Katalog

DÖ8T 14 B1M »977 kEDTl T ABDVLCANBAZ ?5( V, PATLiCANA MhA Vufl ZAM I'APILDI #0* TURHAIM SELÇUK Işık BABARLI î Kadının sorumlu görevler almasını engelleyen nedenler ürklva'de kedınlar, dCnyonın pek ço'< ulkesins oranlo cok «rksn kavuştulcr, seçrne ve seciıme hak'ono. 1934 vıı ndsn bu yar.a, ıster mılıetvekılı adayı ısierlerse seçrnen eiorck seç mlere kct.lma haklcrı var Avrupan.n en ueri ulke>erıntien bın sayılan. yurttaşlar yascsı b zim Medent Kanun'umuzo ornek olınan Isvıçre'nm bazı Kantoilarında, bu hakk.n kaciıniara verıir.esı uç yıl önce oiau. Bugun ceşıtll ccnıarda, en ust duzeylerde görev alnış pek cok kadın mız var Bunun ei QJZ6İ örnsğı, djnyanın hıc b>r ulkesınde yone* Hm mahkemeierınoe kadrn uye bLİuiTtazken, bızım Dcnıştay Döıre BaşKanlığına yüKselmış kadmlcrımız: olmasıdır. Turk kadını her alcnda er'Kekler e ve durıycnın başka uı*elerındeki hemcınslerıyle bc/ ölcuşebıiecek yetenekte olaLğunu ispatlamıştır. RsktörİLk. bakanlık yapcn kadınlarımız vcrd r. Ama ne var kı, bu kadınlarımızın sayısı da parmakla gisterılecek kadar czdır. Tuı* kaaınları, ozeülkle seçımıe ge''".en. yuksek sorumlu mevkılerde. istenen, özlenen scyılorda etkınlı* kazanmışlardır Yalnız barado gozden kocınlmoması ge'eken bır nokta doho vor Bu sadece bizım ulkemım sorunu oeğil. Kadın Yılı Ulus'arorosı Kongresınde ve geçtıg'mız yıl top onan Avrjpa Bo!ceö8l Kad'n Haklorı Konferarsında. üzcnnde önem'e duru'an konulcrdon blri de bu elmuştur Avrupa par'amentosunda, kadın üye sayısmın azlığındon yola cıkılarcK ortaya ctıicn bu sorun, bütün Avrupa ülkeiermın ortok sorunu olarok, uzun tarttşmalara konu ed'lmiştır. Hcîta kad'nlar ıstenllen etkii'ığe u'cştncaya kadar. kendılerne be'lı br kontenıan tannması b.!e önerılmıştır. Avrjpo Kadırlcr Konsevi. 197677 yıilarır.ı bu konııda areştırma ve çalışmaıara ayırmıştı. Buna bağlı o'arak, Türk Kcai''ar Konseyı de semınerler, açık oturum'ar düzanledi. Unıvsrsıtelı Kcd nlar Derneğı, secım öncesl. «Kadınlcr portarrenîo'vo» kompanyası actı. Ama bu ccbalarm hicbırı omacına ulosamadı. 1977 seçırrlerınde de b.hndığı glbı. T B M . Meclısıne scdece 4 kadın uye seçilebıldi. KIBRIS'TA SUSKUN ÇOGUNLUK... r Narenciie bugün KTFO yönet m rvn atarcamcr, Tur>< kesi"!! nm 7 mılyon Ingılız lırası o'an 1975 ırırocotının 3 mılyonu nareicyeden karşılanmış. Tarm Bokan ığı ıstatıstıkle'ine çora 1974 s nıriarına göre şımdı elde 74 bın aonum naren.cıye bJİurımakta Narencıye halen 88 ısWân yennde hatkm en temel geCım kaynağı olcbılecektir. Ama olabıldığını bugün Içın soyleyebılmek mumkun mü? Çunku 01X1010 bölgesine gitsenız ve o narencıye bahçelerını btr gorsenız bu soruya olumlu karşiuk vermek olanaksız. Savaşta bi'e yanmıyan o narencıye ağaçlarım şimd! yonetım ken dı elı/îe yakıyor. kurutuyor .. Oysa, KTFD, Cypfruvex ismınde b.r şırket kurarak sozümona ihracatı sağlanak ıstıyor. Ama na {ıle Bu şırket şımdı cok daha önem'ı lşlerle uğraşsyor. Şırket ıcınde kurulan Scnpa ıtholât şir ketı ıle ncrencıye ü'kesl Kıbrıs a Türkıye'den Meysu itha! edılıyor. Ve bu ülkede kendı öz urünunu ıcemiyorsunuz, Türklye ıtha^ı Meysu konuluyor önünüze her yerde . NE DIYORUR Cypfufex şırketı Genel Mudu •rü CarwEyyup bıze genlş ocıte.* lamalardcT buiundu. Sonra AK * ^coy Gİİfeelyurt cevresfndekı no ~ rencıye uretıcılerı ıle göruştük. Bız şımdı hıc bunları bir şey eNlemeden yanyana getırdık. «Tum uretıcılere parası öden mıştır. Ihtılâflı durumlar horıc herkese parası ödenmıştır. Satın almadığımız narencıye ıhraca uygun olmayan ıskarta urun dür» «1975 yılında tohsis adı altın da 23 donum verıidl. 1977 yılında ıse 12 dönume indırildi. Yaz boz tahtas» gıbi olduk. Bır yıl burayı ışle dıyorlar, bır yıl burayı. Onlar patron bız ıcar cı bıle değılız. Ştrketın borcu vardır herkese. Ustelık ıstedığın den alıyor narer.cıyeyı. Nisan sonuna kadar üretıclye kesım fışı verilmedı. önce partıl.ier. kodamanların gozu doyruldu. Meyve dalında curudu. sonra kes denıldı, o da ne kadcrı.» «Sorunumuzun öriemını tam olorak bilmıyorum. Esa3 buyjk sorun urunlerın kalıtesının duşmesıdır. Haik narencıye ekıncısi değıl. TahsiSti uygulamadan öturü üretici masraf yapmıyor., Uretıcmin eğer varsa kârsızlığı bu verimsızlıkten kaynakîanıyor.» SU YOKTUR «Su yoktur. Toplanmoyan na rencıys toprağa dokülünce toprak asıtleniyor sonra tuzlanıyor, Su pompaları çalışmıyor. Su ışlerı teknısyenleri ışten anlamıyor. Olüp gıdecek bu yerler. Yö netım şımdı tahsislı yerlere kıralık adı ver,\or. Bu bahçeler adamı ne ondurur ne öldurar. Ustelık ımdat demek yasaktır. Cunku ortada dava vardır. İşte şu kızm babası borcunu ödeyemez ouruma gelınce Lıbya ya ışçı olarak gıtmıştır.> Sımdı bır de su sorunu ç>kmıştı Su kaynaklarının araştırılması, kuruyan bahçelerin ycrattığı asıtleme, yetersız bakım su sorununu bjyjk bır açmaz halıne getırmıştı. BOYYUK PROJE... Hep anavatanın bu/uk pro^e lerı olacck değıldı ya. Su sorunu çıkınca o zamanlar Enerıı, Doğal KaynoK'ar ve Tarım Bakanı oian Kenan Atakol bır pro le ıle ortaya çıkmıştı. Su anovatandan sağlanacaktı ve bunun lcm A.den z'den. su a'tından Turkıye'ye bir su kanalı doşenecektı. Atakol projenın heye canı ıle ustelık kanalm 120 ktlo metre uzunluğunda olacağını oa oçıkladı. Klmse bu prole ne kadar tutar demıyordu. Atakol boylesıne br prceyı ortaya otınca bu yeme bır Fransı? firması atlaycrak pro|enın fızıbılıte etudünü üstune alcı Yına kımse sormuyordj.. Oyso na'encıye vok oluyordu.. Frcnsız şırketın ne aidiğı bılınmez şımdı bu mtlyarlık pro ie üsîune uğraş'vor. Anavatona buğlanmak, ne dehşet