Katalog

CUMHURIVET 23 ÎEMMUZ 1977 1770 • 1774 jnllan arasmda Osmanl: Devlettyle Çarlık Rusyası, Rumeli'de kıyasıya bır savaştadır. Her bakımdan yoüasmış yeniçerılerin çarpışmalardan kaçmaları nedeniyle, savaş, Os manlının yenilgisiyle sonuçlanmıştır. Ruslar buıv dan yararlanmak, biraz da sözümona yüce gönüllü (âlicenap) görünmek amacıyla bans önerisinde bulunınuşlardır. Bu Osmanlılarca aa ister istemez uygun görüldüğünden Bulgaristan'dakl «Küçük Kaynarca» denilen kasabada dıplomatik görüşmelere başlanmıştır. Osmanlılar Sadâret Kethüdası (Dev'.et Eakanıt Alıme: Kesmi Efpndiyi baş temsilcilige. «Reisülküttâp» (Dışışîeri BakanO İbrahinj Münip Efendiyi ikinci remsileiliğe atamışlar, yanlarına İstanbul'un Fenerinae yaşayan ke.ntsoylu Rumlardaıı ıkı üç çrvirmenı de katmışlardır. Çünkü terasilcilerir. ıkisi dft yabanc\ dil bilmemektedir. Ruslann gönderdikleri görevli kişilere toplantıdarı önce özenli bır şölen verilmiştir. Tuna kıyısmdaki çınarlarla dolu yemypşıl cir çayırda. verilen bu şölende İbrahim Müıv.p Efendı hemen kollarını sıvayıp 'rüzu besn.eie»yi «aym çatlatarak» çektıkten sonra, nar gibi kızartılmış kuzu butJarıyia donatılmış tepe]pme ıç'.i pilâva kıthktan çıkmışcasır.a durmadan kaşık sallsmış, buz gibı ayrandan da tas tas ıçerek ardmdan «oh yarabbı çok şükür!» demeyı savsakiamamıştır. Kaüveler, şerbetler içildıkten sonra büyük bir çadır içersinde sürdürüiecek dıp lomatik görüşmelerdeyse köşe minderıne yaslanarak elini şakağına dayayıp «şekerleme» yapmaya başlamıştır. Kimi Osmanlı vakanüvislerı bunu «dirsek safası» diye anlatmaktadırlar. Efen dı hazretlerı bir arahk uyamr gibı olmuş. sekız msddelık andlaşmanın imzalanacağını gormuş. bir iş yapmış olmak ya da uyuduğunu belli ermemek ıçin «Eeee Moskof efendiler gelelim şu sizın muharebe ısavaş) tazminatı (ödenek> meselesıne» demışîir. Oysa Rus diplomatik topluluğu. bu konuyu andlaşraaya koydurmayı unutmuştur. Onlann da İbrahım Münip Efendi gibi gözlerı kapah dejil açık uyuduklarını sanmak yanlış oimaz. Aaıa oizım obur, uykusever üsteük patavatsız «reisülküttâp»ın boşbogazhğından çabucak irkilmişler, dört buçuk milyon rublelik cüç miiyon Osmanlı altınıi sava$ ödeneğini kuşktısuz kı Osmanlılar zaranna dokuzuncu madde oiarak »ındlaşmaya hemen eklemişlerdir. Tarihçi Cevdet Paşa"nın «bir ahmajfrn hezeyânı yâvegusu» (gevezece saçrna'.aması ı diye anlattıgı bu olay 21 temmuz 1774'teki «Küçük Kaynarca» andlaşmasının Osmanlıîar için acı oldugu gibi gültlnç bir olunrusudur. Osmanh Devletinin çöküntü dönemine girdikten sonra yaptığı kimi andlaşmalar incelenmpye değer. Ben bunları bir aralık karıştırmış, oldukça notlar almıştım. îşlerimin çokiugundan diyeyim çaiısmalarım neyazık ki gitgide azaldı. Sonra hepsini bir dosyaya koyup rafa kaldırdım. Oysa bir kitapçık pekâlâ ortaya çıkabilirdi. Neyse belki bir gün bu da olur. Bu metinlerde «Devlet1 Âlive» bakımından OLAYLAR VE GÖRÜŞLEK ERZURÜM'DAN LOZAN'A Doç. Dr. Sırrı AKINCI bir zaalhiıSin. Wr sşağılık ruygusunun rarlıg; dıkkatlı gozlerd?n Ksçmaz.. tmparatorlugun perışanlığı sankı bunlara yansımıştır. Anıa «Küçulk Kaynarca;ıa?.:ı 149 yı\ sonra imzalanan, Osmanlıları değıl Türk ulusunu ilgilendiren Lozan »nd îaşmasmda cıurum tüm oiarak değişmiîür. Bu andlajjmannı protokollan Fransa resmi beigeligındedır Toplantılara katılanlara da onaylanmı? birer suretı verılmiştir. Birkaç yu önce sayın Prof. Dr. Se:vı L. Meray titiz bir çabayla bunları riilimizp çevırmiştır. Söz konusu belgelerin arasmdak; en son protokolün altındaki imralara bakarsak bır yanda İngiiiz, Fransız, İtalyan, Yunan. Hıımen. Sırp Hırvst • Sloven, Japon tem silrilermın. <>;e yanda M. Ismet (tnöniil, Dr. Rııa Nur. Has:<ıı ıSaka> adlarını okuruz. Demek ki Barı pmperyalızmınin kodamanlan, onların dümen suların'daki devletler!e birlikte yeni Türkiye' ıiin tam anlamıyla ulusal hükümetinin yetkili kisileriyle uluslararası bir konleransta karşı lcarşıya gelmi!