Katalog

A LTl Cl'MHURlYET 4 tKALIt 1977 SEÇÎM.. SEÇIM.. SEÇIM.. SEÇIM.. SEÇİM.. SEÇİM.. SEÇlM.. SEÇİM.. SEÇlM.. SEÇlM.. SEÇİM.. SEÇIM.. SEÇÎM.. SEÇÎM.j Gunov bölgeslnde vl âyet farkı gözetmeden beledıye başkanlıgina adaylığını koymuş kımnie goruşmüşsem, ıBu bereketli topraklar uzerınde böyle beledlyecliık olmoz Haıkımız bu turlu perlşon blr yaşoma loyık değıldır» dıyor ard' Gercekten de halkinmz Qor j en bceketll topraKİor uzerınde bu penşan ,aşcmo 'cy k ceflıldı Oyleyse neden boy'e o l u . c d u 9 B jt^n bereketli toprckla' bırraç aılenm e'rde parse lenmıştı Bu yetmıyor bu bere^cth toprak ar ı>zer nde yarolı'an degerler u'unler gene b rkcc aı'enın elınde bJunuyordj Her tcraf cedveiıe dızılrrış gıbı tcrloydı. bırkac c E I I eudeydı Her taaf fab r ıka, fabn a fabrı'*a,dı gene b.rkac aılenn eiırdeydi. Bu brkac cıle bu yaratılon dsgerlerı har vurup harran savLruyordu Ondcn sonra secım zamcrı geldı mı (bu ıster gsneı 13ter ye'el olsun) adaylcr ctaya cı^vorlar «Bu bereketli topraklar uzerınae bu halk böyle perisan yasar rnı'» d ,e sorı ,or o r dı P»rışan ede^ler de kendılen ıdı perışcilığm nesabırı soran ar da kerdılerı olu/O'du Bj'as nın oit nı boylece cızd l f en son'a gele'ım Msrsin e Mersın de de AP ı.e CHP ı^apısacck AP' n n adayı Turhan Lokmcnoğ u ıtnalât ıhracat Işlerı yapcn gCmruk ^crıs.onculuğu eden bır ış odan .. Dcha gecenlerde Mersınspor a a \n ten,'e Korandığı gel rden bır m l/cn lıravo \a'O bogiîtn bjluntTu^ L man ışhanındakı yaz hanesıne gırdıgınızae gorece,<sınız kı, genel mudur, Yerel secimlere doğru kent kent Anadolu 9 GüNEY BÖLGESINDE BİTtH BEREKETLİ TOPRAKLAR BIR KAÇ AİLENİM ELINDE PARSEUINMIS.. Bü BİR KAÇ AIIE YARATILAN DEGERIERI HAR VURUP HARMAN SAVURUYORLARDI ONDAN SONRA SEÇİM ZAMANI GELDİ Ml (BU ISTER GENEL, ISTER YEREL OLSUN) ADAYLAR ORTAYA ÇIKIY0RLA8. «BU BEREKETLİ TOP RAKLAR UZERINDE BU HALK BÖYLE PERİ$.\N YAŞAR M l ' . DIYE SORÜYORLAROI PERİS.AN EDEN KENDIIERI İDI. PER!S>NL!ĞIN HESABINI SORANLAR DA KENDİLERI OLUYORDU. • ADANA'DA HE VARSA. MERSIN'DE DE 0 VAR OAHA KUÇÜK OLDUGUNDAN MIDIR NEDIR, MERSIN BELE DIYE OLARAK B1RÇOK SORUNUNU ÇOZMUS., K6ŞEYI DONMJS. .. ADANALI BU YUZDEN BIRAZ DA MERSINLI'YI KISKANIYOR. KAYA MUTLU BELEDİYENIN GE L'RLERINI ARTTIRMIS,. MUTLU 25 MIL'ıON RAFINERIDEN, 3 0 MILYON DA SEBZE HALINDEN 6ELIR SAGU MIŞ EKMEK FABRİKASI BAŞABAŞ GIDIYOR. CÖP F/rVNKASI DA UKINDA MlVıuMUK GEURLER SAGLAYACAK. YAZI: Mehmed Kemal ÇiZGi: Semıh Balcıoğlu CHP ADAYI KAYA MUTLU A° ADAYI TURHAN LOKMANOĞLL Mersin, Belediye olarak bir çok sorununu halletmiş... bokofı odalcn bımun yanındo geeekondu koVr. He e cevlz kaplamaiı olduğunu sandığım bır kltophgı vor kı, he' kıtapcevemn gözü ustundedır. Kendınl tıpık bır AP odoyı olarak yetıştırmş . Ş naı ya hevsslenmls. ya görev vermışler b°'9aıye ıcin adayltğ'nı koynuş neydonlara duşmjş . Hadı