Katalog

İKİ CUMHURim • 13781883 ve 188S'da işçileri ilgilendiren bütün yasa ve kurallar •Fabrika ve İmalâınaneler Yasası» (Factory and Workshop Act) adını '.&• şıyan bir yasa içinde toplandı. Buna göre işçilere yılda 8 günlük ücretli tatil tanındı. Genç işçiler ve kadinlar için haftamn ilk beş gününde iki saa:i düılenme ve yemek tatiii olmak üzere günde 1 saatlik, eumartesi giınlsrinde 0 de 5.3 saatiik çalışma süresi kabu! edıldi; 4.5 saat süren aralıksız bir çahşmadan sonra yarım saatlik bir dinlennıe süresi kondu ve 10 yaşından küçük çooukların fabrikalarda çahştırılmaları yasaklandı. 0 lüOl'de ve daha sonraki jTİlarda büîün iş ve çahşma kuralları o zamana kadar yapılan rtegişikliklerle biriikte bir araya toplandı ve a saatlik çalışma esasına dayanan iş günü kura!ı yerleşmeve başladı. 1 MAY1S 1977. M ayıstn ilk günündeyiz. Bizde bu gün ilkyaz ı Bahar) Bayramı olarak kutlamr. Başka ülkelerde ise İşçi Bayramı olarak. Yalnız sosyalist ü'.kelerde değil, kapitalist ülkelerde de 1 Mayıs, işçi sımfmın gıinü olarak çoktan beri kuîlanagelmekiedir. Eunun nedenini açıklamaya geçmeden önce, Mayısın ilk günün yaklaşık olarak 2000 yjla varan kutlar.ması geleneğinden söa edeyim: Mayıs ayı adını eski Roma Tanıılarından • İuppiter Ma;us»tsn almıştır. çünkü bu ay ona adanıruştı. tlkyaz (Bahar) ayj olarak, halk arasında şerüıklerle karşılanırdı. Bununla bırlik r 9 belirli bir tarihsel neder.e dayanmayan şenliklerdi bunlar. Kıştan ayrılmanm ve yeşıllere büriinen doganın doeurduğu sevınç dolayısiyle eski Romalılarda ve eski Cermenlerde Mayıso ilk günü kırlarda dans edilır. şarkı söylenirdi. Bu riuruma. ınsanlann doğasında yatan lirizmin djşa vurması denılebilir. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 1 MAYIS Hıfzı Veldet VELiDEDEOĞLU Owen f 1771 • 1S58) önermiş ve kendi iş yerlerinde bu ılkeyi yerleştırmeye çalışmıştır. Bütün iktısatçılarca biîindiği gibi, Owen çeiişkilı olmak.a biriikte hem kapitalist, hem sosyalıst bir ik:ısatçı i d i Bütün kapitalist ülkelerde değil. yalnız Ingıltere'deki çalışma koşullarının. Owen'den sonraki düzerJenme ve düzeltümesı uğraşlanna göz atılacak olursa. emeğin anamal ı sermaye) tarafından, daha doğrusu, işçi sınıfmın kapitalist sımf tarafır.dan nasıl acımasızca somürüldügü kendilîğinden meydana çıkar. Bu sömürU dunımunu öbür sanayileşmiş ülkelerde de görmekte>iz. Hepsmi anlatmaya olanak bulunmadığından. tipik bir örnek olmak üzere, ben yalnız Ingıltere'yi ele alaeagım. İş Koşullarının Düzeltilmesi Çabaları: Yukanda adını andıgım Robert Ov/en'in • Sekiz ssatlik iş günü. onerısinin tutması ve yerleşmesi için yüz yılhk bir savasımm sürdürülmesi gerekti. Bunun evrelerı şöyiedir: • !P02 yıhnda «ÂhİHk ve Sağhk Yasası. ıMoral and Health Act) adı altında bir yasa çıka rıldı. Sadece pamukiu ve yünlü dokuma fabrika larında uygulanmak üzere yayımlanan bu yasaya göre. sabahları saat S ile akşamları saat 21 arasında işçilerin bu fabrıkalarda 12 saarten fazla çalışrırılmaları yasaklandı (Daha önce 16 saate kadar çahştırüıyorlardıl. Yasada. böyle fabrıkalarda "çalışan işçilerin sağhklarır.a ve çocukların öğrenim konusuna ilişkin kurallar da yer aimıştı. • 181.1te fabrika işçılerinin durumu üzerine bü parlamento araştırması yapıldı ve bunun sonunda 1819da çıkarılan bır yasa ile. 3 yaşından küçük çocuklann pamukiu dokuma fabrikalarında çahştınlmalan yasaklandı (Daha önce, henüz 9 yaşını doldurmamış çocuklar çok az bır ücretle