Katalog

CUMHURrtET 1 MMIS 1977 1TED) Seçım... Seçim... Seçim... Seçım... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... 1977 baharında Ege bölgesi ve sosyo politik görüntü 1975 Toplam Nöfusu : . Tonm urunltrı polltıkotı Aıoyi«sızlik Öflrtnci oloylarıdzmır içıny CHP Güclinıyot BCıtün ıllerde (Toplam mıllctvakılı »oyısı oz.olon Mufllo harıç) n>ıllttv«kili soyuını artiırma şanıına tahıp 5 113 000 Bölgedeki Siyasal Eğilimlerin 25 Yıllık Geçmişi (GENEl SEÇiMLÎRDE PARTiLERiN AIDIKIAR! OY YÜZDESi) SOSYOPOÜTIK DUYARLIUK : MASMARA OENİZf CHP 1950 1957 1965 1969 1973 40 8 37 5 27 2 (Demokrat Partı) ö«,0 55,5 np ltt.MTIerin diğer partileri 7,0 AP 1960'tann dlfcer partılert OP (DemokratOı P»rti) MSP 63,0 56.2 41.0 31,6 36,2 P3 O..TIP'e) 12.0 <2,6TIPe) M.T fiO 1,3 197 3 7 7 G«li«mf«ı / EGE DENIZ1 J MANİSA ( 1 0 \ j ^ UŞAK % 3 9 0(2) % 33.0(1) % 13.6 AP\ /"CHP OP 1973"77 AP CHP %AA\ (9 J AP % 39.3 ( 8 ) 197377 G«li*m«ıi / A P DP DENIZLI C6 ] CHP %33.3 ( 2 ) 197377 G«lı«m«M %36 % 1 4 8 Ekonomik sağın 1950 69 dönemindeki kaleleri yavaş yavaş yıkılıyor Tarımda makineleşme oranı kıyılardan içerlere gittikçe ve kıyıdan güneye indikçe dusmektedir. Sanayileşme, altyapı ve eğitim göstergeleri de ayrı doğrultuda değişim göstermektedir. Kentleşme oranında büyük bir canlılık vardır. 1) EKONOMİK POÎANSiYEl : Ege bol^?suıın bu mcelemPde ele <shnan ıllerı fBa'ıkesır Ma nısa. Izırur Avdın, Mııîla Denı?lı. Uşakı Karnwşık \apı gos:ermektedır Sanajnesmıs e tarımda makıneleşmıs bır Izmır ıle el zana^ıu laal.yetıvle jetınen ılkel yonenılerle tanm vapsn bır Uşak aynı grup r adır \ncak sosval uvanı«ın \a>pın':Sı \orunden ou Uler"ara~ r.aa benzerlık vardır İCÖO1%P dunemınde sagır. eko nomiK kalelprı ea\ılan an '".leıde zmcır javas yavaş kırılma.ıtadır. Bu boleed^k. illerın e»emen ekonom'K etkeııuğı 'artmdır. Çeş:tlı sanayı dallarına nammadde oluşturan pamuk tunır pancaı. zevtm u^unı ure'nr.ı ıle. geleneksel huouba' mrımı ıe mey\e, senze ıreMmı \apnrraktaci.r Tıınnna makıneıeşme onnı kıyılardan ıçer'eıe gıHıkçe ve kıpdan Goney'e ındıkçe duşmentedır Sanayileşme alt yapı ve egıtım gbs'ergeien de aynı doğrult ıaa a illerın 'o^o ekononv.K gehsmişliği DPT kanadı ontelınlı. Yöreler Da.ıcsının tanımlan çerçevesmde aşağıdakı gıbıdır: İZMIR (2 DERECE1 BALIKESIR (3. DERECE) AYDIN: MANİSA (4 DERECE) MUfiLA: DENİZLİ (5. DEKECE) UŞAKfBılmd'gı °ıbi K ılımv. bu sınıflandıımada S jrnıba svıl7 mıştır 1 Derece ssehvrusliK sruba I<;tanbul ve AnKara°\ı 8 derece gelışmı^lılc gıubu ı^e Bmgol ve Hakkârı vı Kapsamaktadır ı Ege bolaesındekı ıll?r Lşak ve bır oıcude Der.