Katalog

Cumhuriyet Atatürk'ün Büyük 15 EKIM 1977 ATATÜRK ÖN O ZA MANKI ADIYLA CUMHURİYET HALK FIRKASI NIN IKINCI KURULTAYINDA 115 EKIM 1927) OKUDUĞU BÜYÜK SÖYLEVIN IBUYUK NUTUK) 50 YILDÖNUVUDUR TURK SIYASI TARIHININ EN ÖNEMLI BEGELERINDEN B!RI OLAN BUYUK SOYLEV DE ATA TURK 1919 DAN O GUNE KADAR GECEN ZAMAN DILIIv'INDE YAPTK LARININ GERE^CELI HESABfNI PAR Tl UYELERINE VE UIUSUNA VER MIŞTIR TURKUE CUMHURIYETI NIN BUTUN ÖZELIIKLERI ULUSAL KUR TULUŞ SA.'AŞI MiZIN KENDINE ÖZGU NITEUĞI BU BELGEDE BUTUN GUCUYLE YANSI^AKTACIR YALNIZ O L A Y L A R DEĞIL. OLAYLAPA YON VERFN KISILER DE ATATÜRK bN Oll USTALIG Nl BELGELtTVEN BU >UK SOYLEV DE AYRINTkARIYLA DILE CETIRiLMlSTiR CUMHURİYET GAZETESİ YALMIZ O GUNLERI BFLGELEMEKLE KALMA>!P GUNUMUZUN SIYAOAL C'ZGISlNE DE AYDINLIK GETIREN BU O LA"> IN 50 Y I DONUMU DDLAVISIYLA TURK OKURIARINA BIR ÖZEL EK MJNVAMADIR OZEL FKTE KENDI PALLARiNDAK! ARASHRMA NCELEME VE VORUM LARl.LA TANIMAN BLIM VE EDE B'YAT ADAVLARNA SO/LEVI AY Rl AYRI ACILARDAN CEĞERLENDI REN YAZILAR YAZD RILMIŞTIR BJ 'IAZILARDA ATATURK U VE ATA OZEL EK 'inin 50. yılı TUPKCU JGUN CESIT1I YONLERINI CUNDFN BUGUu' MRAM UZANT S N! BELGE VE B I GILFRE DA^A NARAK OZtL LAR EK'MIZDE T JRK VE VbP ALATJ \AZI Cl. MILP I E T I NIN KURU^UŞUNOA YAŞATILMAS'NDA ETKEN OLAN OGELERIN N TELIĞ Nl BıZE AÇ'KLIKLA VERMEKTEDIR BU>UK SÖYLEVIN 50 YILDONJ K'l NDE GAZETEMIZ BJ EKLE ATA rilRKH VE ATATURKCULUĞU NES NEL VE 8IL MSEL ÇERCE/E IC'N DE TAFIHSEL VE GJNCEL YfcRINEI • ERLEŞllRDlU KAN'SI VE INANCIN DADIR. AUTÖPK, CHP IKINCI KURUIT&YINDA BUYUK soruviNi OKURKEN BA5KANUK KURSUSJND! ISMIT INONU, VE KATIPUK RUJEM RttF ONtrDIN rsoiDA) coPüiınroR CUMHURİYET BİTMEYEN SOYLEV Atatürk, birbirinden kopuk davranıslar olarak baslayan Turk Kurtuluş Savaşı hareketıni birleştırmıs ve belli bir amaca yonelmesıni sağlamıstır. Ati> ı k ı r b r r>?e I âı ta'ih ,Tpsn bır önder o i çu kodo "otıh bılıncı/le duşunup davranan b r cnr<er de o LŞ jaur O neripmn k jrt lus SavaşndTP oncak dort vıl s~nrn rio'ıo ^avoi du/cjularının kullenmesıne \e\" ek 7an T bıie oe<,merien Ataturk torof ola rr nnde yeraldıa.ı b>r savasın trnhınl btr ta rıhc serırKantı ıg f lo vazobılmışt r Yasodıgı ve bu,ük ölcude \ön verdıği olaylara dışordon da bakabılecegını gosternıştır Yalnız dışardan değıl gecmşten bakmış'ır Kurtoluş Savaşına ge ecek'en bokm ştır ve ya şanan donemın toplumsal koşulları acsında ı bokmıştır Soylev, bo,le b r kımsenın vazdığı b r buyu: tarıh kıtabıdır Ama yalnız gecmışı degerlendıran V9 yosanon gjnlerı an atan degıl geleceğı de gosteren bır tarıh kıtabı .. Bır sıyasol partı toplontısına sunulmak üz«) re hazırlonmış olmasına karşm polemık uslubun dan kacman. olaylann sıcaklıgı sona ermeden yazılmış olmasına karşın ellı vı sorra da dege rını ve gecerlılığınl koruyan