çalıştırıhyor ve oniann sırhndar artık âeğerinden Ingiltere'nin görkemli emperyalıst kapitalizmi güçleniyordu >. • 1831 tarihü bir yasa. yaşlan 9 ilâ 21 arasında bulunan çocuk ve gençlerın geceierı çahştınlmasmı yasakladı: yaşlan 18in altındaki işçilerin de günlük çalışma süresini en çok 12, cumartesı günleri için en çok 5 saat olmak üzere sınırladı • 18321833 yılîarında geniş bir parlamentu araştırması daha yapıldı. Sonunda ha'talık çalışma süresinin, 913 yaşlarındaki ışçiler için 48 saati ve 1318 yaşlarsndaki iççiler ıç:n de 59 saa:i aşamayacağı kuralı kabul edildı. Daha önceki yasalar işverenlerce gereği gibi uygulanmadjğmdan, yenı yasa ile hükümetin oııları kontrol için dort fabrika müfettişi ataması öngörüldü. • 1342 tarıhli bır yasa iie !fl yaşından küçük çocuklarla kadınların maden ocaklannda çalıştırılmalan yasaklandı ve bu çalışma yerleri ıçin özel müfettişler atanması emrolundu. • 1844 tarihli fabrikalar yasası. 9 yaş smırını 8'e ındirdi ve yaşlan 813 arasında bulunan çocukîarın günlük çahşma süresini 6,5 saat olarak samadî, Yasada bu sürenin kadın işçilere de uygulanması kabul edildi. • 1847 tarihli bir yasa. 16 yaşından küçük işçiler ile kadmlar için dokuma endüstrisınde. günlük çalısma süresinin tavanını llı saat (haftada 58 saat) olarak sınırladı. • 1850 tarihli yasa. sabahları işe başlama saatini fi, akşamiarı iş bitimi saatini de 16 olarak saptadı ve bu süre içinde dinlenme zamanına iliskin kııraliar kovdu. • 1853, 1880. 1862, 1863, 1861, 18^7, 1871. 1874 y.llannda, işçilerin durumlarını türlü yönlerden koruyucu ve düzeltıci kurallar ıçeren yasalar birbirini izîedl. 1 MAYIS.. K Mayıs ayının ilk gününün resrai olarak kutlanması ilk kez. Franklarda imparatorluk şürasının 1 mayıs 7.55 tarihinde, yani 1222 yıl önce toplanması ile başlar. 1200 yılmdan "itibaren Fransa'da soylu şovalyeier ve kentlerin ileri gelenieri 1 Mayısta oayramhk giysileriyle. yakın ormanlardan ağaç dalları toplayarak. bayram havası içinde yürürlerdi. Bu ayı kutlamak gelenek fcaline gelmişti. Ingiltere'de mayıs başında halkın 1 Mayıs Kral ve Kraiiçesi» seçnıe geleneğini ktırması da. 12t>n tarihlerine ras'.lar. İtalyada da 13. yüzyılda kentler halkır.ın nıayısta bir kont ve kontes seçmesi geleneğı kurulmuştu. Kırsal bölge ınsanlarınm mayıs şenlikleri bütün ülkelerde 16. yuzyıldan baslayarak yayılmış ve yerleşmıştır. Doğu üikelerınde ve bizde 6 mayısın »Hızır İlyas» (halkın dılinde: Hjdırellez» adı ile kutlanmasının başlangıç tarıh: kesin olarak beilı değil. Söylenceye lefsaneyeı gore Hızır ve îlyas o gün buluşmuşlar, halkın sevınç ve kutlaması oradan geliyormuş. Yüzyıllık Savaşım Sadece İngiltere'den aktardığım bu gelışmenin öyle kendi kendine oluştuğu sanılmasm. Gerçi 1802'de kabul edilen «Ahlak ve Saglık Yasası> admdan da anlaşıidığı gibi zamanına göre namuslu ve erdemlı sayıian bir çabar.m sonucu olarak yayınlanmışsa da, ondan sonrakı yasaiar hep işçi direnıslerinin, işçi örgütlerinın, zanıan zaman kana bulanan savaşımlan sonunda damla damla elde edi'.miş hakîarı belgelemektedir Bu gelişim yalnız İngiltere'de değil. Avrupa' r.m ve ABD'nin, hatta Avusturalya'mn sanayıleş•mş bütün ülke ve bölgelerinde ayni acılarla süren ı™" ™vtıın'i şerçeklesmiştir. • Efendim, 1 Mayıs bizim neır.ıze gerekmış!'.1 İşçi Bayramı. komünis* bayrarm ım:ş. Moskova'da kuIanırmış. Türkiyemizde böyle şeylere yer yokmus:..» Şımdi söyienen bu. EmeKİerınin taşıdığı değerin aıhncınde oimayar. kimi kuruluşlar, 1 Ma• ? k''lamasım Mhtilâl hazırhgi» olaraK r.itele• ! miî'"". Başta söy'.ed'.