hayırlısı baKalım1... KCNTIKJAH KÜRKÛ CHP nn odcvı Koya Mutlu belll V\ Ecevlt ln vakmlonndcn Boyle oluşu «merKez kontenıar>ı kurku»nun Srrtına gıydırılışmden de onlaşıiıyor Kendıre sorarsamz, «Yoklamaya glrsem de kozanırdım» dıyc <Ama bılmıyorum nedendlr, merkez boyle gerek gordü » Kente glrd ğ m zde duvsrler Ecevlt'le Kaya Mutlu nun yanycna brlı^te çek Irrış fotoğrafı ile dou/du. Kaya Mutlu ıle Ecevlt fızık olarak öylesıne benzeşıyorlardı kı hangısi Ecevlt, hangısl mut'u şaşardırrz Altında «Umudumuz» yazılıydı Umut hang si Idı Ecevlt ml, Mutlu mu? Belkl her ıkısi de... «Ben önseclm Istlyordum» dedl tAma önsectmln genel merkez denetlmlnden geçmsslnl 1«tlyerdum » «Yonl n den«tlmlnde olmasın''ı «Evet.» «Yonl II denetlmlne guvenmlyor muydunuiî» Kem küm ett). ıl Daşkamna baktı. «Ben öyle Istıyordum» dedı Kaya MutİJ ntn karşıs nda merkez Hce bojkanı Iktısatcı Bulent Olgun \e Avukat Ekın Dıkmen vardı. Ekın Dıkn en ıcn, «Devrimcllerln adayı» diyorlardı. Merkez \oklarrası yapıimak suretıyle Ekın Dıkmen e kı^rrışlardı Belkl c,ene Kaya Mjtlu kazanırdı ama onsecım yapılmodığına o° re. deneme ben msennemıştı B J yuzden blr eok CHP II kırgın gorunuyordu 73 verel seciTİerınde oy »ablosu cok değlşlk cıkıyordu. AP, kendı oda/ı Lutfu Hancıoğlu'nb veto etmıştı. Onun yerms bağımsız olarak gıren Paşayı desteklerrıştt ESKI Muhıttın de seçıme gırmıştı. CHP nın adayı da Ka,a Mutlu olmuştu. Tablo şoyleydı AP (Paşo) Muhıttın Uyar Kaya Mutlu [CHP) 6 860 5 700 14 800 «Yurttaş teloşa düşuyor» ded1 «Benl karşıtındo gorunce çaşırıyor. Boyle soylentiler cok cıktı Artık arkası tavsadı.» Asfalt şantıyesl Ile hemen ^em«'n he'gün blr k lometre yol yapıyonarmış... »Şlmdl nerede yopıyorlar'» dıye sordum Aroştırdılar «Imam Hatlp Okulu onünde » dıye yamtladılar Gıdıp goremedim onlaşmazlık yor * dedl «Bu oylan alacağım blr de boşlukta kalan oylorı toplayacağım. Bunlarla oradakl farkı kapatacağım » «Yonl yuzen, gezen oylar mı?» Guleç yüzluydu, güıdu «Onun gıbl bir şey.. » dedı Sol parti'er ve soı oylarda da blr dalgalanma varm ş Bunların da kenaısı ıçm bır avantaı olduğu kopısırtdc Bır de MHP ıle gizlı bır onlaşma yurür'uğe konmuş, o cylara da guveııyor. «MHP oyıorı ne kador'» riı/e so'dum kez lıçe başkanna baktı o da elındekl kâğıttar» okuvarak . «2 264 » dedl «Cok az degll ml?» «NB yapalım » d ve boynunu buktö «Tell blr oyun bile bugünlerde buyuk deflerl var* Me^Ke? ılce başkanı Atıla Erdem'in Merslrt sorurlanndan da büyük blr derdl vordı. Bozı yatırımîar yapıi'rken karşısına «Anrtlar Kurulu* cıkıyordu Anıtlar Kurulu'ndan yakmıyotdu Bunu 1IİUH, GEZIN OYUI Tjrhan Lokmanoglu (AP) seclm çansını CHPden olacagı oylaro bafllorrnş . «CHP lcirtde memleketin derdl olarak görüyordu. Oyso »a<t kendl derdıyd'. kendı derdlnl t>lln« fırsat oecmı$ken böyle vansıtıyordu. AP beiedlye secımlerlnde. gwnel polltıka sorunlarma hıc deglnmiyecektl Genel polıtıkayı merkeze bırakmışîi Zaten yanımızda oturan ıl başkanı da hıç ağzını acmıyordu Sorulanlarm yanıtlanmasını ötekl yetkılilere bırokmıştı 13 Turhan Lokmanaâ'U'na kalmıştL Kendl gucü v« seTtpatısı lie ne yapabilırse yapacaktı, genel merKezın propaganda gucu ıse arkadan geiırse geîecektl Bö/lece Koya Mutlu partılerl ve bağımsız'on vurup geçmıştı. 