Katalog

İKI eredeyse 29 yıl olacak blr gün Babıail Yo kuşu'nun başlingıcında Tan Matbaasının CUMHURim Iktlsat Pakültesinden Prof ZlyaetUn Tahri Fındıkoğlu ve Edebiyat Fakültesınden Doçent Sabrt Esat Slyavuşgıl ıml? ••• Aradan 25 yıl geçtıği halde o gıinkü heyecanı mı hâlâ unutamam Acaba Esat Adıl'ın bu yazıla rında yasaya göre Rprçektpn s'iç unsııru var mıv 9 dı? Varsa ne olacaktı Bu suçun oezası agırdı F«at Adil Nefi Demırlıoğlu ve Dpn u tırıhtpn 27 yıl onrp sınıf arkadaiji ıdik ve bu sınıf ar k.ıdaslıgı lıç vıl sürmuştu (o tarıhte fakülte Uç sınıflı ıdı) Şımdı Nefi vargıç kürsusünde ben bılııkısı sindıl\asnda oturaraktık Fsat \dıl ise sanık vrindp dfkilecpktı Peniın vür0tPcp(*m bir c fıkır Nefi nın vpırrpÇı bır kaıar rahmetll E at Adil ı jıllarca kTİın duvarlar ardi'ida çlnutphılp ceklı Kudprın bu uç sınıf arkada?ına ovnp.digı acırrnsi7 oyuna np demelıjdi'' Gazetedek) yazı 1Brı bukaç kez okudum En vivn yonlerını ve onlirı yıımusatatak bllımspl nı telıktekl satırlannın altlarını kıırşun kTİemİP çlz rim Sı\ rı vonler tek başıns ycırumlanırsa tehlı keli olnbılirdi amn bllımspl ntjklnmHİarlrt bir lıktp vonınılanırsa pek bır tphhkp yoktu Şımdi r ikısı de ahmptli olan < tekı bılırkıç.ılprıp kunı za man sertlpşpn rartiMnalaı geçtı aramızda Siya vusgll daha hoşgörulüvdü Bpnim «Arkadaşlar a h. r Uçurrrtiy de punllık un/ptplerdp dprgilprde yazılar yP7iyor fıkırlpr ortaja atıvoruz nuşüncp Ö7gürlüpUn(i hcıkesten çok ve herkesten hnce bızlm savjnmsmi7 gerekmez mı?» bıçlmındpkı mlıdahalpm Zlvapttm Fahn'yi de yumuşattı «Bu ^azılarda komıınızm propaeand"sı dejjil \er vor sert olmakla birlıktp sosval tpnkıtlrr vardıru bı çımınde kısa bır rapor vT7dık ve bunda tenklt lerın bılımsel yonlerini belirttık f aöırıldıgımi7 duruşmada da ivnı doftrultuda ıfade verdik VP tutanagı ımznladik Mahkeme Kunılu mlırakereve çekıldı Salona d(5nrl(ıkl"rındp «Gprpkçpll k rar sonra vazılmak > Ü7"r» srnıgın berattınp VP bask"» bir Mi<,ttr> tu tuklu olmadıgına gore tahlıvpslne» karar vprıldlgl lıpm dp onlarmı basını b«la\a sokmnnınk ıçın» ba«kan tanfından bildlrıldi O andn 1sat Adıl m Ncfı \" v b^n ı hakı^ını ria hıç unııtim?m Bcnce hllrrlvets'yHk dönenunin l'arşı kaısıya gptırdiğı bu iiç <nv t arjtadasindan tıcıi de bpraat etmısti o Rtln Blı ı ^mkeme önünde, öbür ıkisi kendl vicdanlan karsısında *•• tkl vilhk M C Iktldarı drncnılnflf ttirltı rlna vetlerr laırlıtn çlripıı \U7ir askın feıcın katll kır jısıııda rahatça kolttıklarında oturıhılpn ıktıdar pollilkarıları i f onl ırın ardındikller hlrhlr 7aman bpraat pdemHcrrlîlerdlr: PP mahkpme tlm nde, ne lıalkın vledanımla, np de taHh kırsısinda 30 OUK 17H önünde Hukuk Fakültesınden sınıf arkada şım Esat Adil Müstecaplıoğlu'na rasladım Başı rlnüne eftık nlaıak karşıdan gpiiyordu tOndislnl uzun vjllardin bcri Bttrmemıştım Bana bakm ı dı Yanımdan geçeıken kolunctan tutup kenara çeklim ve «Ns o, Esaî Ariil artık eskı arkadaşla rını lamnıiyor mıısun?» dedim Görlı»rlnl UzUnttl ile go7unıo dıkerpk şojlo konustu «feenı uzaktmı gördum vero