=!erdir. Savaşımın zorıu geçecegi kuşkusuzcu. Çünkü birinciler I. Dlinya SaTaşjnı kazanmıştılar. süçiüydüler ama Türk Kurtuluş Savaşı karşısmda yeniktiler! «Hasta Adam» en sonunda ölmüştü. Ama onun Anadolu kökenli çocukları. Mustafa Kemal Paşanın önderlİRİnde ba$l.\;:r:a heiâ f!) kesilmişti. Bunu hiç affedetniyorlavriı. Ikinciîerin temsüciHğini yaptıklar' devlet riaha cîoğrusu güçler birliğine (terhidi kuvvâi davarnn «Meclis>'e 30 agustoş 1922'd<> dinyayn parrr.?k ısırtan askersel bir utkuyıı kazanmıştı. Ne VPT ki yanmış. yakılmış, insanlan öldüriilmü? bir ülkenin kahredici ıstıraplan içersindeydi. Bn bakımdan Yunan süriilerini Anadoluya sa^an Ba tıhlaı.a karşı haklı oiarak kinle doluvdu. nAff»'ip mivpniemle «kinle dolu olnrt»lar ko^larını art:k sıva=s] alanda paylaşacaklardı. \ri.malci emperyalizm oturumlar İçin Lo 7t\n'\ ?pçm:çti. Bu raslantısal degıldı. O siln]*" rin Lo.'anı Yunan lılann. komıteci Ermenilerin etkıs.vie Türklüge kar«ı baânaz bir havasının estiji bır kenni. Barılılar İçin rie bu durumdan ysrarlanma olasıhgı vardı. Ör negin Türkıy» baş temsılcisine oîmazsa yarriımcılsrına oidürme gırişimıne geçmek ya rta onlaroa bunun korkusur.u ıteror; yaratmak gıoi. Ama ne TBMM üyeleri, ne onun hukümetı böyle aşağıhkça tasarımlara Dapuç bırakacak ınsanlaıdan oluşmuştu! Toplantıları bir oakıma Ankaradan yonetecek olan Gazi Mustafa Kemal Pişa ıç:n o sırada bıricik sorun bu art niyetlere önem vermekten çok Lozana gidecek baş temsilciyi seçnıe.sti. Bunun için kafasında bir kişinın adı vardı : Garp Cephesi Komutaru İsmet Paşa. çünkü onun Mudanya'da Türk Yunan ateşkes görüşmeierindeki becerikliliğini yakından ızlemişti. Kararını ona bildirmekte gecikmedi. Paşa'nın biraz da şaşırarak verdigi yamt «aman efendim ben bir askerim. Bu poütikacıların, d;plomatiarm işi. Lütfen beni mazur görüEüz» biçimindeydi. Gerçek şu ki eşsiz Atatürk. sal? bir îiafarlılık içersir.deydi. Karşıhğı «Hayır İsmer gideceksin. Senden başka bu işin üsfesinden geiecek kimseyi çeıremde görmüyorum» oldu İsmet Pa?a'da dayatma gücü olağanüstüydü. Ama üike yaranna kendisine bir sorumluluk verilince o. dayatıcı adam kuzu gibi olur gorevi üstlenmekren hiç çekinmezdi. Bu kez de riyle oldu. HPmen ayaga kalkıp esas vaziyeti»ne geçerek «feklifır.izi emır telâkki etmekteyim. Başüstüne muazzez Gazi Pasa hazretleri» sözleriyîe karMlık verdi. Zibidi politikacıların kem küm etnıelerinden. binbir dereden su getiren Osmanlı 8rtıjjı «hariciycciolerin mıymmtıca navranıslanndan ne kadar uzak bir durum. Görülmektedır ki Lozan'm prolofeıında bir koşulsıı? buyr ı< inıpçratif caîpgorioııei vardır. Andlasma Tüıkıvp için basanyla sor.uçlandıjına. ha!.' ayakta durduçuna göre tarihsel «buyrukun verıldıfi! kisinın s°çilmpsinrie yanhşlığa (hata; iüsülm" d:gi ortaya çıkmaktadır. Lozsn'da ı» ke.«:lİ5ten sılc.sı oiarak lunmaktadır. tümef Paşa'nın karşısınrta özelhkonceki otiırumlarda în»ilterp temLorri G. X. Curzon ı IP.Vi•]'>2.î) b". Bu adam koyu bir Türk dü=mRnı <\:T. 7afen XTX. ytlzyılda olsıın XX ytiznliTi llk çeyreğınde oisur. iıan»! Ing'.lız pijlitikacısı böyie değild:T kı? w.E. Gladstone. B. Disraelı, U. IJoyd George, W Churchill'i ele alınız. B. Britanya r.