Katalog

AIT1 CUMHURıYET 6 HAYIS 1977 Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim. Seçim.. Seçim.. Seçim,. Seçim.. Seçim.. Işçi sınıfı yok gibi, ama Erzincan uyanık insanların kenti PABTTLER ı a 6 ı ve »aTisı 19 6 5 19 6 9 I S 7S MV l>» rranı 4f> savısı Ov nranı ve savısı 43 8 31 013 M\ sajısı Ov nranı ve sa>ısi < » oranı > te sa\ısı 25. h 19.131 "7 1 9P1 45.3 33 924 28 2.075 4H 3.473 16 1 12 704 2Ü 2 2114 MV AP CGP (GP) CHP DP MP 3 893 485 39.438 2 1 28 084 31 2.116 30.3 20.907 288 BURADAKi İNSANLARIN BıRBiRLERıMı SEVMELERi ıSTENECEGıNE. BıRBiRLERiNDEN tlEFREI EIMELERı iÇıN TUM OLANAKLAR HAZIR LANIYOR. GERGiNLrGiN BELLi BıR DENGEDE KALMASINI 3. ORDU KARARGÂHININ ERZıNCAN'DA BUIUNMASI SAGUYOR. 20 389 MHP (CKMT) MSP |MNP) TBP TİP 20 1*4? 1.1 751 45 3 13Ü (BP) rrp BAGIMSIZI AR Geeerll ov «ayısı ve >rv savısı Katılma oraru 44.2 36.033 05 374 13 1 9 014 1.4 958 3.9 2 4 RP n 81.386 2.774 23.fi 16 690 70.866 ~r £ n.7 1 4 464 3H 2.503 68 927 74 872 KAOINLAR CHP'YE BlYÜK İLGi DUYUfOR. KADIN KOLLARİNIN DUZENLEDıGi BıR ÇAYI SAGCILAR BASACAK OıYE BıR SÖYLENIİ ÇIKMIŞ. ANCAK BU SOYLENTî KAOINLAR ARASINDA TEPKİYLE KAR$ILANMI$; TÜM BıLEÎLER SAÎILDIĞI GıBi. BıR ÇOK KURULÜŞ DA KATKIDA BULUNMU5. Erzincan halkı sürekli ikiye bölünmek isteniyor Ümit GÜRTUNA Erzincan büyük depremde jerle bir olmuş. Sonra yenıden kurulmuş. Doğuda barr.Daçlca bir kent oluvermış. Gerçı bız Erzincan dayken, her >er toz toprak ıçmdeydı. Arabalar yold^n geçerken zor nefes alınıyordu. Öncelerı yepyenı bir kentin bu denlı nasıl toztoprak içinde olabileceğ:nı merak ettik. Ama sağa sola sonınca borular doşer.dığıni ve kapanan toprağın henuz asfaltlanm?dığı çın bu durumda olduğunu ögrendik. Yollar yapılar bır yana. Erzincan'da tatsız bir durum var. Halk burada ıkıye bölünmek istanıyor sürekli. Alevı Sımni ayınmının zaman zamn bılınen nedenlerle tahrik edilmesi şehırde gergınlık yaraüyor. Nufusun çoğ\ıniu|tu alevi. Baa ılçeler ıse sünni. Buradaki insanların birbirlerinl sevmeleri isteneceğine bırbırlertnden nelret etm«len içm tum olanaklar hazırlanıyor. Gerginlığin bellı bır dengede kalmasını Uçüncü Ordu karargahımn Erzincan'da bulunması sağlıyor Erzincan'da mezhep aymmı var ama fabnka yok! Doiayısıyle sanayı ışçısı de yok. Hizmet isçisı ıse beledıyede, karayollarında ve diger Genel Mudürlüklerde toplanmış. tsçi sınıfı yok gibi ama Erzincan oldukça uyanık insarüarm kenti. Bır doğu kenti olmasma rağmen doguya özgu ajır hava yok Erzincan'da. BiR BAYAN Erzıncan'da CHP İl Başkanlıgına uğradı$ımiî raman Doğu'da pek gormedıgimız bır surpriz b«klıyordu bızı. Lokalde paıtılıler sohbet edffrlerken başında başortusuyle elîı yaşlarında bir bayan geldı yammıza. Sohbet etıneye bafladık. Bu arada partiyle ılgilı çeşıtlı işler olunca o bayana sorulması dıkkatımızı oekti. Elinde anahtarlarıyla n« gerekiyorsa, odalan açıyor, ısteniteni venyordu. Az sonra kımlıgım sorunca, îl