çinli bilim adamlarımn dünyadaki bilimsel bulgulnrtian haberslz halmalanna yolaçmıştır. • Çinli liderlerinin çoğu çok az eğitim görmüftur. (Dış Haberler Servısi)