ve korLyacak olan bır tarıh kitabı... Turk Kurtultş Savaş , bır ulusun bnğımsızh ğını korumak üzere verdıgı bır savaş olmanın ot° sınde butun ezılen ve somurj en uluslara do ba ğımsızlı< veya kurtuluş yolunu acan \e gosteren b r savaştı Tarıhsel geiışim sjrecınde tum ınsan lığ n katkısıylo oiuşan coğdoş uyga r lığı tekellerıne aimok ve somuru arccı gıbı kullanTak ıs!e yen ernperyolıst guclere karşı, ca<5daş uygarlıâı t j m msonlığm yorarına ocan, ca^İdaş uygarlığı evrenselleştıren bır savaş .. Bağımsızlığı koruma hareketl olarak Türk KurtLİjş Savası Aroc'o'unun dpgışık yeMerınde. bırbırierınden *opuk dovran şlar olarok kenoılıgınden başlam "st A'atuk bunun kanı'larını Soy evınde ^enr AtatLrk un b j hafekete en buyuk Kotkısı o bırb rınden kopjk rnvronışlan bırleş'ı rerek elk nleştrmesı ve beil b r amaca vorelt mesıdır Bu OTIOCSO bogımsızl gı a^an bır arraç tır Bagımsızlıgm otesmde ve bogımbizl gı gaven ce oltna alabılmenın ve sure^lı kılabılmenın de koşulu olarak caçdcs bır tcpium \e dev et yap sı oluşturmcktır bu amac Yalrı z cogdaş do do gıl, ılerdekı çag deg sımlerıne de uyob'lecek VG katkıda bulunabılecek k a d c dınamık bır top IUTI ve de^let /op sı otu^tunrak Bu anlamda I ıcbır zamon soruclonrrayacak btr SLreklı amac tı Ataturk un belırledıgı amac Suresnı rtoldurTiuş ve gecerlılığ nı yıtırm s b r loplum ve devlet yapısını ve dun^a goruşunu degıst rmege de yonelmedıkce bır kurtuluş ^a vaşını kalıcı bır başarıyo u a^t rmanın olanaksı 7 lıgını dafıa boşından bılıyordu Ataturk O,sa d ş guclere knrşı bu sa/aşa ka'lon Inrrian veyo katkıda bulunonlardan kımın p bov n h r değışıklık egılımlprı yoktu ve Ataturk un b«< n msedığı a=; I anoca docjrLj odmlar a\ \<i kcT anf c1 şı Kairroları, hatto engeılen 1 0 ^ kalcışmala ı KO c niımazdı. Bulent ECEVÎT Bunun kacm Imaîlığını daha bGş'cng cta bllen ve ıcıre sındıren Atoturk Kurtuluş Sovaşını yalnız dış guclere korşı değıl kımı lc guclere kar şı da surdurmeyı ve bellı oşamalora kadar ya rhnda yer alanları da bellı aşa"nola don gectıkce karşısındo bulma/ı veyo en azından. oyıelerırın de desteklerınden kotk.larından \oksun kolnoyı goze aımışt Atoturk un tSOrle^ı^ekı onlat şıyla «Mıllı rıucadeleye be'cSer başlı/an volcuıardon bozıları Kendı fıkrıyat ve rutııyatının ıhatası hududu bıttıkce Mukoverre* ve muha efet»e gecıyor du Ataturk o yolcuları. vurecjınJe buyuk kırgınl k da duymaksızın cşıp veya etkısız durumi getırıp yoıuna Gevam edıyordu Cunku «M lletın vıcdanında ve ıstıkbalınde» sezdıgı bu/uk qe lışme egıhTiını kendı vıcdan rda «bır nıll sı s aıbı taşıyorak, adım adım gerceK eştırmekle yu kum'u sayıyordu kendını O «mılli sırtın bellı aşoma cra kddor o r t j l i kalan her yapragı ocıldıkco kımı yolcular ıtnrı sot ve ruhıyct»lanmn kavrayış s nırına vararcK