77 gencl söcınrlerme gelındıgındo ıse, oylar tablosu şo^.a degerlenmlştı: CHP AP 36 000 14 000 Muhlttln Uyar eskı Beledıye başkanıdır Yuz« başılıktan emek ıye aynlmış, Mersın e yerleşmlj Torlaıarı portakaı bcjhceierı olduğu soylenıyor Gene yaşta yuzbaşılKtan aynlarok tanmcılığa gonul ve'mesınm nedenlerı uzerınde söylentıler cok degışık Kimi şoyle anlatıyor, klmi böyle... Kendısıne sorduğumda «Zıraatl gençlığımden berl severlm» dedı. Fazla açıklama yapmadı. MSP II Merkezıne postu serm.ş. »eclm kampanyasını surduruyor Duvarda Erbakan'ın resmi voraı arra, Ataturkun resmi yoktJ. Semırı Balcıoğlu «Atatürk'un resmf ylne yok? dıye sordu. Nargılesını mascnm altma yerleştırmış, tnarpjcunu elınde tutan, crada bır nefes çeken emeklı yuzbaşı hıg orclı o madı Soruyu duymamış gorundu. II görevlısı yanıtlama gereğınl duydu. «Efendim vardı» dedı. «Biraz eskiydl. Onartmaya gonderdlk. Tamamlanınca getlrlp osocağız.» Emeklı yuzbaşıya bakıyordum Gözıerinı kocırdı. «Ben» dedi «Askerllöim sırasında cok spor yapîım. Gureşırdım. Btr Istanbul, bir Ankaro şampıyonluğum vardır» 7 «Hangl kıtada Idinlz » «Ankara'da Muhafız Aloyında » «Ataturk'ü gormuşsunuzdur?» cÇok gordum » Gene kestı. Anlaşılıycrdu kı derril Atatürk değıl beledıye boşkanlığı ıd' Bunu kazanrrGk Içın ae MSP yı basamak yapıyordu Zor durumda bırakmomak ıç n fa^la kurcclamad m Kendı 5 700 oyuru doimuş gorj/or, buna MSP nın oylannı da eklemek ıstıyorcu Me sın. Adana'nın banlıyösj gıbı oimuş Aradckı 70 80 kılor.etreiık yol yağ gıbı asfalt. TeK yol az geldığl lc n. şındı c ft yoı yapıyorlar Hsle cıft oldu mu, 45 acktkaao Adanadan Mersın e geıınır. Adana da na varsa, Mersın'de de o var. Daha kucuk olduğundan mıdır nedır, Mersın Beledıye olarak bırcok sorununu çozmuş, köşeyı donrtıuş... Adanalı bu yuzden bıraz da Mersınlıyı kıskonıyor Kaya Mutlu Beledıyenm gelırlerını de artrmış He ne kadar Muhıttın Uvar. «Ayrılırken mllyonlar bıraktım» dese de, Kaya Mjtlu 25 mılyon rafmenden. 30 rnılyon do sebze halınoen gelr sağlamış E*rnek fab'ikası başabaş gıd yor Cop fabnkası da yakırda T I /on'ak ge'ır'er sağlayacak Bu arada bir söyleitı va r Mersin b^ledıy© başkanlarını hep vururlarn ş Kczaya uğrayan bi'kaç beledıye bcşkanı var Kaya Mutlu bu kazalardan (Allati sokiasını uzak durnuş Ancak aşağı yukarı hsr gun Kcya Mutlu Içın bır so\ lenti cıkarıyorlarnış. «Vuruldu hastanede yatıyor. Vuruldu, Ankara'ya glttl. Yaralondı Adarto'da . » dlye... Kaya Mutlu: Olkelerin hayattnda dönenler vardır Toplumsal gelışme tıkanıklık gosterır «Secım» denen olay buyuk beklentılerle kuşatılan btr ılgl halesıne donuşür. Umut kapılarının, mutlulukiarın başlangıcıdır 6eçım. Dığer bazı donemlerd» ise sosyoekonomlk akıntı, pürüzsuz blr taban uzerınde yol alır Ya da yurddaşlar aşın bır tevekkulle sıyasal plotformlara boğlı bır umudun kalmadığı goruşune varırlar. Secim bu durumlarda sonük bır alrrgedır. Sonucu bellidır ya da bır sosyal donüşum noktası oluşturmuyordur. Doloyısıyla ancak sınırlı bır ilgl uyanaırır ÜUemızde 1954, 1965, 1969 genel »ec'mlerl bu tonuk sımgeü seçimlerin örnekleridlr. Sonucuna umutlu beklentllerin, topıumsal donuşum nırengllennln baâjlandığı coşkulu secımierin örneğı ıse 1957. 1973 ve özellıkle 1977 genel secımlerıdır. Aslında 1973 Genel Seçlmlerlnden bu y o na gecırıien butün secımler toplumsal gelışme cızgımızdekl geçlş donemının kılonetr« tasıcrıdır. Dolayısıyla hepsı buyuk llgiyle ızlenmısttr. 12 ekım 1973 genel secımlerının sonucunda ortaya çıkan parlamento tablosundan uygun bır koalısyon hukumetı oiuşumuna varabılmek yolunda 9 aralık 1973 yerel secımlerı thayatî» bır orem taşımıştı CHP genel seçımlerden sonra yerel secımlerden de guçlenerek cıkınca «koollsyon kuruculuk gucünü» yadsınamaz blclmde elde etmıştı. Şımdl 11 aralık 1977 yerel secımlerıne gldıyoruz. CHP r\ln kıl payı kacırdıgı ıktıdar olma şansını yenıden ele gecırebılmesı ya da pek çok oevrenın bırden ıstedığı rreşhur CHP AP koalisyonunun oluşması büyuk olçude bu yerel seçimlerin sonuçlarına duğumlenmış gıbıdır. Daha doğrusu toplumsal gerıiım çok llen bır noktaya varmıştır. En tahaTimullu toplumlann blle dayanım sınırlarmı zorlayabı ecek turden bır ekonomık bunalım, kl yıldır dozunu glttlkçe art^ıran can güvensıziığı duygusu ve devletin sahıpsiz kaidığı kuşkusuyla bırleşınce, toplumumuzun butun ka* lannda bırden tek cıkış noKtasının ıvedı blr sıyasal Iktıdar değışıklığl olduğu goruşu egemen olmuştur Dolayıs yla 11 ara! k 1977 ssclmlenne dort yıldır her secırıden beklene gelen olağanustu bır donuşumü oluşturacak sonuçlor bek'eyerek Blrnnekteyız Oysa demokrasl tanhımızde 1973'e gelınce/e dek yerel seçım, heo genel seçimlerin gogesınde kalmıştır Derın ızler bırakmam ştır. Bunda yerel yönetım kavramının, yuzvılların bırıkırrını bırllğlnde getıren ezıcl ve cok Oıişılmış merkezl hükümet kavramı karşısında hafıf kalışının etkisi büyuktur. Özellıkle Demokrat Partı holkçı olma savına karşılık, halkı oluşturan bıreylerle do^rudan lllşkıyl kuron yerel yonetım kurumlarına oyleslne halktan mesafell bır ışleyış getırmiştlr kl, örneğın «Beledıye» sevimslz ve karanlık bir Imaıa bürünmuştür 1960 lar boyunca beledıyelerln bu belırsız, yarı karanliK, bu aşağı duzeylerde polıtıze ve çıkar cıftliği kücücük de olsa, cıftlık ışte oluşturma nltel leri pek