ğim gibi, L saatlik :ş gününü i bPİcc>en I Mayıs Bavram: ln89'da Paris'te kabul edilmiştir. Günümüzde 1 Mayıs bütün uygar ülkelerde işçi bayramı olarak kutlanmakîadır ve oralarda kimse bıına .ıhtilâl hazırlığı» gözü ile bakmamaktadır. Darıası, Fransa'da komünist lıderlerle kapitalist patronlar arasında bir diyalog bıle kurulmuştur Artık bu ilke! kafa görüşleri bir yana bır.ıkıp örnek aldığımız özgürlükçü batı demokrasilerine bütün koşullarını ve düşün özgürluklerini de benimseyerek katılmalıyız. Bütün çahşanlara 1 Mayıs Bayramı kutlu olsun... Emekçilerin Bayramı 18S9'da Paris'te toplanan uluslararası sosyalist işçi kongresi 1 Mayıs gününü, işçi bayramı olarak kabul etti. Çünkü 8 saatlik :ş günü ılkesi bir çok üikede yerleştirilmış buiunuyordu. İşçi haklarmm korunması ve sekiz saatlik çahşma süresi bugün bizlere pek doğal gelmektedir. Oysa sanayi devnminin ilk zamanlaımdan başlayarak hemen hemen 19. yüzyıl boyunca süren çetın savaşımlar sonunda elde edılebilnıiş bir sonuçtur bu. Sekiz saatlik çalısma süresinin uygulanmasını ilk kez 1817'de tngıliz fabrikatörü Roberr omprador kapitalizminin işkembei Iriibrasındnn vansıyor 1 Mayıs giinüne: Komünistler ihlilâl provası yapıvorlar! «Ihtilâl provası» deyimi 12 >lart'ın sıkıyönetim sozlüğiinde pek moda olmuştu. Sermayenin kapıkıılları nererie bir işçi eylemi sörseler. ihtilâl provası şanıatasına başlaılardı. Oysa yervüzüııde prrıvayla vapılaıı ihtilâl yoktur. Provayla ancak ısmarlama elbise dikilır. .Simdi bu yöntemin de modası jeç.ti. Giysiler terzilerde biçilnıiyor aılık: knnfeksiyon üretimiyle sağlanıyor. Bakıyorsunuz koskoca bir magaza. Buyruıı beyinı! Bir kostüm istiyordum: şöyle koyu reıık oısun .. Emredersiniz, sayzımz kaç? Efendim? Yani beden ölçünüz demek istedim. Bilmem ki... Bir buçuktan iki metreye. Ganrli biçiınliden şiş göbekllye değin her bedene urgun konfeksiyon üretimi varkeıı, kim provaya katlanır. Ne \ar ki çağımızda ihtilâller konfeksiynn ınalı da olmuyor. Bu işin başını çeken Yirmiııci Yüz>ıl ııstaları. her ülkenin derriminde kendine iizsü koşulların ceçerli oiacağını söyteyip imzalamışlar. Yaşanan çağın olffuları da söylenenleri kanıtlıyor. Bunun ieiııdir ki nerede bir işçi eylemi gorseler dudakları uçııklayanların dınginllkleri bozulmasın. Çağımızın ihtilâlleri. ne itlıal malı konfeksivon işidir: ne de provayla gerçekleşir. Prova. devrinı için değil. karsıdevrim için birebir sayılıyor. Ama karşıdevrim. Rarşıdarbe hazırlığına da prova değil, manevra divorlar. Sözıselimi NATO'da sevfili müttefikimiz. ama Egede can düşmanımız Yıınanistan. sürekli manevralar yapardı bir ara. Meğer bu manevralar. manevra değilmiş de karşıihtilâlin provaSijmış. l'Jfi7 yılınııı 21 nisanında CIA'dan yükselen ses neydi: VATO'nun Promete planını uyşîulayınız! Ve sermaye sınıfı emrindeki ordu. daha önce pek çok kez prova ettiği evlemi uvçulavınca. karşıdevrim gerçekleşiverdi. Yirmiııci Yüzyılda işçilerin meydanları doldurması artık ihtilâle velmiyor. Bırakmız ihlilnll bir yana. işçinin alınteri kar«ıhğı hile nwrdanlara çıkan emekçi vığınlarınm orsütlenip haklarını alabllerek bir mekanizma kurabilmesiı»' baslı. Peki. şişşröbek sermayenin işkembeî kübrasından yükselen suçlayıcı sesler ııedir? Haa.. O sesler mi! Onlar emeğin düşmanıdır dostlarım; akar sıı\un. meyva çağında ağacın: alınterinin: insanlık