dokuluyordu .. Arra onlar dokuldukce nalkın de^teğı ve katkısı buyuyordu Kurtuluş Savaşını surdurur<en co§dnş b r toplunı ve odalet ve devlet yapısı o l u ş t j r r o <o lundakı ıç \,e dış ergellerı ostıkca Atatur< caqdaş uygcrl'ğı emperyalıst guc'erın tekelımon v 3 > somuru aracı olmaktan kurtararak tum ır = an ı gın yararına sunma yolunda da ılerlerrış o'uyordu Bu surecı anlaton yönuyle. »Soylev». b r u u sun kurtuluş savaşının o/kusu omaktan ote coğ daş uygarlığı tum ınsanlıga acıp kozandırma ve ınsanlıgın buyuk bo umune cağ değıştırTe sjva şının da ovkLSudbr Cağ değışımı ve uygarl k bır nok»a/n va'ip kalan lyacagıra surer< ı oldjguna gore bu an lamdakı ve boyuUckı bır kurtuluş savaşının do sureklı olması gereKirdı Onun ıcm tSoyle/» KurtLİus Savaş Pin su reklı ıgıpı vurgulayorak sona erer Daha dogrusu sona ermıs gıoı gorunur C u n kö fSoYİevnn tson»unda uygariık bag ms znk ve ozgurluk ugruno sonsuza dek surecek ugroş lann ve sovaşlorın tukenmsz bLyruğj yer a ır Bu acıdan bır btme/en so.levdır Ata'urk j n e lı yıl once verdıgı buyuk So,le«' Ataturk ıcm «son» yoktur cunk'j her aşama bır yeni boşlangıca gecıştır O nedenledır kı Atoturk Kurtuluş Savaşın askerı alando sonuclanoıracak hedefe «son h° oef» dsr e n ş tılk hedef» demıştır O ılk heas fe ulastıktan sonro da meydon savaşlannda ka zandığı asker unıfo nıasın cıkarorok bır yenı nevlet kurucusunun gı^sılerını gıyınmış odevierı nl ustlenmıstır Hem de uyqorhgı te^elierıne alnnk ve somuru crocı gıbı kullanmak ibteyen ul•solerden kımnde bır tak m =ıvıl sorui'ercılern "«vlet bnş r o g o c r g°cn ez moıeşal unıfofi.ası g ) nd klerı bır uoremde... ANKARA KONGRESİ Ankara 15 Eklm (Bosyci'orımızdan, telgrofla) Kongıe ocılıp seçımlerle ılgılı ılk torenden sonra Gcı.l Hazretleıı Soylev ını okumoya bos ladı Yer yer sıddetll alkıslarla bır .ı» yecan hovasının çalkontıları ıçıı öi bu Soylev bır ycındon Turk Ulusuna en degerlı b r hayat donem nın en sadık h kayesıdır ote yondon gcı .ı şın derslerını bugjne hakım kı cıı va en kuvvetlı pıoıe^lor dcrb^ »nn° bn zpr toplu ısık demetlerı h'lnd 0 gc" cege dahı uzayon bosiı basıra bır torıhtır Gazının Soylevl da'ia bn^la Vcn onlasılıyor kı bıze Turk Is'ıkıcl S3vaşının buyuk oldugu kadar ke r n d?v rımlerde knror kı'on îor'hın OJÎI n • • < me"erı ve butun omorı/la na' led^c n tır Soyİ3v aynen ycyın nrdın. 7a mon bulun ulus bır gun son 1 Ja L a^ tıgı ve bugun ıcınds bıı'ınc qu k utulus ve ıstıklal sonucunun ns k c u n lık gunlorde ne sımse< [ıkır.eıle huzıı'cnmıs ve gerceklestırılmıs i dugjnu hayret ve se'.