değlşmemıştır Ta kı 1973 yerel secırrleriyle bır takım ısımslz kahramanların CHP kanodından beledıye başkaiı secılıp ış basına gelişlne kadar O günurı bu isımsız ve bır bölümu ş mdı adamakıllı ısımll yıldızları beledıye adınaa bır kurumun var olduğunu, btnun parti çıftlığı yo • 1950 LER SERBEST MESLEK ÇlKI5LI, HOYRAT BİR KENTSOYLU PROTOTİPİ ORTAYA KOYMUJTUR. BU PROTOTIP BUGÜN BELEDİYE MECLISLERI DENEN KURUMLAR1, OZEaİKıE 1973 SONRASININ CHP DAMGALI YEMI BELEDİYECİUK RUZGARI NIN YARDI V IYLA KE5FETMI5 ÎIR. DEMOKRASİ TARİHİMİZDE I973'E GELİNCFYE DEĞİH YE REL SEÇlM, HEP GENEL SEÇİM LERİN GÖLGESINM KALMI^TIR BÜNDA YEREL YÖMETIM KAVRAMININ EİCİ VE ÇOK ALI5ILM15 MERKEZİ HbKflMET KAVRAMI KAR5ISINDA HAFİF KAU5IHIN ETKİSİ BÖYl'KTOU. ANCAK 1973 SONRASINDA (YEREL Y0NETIM1N OMEMINİS KAVRANMASI (M.UŞUMU) ONÜMOZDEKl YfREL SECİMLERE DAMGASINI BASACAK BIR DlG£R DIXKAT 0DAKLA5MAS1 YARATMAKTADIR. 1973 sonrasının CHP1I Falka dSnök b«ledı/e başkailannın slmge'edığı bu yenı ye1 re yonetın hcreketı (dana doğrusu, yerel yonetım n oneminın kavronması oljşumu) onumüzdeki yerel secimlere damgasım basacak bır dığer dıkkat odaklaşması yaratmaktcdır BIR BATINDA DÖRT SECİM UİNemızde uyau'amasıyla \ere\ 6eçım, Içice dort s e c i i ı ıcernektedlr II Genel Meclısl uyelıUerl sec mı. Beledıye Meclısl üyelıklerl O turmuşlugu geıek'ıaır. öte vandan beledly* okjyını algılattırrro do 1973 lenn «Yeni CHP» »ının «stirdığı ruzgâr, II Genel Meclısj kavromını etki alanına aıamarnştır Dolayısıyla 197' verel secımlerıne il Genel Meclısl uye ığı bakış açısından, umursamaz ve beklentısız b.r atmosferde gırılrtıektedır. Ama II Genel Mecl.st 6ecım nın ozell'gı yerel ssçımlef içındekı kente, ktrdakı tum secmenierin katıldıgı tex secım tıpı oluşuaur Yazınui gırış bölumunde U2er1r.de duruian 6eç mler Türkıye sl gerginlığl cercevesırde, II Genel Mecıi3l uyelıgı secımı. 1977 genel sec m nln anlamlı blr t«8ti olacaktır. «Belediye» olaymırt çe.'resınde ikl seçlm heyecanı yaşanacaktır. Bugunku seçlm slstemımız boşkon ıle meclıs uyelerınin ayn ayrı teçılmesınl ongormuştur. Beıediye Baçkarv» tek kışın.n seçı ecegı, coğunluk slstemıyie Içleyen bır seçım me.canızaıası sonucu belll olacaktır. 1709 beledı/e içm 1709 başkan eacı(ecektır. Be!edı>eler ancak nufusu 2OOO'I aşan yorelerde ve o yore halkının istefll üıerırM kurulabılmektedır. Nüfusu 2000*1 aşan yerleşme merkezlerının sayısı da, bu yerl»sme merkezlerl ıcmde beledıye kurmayı isteyenlerln sayısı da artmaktadır. 1973'de 1635 Iken bugun 1709 a varm ştır. Nufusu 2O00'l son nüfus sayımında biraz da zorlama blçımae aşmış olan (ı) ılının (k) kasabasında yeral •ecım dolavısıyla d kkatter ıl merkezl kentlerln beledıye başkanlığı seclml sonucuia cevrılmekteaır. Oysa aynı gun bu 67 merkezın d.