hakkının; bayramların clüsmanıdır. Çalışan insanların bir araya gelip marş söylemesi. türküler yakması, hora tepmesi. çıldırtır onlan 1 Mayıs (rününde kolkola ve omuzomuza >ürümesi alınteri erlerinin; delirtir tiimünü... Bunun ieindir ki, onların düşünceleri karanlıktır. Emekçilerl nasıl hirbirine riüşürüp nasıl kırdıraeakları yolunda kurirular. tasarımlar. planlar içindedirler. Bayram kutlamak sanki onların tekelindedir: ve alınterinin jrüzelliğiyle emeğin yüceliğini simgelejen bayrama kin güderler. Oysa 1 Mayıs. insanlığın ve uyearlığın vardığı son a?amayı vurgulayan bayramdır. Emeğin mal. emekçinin köle olmadığını belirleyen bayramdır. Demokrasinin emeğe dönüklüğünü: emeğin demokrasiyi yaratan temel eüç olduğunu 1 Mayıs'la alfilar insan BağımsızJık bayramı gibi, Cumhurivet bayramı jfibi, Gençlik Bayramı gibi, çocuk bayramı cibi ırüzeldir 1 Mayıs: dalga dalga coşkudur çağdaş insanın yüreğinde... Selâm 1 Mayıs'a, 1 Mayıs'ı kııtlayanlara Selâm meydanlarria özfürlük tnrkülcri söyleyenlcre... Alınterinin yüceliğine selâm durana... .Selâm... Emperyalizme... Sömüriiye... KahroLsun diyene selâm. Kahrolsun nasırlı yürekler... A'e yaşasın nasırlı rller diye bafırana selâm. Bağımsızlık gülüııün renBİni. alınterinin imbiğinden g«çirip yaprağa dökene selâm .. \r meydanlardaki bayramın toplumda bayramlaşacagı giine îimdidcıı scliııı. Bu Kanh Dönem Bitsin OKTAY AKBAL Evet Hayır BİLİM DÜNYASI Çağımızın En Büyük Bulıışu agrmızm en büyük bilimsel buluşu, bence, bütün canlıların yapıtaşı olan 'hücre^nin sırlarının çözülmesıdir. Zira, bu sayede, insan. kaııserin de sırrını çözecek, çeşitii bakteri çıkıyordu. Bunun sonucu bitki ve hayvanların hücrelerirü olarak bakteriyi minik bir labobirleştırerek doğada bu gtine karatuvar haüne getirmek olana*ı dar var olmamış yepyeni canlıdoğuyordu: Bu nr.nik laboratuvar lar yaratabılecek. hatta. cansız şeker hastaları için bol ve ucuz cisimleri birleştırerek canlılar orensülın çıkarabilirdi ı ensülin hataya çıkarabilecektir. Ve böylece, :nsanın yeteneklerine, bir de len domuzların ve başka haj'var.• yoktan var edıcı». canlı yaratı lann pankreas'ından çıkanlmaktariır: ^Güç ve pahalı). Yıne aynı >,yeteneği de eklenmiş^ ~*4Mit^t*ar, kanı pıhtılaşmayanSon yirmi beş yıl lara, Ucıayııe bol pıhtılaştırıcı ibaşarılı olmuştur ki, sonuçlar, bu laç UretebTIirdi. Bu arada, Robert Pollack ad!ı başarıları satlayanları bile şabaşka bır bilgin, bir maymun vişınmıştır. Sözünü eîtiğimiz başarüsü olan SV 4O'ı da E. Cohye nların en büyük kanıtı da, biyoaşılama girişinıinde bulundu. loji araştırmalarında en ileri gitMaymunda hiç bir zarar yapmam:ş ülke olan Amerıkamn bilım dan yaşayan bu virüs îaboratuvar adamlarının. özellikle son aylar l.ay.anlanna sırınga edildığinde içmde. bu başarıların toplumssl O lüm kapımızın önünde, sokağın başında, yolun ucunda . O kadar yakında ölüm!... Bir arabadan açılan ateş so nucu ölmek var, otobüs beklerken kanlar içinde ycre serilmek var, evinde yemek yerken karşı penceredeıı hain bır silâhla vurıılınak var. üç beş zorba tarafından dövülerek, bıçaklaııarak yaşamdan avrılmak var Bir ormanda yaşıyoruz! Öyle giızel. ;.evimlj bir koru değil bu. balta Kirmez ormanlardan da beter bir cehennem... Hiç bir yasa yok, lıiç bir insanlık ilkesi. hiç bir Uural yok savp duyıılan, inanılan. lıa^lanılan . Söz. silâhındır! Söz. zorbalıRinılır. Söz, şirretlik yollarına başvuranmdır. Siz, bu ülkede yasalar, var, adalet var. polis var. jandarma var, kaymakam. vali, bakan. başbakan. cumhurbaşkanı var, kısacası «devlet var, deyin istediğiniz kadar! Bir köşe başında hain cllerin basacağı bir tetik. sizi de, oğlunuıjjL kızımzı da canındaıı edebilir. Hem suçlular da b a l â m i â , ™ cezalanmaz. siiti eider her !