Kadm Kolu B&skanı olduğunu dğrendık Bedrıye Yılmaz'ın. Bedriye hanım 1952 yılında başlamıç particiHğe. O zamandan ben CHP'de mucadele verıyormuş. Herkes «Bedriye abla» d!ye çağınyor Kadın Kolu Başkanmı. Sabahın erkan saatlennden akşam geç zamanlara kadar hep partıde Bednye banım. İl Başkanı Hüseyın Tınaztepe tum CHP'li aday adaylanyla birlikte pazar dolayısıvle Refahıye>e gittıgı için kendısının seçımlerie ılgıli gorüşİernı almak olasılıgım bulamadık. Kadın Kolu Bjşkanı Bedriye Yılmaz ile konuştuk. Bedriye Yüma7. kadmiann son zamanlarda CHPye bujiik ılei gdsterdiğmı soyluyor. Bır sure once Kadın Kollan olarak bır çay d'izenlemışler. Bir ara söylenti çıkmış. sagcı gençler çayı basacakldr, dıye. Boylece kadınlann CHP Kadm Kolu çayına katılmaları onlenmek .stenmış. Ancak bu soylentilsr kadırJar aresında tepkıyle karşılcnmış ve tiim b.letler satıldığı gıbı, bır çok kurulus. kadm kolu pıyargosu ıçin hedıyelık eşy?. gondermıstır. «Bu gorse>din:7> aıyor Bednye Yılmaz, «Bujıjk bır heyecan vardı, manç vaıöı, kuwtt vardı çayınıızda.» Seçim yasaklan üü grupta incelenebıur. Bırinci grupta seçımin baslangıç tarihınden jtibaren başhyan yasaklar, ıkinci grupta oy verme gününe ait yasaklar yer alır A SEÇÎMİN BAŞLANGIÇ TARİHİNDE BAŞUYAN YASAKLAR Bunları da memur ve hızmetlılerle ılgılı yasaklar, Başbakan ve Bakanlarla ılgilı yasaklar, Kuruluşlarla ılgilı yasaklar olarak ele alınabilır 1 Memur ve HizmetlUerle llgili Yasaklar: Devlet, katma bütçeü ıdareler. il ozel idarelen, beledıyelerle bunlara baglı daire ve kuruluşlar, İktısadi Devlet Teşekküllerl ve bunlann kurdukları kuruluşlar ve ortaklıklan ile dığer kamu tuzel kışılerınde memur ve hizmetli olarak çalışanlar bu açıklamalarda memur ve hizmetli olarak sayılanlardır. Bu memur ve hızmetliler: a> El ilanı dagıtamazlar. b) Seçimlerde tarafsız kalmak ve davranmak zorundadırlar. cı Sıyası partıiere veya adaylara her ne nam ile olursa olsun bağış ve yardımda bulunamazlar ç> Başbakan ve Bakanlan karjuama ve uğurlama törenleri yapamazlar ve resmı ziyafet veremezler. cit Başbakan, Bakan'.ar, TB1I Meclisi üyelerl ve adaylann gezilerine katüamazlar. 2 Kamu kumluşlan İle ilgilî yasaklar: Kamu kuruluşlan l'inci' bentde sayılanlardır. Ayrıca bu kuruluşlara, umumı menıaatlere hadım cemiyetler ile Bankalar Kanunu'na tabı kuruluşlar da dahıld:r. Bu sayılan kuruluşlar: a) Sıyasi partıiere veya adaylara her ne nam ile olursa olsun, bağış ve yardımda bulunamazlar b) Memnr ve hızmethlenni herhangi bir siyası faaliyette çalıştıramazlar, araç ve pereçlerını sîyasi partılerin veya adaylann emrmde kullandıramazlar. c) Siyası partılerin lehinde veya a ÜMiT, FAKiiRN EKMEGi... YE MEMET YE! CHP'NİN DURUMU ERZİNCAN'IN YİRMÎ YILLIK PANORAMASI Yaşar KEMAL yazıyor ERZİNCAN Erzmcan'ı üçe ayırmışlar. Yenı şehır, geçıcı şehir. eski şehır, diye. . özet olaralt diyebilirim ki Erzincan tamamlanmamış. yerleşmemış