ın çıkarları bakımından bu öıellik onlards sanki gelenekselleşmiştir. Lord Curson üsteük her ulusa .epeden bakmaktadır. Dahası var İn?iltere tahtında o:uran majest«ler:nden bıle soylulukça kendısin: üsrün saymakradır. Ama bizim ufak tefek yapılışlı, sevımli İsmet Paşamız diplomasıyp çok yabancı olmasına karçın onun önünde aşagılık duygusuna kapılmamışnr. Lord ceıiapları 'emsilcis: o!d'.ı*",ı ar.amalcı emperyal:7.min kıpkızıl kanlara bulanmış el•Jerini bilmezlikren ?e!erek «6ızim eüerimiz teınizdir» diye övmeve mı kalkışmıstır? İsmet Paça ok sıbi kürsüye fırlayarak, Türkiye bakımından dayanakicır.nı açık seçik belirttikten sonra • bizim pHerirr.izse biihassa tertem.zdir» diyerek ona kurşur, sıbı yanrı oturtacaktır. îsmst Paça. toplfintsların her binnde dıkkat kesilmiş trt:kte bir '.isandır. Sıyasal bir kündeye getirılmpme çabasındadır İbrahım Münip efendi gib: uyııcıak şöyle dursun gecelerı büe gözüne uykıı girmemekredir. Ya vanındaki uzmarüarla d: :VişrnaIrrı sMrdi:nr;ektp va da sifrel: felgraflarla ân!:ara"daki Gazi Mustafa Kema! Paşa'yla bajîantıdadır. Gtınlerce bitmez 'ükenmez ta'tışmalar. Arada konferansın kesümasi. Sonra yeniden baslampsı. Lozan'ın öyküsündeki olaylar, gozîcmler, davranışlar bir kifaba konu olacp.k orancta çoktur. Onlan b;r şazete sayfasına sıgdırmRİ: güçtür. Ej nedenle olayın esprisine deginniekle vetinecefım: Lozan anamalcı emperyaüzme «mazlum millet!erden b:r:n:n ilk oiarak verdiği görkpmli «• yasal.bır derstir. Ben ülkemin sivasal, ekonomik. askprscl. adpletsel, vönetimsel. kültürel v.b. çıkarlarrnı nele heip bafım.^ızhğım sana kaptırmam dpmek'ir. Onda «A.B.D. Ojmhurbaşkanı J. Cart«r karsısmcia yumrıı*ıımu masaya bir rurdum îci» biidiri"::r.rie oldueu gibı <Vieshedi Cafer« abartmacılıgma eşir maskaraca bır böbürlenme yoktur Cidriîllgin. sabrın, so*\ıkkanlıhgın, büginin, tarihi bümenin. ileriyi görmerıin ?omııt davranışiarı vardır. (Sonradan İnönü ödün de verrnis tir ama bu bol keseden olmamıştır hiç degilse) Isrr'ıP* Pasa Lo^an'da andlasmayı irrwa için kullanıiıâı altın dolmakalemi dönüşünde lstanbul Darülf'hiunu'na armağan eîmiştir. Eski rektörlerden Cemil Bilsel her 24 temmuz'da bu kBİeml ögrenci'.erin önündp ufak bir trirenle çıkanp öper di *Kw.ey Atlantik Anrüaşması. fNATO) da 'L'i7an gibi «bans» d°eM bir « « r n ı r ? " and'a^ma sıdır. Ama nç de o!sa bır andlaşmadır. Acaba 19.52'df buna girmemizi imzalayan kalem de öpülrneyp neğer mi? Hele şu «silâh ambargosu» ödülünü pordükten sonra. Yarır. Lozan'ın vıldönUmü. Genç kusaklar Lo7an'ın ne oldufunu ijice karramalıdır Bugiin lse Lozan volunıı açan. baîımsızlıSm tfmeli Erzunıni Konsresi'nin yıldöniimüdür. Cumlıuriyet Okurn... C 9 • Oyleyse, Zorla... OKTAY AKBAL Çözülemcycn Elektrik Sorunu Evet Hayır !r !ir<ced na ıhskın polıtilta sap"s^ ken uygulanan yontetr. j.enellıkle iki ana çızgiden olusur: B Yük. Müh.ŞinasiGÜÇERı TEK Endustnyel Etütir ve îştirakler Daıresı Tiirkiye'nin bugiınkü Bulgarı^ yatııırn taalıyetlprınf derhal 12 Un'uı düzejinde olabılmesi ıçın l:at :.o*uniaştırmamu ıcab rt119 milyar kwh üretmesı gere mcktedir. kirdı. Halbuki planın 1992 de Bu çapta bır ışın. 'eknoloji gprçekleşmesınt dn gördugü üre tim hedefi «9S milyar k«h( bıle ve msan gücü açısından, kaı^ıbu n>kamın hayli gensindpdir. Is'acajrı sonınîar bir ;.ana. dış Türkiye'nin bu planla yü/yılımı fıı.ansmaıı oiarak ulusal clîonozın sonunda. degil Bulgaristanı m m geiireceği yük de gerçekten Yıınanı&tanı dahı .vak&l&mau ola astromanîJÇ.lSByükliiktPdir nak 1 2 Ote yandan ulusa: ekunoır.