ıncle gorecek'ır U lus gorecektır <tı fy<Lstafa <cı^o! ı u sal kurtuluş ve ısîıklalııı rercet'e s bılması ıcın ulusun dısc d o i P 1 u' K bır yard n bekleysmeyecegı ç 01 ıc r de sorcyo dchı osio dayoncr» Gyocoyı nı ne zomon ulus butun r^ukcc'"'€rc tını kerdı elın» olorak \c'n ? k«"1ı kuvvet ve ırcde« np do/p"cr bu a zım VP hımrpstif ,urır = c n n v» mutlu scrucun ancok o zc"'on ?F " bılnceaını dcho ılk g ın erd^n ı'ıbaren en kesın b'Cim'i" tespıt cyı^nıç. scn r i k ı harekeı '.e mı cors'eloınn h^p^ı İSte bu 'Ikeyı uycuıonıovo ve bu o r u cı gerceklest'ımeye yonrlriışt r Gazı di"or lı C J sonırn ıtımak ıcn lik çunden her gerce'î' hf r kese ve ozpılıkls kanuyo sc r enı=>ı< uygun deqıidı Program od nı artiTi \r lenerek sırcsı geldıkcs her c=r«'' hem soylenmıs rtem durumo vs yere hakım kılınmi'tır » Gozının Soylevı ulusnl kıı'ılı; VP Istıklalin ve d»\rımın oncoK p»<< kıso bır tonhdır Yalnı» o bır tnrlh Ifr kl buqun onu b r» sovıpyen rtuıı ve hatto bugun bızzat cnu yopond r BÜYÜK Ataturk, Kurultayı açış konusmasında Buyuk Soylevın «onsoz»u sayılabılecek su konusmayı yapmıstı: (Bu metın, Buyuk Soylev'e almmamıstır ) SÖYLEV'E BAŞLANGIÇ yeblllrlz kl, bugün acmokia SvündüğOm kongre de Sıvas Kongresinden sonra kuruluşlarımızın ıkıncl kurultayı oluyor. Ge'ecek Içln en uygun ulkenln aereksemplpri ıie en elverlşli kararlara ulasmaga calısacagız Ge fecek yıllardaki basarılanmızın Cumhurıyetcılık ve halkçılık yonetlml oltında yurda yenı mutluluklar, yenl serefler kazandıracağına guvenlm var Geleceğı ılgılendıren tedbırler ıcın konusma ac madan once gecmıstekl olayları acıklamaya gır ş mek ve yıllardan berl su'up ge.en çalısmalarımız sonuclorının ulusumuza hesabını vermek odevım ol dugu konısındayım Olaylarla dolu dokuz yıllık bır «urenın tarıhıne değınecek demecım uzun surecek tir Amo bu guc Iş yerıne getlrllmesl gereken bır odev olduğuna gore sozu uzatırsam benı hoş kar ^ıfayacağınızı ve baqı$layacağınızı umarım» (Bugunun Dillyle Ataturk'un Soylevlerl, Turk Dll Kurumu Yayınları) tBaylar! Cumhuriyet Halk Partislnln Büyük Kurultayını açıyorum. Partlmiz, geçen acıklı yıllar lcın de. ulusumuzun ozgür ve şerefll yasayabılmek yolunda gosterdıgl yuksek istemin temsılclsl olarok bundan dokuz yıl once ortaya çıkmıştı Bjtun Ana dolu yu ve Rumelı'yi kapsamak uzere ılk genel kong remız Sıvas ta toplonrrıştı Sıvas genel kongresın den once doguda ve batıda bolge kongrelerl de yapılmıstı Bunlardan blri benım kclıldıgım ve başkan lığını ıraptıgım Erzurum Kongresıdır Erzuum Kong resi saptadığı tlkelerie ayrıca onılmaya deger. Sı vos genel konoresınde konusma konusu o llkeler olmuştur Bu llkeler o kongrede butun ulkeye ya yılmış va ulusça benlmsenmlştlr. Gercl o zaman kullandığımız odla bugunkü od oras ndo blr ayrılık vordır Ama kuruluşlar aslındo olduğu glbl kalmıştır ve bugun blr slyasol portl halınde be'iren varlığa bos'oraıc olmuştur Hele, yurdun ve ulusun dlrllğlnl ve gonencınl saalomok ama cı değışmeksizln yürütulmuştur Bundan dolayı, d! l u n ı n >:\DÎ