pro[e bu Kenan MORTAN Ksdınin zamanı var mı? Gerçekten bu sorjya evet cevabını vernek zor. Kadınfar konseyınm duzenledığı ve konuşmacı olarak kadın porlamenterlerı cağıraığı bir acık oturumdo da ceşıtii partılerın kacın senctor ve mılietveKillerı. kadının yuksek sorumlu nevVee gelrres nı engelleyen neaenler arasında. ilk sırada. zeiT'an arlığıni soyıyorlardı. Ozellıkle calışan kadmların. ev kodını ve onne oiarak da yuklendıkleri sorumluluklar, gorevlsr, gunun 24 saatını dolduracak kcdar yoğun. Kadının mesleöi ve mevkil ne olursa olsun, evde kendısmden beklenen ışıer var D K lecek duorreden, satm aiınacak bır demet mavdanozo kodar Cocuklannın eğitsel ve ruhsal sorunlar nı cozmesl. onne olarak hıc bır zoman Ihmcl edem.yeceği bir gorev. Evlı ve cocuklu kadmların. bJyuk coğunluğu, değt\ ıs'°dığl. gerekl) olduğu zamanlarda bıle, evınl bırckıp ı$ gezısıne çıkrra olanağı bulamıyor. Ya oa en ozından aklı evde ve çocjklannda kalarak yapabılıyor bu gore^l. Geznrek, ü'ke sorunlarını yerinde ve yakından gormek. yurtîaşlarıvla konusup dertleşrrek olanakları kısıtlı o!an kadın, bır seçım ıçın cdaylığını koyduğu zaman. propaganda çezılenne cıkrrak gerekrgin! bıldiğınden, belki de oday olmaktan vazgecyor adedinl 216 llraya sattığı grayp fjt. ingılterede 1250 hro/a satılıyordu. HEYSU İTHAÜ Yonetim Kurulu acıklamosmdo, «Turkıye ı!e Iran'ın ozellık* lerıne bmaen ek carşıiar olaraK cıdsı şekılde ele annması da sağıanacaktır.» aenmıştı. Ondan sonra gereğı duşunuldu. Ve Tur kı^e'den Meysu ıthalıne karar vertldl. Bır yandan Msysu, ote yandon eskı Sagiık BaKa.nı Nıyazı Manyarc'nın yaptıgı kolalı tckı ıle narencıye memleketı Kıb rıs'a neredeyse narencıye tadı unutturuluyordu. Yazar Bekır Az gın bu konuda. «uzun sozun kısası. bu ıktıdarın sayeı hımmetınde Sanpa Meysu ıthal edip colışacok ve kârını üc beş kişi cepleyecek uretıcı ıse raspa o^nayacak > dıyordu. NAfiENdY! BMoülMDE HER iKi BAHÇfutH E.İRİ YM OLMUSÜL. Bütun yaptıgı ış rreyve suyu itiial etmek ve elındeKi narenciyeyı de mumlayıp satmak olan şırket bır de halktan bahim parası olarak ovanta topluyordu. CTP Genel Başkanı özker Ozgür konuyu meclıse getırmış ve her zomankı gıbi ımunferıt olay» durumundan kurtarmok içın de bır belge sunmuştu. «Fuşşa paraso ürünun olgunlaşıp olgun laşmadığını aniamak icın alınıyordu. Bunu kontrol etmek ıcm ' şırket üreticiden 500 bın lıra pa ra talep ediyor, ve yoptığı ekspertız sonrası ürünun fuşşa olmadığınt saptaması halmde, pa ranın tümünü mosraf olarak tah sıl edıyordu. işte bır mukavele orneğu «Bugün 77 senesl maıt ayının on altıncı gunu bir toraftan Kıbrıs Meyve Sebze (Cypfrufex Ud.) İşletmecUık Ltd. ıle dığer taraftan Latya köyde kaım 038113 kımlık kartı sahıbı mustahsıl Lısani Mustafa arasında bahçenln fuşşa