ı ve endüstnnin, çağımum krirsrlerıne göre belirlenen bu a) Birıncıl eneril ıtaynaklannsn yapüması, b) Bu kaynakların kullanılıçında öncelik sırasın.n beltrlenmesi. Ancak bu yör.tem Türkly» £ •> • ** henüz çağının uygarlık düUejini yakalayamamıs ulkeler için eks;k ve yetersizdir. Cünkü ilerı unarl ülkeleri doğal kaynak en\snterıni çoktan tamamlamış v« güçlü sanayilerı ve teknolojilen sayesınde bu kayr.akların dona'ılmasını başarmışlardır. Bu ulknler için halen soz konusu oLn enerji sorunu. büs'iiyen nıtijı ihtiyacı karçısında kaynAKİanmn yeterstzlesmesi ve dolayısiv> yeni kaynak arar.masıdır. Memleketimize gelınce, Tür<:ye'nin doğal kaynaklannm 'anibmının bilindiği ne derece «a;unulamaz ise, bilinenîennın cıe ancak çok küçük bir bölüı.ıln^n kullanılmakta olduğu. o der<x» bir gercektir. Örneün yılrta '.0 milyar kwh oiarak hesap vfc taı.min edilen hidrolik üreti~ı potansijelinin sadec* %10'u deecrlendiriliyor. Bu olapr. başlıca nedenı loğ<*' enerji ka>naklarımızi ulusa: ; e reksinmemize en uygun bçjtnce rionatabilecek ulusal bir epdüsiri gücünden yoksun buJunusumuLdur. Bu jiizden Enerjt t'reiım Tesiilerinir. inşasında l^r^m'.u olan makına ve araç'.ann. mühendislik hizmetlerinin s&fUr.ması daima lthai olanakiarı ı:e sımrlı kalmış, bu smır st girçek ulusal enerjj talebmj *ar,ü; lamaktan uzak olmustur. Ç jnkj, enerji makir.alan çesitli ve ayiıi zamanda pahalı araçlardır. Bu araçlan yurt içinde ür«t«cek sanayl dallannı öncellkle Srır.na yerine, onlan her defasiüda uisardan satm almak ve bur.un İçin de yabancı finarj kaynaklarir.a borçlanmak eğilimi, TürWİTe'R.n Enerji Sorunlannın çösümlenmesinde bugüne kadar eı?erntn olmuş politik tercihin aftr.:k noktasını teşkll edegelmistiT Va r.ihayet bu tercih, UIUMI ener:l davamızı her yaruyla d i gımh hale getirmistir. // D e n ' t * n ^ ' m yürfyerek tidecek dpğilim ya, Yiicr Diy^ İ J van'a ırötüren jötürür.» Bav Dfmirel'in yanıtı bu... Götüren, KÖtürür! Ama sen citmcmek Için elindçn freleni yap ki vapıyorsun! sonra da höylc söylf. Bu olmaı.. Bir devlet atlamı ycri, zamanı jrlince hesap vermesinl bilmelidir. Sorulacak sorulan yanıtlamak için bir takım yollara ba^vurrnamaiıdır. Hep biliroruz Meclis'te kurulan soruşturma altkurulu blr türlii toplanıp do^yaları inceleyemedl. Bir başkan seçeınediler de ondan! Seçtlrtmeyen kimd), o fütılerln MC Başbakanı Demirel değil mi? Kendisi için kurıılmuş bir soruşturma altkurulunu çahştırtmayan ki?i nasıl töyler, «Yiice Oivan'a tötüren cfttürür» diye?.. Tüm gücünii kullanırsan nitnıemek. eötürülmemek için ne yapsın demokrasi kurallanna uvanJar. uvmak isirvenlrr? Nr demis eski bir Yüce Uivan sanığı. Bay t'rfüplü, «Ne çckiniyorsıınuz, ben jrittim aklandım, siz de gidin aklanın.» Ya da buna benzer bir söz Ne oldu, Ürgüplü Tekcl Bakanıyken birtakım nedenlerden ötürü Yüce Divan'a götüriildü iüe. orada hesap vcrdiyse, hem de kendisi. istediyse eidip hesap vermeyi?.. Bir ?ev mi yitirdi Sayın t'rCÜplü? Tam tersine çok sev kazandı. Aklanmasından sonra sırasıyle büyükelçilik. milletvekilliğf. senatrirlük. Seııato Başkanlığı, Başbakanlık sribi >üksek törevlere geldi. Ak alınla dolasıynr tnplum önünde. Demirel niye bn değerll kişiyi örnek almaz? Dediklerini dinlemez? Yüce Dlvan önüne çıkmaktan bu denli korku neden? Bir takım dosyalar varsa, bir takım kuşkular büyümüsse, yurt ve nlus karsısında Demirel adı bir takım doğruyanlıs söylentilerde konu edilmekteyse... Bir parti lideri, bir ba^bakan, bir devlet adamı böyle söylentiler çıktı mı, vayfinlastı