<*>•:... *"«r Ecevit bile seçim sczisinde kurşun yağmıırbnâ "tuıuldu. Oncc Niksar'da, sonra Şiran'da, ardmdan da Erzincan'ın orta yerindel. . Nerde devlet gliçleri? Haydi Niksar'daki silâhlı saldınyı kimse beklemiyordvı, oldu bir kez, peki Şiran. pcki Erziııcan olaylarını önlemek niye onceden düşünülmedi? Üslelik de siizde bağımsız bir İçişleri Bakanı var hükümette, Bay Özbek! Kaç kez yazdık, Bay Özbek'in, onun gil)i önceki cylemlcri. davramşları, sözleri>le W çizgisinde olduklarıııı belli etmiş kisilerin bağımsız savılamayacağını Ama yinc de İçişleri Bakanı yapıldı Bay Özbek ... Sonuç ortada... Cinayetler daha da hızlandı. Her gün bir iki ölii, hiç birinin sueiusu ortada yok! Asiltürk gitti. Özbek ;eldi. ama İçişleri örşrütü hep ayııı, polisi. jandarması. kaymakamı. valisiyle >IC iktidarının biçim veıdtği bir örşrüt... Niye şaşıyoruz bütün bu cinayetlere. kanlı olaylara, yarının Başbakanı Ecevife bile sıkılan kıırşu:!lara? Ç Vehbi BELGiL kanser meydana getiriyordu. Ke za. laboratuvarlardaki, insan hüc reierınde de kansere neden olabıîiyordu. • İşte ışın bu noktasında bilim adamiarı aras.nda çeşi:h görüşler belirmeye başladı. Hücre nşı îaması yoluyia yeni yaratıklar. ır.sana yararl: yaratıklar ortaya çıkarmak iyi bir şeydi. Fakat. o\x nıın •oır de • sakiBoası vardı: Bu denemeler sonunda, ozelliklen hiç bılinmeyen ve insana. hayvanlara çok zarar vcrebiiecek olan bakteriler, virüsler de yaıaülabılırdı. Bunîarm doğurabilece ği hastahk. kanser gibi çaresız b:r hastahk olursa o zaman ne yapılacaktı? Dahası vardı: Petrol t'ç genç kız Hürriyet Abidesi caddesinde dolmuş beklerken bir Anadol'dan atılan kurşunlarla kanlar içinde yere serildi perşembe sünü Yüksek okul ögrencisi. üç genç kız.. Sizin bizim kızlarımız da olabilirdi. Suçsuz öğrenciler birdenbire kanlara bulanıyorlar, biri ölüyor. ötekilerin de durumu ağır Neydi suçları bu ııenç kızların? >'eydi o scizü dönmüş canavarlan bu kızları öldürmeye itelcyeıı hıııç? Xe için. kimin için, hangi amaç uğruna? Kentin orta yerinde üç genç kız vuruluyor. yakalanan yok her zamanki gibi!. . İzmirde de bir genç afiş asarkeıı öldürülüyor, yine yakalanan yok! Bu denli başıboş mu güvenlik işlerimiz. bu denli sahipsiz mi? Ne diye aylık veriliyor buııca kişiye, bunca gorevli nc yapar, ne işe yarar? Katillerin ellertni kollarını serbestçe sallayarak adam oldiirdükieri bir toplum Afrlka'mn balta kesmez ormaalarından çok daha telılikeliciir. Yapılacak şey. kendinizi korumak için silâhlanmaktır. Tıpkı kovboy filmlerlnin silâhlı riüello sahnelerindeki gibi!... Buşrün 1 Mayıs... Bilinçli Türk halkıııın bayramı... Tüm halkıımz emekçidir de ondan İlkyaz (Bahar) Bayramıydı gcçcn ytla dek. resnıen yine öyle, bayram olması da o yüzden Ama cmegi kutlaınak. ilkyazın gelişini kutlamaklan daha önrmlidir. Kmek üstüıı çıktıkça her gün ilkyazdır kişiye. toplunıa Evet bugüıı başta DİSK olmak üzere, bilinçli Türk halkıııın çeşitli iirsütleri, kuruluşları. derneklcri, kısacası tüm halkımız 1 Mayıs geçitine katılacak. Buııca cinayotiıı. buııca acının. huııca umutsuzlugun ortasında açan bir umııt jrüliiriiir 1 Mayıs. Bilinçli halkınıızın kesin yengiyc en kısa zamanda tılaşacağınuı kanıtıdıı . 