durumunu yerın de tetkık etmek üzere aşağtdakl şartlarla havl anloşma yapılmıştır. © Bahçenin fuşşa (ürününün kabuk kaborması) olduğu gerek ces.yle yerinde tetkıkl ıcin müracaat eden üretici 500 bın Turk lirası depozlt yatırryor. © Cypfrufex Ltd. Hasad v» Naklıye departmanı tarafından aynı gün veya en gec ertesı gunü müstahsllln bahcesl yenn de tetkık edllır. © Fuşşa durumu bohcsnm her tarafında bohcemn çoğu ağaclarında belırtllenin saptanması ile muteber oddolunur. © Madde üçte belırtılen durun. yani bahçenin fuşşa olmadıflı saptanması halinde rrüstahsil tarafından yatırılan 500 bin Türk lırası depozit yapılan masraf Karşılığı şırkete kalır. <D Madde ucte belırtılen durum yanı bahçenin fuşşa olduğunun saptanması halinde mustahsıle ilgıli departman tarafınccn kes m ızın fışı venlır. Şırkete yatırdığı depozıtonun 300 bın Turk lırası iade edılerek 200 bın Türk lırası ise yapılan masrof karşılığı şırkete kalır > Her olay narencıye şlrkettnln hazın durumu kadar clddi değıl. Bu şırket oncesi ETl şırketı ıhracat ıle uğraşırken iş kolaylaş sın, navlun kaybı olmasın dıye Panoma bondrasıyla Seabırd (Denizkuşu) Isımlı bır gemi satın al.nmış. Alınmış ama alındığındon sonraki ilk seferde Mersın Magosa arası kaybolmuş ve bır yıl bulunamamış. Aronmak ıcm devlet olacaksın, dığsr devletler nezdınde akredıte edılmış sayılacaksın, olmayınca do gemınm kendıiığtnden gerl don mesi bsklenmış. Gercekten gemi tam bir yıl sonra bir sabah Gazı Magosa lımanıno gırmış. Amo iş bununla bıtm'yor. Ponarna bandralı gemiyi anavatandan bır kaptan ıdare etsin demış ETI'nin ışbllır yönetıcllerı İstonbul'da bir kaptanla anloşmışlar. pazarlık yapılmış. adam fazlasmı ıstemiş, sonra ken dısine bu ış bır dava uğruna ytıpıldığı anlatılınca razı oimuş. Kapran ı!k seferlne cıkmış. ilk Itmon lsraıl Varmış limana, kap ton doğru Uluslararası Gemicıler Bi'lığ.ne gltmış. Demış kl uluslararası tanfelerde ucret şu ka (Devamı 9, sayfada) Toplumun bakış açısı Çok zaman aynı koşuilora saWp bir^ro^fıla Inr enteRten, terfı edenın, daha yuksek bır mevkl ıçın duşunülenin. erkek olduğunu gorüyoruz. Kadm, yönetıcl olamazmış, olarso djygusal davranarak görevini iyi yurütemezmlş gibı gellyor cok kışıye. Sadece kadın olması nedenlyla, mesleâır.de. gorevmde gercek yerınl alamıyor. Buroda bütun scrumluluğu erkeklerın ustune de yıkmomak gerek. Pek cok kadm da zaten. gorevmde o$amalar yaprrok yerıne, bellı bır eure ccHŞ'P emekli olmayı yeğ tutuyor Ûzellıkle proSesyonal mesteklerde calışmayan kadınların sadece oıle bütcesine katkıda bulunmak ıcln caiıçtıkları eğer ışlen ıkısırn bırden kazondıkları kodar para kczansoydı duraksomodan ışlerlnı bırakıp ev kadını olmak yolunu secceklerı de bır gerçek. lcınde bulunduğumuz aşamada. kod r, cclışmoyı, ruhsa! doyum