mı, herkesin diüne rtüştü mü, hele ıııuhalif partiier. savçın cazeteler. yazarlar işin o klşinin karde$leri, yejeni üstüne yayınlar yaptı mı. «Sen bir iki yılda nasıl bunca milyonu kazandın?» diye sorular so^ııldu mu yapılacak bir tek şev vardır. «Hepsinin hesabını vereyim» tiemek... Kendiliğinden çelmek Adalet önüne, kendilifindrn çıkmak kamuoyu önüne hesap vermeye, aklanmaya. türlü söylentilerden sıynlmaya... Bunu yapmayana VTirdumduymaz denir en hafifi!.. Daha apır şcyler de söylenir. Kuşkular daha da büyür, daha da kesinie?ir, nerdeyse serçek sayılır hepsi. Bire bin eklenerek... AP Genel Bajkanı rıllardır böyle söylentileri duyuyor. ses etmiyor. Kardeşleri bankalardan milyonlarca lira kredi almış. nasıl almış. neye dayanarak almış, milletin diline düşmüs bütün bunlar, «Bana ne» dJyor. «Ben mi buyruk verdim bu paraları verin diye» diyor. Yeğeni «hayali mobilya» ticareti ilc devletin sırtından milyonlar kazanmıs. Mahkemelere düşmü?, hatta mahkum da olmus. Gazctecilere, «Benim adım Yahya derü Süleyman, beyler» diyor AP lideri. Kardeşimden bana ne. yeğenimden bana ne deyip geçmek istiyor. Bilmeyen de hak verir kendisine. Oysa Bayan Demirel bir derEiye, «Bizim ailede ayn favrı yoktur» demişmiş vaktiyle! Bütün bunlar halkın kafasında sorular yaratırnuş, yanıtsız kalan, açıklanmayan bu sorular derinleşirmiş. bir lideri, onun partisini suçlar duruma getirmiş:.. Bay Demirel yıllardır aldırmıyor, umursamıyor. Altkurulları çalıştırmamak, Vüce Divan önüne «.ıkmamanın yollannı aramak, bulmak. Belki de hep Başbakan kalmak tutkusu bundan, iktidarda olduğu sürece hesap sorulmaz kendisinden diye «Ben kendim yüriiyerek gidecek defUim ya. Yüce Diran : a, eötüren götürür.» Bu yanıt beni korkuttu. Sizl korkutmadı mı, tüylerinizi ürpertmedi mi? Vurdumduymazlığın bu kadarı akı] dnrdurucudur. Yüriiyerek gitmeyecekmiş Yüce Divan a. biri zorla çeke çeke sürükleyerek mi götürsiin, ister? DemokTasilerde hesap somlmaz mı liderlerden, o liderler dnçruvanlış sorulan hesaplan verroezler mi adalet önünde. kamııoyu önünde Ne kaybederler hundan'' Varsa verecek hesaplan. hiç bir şey. Ama varsa:.. Hesabını veremeyecekleri işlerse bunlar o zaman kaçacaklardır sonuna dek, «zorla» Yüce Divan önüne goturülene dek... Basbakan olsa da, iklncl MC'nin başkanı oiarak iktidan n basına gelse de kurtuiatnaz bu tür suçlamalardan.. Hatta kaçtıkça. sıynlmaya çalıştıkça birikir. artar, koyulasır kuşkular... Yıllar önce verebilseydi bu hesabı şimdiUi ağırhğı bu denli artmazdı. Hem iktidar başı olmak da kurtaramaz ki oııu... CHP Mecliste 214. onlara eklenen 3 bağımsızla tam 217 oyun sahJbidir. Senatoda ria çoğunluk partisidir. Aynca Senatoda Demirelin adalet önünde hesap vermesini isteyen başka fruplar da vardır. Kısacası, hep yazıldığı Rİbi. Bay Demirel Basbakan oiarak da Yuce Divan önüne götÜTÜIebilir. Bu Rİdişle eSKiriilecek de Derme çatma ortaklıkların lideri olmak adalet önünde bir takım işlerin hesabını vermek zorunlulujfundan onu kurta • i MW'i4x^taıru. u sııcüt. h.ıjfünkti maliyet! ••akiaşık or'sı.Hma ıo milyon TL.'du. \"i\~. '.,?. kadar inşası gerp/.en I2.:>fi'ı MJ" lîlc santralın lüzum gosıerecsı SÜIIJCÜ güçsüziüğü nedeniyle. bu harcamalar fopinTi yak!a>ık l:< r:ad?r iddiasız hedeflere ciahi müyar TL olacaktır. Bur'.m .ıa ula.şılabileceği kuşkuludur. Çün ti4 milyar TL. s; dövızd'r. '»u kü planlnnmıs olan ürerimin para borc ah'.rak f!i';\rd?n srs: Serçekleşebilnıesi içm: 1978 lar.dığında bunan faizi bile o^a• on r: dönemmde toplam 5 900 ganüiîü meblâğlara vükseimc*M\\, 1983 1987 dönemmde Tedir. Bundan başka el?kfriu:n tor lam 6.400 MW. güçte yeni iletımı, dağıt'.