bakarak gpçmok ısfedim Çünku oxı kısım eskı arkadaşlar drtık beni &x)kakta gör mezlikten geliyorlar önoeWl çok burkuldu lçim Fakat nrtık alıçtım buna Şimdl hen onlan Rör merlıktpn RPİlyonım Hrm kısı'ıiŞımi konımak, hem de onların basını bel ıya çokmamak ıçın » Ne d^ck istıdıgi'i an'uui'n Esat Adıl ko münızm pıopagandası yapmakla «mçlaııarik ko vuştıırmava ugramış aydınlardandı Kimi arka Jaşlaunın kendisıylp, kendısımn de eskı nıkadas ları ıV kunuşmak ıstemrmesımn nedeni bu ol sa gpıoktt Esat Adıl Ankara Hukuk FakülteMni yatılı öğrrncı ol ırnk okumııstu (O tarlhte FıkUlteyp bağlı bir yatılı ojrenoi vurdıı vardı, snnra kaı r dınldı) Yanılıınvor "im Balıkesirll idi Daha Ta kültrdp ıken toplumcu du'unc pler nsıt \p no duşUndü£Um) snklama7dı rakultede ılk oÇrenei derneğı onun çabılarıvle kuruldu Kpndıslnı der 1 nek başkanı s»çmıştık «neis » fliye çagnlmak tin hoslanııdı OVıın ıuhlu her 7imnn şpn v av dınlık bakıslı, yakış'klı bir e.cncu Glızel şıırlen çıktı I jkılltpvı bıtırJıkton «.onra hukvç yıl Bplcı ka da kendl hpsabına Unıvprsıte ogrpnımı gor dti Pnnsı/cı ogıcndı Yıırda donUnr Ralıkesır de bir ga7ete yayınlnmaRa haşlid'pını VP sol riusuruolpıı >u7Und?r basımn derdp çüdığmı duvmııslunı Htçbir şpi snrmadun bu koıuda Fakat kene ı*i bana «Haydi avnlalım Sen dp fışlenmp Baç.ın dprdo Kirmesın» dedı Yuı umeJS davrnnırkon yınp 1 ılıınrlın luttum «SuK \k nıtı sında komplo mu kııruyoru7 kı başım derde RI recekmışi» dcdını Bunun Uzerine «Kardejim bu 1 htıküınp uçm kııştan, hatta uçan sınpkton bilp kuşkulamyor D Ü ' T I O l'ndar adalplsız ki h ı dıizenı surdürcnlerın kpndılerıne emnivPtlerı vok îkı satır yazı ılp dpvrilme''tpn korkir bunlar Onun ıpın tuttuklan nMaşlı Itöpeklprlyle her yprdpn knku alrmva çnlışırHr Benım arkama 7 8 metre gpriyp dogju bak gbrüıstln'ı dpdı Bak tım Arkasını duvara da\amıs bir ayü&ını obıı rünUn Uzeıine dolamış kasketlı kılıksız bir adam karanhk bakışlarla beni sürtlvordu «îşte» dedi Esat ı'dil «Fvdp oteldp «snkıkta hep bttylp sevimsiz golgpler dolışır Ptr^fımda ve bcnı ızlcr N OLAYLAR VE GÖRÜŞLER J L j k>Z< *Au. Dogdıı ve Yaşıyor Üç Sınıf Arkadaşı Hıfzı Veldet VELİDEDEOGLU Klml zaman «Ne güçlU adammısım ben!» diye gülerim kendi kendıme » Bpn ifliı uzattıkça gen,ekten tedirgm olu yor «Haydı artık bırak Kidelım bız arkadakı golgetnle blrlıkte» dıvordu Ama bir yandan da berıım yapmaoksı/ vp korkusu7 da\ ranışımın onu memnun tttiginı gozlerınden anlıyorum De vır millı şeflık dpvrıyoı Ortalıkta «Vatan mıllpt Sa i r y » edrbıyatı gula çıdıyordu ve vatanını halkını gerçeKten seven rahmetll «F"sat Adil»l"r sokaklarda izlpnıyordu O donemde bir siıre l^ nım de bir çızlı a (an tarafından navıl l^lcndıfeı min oyküsünü 7 nısan 1174 1P bu sütunlarda n kan «Kıskırtıc ı A)an Sorıınu» baslıklı yazımda anlatmıştım Ancak benim bu tzlenmeyi ogren memle uırlıkıp İ7!prvnp dp sona prmıstl Fs^t Adil ıle knrşı! ıstıfeıı ıi' rarıhte brtyle alttıın slta ll^ndıgımın fırkındn olsn\xiım bu konudn bp nım dp cma aılatncnk buşpT.lprım olnrdu R 10 dakıka kador görılşup a\rıldık Dururksn bptu sÜ7en arkadnkl atianı vnnımdan jfpçorken hıç bakmadı yılzump ^ırke'ı >e dojnı vüruyup çıt tılpr Bır sürp benım u7İ)ntU!