ızlı dı&ırda Türkıye ortalaması dolaylsnnda ja da us,tunde kalmakudır Bolge geleneksel tıcaret etkınliKinn >amsıra sanf.yılestr^e açıktır Izmır ve Manısa dan başlıyan bır sanayileşme harfKe tıvle Uşak dısırcL.kı butun ıllerı Turkne ortEİamasının uzenne cıknıa afeihmındedır Mııala ı» \og\ri ıç \e ciı<; tırımı ır ~eket lennm merkezı olıro ozçun bır sosvn ekonomık gelışmı^lıje s&hıptır. 2) NUFUS HAR»ETLERİ VE KENTLEŞME : Turkıve'nın iufu"su 1960'ıaıdan beri vılda yaklasık vuzde 2,4 un altma duşme>en b r yıKiK artıs hızıvla buvumekted.r. l^TO1975 donenunde >ılıık artı< oranı yuzde 2 43 duze;.inde olmıi''ıır Bolgenin a\nı donemdek vılhk nulus aıtıs oıanı ı«e 2,07 ıle Turkıje ort,4araasııJın al'ıidadır Sadece Izmır ıçm bu oran yuzde 3 olmuştur. Ancak, kTi'e^me oranı ybnunden, boi^eae bU"\ık canlıhk \ardır Kent •ıuiu^ları artu«ı son be^ \il ıçın ortaiamr. snda \uzae 4 T2 duzevındeaır In 'le^en bolgede Manısi ve Balıkesır'de bu orti.jmaıvı al'nıoa kalmi"?, Izmır, MuğU .e A.aın'da ortalama değer aol?T.l?nndrrır Denızlı ^e Usak'ta ıss onalamdnııı çok uzerndedır. Derızh ie küçuk olçeklı de olsa gecekondıılasn'a başlamışLı. Bolgenin çıkaıdıgı toplam niilletvekılı sajısı sabntır. lıaıurap ı artmış, Muğla'da 1 azalnistıi. 3) SiYASAl EGiLiMlER VE OY DALGAUNMAl&RI : B(Age 1946îi».>0 Demokrat Partı oiusumuna bu\uk destek olmuş ve 1950 lerden «onra da oze'.l'kle Kuzev Batı'da • Aydın, I?mır, \IanjsQ. Balıkesırl DP \or.e;ımjnın nımetl"nnder alt vapı kola\lıkları \e tarımda makıneiesnıe ^ onl.=>rnden vaıarlanrnı«tır Dolavısıvla 1970'lere kadar bö'gede DP runu canh bıcmde ja^amıştır. Izmır bu canlıUğı geleneksel tıc ;ır<»t burıuvazısın.n eko nomik kavnakll rutuculugu ıl° pekı>trırken \nadolu'nun gelpneksel dınsel tutucululs \orelennden olan Usak Manısa ve Balıkesır'de DP AP ruhu daha cok «ııınanı» kaynaklı bır tururulukla de^teklenerek ya^amıştn. .V d n Muğia, Denızlı ı^e ?ep«l Iıkle uvanmarmşhgm getırası bır baülıUgı, Adnpn M?nderes mıtoloıısıne \urulmusluğu \ap>ı'mıslaıaır. 1%0'de Demokrat Partı'n n Tuı.uvp'deki oy ortalaması yuzde 53,3 ıken, bolgedekı ov ortalama«:ı \ıızr'a î8 olmuştur 1957'de DP ovları Turkıye olçeğınde yu7dp 47 S'e d'i^erken. bolge bu ortalamanın çok uzerınde yızde ^5.5 da kalmıstır. CHP aynı donem ıçınde bolaede vu^de 4(i 8'den yuzde j7 ö a dusmuştur CHP \e DP aen kavan ovlar Humvet Part:«ı ık: Cumhurıyetçı Mıllet Parısuıe gnmi'itır. 1%0'da. lurkıye nın sosvo ekonoırık gflışrce^ındpkı oıaanıs dogrultuyu kesen 27 Ma\ıs d<" nm> "Hoenıyle 1**61 g°nel «c"ımlgan kamuovunun oohtık esılımıp'n «ı!alu<'.ı bır vansım^sı olTiflmıştıı 19İ7 ae Turkıje ortalamasınc^ \iizde 4lı.d'\a kadar \oiKselmis olan CHP ovlan uevrunın CHP taratındcn vaptırıldısı jolunri'kı propajaıida dolasısıyla teukı^el bıcm.de j^ı duşuş gosterm'yır Bu dusus: kamuoyıı vıcaar.