ırji ve en^üstricl elektrik santrallarının hirmete ar.açlarda tükeul^bılnıes1 'Cin jirTnesi gerekiyor. Bu demektır ÖL1 pn az bir o kodar b^.çlca vaki, Türkiye'nin elektnk ener.ıi tırımların yapıln.HSi »ereV'lir'ir. si ihtiyacım en mütevazı oiçüde Gözönünde rır^lması 'erey.en karşılamaya razı olsak da. ou önemli bir başka nnkra ^3 elektnun için son 42 yılda kurulabıl nk sorununun, 1ser pek çok mi? tesislerini önümüzdeki on eKor.omık soruiılaı cıbı. aın&mik yıl içinde yapmamış ve bunun bir karakterde ^luşudur. Yaii M\V toplam güçte yeni santrsünrın ınsa halinde bukınnıo.sı uerekecektir. Bugünkll fiyatİRris bu 'esıslerir. gerektırecegı narcama da 120 milvar TL meteb*sinde olacaktır. Görülüyor ki enerji sorunu bu ırjnkü dış& bagımiı çözüm modeli ile karanlık bır çıkmazm içinde bulunuyor. Halen kısıth n'anaklarla birkaç samralımız in • s hr.lindedir. Ancak • buniann biînıe?!yle de sorunun çözümlen miş olamıyacagı ^.ıkardaki açıklamalarâan aniaşılmaktedır. nerjı talepierıni Içın. o yıl içinde en az 13.0 0 SOMUÇ M"nleketimlzin enerji sorunu nssıi bır çıkmazda ise, çel:k, çımeniu. kağıt ve benzeri bbür 'enıel maddeler sorıuıu da aynı bıgımde bır çıkmazdadır. Bunun neder.i Türkiye'nin kalkınma srrateüsınin bir Tüketim ekonoınısı modeli üzerinde saptanmiî olınasıdır. Bu model fiziki ve coğrafi boyutlan büyük olan ülkemizı. büjük ülkelerin kalkınma stratejisinde bulunması gere ken temel unsurlardan yoksun hale getirmiştir. Endüstri devrimini yapmadan, bu devrimi yapmış olan ülkelerin rüketimini taklit etmeye kalkışan her toplum, bu hatasının faturasmı er veya geç bir gün kesinlikle ödemeye hazır olmalıdır. (1) Bir MH'lık giiç «.300 insamn mekanik kol ırücüne esittir. 150 MUIık bir elektrik «antralının Zi saate yapacağı i«i, 3.83."ı.0OO insan vapabilir. uınhuriyet okuru çilekeş kişiriir NaMl oimasın ki! Btl pazetenin okuru olmak kolav iş degüdir. Zaten birim okurlar sürekli yr.kınma içindcdirıer; Gazett kclay bulunmuyor.. Harfler küçük.. Baskısı kötü.. I otozraflar iyi gnriinmiiynr.. Pizgi yanlısları var.. Ne diyeceksiniz? Bizim «azete bir »ariptir. Dfişiinün hakalım: h*fVa bir eüniükte şu okuduğıınuz yazı ya>inlanır mı? Babıâli de G*nel Yayıp Müdiirleri her lıafta knlpnıi ellerine alıp mallartnı iiverler: ^•a7arlar da köşelerinde otnrurlar. *ma btr Yayın >lüdürünün çıkardığı jazeteyi övmesi ne rtemek? En doğrn haberi biz veri.voruz: en çüzel eazete Wrimkid:r: savtalarımıza sayfalar. rensiınize rcnklrr katafağız. Vpartunan verdik. ev \ertlik. otomohil verdlk. arsa verdik. para verdik, pul verdik. kı? verdik, bakın riaha neler öe neler vereceğiz!Dünvanın uygar iilkelerindr çıkan ddîrudıırüst ganetflerle hizimkileri yanyana bir kcpvıın. kıvaslayın. şaşırırsınıı. fiahıâli boyanmasını hilmivpıi hir kadın gibi allıklarını. ruilann;. pııdralarını. rimeüprini hirbirine karıştirmıştır Böyle «a'ete ve çazclecilik nvünülpcek sey defiMir. Cnmhuriyet'e selince renksi/. pivan;osuz, \e lıaştan aşa£ı vazıvla dolu S£\falarını okıırlarnı Imrımna d:ı>anıış. Bızlm vönetipilerrte akıl var mı? Anlaş Alaliye Bakanıyla: mlaş Ö7Cİ Bankalarla; tetir dısard.in ofset baskı rnakinalsrını: lilmriir. boyadır, renktir. krrcliflir. iüı.