ü RÖnUlmü dp bir lıkte sunikleyprek Arıdan yıllar goçti • •* CHP 1950 &^çımlprıni kaybetmlş ve DP iktı dara Rrtmi'sti Ülkpde ghrprelı bır 07ç\lrl(lk lıa vası psıvordu Bu rt7prtirlü8ün ne mene aldatu ı bır ö7Kiırluk olduftu çok Kpçmpdpn anlaşılacaktı 1952 jıhnda bır gün <Bilırkişı tetkıkatı» görevıv le Istanbul Bırınoi Agır Ceza Mahkemesıne ÇBRI rıldım Mahkpmenln baskunı Nefi Demırliogiu d ı Ankara Hukuk Fakdltpsı ndpn sınıt arkada şımdı Tsat Adıl gibi o da yatılı öğrpncilerdendı ve janılmıvorsam onun hemşphrısıjdi Hpr yatılı okulda oldııgu gıbi Rpce gündüz birlikte olan Kı ö'TTnriler arasındn daba sıkı bır dostluk, bır da\anisnıa Nefi Oemıılio£lu Fakiıltede Rayrt çfilıjlcan, ngır baslı bır bgrerı ı ıdı Havita atıldiKtan sonra da bu durumurıu surdüıdu Ulkpnın çesıtlı yore lennde adalpt gorpvlpnııtlp bulundu Sonra Is v tanbul Blrlncı A*ır Ce7a Ma ütpmcsı Başkanlıgı na at ındı Onurıla gprp) fdkultrdekı «^ırk sonti ki münasebetlerımız çok dostça başladı ve oyle surdıi Ger^l s«k iik gbnlşe'nıvorduk ama, her gdrusmp aradakı gdnül bırlıgını bıraz dana güç lendırijordu 27 Mayıs 1960 d"vrımındcn &onra toplano.1 Kunıtu Mprlıse Balıkesir tlı Tpmsıl rısı ohrak katılmıs*! Bu me^ltsta bır \ıla vakın lıırhkte ç a l ı y k Kıs'îtası fak'lltpyp b^^ledıg!mı/ 192^ yılından bugtlne değin, aramız'laki o eski sınıf nıkadaşlı^ı DnÇlılıpınn hlç gol"e dtisürnıp dık Beni bılır'tısl olarRk Agır Cezn Mahkemp«!(ne 1,1'ırdıgı 19^2 yılındn 27 scnplik bır arkada^lık \aidi arkamızda Adhveye, çagrı saatınden S'iiO dakika kadar pıkon gıttım Ma)ık"ine '<uıı lu duruşma n,ılın y d"\ ıış, Ba^katibı buldum (a rı bPİ/tiinı ços terdım Ilempn beni küçtlk bir odnya gritUrdtl O tirıh»p Istanb ıl AcMi' rsı P ıj"lk Post.ınpnm us' kitlarındn goıcv yar'yordıı Baskttıp bınının vptpısi7İıîınrien \akındı tçındt soylp ıahat ot ı ruljcak bır koltugu hılp oulunm ıvan \e bütım rioscınosı bır tahta mt sa ılp hııkaç sandahadan oluşan bu odanın konforsuzlu^u Içın özür dıle dıkten soıırı bır rto'.ya getiıip masava kovri'i «Bu dosyidTki gi7ctPlerrip Fsnt Adıl MUs'epap lıoğlu nun ya'iları var Bunlarda komünızın prop^gaııda«^ oldııgu Rprekçesıyle h&kkında ko vuşturına açılmış \e vazır nahkpmp^e \prılmı«; BuçUnkü son duruşma onun Bu yaanİEiı bur ria tptkık edip bır rapor ha/ırlayacak ve fıkrırızl bı lırkisı sıfntul« 'iıırusma sırasında da s o y ^ e reksıni7 Sızden başka ık' bılirkışı daha var nerede ise gelirler» dedı ve gjttl Bu bllirkıjller. N Hcr Koman Bir Evrendir OKTAY AKBAL Evet Hayır Müslüman ÜJkelerle Iliski Ekseni Unya Muslumanları, yeryu7.ll nülus hareketlerinde küçüınsenemeyecek bır toplamdır Ne var lcı aralarında • tek ulusta bütünleşme» yokıur Onlar ayrı ]eopolıtıklenn, ajrı ekonomlk olgunun etklleri ile ayrı uluslar oluşturmııijlardı • Aıap ırkı.ndan olmak bıle onlaıın ttlmünU kapsayamaz Onlar anıak, «dln» temelınde bırle^ıktırler Bunun