ı. oaşarısı?. ko^hsvoriiar tfonemmdaiî CHP jı ^onımlu tutmğu ıçm lPh5 oc de\^m etmı^ıır. 1P65 vev bır se lı^me çızgı<umn baslangıtı ve bır cesıt lır>0 ye üonasunu gosterrr.ektPdır Karsılastırmah sıvt.'1'l ın^l;7'erın 1965'den bu \ara a\rn'ısma sırmpkte jarar vaıai' miıö ae. Ege kıvılaıı ve Iç Eç; AP ıçın olasraııustu bır oy de po<su nırelîgı ta<sımı.t'r Tıırkıve'^e \P ojl. rı vuzce 'îS.fl ıker> bolsccıe vuzde 6"? dolavlarma 'îlasmıs'T CHP Turkıve'r>'u \uzde 28,7 oı"2İanf.ı.ıa Çore, bolge 1Ti7oe 11 2 aa kaL ıı^'ır 1%5'den sonıası ıçın ılı^iKiekı tablodan goriı'eceğı gibi bö' gecie nalı, AP nın alıiı.cidiı n.^jm.ısa Da«;lamı«*ır rssk'ra boigesel rten<?esızlık 'e hak«!i7!:2a repkı Iznır'dp 2°rıel UVF^IS h^"runde CHP\e ka;.ma oaşlar.îen, dıpte', 'ntıırulıığun agır nrs«ts;ı IKI ıldp (llanısa \e Bal'icsır' MSP, jo%0 DP rnıına 'iıtoloiiK ve p!estınsız bağnlık gosleren ılîerde (Ayaın. MuŞ'a, Den lıı Demo^ra tık Partı oluşumları k^nd'nj 2ostermış*ır. Ceçıcı \e srızı bır olpy Demokratık Part n'n PÎK >' azalıo. AP looarkmırken ?enel vya.ıira ve sosji. stfalet ozlemırı vın«uan CHP\= ov kfr.mPTi olau^u *on oon jılda hızla cıeı^m et mı^tır 197î t>enato seçıın'eTude bolg?nm üç ılmde (Bal'ke^ır Uşak Den:?Lı alın n sonuçlar bu t'leniinın goştergel^n olrvjştur CHPnın topı.Tn mılleue'uh SPVI1!! 1 azalmıs (rden 4'e duş D K I olan Mu^la ve '™ıle".3k!1ı H ^ M I . a/'ı<;[ ie<\ ı.'vlt Cşak oı^'ndakı ıllerde m'lletvek.r sa>ısını artnrmas. \e geıek mıllet 'ekılı sayısı, gerek=t. o> oranı \onunder 1950'den hı vna ılk kez bınncı partı durumıırıa geçn'sı <nırpi7 olr.ıajaastn Ege kıyılar. v» Iç Ege'dr srja^al rer«ln bu degış mı «adtre bolge ıçın desnl, Tukıye c n \ev\ b.r o!u=ıımurı sımsesı olar caknr. Yakın geçmıste rtmse, ve ekonomik turucu' ı*un koı gez d:gı ıkhm ve alt vapı rah ''ıaın^ sahıp, T'irkıye onalamasımn uz^rınde mureffeh ve vavp.s devınen bır bolge, Turkne'dPki e° ne! uyanışa ve daha .nsanca vasama clemıne kucagını açmak tc.0.1 EGE KIYILARI VE İÇ EGE (Balıkesır, Izmır, Aydın, Muğlo,Monıso,U5ak,D«niıli) BEKLENEN POLlTiK DEĞİSİKÜKLER SEÇİMDEN SEÇÎME Uzun yıllar sonra bizde ilk tek dereceli ve çok partılı seçım 1946'da yanıldı Gerçı seçıme bazı partıler katıldı ama, çekışme yıllarca iktldarda kalan CHP ile Demokrat Parti arasında oldu. Seçime katılan ötekı sagcı ve solcu partiler Meclıse gıremedıler. Seçim tarıhi olarak 21 temmuz saptanmıştu Seçım kampan; ası hazıran ayının sonlarında hemen başladı. Hazıran avının son gıinü Tarsus, Mısıs, Ce>nan ve Mersın dolaylarında bır gezıye çiKan munal»te iıaerı Ceîal Bayar, ıktidan urkutmeyen konuşmaJar yapıvordu. Ama buna ıağın»n buvuk calabalıklar taratından jjarailandıgı bellıydı. Muhalele*e buyuk bır ılgı \ardı ve haU aiijordü Bayaı' kalabalıklau goraukçe ılım.