1 Ma«'is 19T7'nin ayrı bir önemi ön seçinılerin yapılacağı gün olması Bütün partiler kesin adaylaıını saptayacaklar, sıralayacaklar. Bu akşam ?a da yann anlayaeağız, tamyacağız milletveki!ierimizin cn az varısını! CHP'ıle.ı. AP'den ve nteki partilcrden mille'nckilleri onceden belli olacak üç aşagı beş yukarı! Aü'nin Vcli'nin. Hssiisî'uı. Hüscyin'in listeııin şurasında burasında yer simaM önemli değildir. Bir partiye. bir lidere oy vcrctpğiz biz. CHP'rlrn kim ada^ olursa olsun. ikinci clt'ro'.ede kahjor. Bııgiiniiü koşuliaıda ne yazık ki bu bövle. Gönül ister ki seçmen iyi bir elenıe. iyi bir tarıımadan sonra istedi?îi aHayı öne ıîkarabilsin. Meclis'e gerçek temsilcücrini sokabilsiıı, öv!e detsil şimdilik Biz bu kanlı hatakîan. bu sürüp ;ideıı cinayetler zinciriuden, «Soıı Türk ücv!eti«ni çöküşten bagımlılıklan. yoksunluktan, acıdan kurtaracak güçlü bir iktidann (izlemi içindeyiz... Güvendiğimiz CHPriir, bir Eceviftir. Sokak ortalaıında adaın öldürmeler, gazete okuyanı. kitap okuyanı köşe başlannda kıstırıp dovmeler son hu'sun diye. Tiirkiye çağdaş. uygar bir devlet olsıın. Türk hall;ı hüinclenme yolundaki engelleri aşabilsin diye Oyliirımızı CHP've veıirken bütün bu özlemlcri, bütün bu istckleri. biilün bu doğal haklarımızı gerçekleştirmiş olacajız 1 Mayıs Bayramınız kutlu olsun. Önseçimler sonucunda rn iyi atlay'ar. halka rn yakın. halka en dost adaylar ön yer iere sefiimis olsun. Bu kanlı balak. bu kanlı çıkmaz, bu kanlı çağ. bir daha açılmamasıya kapansın; halkınıızın oylarıyla, halkınıızın biiiııçli cylemiylc tarihe pömülsün! Toprak Mahsulleri Ofisi Genei Müdüriüğünden 197? 76 ürür.ü 1500 ton çizilmcmiş hsşhaş kapsülü 7.9.197R tarihinde yapılan :lk ihaîe sırasmda ilgi'itere gönderilen özel satış şartnamesindeki şartlar.a 25.5.1977 tarihinde saat 14.00 de tekrarlanacaktır. İlgililere cuyurulur. CBasm: 15364,4103) sonuçlarmı düşünerek âdeta, düş man iki kürneye bölünmüş olma• •• • » » • • • » * • » • ••• • • •• sıdır. • Bu konudaki tartışmalar, b > < • lünııieler sadece bilim çevreleri• ne özgü de kalmamış, Amerikan Kongresinı, eyalet met'lislerini de kavganın içıne itmiştır. Hatta, hatta işe, beili başlı gazeteler, Art Buchvvald gibi ünlü mizah yazarlan ve, .Şeytan Tohumu« adlı bilimsei bır tilmle, Hollyvood da kanşmıştır. Bu kısa açıklamadan sonra asıl konuya geçebiiiriz. • • Hücrenin sırlarının ilk çö1 Mayıs. işçi hareketımiz ve iktidara doğru züldüğü 1953 yılından beri bıyoErken seçim ve seçim güvenlıği loji büginleri yenı canlılar yaBozuk düzende enerji sorur.u ratma amacıyia gece gündüz çainsan hakianna evet, Kapiîahzmın ajanlığına lıayır • lışıyorlardı. Çalışmaiarın başan • İspanya'da Kralın komünistierı ya ulaşmasıyla şeker hastalıg; • • Türkıye'de Makkartızm sahnede ıdiabe'te.ı, kanın pıhtılaşmasm: TRT ve çekimserlik önleyen hastahk ı hemophilıe) Halkm damarma bağlanan şiır için yeni ve ucuz ilâçlar bulunave caktı. Kanser, korkunç bir has • Karikatür, Siır. Tivatro. Kitao Karikatür. Şiır, Tiyatro. Kitap taiık olmaktan çıkacaktı. Ayrı X II Sayfa ? 