soclamak. yararlı olmak. toplumun kend.sme verd.klerin. odemek. başor.n.n tadını duymok acısmdan defiıl. pcra kazar.mak ıcm gecerl. bır yol olarak değerlendırıyor. Politikâyı aniamak ve sevmek Gercek değennl anloyomadığımız. bllemedıâlmfe b!r konu da pom.V a. Kadmerkek pek coğumuz. polıtlkayı durustîukle bağdaşnaz nankor. icne gırTdiöinde boz. değorlar.n yltınldıeı bır alan olarak gorjyoruz. Polıtıkanın bir meslek olarak verleşmed.ğ., gunlük polıttltanm avak oyunlar.nm. gercek politıka sanıldığ. toplumlar ,C,n or cok gecerlı bir yarg. bu eibette Oysa yedığım.z ekme^ten. kuHandığımız elektrıge. konukomşu ı'ış^ılermden. cocuVlanmtzın eğıtım ve ogrenım sorunlarına kaoar yaşad'ğımız bütun gunlük oiayların. polıtıka ıle koporılnoz baflları oiduğunu bıisek. bu kadar oldırnaz davronamayacağız kuşkusuz. PoMıkanm, toplumların ısteklerl. değer yargıları, gelecek Için yaptıklan yat.nmlar ve dunya görüşleri ıle c'.dşan. belırlenen genel bir davronış bıçlmı olduğuru anladığ.mız zoman. onu kuçümsemeye. onemsememeye gucumüz vetrr.eyecek. Polıtık yaşama katılmanın biza neler sağiayacaâını. verdığımiz oy'un değerini bıleceğız. Polıtlkayı beılı bır czınlıg.n uğraşı gıbı görmeyeceğiz Aday yo da secmen oloıım. toplum sorunlan üzerlnde duşunmen'n, gorevlmız ve hckkımz olduğu bilınclne varacağız. Gıderek politıka. kcdınîarın do caiışmak ısteyecekleri bir ış olanı olacak. Cunkü kadınlar b,lecekler ki. sadsce erkeklerın oluşturdugu bir parlamentodcn cıkacak yasalar. kararlar tek yanlı otabilır. Kadmın sevecenıığı. şetkati ve bonsçı gücunun katılmadığı blr yönetim, topium ocısından da eksıklıkler taşır. EN TEMEL GEÇIM KAYNAĞI «Su yoktur. Toplânmayan narenciye toprağa dokülünce OLABİLECEK toprak asitleniyor, sonra tuz74 BIN lanıyor. Su pompaları çalışmıDÖNÜMLÜK yor. Su işleri teknlsyenleri işten anlamıyor. Ölüp gidecek NARENCIYE bu yerler...» BAHÇELERI HER GEÇEN GÜN KURUYOR; İHRACAT İSE DEVEDE KULAK böy'e... Kıbrıs Türk Mimar vo Muhendısler Oaası Başkanı Ergun Vehbı ıse «oysa oncelıkla topraktan gecen suya boru döşemek mumkundur. Böylece hem fabrıka acııır hem istıhdam olanağı yaratılır, hem de sorun ılk elde bıraz cozulur» dedı. i e İKİ BAHÇEDEN BlCj Kımın ne kadar çozüm Istediği bahcelerden bellı oluyordu. Guzelyurt larencıye bolgesinde her ıkı bai'ceden b,'! kuruyup yok olmustu Buyı.k p'o[e rrahır ellerde cızlledursun Atako! Bakanlığı bıraktı Yerıne Dr. Kücuk'un yegenı Irsen Kuçuk geti'ildl. Irsen Kücuk ıse soruna yeii bır ba«ış ocısı getırerek, t a r ı m sektorünun temellerının suya dayandığını, ancak federe devlette v 9 r altı sularının doğal şartlarm etkısı>le ters yonde azclmakta oltiugunu soyieot. Kuçu< bu nedenîe su'/u az kul'anma onerısınde bulundu HEYSiH SOHU StllSI.. Cypfjfex Yonetın Ku'ulu Başkanı AhT.et Samı Topcan 21 temmuz 1977 tanhınde yoptığı resmı açıklamada şırketın 197475 sezonunuda 15 btn ton ıhraç etmısken. 