ı aonuimalar vapı.vor, ".Vmacımız ulusal egemcnliğin serbest te baskısız bir secıınle gerçekleşmpsidir» dıvordu Ote.ü mılıtanlar »azetelere geçen konujma'anndı» ılımîı ıdılaı, fakat iialkınfar&=:ınQa,ÇOK serî \e kışkınıcı bır uslupla konuşuyorlardı. Bu seçımde nufusumuz srttıgı içm mıLeîvekıh sajısa lu îazlası ıle 4t>5'e çıkmıştı. 2 bın 112 seçım U burosu saptanmıştı. Seçırnler ozeıliıde Istar.bul gıbı basınm joğan cldjgu bolgelerde sıkısonetım altında geçı ordu. Onun ıç.n gazeteleı s.kıyonetımın baskısı aıtındajdılar. Istanbul Sıkıjonetım Komu'anı Oı.seneral Asım Tırmztepe iaı Arada Wr bıîdınle' \dymla>ara«;, gazetelere te'eîon e'*ırerek seçımlen dısıplın altında tutuyordu Seçmenin gozle gorulece^ bıçımde DP>s jöneldıgi oellı oluyordu. Adayıann tesbıtıne geç:urKen C?7P de oır tedırgmhıt ^tardı. DP ıse baslangıgıa ada\ üa;makta zouuk çekijordu. Öyle kı, çoğu kışı sa:ıaıga ;. aklaşmca\a c:^ oierılen adajLgı Kaou. etmekte kuşCHP nin Aydırj adayıan arasında çiKan bır anlaşmazİLîta vonetım kurulu ile çatı^an oazı CHP' 1:1er âer.dı aralar.nda <ı>n ada\ lı^teleıı duzerı.ıyorlardı. Bu hstelere kendı adıarınaan oaskd Kâzım Karebekir. Aönan Menderes ve lluserrem Sarolun adlaıını da kojmorlardı Parnıı olara.: henüz seçıpıe alısümaa ğı belh oluyorau. Zdten CHP ıle DP arasında ozgurluklerl kısnıaK ;,a aa gcrırmekten baj^a oır ajınm >o<tu. Seçınıler sırasında nıislıınetin Oasmaa StikrJ Ssraçoelu vardı. Basbasan secımlerın »ja!>al te durııstlıik icınde» \aoı 1 aca|ını ;0\lu%ornu <rna, sorüıu CHP ciîTJtUr.e bıle şecııemıyordu Is.m oasmda \aitler CHP den yaııaydılar. Yıllaıca ıl başicarüı^ı yapmıslarm. CHP olsun, DP oİMiri ulusâl Kurtu u~ sa.asınır. URIU generalle''ine Oıta a rnı^la.dı. DP Maıeşd Fe\zı ÇaKnıak'ı baRrına oasarien, CKP de Kazım Kaısbekır'e sarümışn.. Bıauitıi telev.zıon gıoı raıi\o o gunlerde ço^ 6neml.:,dı }ktld=>r tadvoda'i \arar1dnı ;en, nn.halefet yarananma çarelen ar:\oıau. Gei(,ı r.a.oo sftdece ı 9 ^ seçımlen deş:ıl nnc.an soıva ş ç r n seçımlsrde (DPnm ıktıdnr donemj riahılı faıtıvrn konusu oldu. «Sen \ar3rl<ınacak'<ın. ben \ararlanacafım» tartışması çoi uzan suıdu. Mehmet KEMAL GEÇMiŞTE KALANLAR : Uşak'ta düşeşle dübeş... Husameddin POLAT yazıyor UŞ.'UC. 4 M£MS Uşak'tavcım kahve ıçıyordum. Yanımdakı nu sada oturan ıkı kısı tavla oyna maga basladüar. Kulak kabart tım Gelen zarlar verılen ı^ımlen aegıştırrruşleraı. Mesela *ej.