72 OuVJd III TL. OLüUil grtZtriK UİİV11CI UlQf. 10 l i j . Bütün gazete bayilerinde. ca, bitkilerrn köklerüıde yaşaya•• • » • • • •• • • • • • • • » • • •• cak yepyeni tipte bır bakteri ya • » • • • • • • » • • • • • • • • • • • » • ratılacak. bu bakteri, havamn aCuınhurıyet 4113 zotunu alıp doğrudan toprağa ve recek, böylece, bitküer, meyveler, sebzeler için pahalı azotlu gübre kullanma gereği kalmayacaktı. Doğada bunun örnekleri vardı: Soya fasulyasında, bakiada bu iş böyle oluyordu. Sonra General Electric firması laboratuvarlarında çalışan bir bılgin, ham petrol yiyen/oır bakteri yaratma yolunda bir hayli ilerleme ler yaprruştı. Bu hayvanm çıkaracağı enzimlerle, denizlere dö1 Mayıs Birlik ve Dayanışma Gününde İstanbul Tabib külen miiyonlarca ton petrol bir Odası olarak bugün saat 11.00'de Beşiktaş alanmda Barbaanda yok edilebilirdi. Ve böyleros Amtının önünde Türk Tabipler Bırligi flânıası altında ce de, denizler, büyük bir kirlitoplanıyoruz, önemle duyurulur. YÖNETİM KL'RULU lık nedeninden kurtulmuş olurlardı. Ayrıca. yeni tip buğdaylar, arpalar, sebzeler yapüabilirdl. Hatta, domatesin patatesle birleş Cumhııriyet 1381 mesrnden elde edılebilecek yeni türde bir bitkiye. her iki bitkinin adından birer parça almarak yapılrnış yepyeni bir sözcük bul.ınmustu: =Padotes>. Bu bitkinin kökünde patates, dallarmda domates yetişecekti. Bu tür bilimsel çaiışmalar için OREN de bir ad bulunmuştu: Hücre mü hendisliği (genetic engineering >. • Çalışmalara, özellikle E. Co1: (Escherich Coli) adlı bakteriler üzerinde başlanmıştı. İnsan. bağırsaklarında yaşayan, lakat ne Hâlâ yağmur çamur sisli ve dumanh kentlerde yaşaiie yaradığı henüz kesin bilinmeyanlar! Sizi kısa bahar tatilleriniz için VİLLA LÂLE'ye yen bu bakterrnin özelliği, moleçağınyoruz. kıil yapısının çok basit ve çok • VİLLA LALE'ye bahar gelmiştir. Güneş cam gibi, den:z iyi incelenmiş olmasıydı. Bu bakve hava masmavidir. terinin hücresi içinde. kalıtım • VİLLA LÂLE, sürekli kalorifer ve sıcak suyu. zengın paıçacığı olan kromozomdan başsabah kahvaltısı, devamlı çıkan nefis yemekleri, müstaka «plasmıd» denen başka bir cıns kil dairelerinde müzik ve televizyon yayını, iç ve dış tekromozomlar da v'ardı. Halka biiefontı ile hizmetinizdedır. çimindeki bu plasmid'lerin kü• VİLLA LALE, balayı seyahatine çıkarüarın doldurduğu çük bir parçası, yeni bir usulle sajfiye pansiyonudur. aanıyor, bu çıkanlan parçanın • VİLLA LÂLE'de tam pansiyon 150.00 TL.dır. yerine başka bir bitki veya hay• VÎLLA LÂLE, Türkiye'nin en temız, en ucuz ve lüks panvan hücresinin aynı parçası tasiyonudur. kılarak «ligase» adlı bir enzimle • VİLLA LÂLE, BURH.tNİYE ÖREN'dedir. yapıştırılıyordu. Böylece aşılanTel: 343 BURHANİTE mış olan E. Coli bakterisi çoğa 5 HAZiRAN SEÇiMLERi : 1 MAYIS SAYiSİNDA SÖMÜRÜNÜN SONU HALKIN ZAFERI îstanbul Tabip Odası Uyelerine Çağrı villA LâIe BAHAR ÇAĞRISI lırkrr.. eklenen yabancı parça ile biriikte çoğahyor ve ortaya yepyeni rutelıkleri olan bir başka (Cumhunyet: 4108) yiyecek bir başka bakteriden bah sPdilıyordu. Ya bu bakteri bır anda dünyayı sarar da uçakların benzin depolanna, kamyonlann, otobüslerüı, otomobülerin yakıt depolanna üşüşürse ne olurdu? # Bilım adamlarının bazıların cia behren bu endişe, basında da yankısım bulmakta gecıkmedi. Büyük gazeteler, dergiler «Korkunç yaratıklar yapılıyor», 'Biiim adamlarının bile dfihşete düşüren bilim». «Dünyaya £elaket ge'ırecek insan yapısı yaratiklar» bıçiminde başiıklar atmaya başladılar. Vaşıngton'daki Milli BilımieF. Akademisi derhal bir açık oturum düzenleyerek araştırmaları protesto etti. Toplantı salonunda «Mükeîiımel bır ırk yaratacağız Adolf Hitler» yazıiı bandlar asılmıştı. Bilım adamiarı birbirlerine, karşı «Cahıl", iKafasız» gibi bır bilim adamı için en büyük külür sayılabılecek