bır göçebe şehrıdir. Daha dün zelzeleden ç ı t mış gıbi. Yarası öyie taze! Erzincan"m içinde beş tane ilkokul var. nÇıfte tedrısat» yapıyor. Odunsuz, kömursüz . Bu beş ilkokulun dördü zelzele barakasıdır. Çocuklar. soba yansa bıle donuyorlarmış. Bana böyle soyledl çocuk babalan. Vebali söyleyenlerin boynuna. tkı tane sıneması var, bir acaip. tplik fabrikası ışletmeye açılalı ıkı yılı geçiyormuş. Üstiine çok dedıkodu var. Halk Partililer veryansın ediyorlar. ... Beş gündür Erzinean'ı adım adım. koe bucak dolaşıyorum. tki kalabalık yerı var: Bın Pazaryen. otekl Zıraat Bankasının onü. Partızanlar Pazaryennde, Ziraat Bankasının önunde. Buralar bereketlı av sahalan... Erzincan'da seçim mücadelesi yok gıbı bır sey. Her partıde de mucadele bırkaç kışı arasmda . Halk oralı bıle değıl. Seçim olacak mı, olmayacak mı, Jtimsenın umrunda ... Aralanna kanştım Pazaryerindekılerin Usuldan usuldan propagandacılar da sokulmuşlar. îier damara gdre şerbet veriyorlar. Yaşlı adamlara yas'.ıra. dmden ımandan, ezandan. Kurandan konuşuyoriar. Gençlere çeşme dıyorlar. su, yol diyorlar. Fikret OTYAM vazıvot Erzincan yıllar once şdyle bır saüamıştı da kırkbme yakın can toprak olmustu. Doğanm bu zulmunü, o y.!lar Ismet Paşanın Cumiıurbaşkaru olmasma bağlamıştı bır kesım! (...) Yıllar geçtı, yenı bır Erzincan kunıîdu. Yolsuzluk söylentıleri ile beraber... Işıl ışıl bir kente girdl otobüs. O birbırıni jilet gıbı kesen caddelerm, soKakların, boş arsaların hepsı dolmuş moderr. yapılarla. Oteller, lokantalar. tşyerlerı pırıl pırıl . Insanlar çalışmada Alar manya'daki ışçıler, kı onbınden fazla, kentierine dökmiişler p&ralarını... «Gormez. goze alındı.» Böyle dedı bir Erzincanlı. c.Gormez, göze alındı » Cevap verenım, 32 yaşında. ilâ çocuk sahıbı. «Ağır sanayı vok Erzrncan'da. Bu biıyiık bır ıhtıyaçtır bızım kentimız ıçın. Halkta ıkilık var. neden saklamalı? SunnılıkAlevihk Kentımız doğuda olduğu ıçın nıce ısı görnıez göze alınmış. Işsızlık, hele pahalılık büktü behmızı. Zengınler bırakıp gıdıyor bu;.aık kentlere. Bugunkü ozgurluk çok fazla, çok az,» dedı ve kestl. (Cıunhurıvet, 29.4.1973) GEÇMİŞTEN KALANLAR Sohbeîe bazı muhtar ve partıliler d » katılı< yorlar. CHP'nm Erzancan'da ıkı mılletvekıllıgı ke^ın Geçen mıllet meclısı seçımlennde AP'run 19 bın oyuna karşılık CHP 34 bın dolaylarında oy almış. Aynı yıl yapılan Sensto seçiminde ise CHP 37 bin oy toplamış. Genç seçmenlerın de katılmalarıyla bu yıl 40 bınin üzerınde oy beklıyor CHP'lıler. Erzincan CHP orgütüne gore, ;lk ıkı sırayı alevı, uçüncu sırayı da sunnı bir ada\in alması ve AP*den veto edılen Sadık Perinçek'ın bağımsız adayhğını koyması durumunda CHP ılç mılletveki lıgının üçunu de kazanabilir. Ssdık Perınçek Erzmcan da sevilen bir kişi. Aslen Kemalıyelı. Sunnı ama a'.eviler de kendısını sevıyorlar. Bir zamanlar APnin onde gelenlerınden olan Sadık Permçek çeşıtlı nedenlerle AP'lılerle