şında bın altı yuz kusur başkan daha seçl* lecektlr. Beledıye Mecltsı uyelığıne gehnce, burada cok ılgmc bır kurumla karşı karşıyayız. Ro nesons sonrası Avrupasında arıstor<rasıye kar şı kentso/ıu b r topıum katı, bır yenı çıkar grubu Oıjştururken, kent meclısıne (bugunku Beedı/e Meclsıne) sanımıştır Bu meclıs kent soy.ünun varl ğ rın, qucünun, hırsının yasal da1/anoğını oiuşturmuştur. Ulkemızae de kent soylunun güç kazanması taze bır olaydır. l CumhLinyetln ı k yırmıbeş yıllık dönemmn ae/ let gudumlu kentsovlu yara^ma cabası be II belırsız ürün venrke^, 1950'ler bu gudumun dışında serbest meslek cıkışlı, hoyrat bır kent soylu prototıp Pi orta/a koyTuştur. Bu pro*otip bugün Beledıye Meclıslerı denen kurumları, özeüikle 1973 sonrcsınm CHP domgalı >enl beledıyecılık ruzgârının ycrdımıyla keşfetmiştır. Beledıye meclıs'erının önünjzdekl dönemlerde büyuk onem kazanTasına tanık olacağız. II Genel Meclısı ve Beledıye Mecllsl üyeleri, genel seçımlerde par amenterlerın sectldığı d'Hont iıkesıyle secıttr. Cok sayıda adaydan oluşan patı lısteıenn 1 o/landığı bu ıki meclıs uyelığ1 secİTİnde adayların klşıliğln* ve sırasma pek dıkkct edılmez Partl etıketl önde ge ır Buna karşılık Beledıye Başkanı te< bı" <'Sinr prestıjN bır yere seclllşldır. Bu rada part etıketı kadar adayn kışıliği de agırlıklı b r etke^dır Doiovısı/ia başkanlık secımıy e, mecl s uve'ığı secn lerı farkh sonuC\ar vereo "ne^'edi' Ge e~e< yazırta yu^ondaK ge n el bılg lenn ve tcn mlarırı ısığmda son cevek yuz yıliık seçım ponoraTiosı go?den gec rıiecektlr. netlrrliden farklı b r yöretlnle yurttaşlara rıızmet goturebılre arocı olduğunu, gösterrnlşlerdır. Ayrıco bu kurumun bıraz fantezl ve yaratıcılfkla ckla ge'menls kayraklar turetebılecek esnel' ge sahıboldJğupj kanıtlanışiardr. Butun cuml"unyet donemiTizde, kamu oyunun oltt 'omosında ız b rakmış presti|lı belediye basKaiiannın (Behcet Uz, Lütfı Kır00', Ke\'7Qı Tandoğan, Haşım Işcan vb) sayısı bır eh" pamaklarına ancak ulaşır ıken Seçimler Türkiyesi Dr. Brhan KARAESMEN 1973 1977 r'cnemı coğu CHP'II onlarca başcniı .e prest i'ı beledıye başkcnının sıyasal tarıhımıze Qewrmıştır. Örneğın btr Vedat Da lokay bazı durumlardakı aş rı tezcanl'lıöı ve kendı portısının dısıplını yonunden bır takım tuîa s zlıclarıyla d kkatl cekmış \e eleş tmlrmstır Ama Atatürk donenlerrnm pres'iıl' h haskan urı cii~ I ıcblr Deiedı»e başkanının gerte^ieşt ıeTedıgı br ha kla ıletışım ola/ nın sımgesı olduğu do vaasınarraz bır ger çektır seçıml, Beiedlye Başkanlığı secim), Muhtarlık /e Ihtıyar He)etı u/elıği secımı Buiîardan tlk ucu partsel seçlmlerdır So nuncusu ıse kışlsel seç m erdır Buno gore sosyopol tık yonden ağırlığı ılk uc sec m ta şımalrac1 r «II Genel Meclısı» aenen kurum aslırda e.lnden UıtUup. c adıye alındıg nao yurttaşla rın boıgesel sıyasal katı ımının en somut \e ı ağırlık u gulanas'na olanak acobı'ir Aicok bunun ıcm, yosal dözenierreler ve tearrj o