dışında tek biı sosyal yapı, trk bır siyasal oıglittpn yoksunduılar Böylece Atlantık ten Basra KörIe7İ ne kadar ıi7anan bölgede bıle, «Arap ııkı>ndan olmadaki bır birleşiklige kar^m ayrı Arap ulusları ve devlptler oluşmuştur Çunku leopolıtık zonınluklar ve soıunlar arasında ekonomlk durumlar arasında geleceğe ait bpkleyışler arasında son 100 150 yıllık süre içinde altında kaldıkları klıltür etkılerı arasında ay^rımlaşmaları olmuştur a7im llikmet'ın 75'lnci «lofcıım >ılı torenlprle kutlandl Ne \ar kl lıu kutlama Iurkıvr soluıula gerçekleı>mi^tır Sagcılar Nazım a saldırı ve sovsuleıınl «urdiırduler Bafna7İık kntu >ev kişlnln KO7.l<Tİııi kor pdlp sngduyutıu mı \ok «Hİİytır akıl dıi7enmı bıı/uvoı Ulkpsınin en hü>uk 1 n/aııına ıtıiMnaıılasan hlılsiııe ne (livcl)ilhshılz (, oı ııklUKumuıı hu\uk boltımıı Anadolu da gı^tl Anılarını \ar u MİUul.ııı Ivpskin d( UoniMimıızıın hılıası snp Uı d< \ rımlcrlııdcn sonra evıııiıı <^.IL,Jııdııı ılısarı aılıııı .ıhırı ımş blr ad.nndı «davıır serpuçu»ııu başına takıp soka|a çıkamıyordıı zavallı Slmdi bu olav oİ7c gUlunç Kolrhlllr Ama >a>a\anı Ro/ııııuıır KPtiıln Sapkayı pınlrito ııln kpııcli slnı onıur IKIMI ıvın" lı.ıps» dpıı kalıramanın ın.ınt (cuıa akıl > erdlrebillr mislnİ7' Çogu bajcnazlık dısardan bakanlar İçin akıl sıı i'rnnv Kllr ()\s,ı lııın haı;na/lıklarııı kokpnmde çıkar gudüleri yatar lurklyp bu yuzdpıi baskı makineslne l~ih da kavuşahlldl Ibrahlm Mulcfcrrlka nuı oykusıınü hepimlz bilirlz Sadra7am Nevşehlrll thralılm Pasa nın (lp.str giyle ilk ba.«iinıp\ınl Muteferrika kurdu Ilk Türkçe kltap 1720'da ba^ıldı GutenherK ilk kltahı lVinef yti7Mİın ortasında javınlaını^tı Arada 27» yıl var Niçin jteıiktl lürkhp hıı konııda'' Okullarda bu ^orunıın yanıtı şK)le verilir: Bağnazlıktan Ama salt bagnazlm dcmck nejl anlatır'' }u7e\sel bir nedendir baena/lıU lşin cllbinl kurcaladık mı, ^apanoglu (ikaı Baskı ımKıııpsııını lıırkl\evc Klrisiyle çıkarları bo zulanlar \ardı Hııııl ır arasında ondp gelpnler el yazmav kltapliıla paı ı I /anan hattatlardı Daha deriıılerdc kııj kıısuz dıılı.ı hınuk ;ıkarlar yatıjordu I ı ndal toplum y>pılaııııın ciu/pııı dııiM'l lenıelp dayanır Kilapların maklncjle hasılıp çofcaltılmaiı blİKİnln ve billmln 5a\gınlaşrna«ı, oku\ııp la/ıııların çugulmaM ılcmokti O zaman eski duzrn 'sr Mlır ıılpmanın dpgeri knlmaz, plestlrİHPİ düaünce gellşirdi Nıtekım h iMiııe\lrrinin tnplıımsal uşama sirmpshle Batı da \p Dngu da kunıiıı dti7rn!rr vatlamı^, klroçlpfmlş ^ı kar mekHiıiımaları bozulmus, ve }Pni bir topluma yoneliş hızlanmıstır. • Nerede blr bağnaclık, yanl kfirlnanç gnrürseniz, bllln kl altında bir çıkar düzeni yatmaktadır. Nazım Hikmet e karşı diıymanra tııtumun ardında da, kııru'u duzenln çıkaılaınıdan olıışan kor Riırlıılor \anlır Nazım kapltalİ7mp ve rmpprvall/mp karsıdır lleııı bu karşıtiıgı övlenine etldll blr deylş ve Inançta dlle getlrmlştlr kl vıfcınları ^iırukleyecek Kİi<. oluşınıiKtur »llrlcrlnde. Turk dlllni, çagdaş edeblyatın poUsında böylrKİııe yıiKurnıak bıiyiik Iştir Nazım'ın ecemen