çelişkilere düçmüş. Sadık Perınçek'in ılçesi Kemaliye. Sünnilenn büyuk çogunlukta oldufeu bır ilçe. Bu satırlarm >azıldığı sırada Sadık Perinçek'ın bafımsız adaylığından söz edılıjordu ama durum henuz kesınleşmemıştı. Bu nedenle Sadık Perinçek'ın bafcımsızlığının AP'ye ne kadar oy kaybettırebıleceğım soylemek olanaksız. Ancsk Pennçek veto edılm?sıne rağmen bağımsız adaylıgmı koymaz ve AP ıçın çalısırsa AP'run Erzıncan'aa bır mılletvekıllıgı kesınleşir. AP İL MERKIZİ! AP îl Merkezinde AP'li yöneticilerle görü?tük. îl Başkanı özel bır gorevle Ankara'ya gıtmi?. Yonetını Kurulu uyelerınden Burhan Deliktaş ve Gençiık Kollan Merkez Ilçe Baskam Bedırhan Aydın ve dıger partılilerle konuştuk. AP'lı yönetıcıler Erzıncan'ın AP'nin bır mıîletvefcUığının kesm olduğunu, ıkıye çıkarmak içm çalıştıklanm soyluyorlar. AP'lıler ikıyi çıkartabileceklerini belırtirlerken MSP'run 1973 seçımlermde aldığı 12 bin oyun buyuk bır bölumunun kendı partılerıne dbnmuş oldugunu kanıt oıarak Uerı suruyorlar. Burhan Delıktaş «1373 seçımierınde MSP'ye oy kullananlar aslında AP'lıydı. Şımdı >uvaya ddauyorlar. 12 bın oydan en az 6 bınını gerı alırız> dıyor. 1973'den oncekı seçımlerae Erzincan AP'nin kalesı gıbıydı. O zamankı dort ıralletvekıllığınden uçunu nep AP alırdı. Mıllet\ekılı sayısının duşmesınden sonra AP'nin Erzincan'da da şansı ters duştu. Geçen seçunlerden baslayarak CHP Erzıncanüa bırmcı partı durumuna geldı. Hemen herkes bu konuda gorus bırlığmde. AP'lıler de ikıncı mılletvekıîını çıkartmak içm çalışnklarını soyierlerken peK ıçten konuşmuyorlar. Hallerınden bu açık(,a bellı oluyo:du. Gençiık Kolu Başkanı Bedırhan Aydın'a, MH? ile olan ıuşkılen sorduk. Gençiık Koiu Başkanı MHP'nın son zamanlarda buyuk bır gelışme ka;dettıgmı soyluyor. Bedırnan Aydın. tabanaa MH? lı gençlerle bır ısbnhgı olmadıgını ancan bu konuda yaygın söylentıler bulundugvınu dıie getırıyor. Ama ısbırlığı konusjnda kes:n oır yaıaruamada bulour.ıuyor Gençıiü Kolu BaşÂanı. MHP'NIN GEirŞMESI MHP Erzincan'da da oldukça T>ğun bir çalısma ıçmde. 1173 seçımle.mde 'ılJ'ı oy almış. Herkes. bu oyun, en az bır rmslı artacağı kamsında. MHP ozellıkle Alevı ohnayan ojlara yonelrnış. Alevıler genellikle MHP'yı desteklemıyorlar. llgınçtır; Türkıye Bırlik Partisı'nm Erzıncanda 1973 seçımlerinde aldıgı oy, MHP'nın aynı se çımlerde topiadığı oydan daha az. ,'J7J seçnnlerınde TBP 2200 oy aiabılmış Alevüerın yogjn o!du» ı Erzincan'da. Oysa şımdı CHPye kayması beklenen CGP'nın oyu bile TBP'nin oyuna \akın. 1973'de 22 bın oy almış olan DP'nın oylaıııım biıyuk bır bölümünun bu seçimlerde AP'je gıımesı bekleniyor. MSPIiler ise özellikle merkez ılçe ve Kemahda oy arttırarak, bu kez mutlaka Meclıse oıı muletvekılı gondereceklerını ıddıa ediyorlar Eskı oyların APye gerı donduğunü belirtım e. buna gulerek cevap veriyorlar ve AP'den bu seçımlerae kendılerıne dana ıazla kayma oiacagmı ılerı suruyorlar. Ancak dığer tiim partıler MbP'mn m;îiet vekilı çıkartmasının söz konu6u olmad'.