197677 sezonunda 15 mayısa kadar 54 bın ton ıhrac ettığınl soyledı. Ne kadar guzel. Uç yılda uç kat artış olrruştu. Nedense bunun karşılığı elae edılen paranın eklenmesi bu açıklamada unutulmuştu., Bu unutkanlığı bız hesaplayınca ortaya şu çıktı Şırket 197475 sezonunda narencıyenın tonunu 2000 lıradan satmış, 197576 sezonundo bu 1838 lıraya ınmış, nihayet bu yıl 1222 lira oîmuştu. Ne buyük başarı değilmı? «Ihracat gucluklerımiz. Rum cmbargo koyuyor. Rum toprak sahıplerı dava acıp bızim sotışlarımızı önluyor» nıdaları ıle yox pahasına satılan urun gozden kacırılıyordu Uste'ık savaş öncesı ds IrgıStere en büyük ithalâtçı ıdı, şiTidı de Amo amba'golu havası verıyor, ucuza a'dığı urünü başka ulkelere ve ken dı ınsonina bır kac kat üstunde değerle sat yordu. KTFD'n n bin GARTH Kadınlar arasında işbirliği Kaaınların yuksek sorumlu mevkılsre gırmeterini engel'eyen nederlerden bıri de, kendı oralannda ışblrlıği ve dayarşma kuramamış olmaları Kadın'or da cok zarrcn tstemıyo'icr bır «Kadın Mudurs. «kadın yonetıciı.. Ellerınden gelıyorsa engellemeye caiışıyorlar. Belki de kadın yoneticılerm duvgusalıığından korkuycrlar Be'ıi bır goreve atanab lecek durumo gelmış bir kadını oesteklemıyorlar. Bugune kadar kendı'eme aşılanmı; oian kıskançlık duygusu. ış hayatında da etkın o'uyor. Dune kadar bır ekmek parası gibl gorduklen erkeği. bir boşka kadından nasıl kıskanıyorlarso, bugün de Işi kıskanıyorlar kendı cınslerınden blrınden. Cok zaman kadın kuruluşlarında bı!e, bu bıctmde kısır cekıçmeler oylesıne yer tutuyor ki. yarorlı ış.er yerın© dedıkodu lie uğraşıımava başlcnıyor. DiŞi BOND VE ÇOCUK Kadın sorumlu mevkilere gelirse Kadmların sorumlu mevkılerde görev almaîarı uzerinde bu kadar durmamızm nedenı, kadının kişılıği... Zıhinsel yetonek!«rl bckımından. erkekten hıc de ayncalıklı olmadığına inandıflımız kadının. erkeğe oranla daha yumuşak, daha birleştirıct. toplumsol sorunlara doha uzlaştırıcı bir llgıyle takan daha sabırlı ve barışçı klşiligi. Bu özellıklor pek cok sorunun Câzümünds cok olumlu etkiler yapobılır. Toplumun kadın yarısı. erkek yansının ısteklerı ve onlcyışı yönünde vonetHmekten kurtu'ur. Toplum yonetımıne katilcn kadın. topluma daha defllşık b,r gozle bokaccömdan. yapocağı her ışln yararını do doha i/ı değerlendırme olanağı bulur. CUIKD kodınlar hang' sıfııfm ınson.arı olurlarsa o.sunlar, aralorında erkek.ere oranla daha duygulu üata gercek bır bağ kurobılırle' V« cünkü kodınlor. olaylara. soruniara. kocaiarıno vs cocuklorına duvduklorı sevgiden de bırşeyler katarok yaklaşırlar. B6y!ss ne ozvflri yuklü sevflllere de o kadar cok ihtıyacımız var ki...