sınıflann çıkarlanna ter« düştuğu »çıktır. BHyln hlr ozanı ne ^aparlar' Tarlhsel yasalar >uriırlüktedir l>gemcnler, bu tıır ozanları vatan halni ilnn ederler, janaklarlar D Prof. Bahri SAVCI «öyle ise, bUtün dUnya müslü manları «şeriat»a sarılmalıdır, «şerıat»a donmelldir «Şeriat»ta bulu^malıdır «Şerlatota blltünle^ melıdır TUrkıyc sı ıle birlikte» «Ve RPrçektaff Türkiye tarıh teki yanlışlarını düzeltmek ıstı yorsa, Arap dunyası ıle barışmak Ortadogu dengesinde onun ağırlığından yararlanmak lstlyor sa, o da «Şeriat>a sarılmalı ona dbnmelı, onda kendini bularak ve ötpkilerle de onda buluşarak bir tüm bütünleşmeye varmalı dır » Iste böyle sbylüyor, dln temelınde bir dunya gbrusünU yenı den canlandırarak toplumlarını ona gdre biçimlendirmel' lste yen müslUman dUnya gelenek selleri ve bızım Releneksellerı mız yaratmıştır Bu nedenle ayrı müs lüınan uluslar meydana gelmış tır Bunlaıın tumünde, dln, bü tünlryıcı bır ıdeolojt olmamış tu taşka belirtkenleı çeşıtlı Arap ulııslarının çeşitlı ldeolojı lerıni teşkıl etmıştır örneğin bu lolu kımı yerlerde sosya lızm oynamıştır Bir tek sözcük İle sdylemek ge reklrse. müslüman, özellikle Arap dünyasında ayrı ulusların meyda na gellşi, tarlhin yaratısı olarak tarihın UrUnü olarak •fiilen» dog muştur Şimdl, bu fiili daha dogrusu fiilleri şeriat yoluyla bırden asmak nasıl olabilır kı 7 Ayrı mUslUman ulusların sos yal ve siyasal yapılarını, şimdıye kadar, tek başına şeriat ekseni bellrlememlştlr kı, bu teklikten yaraı lanılarak, şlmdi de, onları aynı eksen Uzerinde butUnleştir mek olanagı doğsun TUrklye'ye gellnce TUrkıye ile mUslüman Ul keler, öaellikle TUrklye İle Arap Ulkeleri arasmdakl illşkilerde bellrtken öğeyi lyi saptamamız ge rekir Şeriat, şimdiye kadar böyle bir belirtken »ge olma rolünü oynayamamıştır şimdiden sonra oman okunıak Kendl evrenimizden avrılnrak başka bir kişinln, başka klşilcrin evıeninde yaçamaktır bu Son ?a manlarda dort Tuık ronıanı okudum Tazarlarını da tanı dığını için daha ba^ka oluyor boylc romanları ukuma'ı Vansız kalumıvnı ınsan, roman dışı etkllerp du^uncclerc, ılıı>Kiı lanmahıiH kaptırıyor kendinı Uıvellm, Balzac, Stendhal ça ğında, ya da Dostoyevskl, Tol»to> rionemınde yaı>aınışsınıx, henı de bu kisilerln yakınında, herbirinın ozel spruvenlerlnl billvorsunuz, sık sık sokakta ıastlıyoısunıi7 onlara, bir kalı vede otıırııp tavla atıyorsunuz, mevhaııedp rakı içiyorsunıi7, blrllktp ^alışıyorsunuz kavga edlyorfunuz eğlenl\orsunuz' öyle fıir kimsenln vazdısı romana nasıl hakarsııuz slzdp na sıl etkl yapar o romanda anlatılan olaj kişiler, seruvenlpr1 Bunu hlç dusundunuz mu,' Bu hakımdan bir vazarın, tanıdıgı, dnstluk cttıgi ba^ka yazarların romanları, nykulprl konusunda düsunduklcri, yazdıkUrı, herhangi hir okurun duşunceMiiP, Rdııışlcrınp bınzemez Ya çok bcgeneccktır klmi zaman, ya da l>a>ka nrılcıılerle kızacaktır, ku(,ünıscvi'ccktir Demek istPriıgıiTl, biz vazarlar, hele oyku, rnman «lbl tiırlerde kalem oynatanlar, ya/.ar arkadajlarıınızın kıtaplarını, hcrhangl bir okur bır «•leştirmecl glbi okuyup, yargüayamayız Melınıet Kemal'ln «Pulsuz Tavla»sından soze başlayayım Her sayfada, her satırda iUehmet Kpmal'le birllktevim Gerçl Çücııkluk, Ilk gcnçllk yıllarını hlç bllmenı, ama gazeteclllk, ozanlık serUvenlerlnl, geçlm «avaşunını hl hilirlm Hep aynı vollardan geçtlk Aynı gazetelerde yazdık tartıştık, çeklştlk, blrbırlmİ7İ \crdlk ovduk falan fllan' «Pulsuz Tavla»yı aldım bir Ijaşl.ulını soluk »oluga bitirdlm Bir yaşam öykıisü var bunda, Melınıet Kemal var, Ankara nın cskl gunlcıi var, hepsı yaşanıış ve ya^amakta olan insanlar \ar, Kazpteclllk dünvası var, bu dunyanın en çırkin yanları var, KOICU bir ozanın dlrenmesi var, başka ozanlaı, jazaılar, polltlkacılar var Evet ya şanmış olavların romamdır bu IVlelıınct Krıııal «krıulinı anlutıyor» dlye Işl roman saymamak ııedeıı' Beni etkllıyor, okuyana bir şrylcr ogretlyor, yarın içln bir beİRc nltcliğini de taşıyor, jetmez ml'' Dlnçer Sumcr'in «Bo/uk Bır Şev»ı Bir oyun gibl, yanı gozunıtın onundc geçen bır yaşantı gibı seyıederek okudum bu romaııı Sıııııer, bır oyuncu, hlr o\un yazarı, bir öjkücü lazarı, romandaki tlplerden lıcrhangi bırlnin yerındc Koremedlm Kendlni dışında tutmuı;, tutmava ^alışnuş liaıj kahraman Nurı Bey ya^lı hlr kiçidır, yaşaından bczmlş birl. Hayriye Hanım da oyle, daha yaslanmadan kendinl yaşlı saymış. Xaşam budur, heliıli jaslarda belirll rollere <,ıkılır, o yaş gcçti mi bu kez bay ka roller bcklor bızi' Nuri Bıyın gençlıgi de olnıııştur, arada bir duyar RCIK ligi lanı o anda soner gider o gençlik, tutuştuCU an, puf i\\}r soner. Nurl Bev, karısı, oğlu, komşuları, çevresi, pvreni, her zamanki, hepimizin bıldıgl, çoğumuzun her RÜn i<,inde yaşadıgı ortam Pebllvan tefrikaları okuyarak, ıluy ler kurarak, son yıllarda TV oıuınde zamanı öldtirerek Dlnçer Suıner ın «Bozuk Bır Şey» adlı romaıunı da severek okudum Olağaniıstü seyler yok, «bozuk» bir ?ey var, herkeslıı duydııgu, bildİKİ, tattıgı Bu «bozukluk» nerde, duzende mi, blzlprde mr' Anladık, anlıyoruz, anlayacağız derken kliji birdcn bozuk bir saat gibi duruvcrlr. «Baha, dedl Babası uyanmadı. Ylneledl Cengiz Baba, hl^t baba. Kliyle omuzuna dokununca Nurl Bcy usukacık kaydı Iskcmleslnden doşemeye uzanıverdl». Romanlar nerde haşlar nerde bltcr, yoksa blttlgl yprde mi başlar" Bunu hep yazdılar, yazacaklar, bir türlü oğrenemeden, ofcretemeden «Bir D/un Snnbahar» benim beğendlgim, nevdlğlm turde bir roman. Hepimizin yakınlık duydugu yapıtlar vardır, hani «kendlml buldum» derİ7 va, oyle Domir Ozlü'nün tüm ovkülcri çağdas aydın iusanın hunalımlarını, Iç karnıaı>asını, bir anlam, lılr dr),er aıamasını anlatır. Gorıınenle yelinmez, derlne, daha daha derlne Inmek Istcr Bir düsünür rnmancıdır o «Bir Uzun Sonbahar»ın l>aş kişısi Oemir Ozlıı nıüdür1' Bir anı kitabı degil ki, Ö7lu kpndi yaşamından bir Ikl kesltl yaznıış, ılıveyim. Olsa olsa, kendl yasantılarından, lç dış ırozlpmlerınden yararlannııştır Gulgiın, (»ungor, Nazan, Evln gibi kl.'jller gerçck yaşamıla vanlırlar elbct Sevüer, slyahal tartışmalar, eylemler, duşunceler, 12 Mart olayından oncekl yülann hep yafadıtımız bunalımları Deınlr O/lu boşıına yaşamak Istemeyen klşilen iizlyor Blr anlam bultnak isteyenler. Bir yerde şdvle dlyor roınaııın tekil kislsl. <<Ha.