öını \e iPTri seçımlerindft aldıgı 12 bın oyu korumasımn da o lanak dışı oiduğunda bırleşıyorlar. Ozelhkle AP'lıler • Mesele müslümanlıksa hepnn.z e. \eiaUah müslümanız. Bunun ötesinde MSP'run Erzmcaıı'a hıç bir katkıda bulunmadığını herkes b.lıyor. B.ı nedenle MSP artık Erzıncan'd?.n eskiEi kadar oy alamayacaktır> diyorlar Bu seçimlerdeki bır özeliik Erzıncan'da da ken dım gosterı^or. Lrzmcan ,i nr.llenekılı çiKarıyor, AP'dekı aaay adayı sajnsı 6. CHP ve APnın dışmtiakıler merkezv yoKİaması yapıyoridr. CHP'de !^p müietvekılı sa !vnın alt; ka: oranında aday adayı vardı. Bu, bir aç!dan CHP'dekı canlıhfrı" v> ıddıayı gosterıyor. Dığer açıdan da, dığer partıl»rı gerek merkez yoklaması gerPk a^ a1ay gosterme gıbı sa\oınmaya inyor. Ama Erzıncan'da sonuc belh: CHP 2, AP 1. Seçim ve Hukuk SEÇİM YASAKLARI Faruk KARACABEY YARGITAY TETKİK HÂKtMl Bunlar DPU. Halkçılar da bunlara cevap veriyorlar. Onlar da: Herkesın dıni herkeste. camı yermde duruyor, dıyorlar. Den.ıryolu. dıyorlar. tren . ZeUele \aramızı kım sard:? Ismet Paşayı da dillerınden duşürmuyorlat. (Cumhurijet, 4.1S54) Karaosmanoğlu: "Beni okuldan atan îçişleri Bakanına ilgili belgeyi gösterince çok utandı.,, Fevzi Lutfi Karaosmanoğlu bugün 77 yaşında. Bır zamanların ünlü politıkacısı şimdılerde çıftlığ:nde tarımla uğraşıyor. 1946 yılmda polıtikaya E>emolrrat Partıden başlayan Karaosmanoğlu sorula> rımızı şoyle vanıtladı: S Ozgeçmişınızl anlatır m^ınız? C 77 vaşındayım buguı. 19(X) yılında Manısa'da dunyaya geldiın. Atatürk Lısesını bıtırdıkten sonra Ankara Yüksek Ziraat Okulundan mezun oldum. Bır süre Hukuk Fakültesıne devam ettım. 1922 yılında ıse gazetecılığe başladım. O donemde «Tasviri Efkâr» gazetesinde görev aldım. En çok satan gazetelerden bırisiydi Tasvıri Efkar. B:r süre sonra bu gazeteüen ayrıldım ve uScm Telgraf» gazetesıni çıkarmaya başladım. Gazetem o donemde büyük ılgı gördü. S Siyasal yaşamınız ne zamart başladı? C Sıyasal yaşamım 1922 yüında rastlar. Çünkü, o tarihte gazeıecüiğe başladım. Gazetecilıkle pohtika aslmda b.rlikte yürur. Bu arada şunu belirtmekte yarar var sanırım. Ben daha önce Kurtulus Savaşında Akhısar cephesınde savaştım. 1946 yılında Demokrat Partıye girdim. Bu tanh fiili politikaya atr.d.ğım tarüıtır. Demokrat Partıde ılk genel kurul üyeleri arasında ./er alan bir kişiyim, 19öO'de Devlet Eakanlığı, 1.9521954 döneminda İçtşleri Bak'inlığı görevlerınde bulundum. 9 yıl sureyle Demokrat Partıde kaldım. 