sözcükler yanında yazı.va gırmeyecek açıkhkta sözcükler de kullanıyorlardı. # Denemelerin yürütülmesmden yana olanlar. bütün endışeie r.n yersiz olduğunu ileri sürüyorlardı. Kaldı ki. laboraruvarlar dışında yaşamayacak bakteriler yaratılabilir, denemeler onlarla yapı labilırdi. Nitekim, biyoloji bilg:nı Roy Curtiss böyle bir tür yetıştırmeyi başarmıştı, denemeler yapılırken çok sıkı önlemler alınıyordu. Deaemelere karşı olanlar, önlemîere güvenin doğru olmadıgım, yanlışların her zaman için yapılabıleceğinı söyiüyorlardı. Taşlama yazan Art Buchwald bu ko nuda şöyle bir fıkra yazmıştı: Ya, zar. gıttiği bır yaratma laboratuvarmın yetkililenne, hiç yanhşlık yapıp yapmadıklarını sormuş şu yanıtı aimıştı: «An sorma çok bü .vük bir halt ettik. Karın Deşen Jak'ın hücresi ile bir eşeğın hüc resini birleştirdik. Çıka çıka ne ç'.ktı bıliyor musur.uz? İdi Amin çıktı...» Bir Ülm şirketi de, Şeytan Tohumu (Demon Seedı adı ile yaptığı filmde. bir laboratuvardakı bır bilgısavarın.orada çalışan bilgı nin karısına aşık olup kendi hücresi ile kadının hücresini zor kullanarak bırleştirdigıni ve bu bırleşmeden baştan başa zırhlara burünmüş mınik bir ortaçağ şövalyesinin dünyaya geldiğinı konu olan bir kordela vücudu getirmiştı. Bu arada, Amerikamn Cambridge şehri meclısi alelacele yoplanarak. Harvard Üniversitesinde yürütüien «hücre mühendislıği» ça lışmalannın önlenmesi çağrısmda bulundu. Panikten Amerikan Hükümeti de kendini kurtaramadı ve Carter'in Sağhk, Eğitim ve Refah ba kar.ı Joseph Califano. Amerikan Millet Meciisinden, hücre mühendisliğinin bir disiplin altında yürütülmesi için kanun çıkarılmasını istedi. Bt; kadar kuru gürültü etki bırakmadan duramazdı. Sonunda Hükümet de, bilim adamiarı da ayrmrıh yönetmelıklsr çıkardılar. Hatta. b:lim adamlarının önerdik leri önlemler. Devletin koyduklarmdan da daha sıkı idi. Böylece de. çağımızın itici gücü olan biİim serbestliği, araştırma ser bestliği. düşünme serbes,tliği zedenlendirilmemiş oldu. Yoksa.Ortaçağm. Galile döneminin kilise yasaklarına benzer yasaklarına benzer yasaklarır. ağlarma takılmak işten bile değildi. Konunun öneminı böylece belııt rniş bulunmaktayız. Bu nedenle, gelecek yazımızı, hücrenin sırlannın nasıl çözüldüğüne ve hücre içindeki bilgısayarın nasıl çahşrığını anlatmaya ayıracağız. Şurasını şımdiden açıkiayalım ki, yakın zamanlara kadar okutulan klasık biyoloji bütün bu araştırmalar sonucu, yer:r.i Modern Biyoloji'ye bırakmıştır. O) 6 mayıs cuma 21.00de y melek'te/SlNEMATEK? RAHMISALTÜ türkiiler resita ı ı.Cumhunyet: 4111) SDÖRTLER EDERSANESI 20mayss tan sınav gününe kadar. 164 riers ş XağaloğJuİst.Tel. Yetenek ağırlıklı Modern ve klasik sınıf lar:ı 7 Üniversiteye gsriş kursları iC'unılıuriyet: 41071 TEŞEKKÜR Sağ Serebral Kemıparazi aıazlı hastaUgın: nedeniyte beni meslekdaş sevgı ve incel:*ı ile enerjik tedavısine alan kollaboratif çalışmalarla ihtilâtsız şiia sağlayıp bir ielaketten kurtaran, Bursa S.S.K. Hastanesinın başta Ruh ve Sınir Haitalıkları Mütehassısı Savm Dr. Taner ÖZEK'e konsultan araşunna yarcLnılarmı esirgemeyen Nöroşirürjı Mut. Dr. Konura;p Başol, Radyoloji Müt. Dr. Haluk Güran. Göz Müt. Dr. Bükey Özcan, Biyokimya Mut. Mehmet Muhsin, Dahilinve Müt. Dr. Halit Ince. Bskterıyolog Dr. Rauf Rezai'yc. servisin hemşireleri ve dığer personeline ıçtenlık dolu eşekkürler. mirjıerler arzderiın. BURSA KIZILAY KAN MFTKEZI LAB Ş. \ET. HEK. BAKTERİYOLOĞ FAHRİ ALTAN Cumhuriyet 4110