\at sanıldıgından çok daha uzundur. Yaî.ım ylrnıl yaş çcvreslndeyken çahuk ölecejfrlml sanırdun. Insan belkl de çok çabuk olmeyi blhnelidlr. Insan yaşamı için blr romaııs, gerçekten içten duyarak ya^adığı blr romans yeterlidır ondan sonrası yenlden, yenlden yaşamaktır» Uemlr öx1 U nun blr gtizel özelllgl de anlattıgını en kısa, en yoğun blçlmde \crnusı Sozıi ıızatnıaüan, ayrıntılara kendlni hiç kaptırmadan Neyi, ne zaman dcmell, nerdc kesmeli onu blliyor. Gerçck bır yaıar, bir oykucu Uemlr özlu. Vuz elli sayfa lçinde «gorçck» blr roman yazmasını bllenlerden Dcmlrtas Ceylıun Ilk kez, drirt yuz sayfalık blr roman verdi blilere «Yağmur Sıcağı». GerekU mlydi bu kadar uıatmak, uzuıı uzun yazmak blr ^cyleri'' tlle de dört yuz savfa olsun dememiştlr clbet, romanın akışı onu alıp suruklemlştlr. Konu, yaşadıgımız donrmın bunalunlı olayları. Kisller düçünen, arayan, «haglanmak» isteycn genç Inaanlar «Edebiyat bence e|lendirme aracı dcgilclır, blr silahtır» dcmi^tl eskl blr konusmasında «Yagınur Sıcagı»nın da boyle hlr silalı olmasım Istenılş. Blr roman, nasıl silâh olur" Okurüın etküemesJyle, onl». ra blr bllinç ka7andırmaslyle Ceyhun'un romamndakl klçller uydurma. dilşte yaratılmıs yapay kuklalar degiller. ProfesBr Ali thsan'dan e^l Oüher'e, ogrencl 7ckerlya'ya, devrlmc! Yüdır ağblye dek romanın tlplert, son yıllarda benzerlerlne Bik sık rastladıgımız İnsanlar Komancı bunlan dört yüz sayfa Içlnde yaşatabllmeyl başarmı? Gerçl yer yer uzunhıklar var, gerekslz ya da az cerekll ayrıntılan anlatmak romanın etMleyfcl fücünü a7altıyor Ama «Tağmıır Sıragı» olnımna yine de «blr sey. ler» veren Idtaplardan R da oynayamaz ÇünkU, şlmdi ortada daha gUç"l bır etken yer al mıştır Uluslaidrsı fınans kapi tal tekelinln mazlurn uluslara uy gulamak lstedigı ypni sonıürüru lUgün (yenl emperyalizmın) kar şısuıda, bu mazlum ulusların dı rpnç güçlerlni blıbııleı UIP pkle meleri Bu yol ile rra?lum ulus lann kendi ulusal butUnlUklerı ni koruvarak bir cephede buluş maları Evet, karşımızda blr dünva vardır ki bu, biz mazlum ulus lara karşı, bir finans kapltal tekeli birliği içinde bulusarak biz mazlumları sömurmerie vanı emperyalizmde bUtUnleşmls bır dUnyadır Onlar. artık, Hırts'i yanlıkta Yahudilıkte falan feşmekan metafizıkçllıkte birles merruslerdır Biı maüiumlaıın petrol gibı, hammaddeler «ibı volfram gibi dogal kavnakla/ını sömurmedn birlpsmisierdir. Uysa llerici blr ozana duşmanlık yurdunu sevmlyenlerin meslegidır Yurdunu ve ulusunu seven, lomuriıye karfi ve özgürlükten yana olur Turklye sola kapalı safa sçık bir çnk partlll rejiml yasıyor Bunun İçin biziın tnplumd* Mehmet Akif'l sevmek srrbe^ttir, dofaidır. Ben de sever 1 ve begenlrım Akif'i Ama Aklf serlatçı degll nıiclir ' Uamanlı padi^alılarına nice kaMİde vazmış ve padişahlıgı göklere çıkarmış şalrlerl de