ılattır. piyaneodur, apartımaodır. arsadır. otnmobildir; ve her hafta bir jazı: Gazetemiz hıivük hamle vapıvor!.. Peki. bizim yönetlcilerde Hkıl vok da, okurlarda »kü var mı? OnUrda da yok. Zor bıılnnan, zor okunaıı. fotrıjrafiarı 7ur se(,il«n <u eazeteyi inadına alıvnrlar. <>ün geçtikçe okur sayısı artıynr. Cumlıurivet kale gibi. Bankalara horcıı ıılmadığinı'an parasal basımsızlıjmı knruvnr. Rotatif yımieminipn ayrılmadığı için riovi/ harramaları kısıtll ve sonuçla hiikümetlere boynıı eğik drsil. CıplaU kıdm, renkli fotosıaf. zen?in pivaneo vnh savfalarını doldııran; am» KiTçekleri yazmaktan vareeçmez. Ne var ki eerçekieri vazmak zamane Tiirkl>e'sinde suçtur. Vazarlarımız ve y». zıişlerl miidürlerlmiz bunun için mahkem»1 kapılarım aşınflırırlar siırekü Cıımhurhr: olaırları <\H otedr hcride salılırna ujrarlar. \slan komandnl»rW f'oı<hp'nin iükürülfri öyleiine milllyelrldirler ki Cumhııriyet okuyan vurtta^a diijnıaıırtırlar Nasıt milliyetçillktir bu? Cıımhuriyet de çıptak karı resml koyup pivaneo diizen» le«e. hirarierlerlp yeğenlerin yolsıızluklarını orlaya atmasa, oh ne milliyctçi olacak! () zamarı aslan komandolarla mlllivetçi ülkücüler pek sevinecrkler .. 5 hazirandan önce AP haşvurmuşUı Mzim sazeteye: re •eçim pronaıanflnsmı Ircrnı rc'tnmlarını CnmhııriTette yayinlatnıak i^tlyordu. Yarım milyon llralık bir kampany» >o7konn«u. Ama hizim jazetenin yönetimindr akıl olmadığı Için ne yaptı? Yayınlamaclı reklamlan. İşte böyle hir jrazete bu Cnmhııriyet... Ben bu k»dar vılrian beri şu köserie yazarım, bn l«ln t<«'ini çöıemedim. Bu cazetrıle en küçük hir vanlış ariım. nkurlarda olmadık tepki varatır. Cıımhurivefin Tarım vüjr. »Hhk dngcrııltusuDda en küçük hir sapma dünvanın »omı demektir. Vağar mektuplar: KenoİMize selin! Cıımbiiriyel'ln ilkeleri nr oldu? DikkatH olun! Bu eazetMte patronların isi de ror. çalişanlann tjrt «le znr. r.aliba asıl eazrlp «ahfhi okıırun kprırt)«irtir. Her tabah gazeteyi alır: satırlann allını çizrrpk pleştirisini )»p»r. Tehtlit mehdıt, baskı ma^kı nzselir bizim okur»... Böyle cazete rar mı diinyada? Sanmam. Böyle blr okur T»r ını? Hiç sannıam. Dedim ya, Cumhurtyet oknrn olmak kolay 1» Tongııç Ödiilü Yarışnıası Yarı«m»nm Amacı: TO.VGUCU.N KÖY EMEKCISLVÎ BILI\^Lk..\DİRMB YOLL'NU SÜRDÜRMEK. ^arışmanın konusu: Kor.u sosyal nıteiıkte olup serbesttır. Kövcuiültle ilgılı kışl ve örgütlerder. iconu 'lz^rirıe gelen 6r.e;?ıerden bir kaç örnen verelım: SosjM.^ın nedır. solctJu.* nedır, taşızmı taruyalım, gerçetı anlanr.l.ı toptak reforrnr kciylü dostu Şeyh Bedrettın kimdır. ne>«r vapmak ıstemış'ır toprak ağaları nasıl toprak ağası oımuşiur s6v yün okaliı nasıl bir okul olmalıdır. gerçeK <oop: at:lçıljlc ve Tiuiuvp'de rarım kesımıne gerekii kooperatıfisr. Tıiriiye'de koylülerin ekonomik ve polink örgütlçr.me»; yollsn^ köyiüyiı reden okutmuyorlar, köy enstıtülen iju'ir.ti.î xöy kenüer?... Yarışmacılar konulannı bu örneklerrn^ saç"o:iecekıeri gibi. sendi bulacaklan konularla yanşmaya katuabüi:!er Yürışma koşulları: 1 Yarışma herkese açıKtır. 2 Hazırlanacak yapıtın köy emekçtsince b«rdtnsenmesi. ont bilinçlendirecek nıtelik taşıması baş koşu'.ciur. YaptıJ^mız araştırmalarda koylünün sosyal. ?Komimıx ve politik a.anlarda öğrenme ve bilgilenme ıstegını gfcrduk. Cesitü şorularla karşılaştık. Bu sorulan vanıtlamâ.nır. çok çeMn b:r iş olduğıınu anladık. Sonunda bır sendıka îoplar.tısınaa bır emekçinin Türkiye'de gelir dağılırmnı oır somun ekmatT üzerinde anlatışır.daki açıklığı ve başanyı görc3ükten «onra bu alanda çok güzei yapıtlann dogabilecet;ne ınandık. Tş'e bu redenle, gelecek yapıtlann her şeyden «nr:e köylü r araıır.c6r benimser.mesl, onun okuyarafı nitelİKte olmasj koşulu ilr bu yanşmayı açiyoruz, 3 • Yspıtîar öykü. roman. sarıne oyıınu. şıvr, b:lims8İ yarı... giDi her türden olabilir. Yanşmaya birdsn fa/la yapıtla katılınabilir t Vsıışmaya kaMlma süresl 3ı mart 1978 çünü sons erer. Soruç'ar 23 haziran 1978 giinü açıklanaca**ır. 5 Yazılar 6 kopya olacaktır. Peçifl Kunıl: Stç;c Kurul blr halk ozanı. bir köy emekçisı IM yaTaT>, biT n?rt.ek vönetim kurulu üyeşi olmak üzere beş kisıaen oiu.