ıbeş pelınce; «Ha1. Tah*akıhç'» Du ^eş oıurunca, «Tuıtoglu», dıvor Urdı. Istanbal ljlaan pek \&'<uı dan tanıdıklan AUaddın Tırıtog lu, gerçı Hıcfiza elçı oiarak gı* nnştır. Ama, namı Usak'ta halâ \aşamakr>idır Ta\lada bıle polıtıka \apan Usaıîh'ları sımdı en çok meşgui eaen mesele seçımdır. övle zannedıvorum ki Tur^ıve'nm h:ç bu yerınde polıtısa, Usak ta oidugu kadar ön safta df>*ı!dır Ikı partı\e mensup kardeşlenn, \akın aKrabaların bırbırlerı;. !e munaka«•alanm duvmak ınsana bu husus ta bır fıkır vermeğe katı geîıyor Merkezde her uç partı de kuvvetiı. Yalnız pek cok kısm.n nıerak e^tıklerı bır husus var: Mıllef Pamhıer burada ^asaca^ız. keseceğızsli nutuklar soylemısler aaragaçlarından bahsetmışler. Şımdı Uşaıclı'lar soru>or!ar. «Bu darağaçlarmda kımler sallandın lacak"1)) Pekı, uç partırjn de <îuvıetli ol dağ ı bu muhîm kazpda seçımlen kımler kpzanacak0 DPnm Kütan ya adajı Yusuf Ajsal'a sordum: Usak'm varisı bızımdır, ie dı G»n kalanın varısı CHP re. ys rı=ı Mıllet Partısı'ne re\ verece* ıır. A;TII sus'ı CH? Usa't tKe 1da re Başkanı Yekta Atak a yonelt tım. T'şar. ın yarısı bizımdır. de (iı Gsrı aalanın da \arısı DP ye yansı MP'ne re\ vereeektır. Bır Mı'le* Par"ih>e de a>rı su a ı '•oracak'im vazgeçtım Nasıl olsa vereceğı ce\ab bıhyordum (Cumhurıyet, 6.5.1950) MSP ıse, Baakfcsır \e M3n ^a a'vıncîr bokede 'OK'aı. KOMÜNİST PARMAĞI Seçımler çok çekışmeli seçmesine rsgmen hıç bır zanıan, bugun oidugu g.bı kaoarii olum ve nldurme olavlanna rdslenrnadı Olmeler \e o'.uurmeler parmakıa sajılacak kadar azdır. Komunıs"lık suçlaması gene vardı. îkt.dar p«n«t ılen geîcn'eri. muhalefet partısi sozculennı «MosUo\a ağzı ı'.e Konusuvoılar riıje suçluvorlarfiı. Bu karaîatıa muna'efe'ı feaa lıalde kudırrjord ı Ovsa DP bır i.eçnn sor,ıa^ı •ktidsra ge!flij."de CHP'vi Mosıîova ağzı. ıle Konuşuyor djye suçlama :taj dı. B'irsa '<T^l basknan ^:r ka.makam köylulere yasor nuştu. • * yapıldr> Ne «Pıjango parası alındı, zorlan » Ka\ makam •Bu ttöye Itomunis parmagrı adamskıllı prmıç » köy halkma .<omun:s: ışlemi >apm»ştı. Muhalefet soruyordu : •RadiOdan yararlar.acak rruyız?» BA$bakan Saraçoglu c\ ıp verıj orriu : »Hayır, yasalar yararlanmanıza engeldır» ADAY ADAYININ CHP GENEL MERKEZiNE GÖNDERDiGi BELGELER KAYBOLDU TR\P,7OV. (Ctımhnri^et) CHP'den Trab?on »rtsıv Adavı o^rak Genel Menteze bav^ran \ an ekı YSE Bolge Mucuıru Muharrem Cavuşoğlu ı.un Gc.ıel Mer^ezf aondem gı oe BPlf.n kaybolma«ı ııımızae CHP İı ^eçmen ve orgut arasında jzuntu jaratmıştır. 1973 Ser.sto seçimlerınde ?. n«jn'da kon'°nı?n adavı ionulması üzeırı™ ı.çuncu sırava ıneır: Ppnatoı.ufu <a\ oeder Çavuşoğlu'nun 5 nazıranda •.spı'.aca.t oian genel seçım.erde M.,lsc ^ıeL•::sIne Kirnı«'sını sağlar.ıak uzpre Trabzon dan sraUrmda CHP II Baş<am Er*ug;ul At?.^an ın ria b •lundıeu >.r n»; et Genel Bassan Erevıt ie goruşrr,e< uz»re \nkara va gıdecektır. Genel Merkezf e kontenıan ?ri;»v. olarak «abj! ed.ıfn Çarjso*ı j nun «ipç'îerlorPrc oır sırava <ion jımasıru he; st, Genel Ba?ıstejecektır.