1955 yılında Demobrat Partiden aynimak zorunluluğunu duydum. Kurduğumuz Hiırriyet Partisınm Genel Başkanlıgına geürıldım. S Erken seçimleri nasıl karşılıyorsunuz? C Drken seçimlenn cne alınması çok iyı olmuştur. Çün>rü, iş başındaki koalisyon. Turk ulusunu memnun eden bır tutum içinde değıldı. Tek bir partınm iktidara gelmesınin sayısız yararlan vardır. Turkiye'yi mutluluğa kavuşturacak olan parti mancımca AP'dır. CHP'nin ne yapacağı belli deŞıldır. Bırgün ortanın solu slogamnı unutup memleketımız: uçurumun ^şife'me itmes: çok çok mumkündur. Başımıza ne gibı feiâket getırebüecefi şimdıden düsunulemez. MHP ve ^ÎSP•de öyle. Bu cıns partilerın düsüncelerıne katılmam ve aynı yolda gıtmem soz konusu değildır. Olamaz da.. S Sıyasal yaçamj 'zdan bır anınız? leynınde ya da vatandaşm oyuna etkl edecek yayında bulunamazlar, daha once 5'ayınlanmış basılmış k;tap, broşur, afış ve benzerlerını kullanamazlar. çı Açılış. temel atma gibı iş ve h:zmetler dolayısıyla hıç bır toren auzenıeyemezler, karşüama ve uğurlama torenıerı. resmı zıyafetler veremezler. & Başbakan \e Bakanlarla ilgiü Yasaklar : Seçıının Daşlangıç tarıhınden <h nısan W77) seçim sonuçlan alınıncaya kadar Başbakan. Bakanlar. TBM Mechsı uyelerı vurt ıçı geziîerını makam ve resmı otolarla yapamazlar. Torenler duzenleyemez ve katüamazlar. B OY VERME GUNÜ YASAKLARI Oy verme günu kamu düzenınin sağlanması ve oy verme ı^iemlennın güven ıçınde yurumesı, serbestlık ılkesımn sağianması ıçın yasa bazı vasaklar getırrr.ıştır. Bu yasaklar şunlardır : • Içkı yasağı: Oy verme gunü her ne saıetle olursa olsun ıspırtolu ıçkı satılanıaz. IÇÂÜI umumı yerlerde dahı ıçkı venlemez, satılamaz ve ıçılemez. • Eglente vasağı : Bütun umumi eğlence verlerı oy verme günu kapalı kaiır. Lokantalar saaece yemek verebılırler. • S.lâh taşıma yasagı: Oy verme Eurıu fter yerde emnıyet ve asayışi korunıakla gorevh olanlar aışmia kımse sılâh taşıvamaz. Oy verme günü radyo, televizyon, gazeteler ve dığer yayın organlan seçim ve seçim sonuçlan ile ılgıli yayın yapamazlar. Bu propaganda suresınm de sona ermış olmanır. bı r sonucudur. Yayınlar naber. tahmın ve yorum nitehğmı 'aijisa dahı yapılamaz. Bu yayın yasağı oy verme gunü saat 18'de sona erer. Bu saatten sonra saat 21'e kadar ancak radyolar Yuksek SEçım Kurulu'nca verılecek haberlen ve tebliğlerı yayınlayabilir. Saat 21'den sor.ra ıse yayın yasaklan sona ermekte ve her türlü yayın organı haber kanalları ile aldıkları her turlu haoerı yayınlayabılmektedır. îl ve Ilçe Seçun Kurullannda seçim ve seçim sonuçlan ile ılgilı olarak vayın organlanna veya dığer kışı ya da mercilere haber veremezler. SEÇİM ANILARI Ilikraet ÇETiVKAYA C Hukuk Fakül*esıne devam ederk^n ve son smıfa gelmişken gazetecılıg.mden öturü yasaiara aykır. olarak okulla ihfkimin kesıldıği bana bir yazıyla bıldınldı. Bu o donemm faKulte yetkillsının ımzas:nı taşıvordu. Gün olriu devran dcndü ve 1952 yılında Içışlerı Bakanı olarai gorev aldıktan sonra aynı profesör!* bir törerde karşılaş*ık Kendısı, kursüyB gelerek hukuk ve ozgtırlukten sozettı uzunuzun. Yenne oturduğunda ba^ımdan geçenlerı ve haksızlıgn uğratılaığım belgeyı kendısirin ımz .ladıgır.ı hatırlaftım. Şaşırdı ve msâr etti. Belge elımdeydı. Çok utandı. Bu ılgmç siyasal ammlarımaan bırısıdır.