şur Odüller: ^ırıncıye în.OOn. lkinclye 3.0W, (içüncüye 1500. dörd'inıviye 1000. beşincıye 500 lira verilecekrir. Y a u ı i u n n tsîiî hakkı 17 Nisan Köy Enstitülerinı Sevenler Dem'?ği'ne aittir. (Cumhuriyet: 6974) Ismaıl HEAKI lunguç: Köylüsüz veni r.ır u\g»rlık Taratıiamaz. «ıir lıirülemea. için »on 4'J yılda kurulabilmiş tssıslerin 2.7 katına eşit güçte •eni üretim tesislerini önumü/deki on yıl içinde yapmamız ve bunun içinde enerji alanındakı yatınm faaîiyetlerini önümüzdeki on >ıl içinde yapmamu ve bunun ıçind* enerji alanındakı hiçbir ülkenin er.;rji ihtıyacı bugüne kadar. bir sınırj gcMp dayanmamıstır. Memlekcturıiî ıçın yapılmış olan hesaplar (jöstbrmektedır ki, şayet 19«7'je tad^r 12.300 M güçte elektrJ» santW ralı ınşa edılebilirse. sonralti sekiz on senelik dönenrn v.rA e çıktı MELİH CEVDET ANDAY KAUINMA ÜRHİM HEDERftİ Bu yılın sonunda Tür«y*'ntB yıllık elektrik üretiminin 2ü m.ıyar kwh'a ve kurulu toDlim santral gücünün 4.6O0 MU'a U i ulaşacağı hesap ve tahmifl «cıilıyor. Bu iki sayı. devietia f ıiu«l enerji davastna el attığı 1^5 y;lından bu yana aeçen 42 s«u^i:k süre içinde en^ilmlş ouiurari noktap belirler. Oysa %T\it b:r kalkmma temposunun s'Jrdurulebilmesi için, elektrik ene.iiîi üretimir.in, önümuzdeki yıllarcii ?u rakamiara ulaşması serp' mektedir: 4. Beş Yıllık Plan rtrinemı sonunda (1982'de) te rrvlyar kwh, 5. Be? Yıllık P!an dr.nemi sonunda <l<ffi7'cle) S9 mi> yar kwh, 6. Bes Yıllık Pian <?önemi sonunda (iS92'de) 95 mılyar kwh. (D.PT. Öz«l thtis. Kom. Raporu). Kf.lkınma planımızda aşaSı >"' karı bu ana çizgilerle belirlenn:iş olan bu programm, aslmda Türkiye'nin geleceğı açısından, düşiindürücü ve kay^ı verici iki iinemli yanı bulunuyor. Şoyl« ki: 1. Program Ulkemizin nüfu^ külsbalıgı ve coğrafi boyutlan karsısında olaganüstü sayılacak kadar yetersiz ve iddiasızdır. çimkü komşumuz Bulgaristanın adam başına yıllık elektrik üretımi 1975de 3.30O Kwh olmusii^r Yunanistaıun ise 1.70(1 k\\h dır. Tirkiyemn kişi başına yıllık ur timi 1976'aa sadece 420 fcwn olar&k gerçekleşmiîtır. Anadolu'da ve Sosyalist Ulkeler de Fiyatı: 2 0 tira Tekirdağ Şarköy Belediye Başkanhğından 1 Beledıyemız Hizmet Binası l"nc! Kısım Inşaatı Kapalı Zart usulü 4.8.977 tanhine rastlayan Perşembe günü saat 15'de yapılacaktır. 2 Işın Muhammen bedelı 997.642,70 Lira olup, GeçicJ Temmatı 48.656, liradır. 3 Isteklilerin bu kadar iş yaptıgına ve lşi bıtlrdiğıne dalr belge ile Ticaret Odasından alacagı belgesı ıle bır gün evvel müracaatlan ile yeterllk belgesı alması lâzımdır. 4 Isteklilenn tıazırlayacsklan teklif zarflarına temınat mektubu ıle Yeîerlık Belgesinı koymaları ve zarflannı en geç thale saatinden bır saat evvel Başkanhgımıza teslım etmelerı gerekir. Postadan dolayı gecıkmeler kabul edJlmez. 5 Şartnamesı ve dosyası mesal saatlannrla Beledıyed» görülebilir. BELEDİYE BAŞKANLIG1 CBasın: 20993/6971) raraaz. Kendi ayaklanyle «ittnese de, gltmek Istemese de Türk ulusunun temsüciieri bu hesabı ondan sorarlar. Sormak zonındadırlar. Bu. hem ıılus adma hem de o ulusıın zaman zaman en önemli sorumluluk yerini i«Sal cden Bay Demirel aduıa, gerekli blr iştlr, bir görevdır. ÇAĞDAŞ YAYINLARI Cagaloğlu Halkevi Sok..no: 3941 • •• ••' lstanbul