Cıımhurı\et toplumunda hastacı etnıiyor mııyuz? Onlar blzlm ozanlanınızdır Suleymanlye'yi ya da Sellmiye'yl Hever glbi seveıiz hepnlnl Bu davranış biçimi kultiırümU7e sevgi ve saygının sonucu, geçmlşlmlze vc K<*'rcrgp ajdınlık bilıncimızln iırtınüdür Uurum hııvlc olıınca, Nazun'ı daha çok sevmeliyU Nazım'ı sevmlyen kisi. şapka devrimlnden sonra kendlni evlne hapneden Keskln'll 7avallı komşumuz Kİbldir; gtilUnçtur, acıkhdır, karanllktadır Nazım Hlkmet'e vatan halnJ dıyenler, oz ukarlarının korgudbnunde koşııllanmışlardır Kendislnl Nazım"dan yoksıın bırakan, keııdlsine yazık eder. Miınar Slnan'dan, Fu7iıli'den vazgpçpnıpdlghnlz gibi Nn7im dan da VHZgeçemeyiz. ÇUnkıi N&zım'dan vs7|teçmek; mevslmlerln degl$tmlnden, agaçlann ^içcklpnmeslnden yagınurdan, ay ışıgından ve Kiıntştpn va/Rpçıııpk demektlr Siçgobck sermavecl kapitallnl hiı>ııtup ma/.lunı halkın enseslnde boza pl^irecek dlye Nazım llikmet e dıışmanlasırha dlyecek blrşey yoktur Ru, oıııııı Işi Ama tnılvonlarca yurttas, konuştugu dilln en büjıık O7anını npden yadsımak yolunu tutRun1* Bir gerçeği herkesln bllmeslnde yarar varBlr devletln zornyla ozan yaratılamaz, bir devletln ronıyla ozan hldürülemez Ozanlar devletlere karşın doğarlar ve nldfırülsrler bile devlrtlere karsın yasarlar. Nazım boyle dogdu, bdyle öldiı, böyle yasıyor. KENDİ OZ TARİHIMIZ «f Türkıyo de çugunlugu İle Müslaıman topluluguduı taıtdt o, kendı oz tarlnının getirdıgı çok kesın bır ayrımlaşmaya ugramışur Layık blr devlet, bunun ıçın de layik bir toplum kurmak zorunda kalmıştır Bu keskın ayrımla^ma dolajısıyle ç,u sorun, çok belırgln olarak ortaya çıkmıştır Once dünya MUslümanlarının kendi aralanndakı ilişkilerı ve sonra, bunlarla Türkiye nin llişkilerl hangı eksen üzeıinde olacaktır 7 Bu ılı^kiler, hangı eksen ılzerınde olursa gelısebılır? Hangı eksen Uzerinde olursa gerçekçı oluı ' Hangı eksene dayanırsa tarıhten gelen karşıhklı yanlışlar, saprnalar, günâhlar unutularak, geleceğe doğru umutlar doğabılır° Bu umutların onüne, çok uluslu olarak çıkan, ama Hıristıyanlıkta, Yahudlllkte falan degll, «dtlnya flnans kapitallnin sömUrUcUlük t«keli.nde bütünleşmekten dogan emperyalizmın feetırdıgi gUçlUkler yenılebilır Müslümanhk Uzerindekl blr dlınya görüşllnU yeniden can landırmak isteyen Arap ve kıml Türk gelenekselleri. bunun yarutını çok kolayca vermişlerdir Şeriat ekseni îlk bakışta bu yanıtın içindekl savda, blr tutarlık da vardır Şöy le denmentedir «Mademki dün yada, özellikle Arap dtlnyasında bıle, ayrı ayrı Müslüman uluslar vardır Bunların tümü, cografya ntn, jeo polıtiğın, ekonomının ve butün bunlar dolayısıyle tarihln ayrımlarından doğan gellşmeler sonucu bir «tek uluslulukta Arap ulusluluğunda» blr bütünleş meye vdramamıştır, oyıe ıse vak tıyle, Aıjıpları Pırene dağlarına kadar götüren, Osmanlıları Vlya na kapılarına kadar goturen ıtı ci, bellrleyıcl ögeyı yeniden ele almalıdır. Bunu, MüslUman ülke leunın ilişkılerının belırtken ogeci durumuna getirmelıdır. Bu da, Şeriattır » «Oyle ise serlatta buttinleşmeli dır Baska çıkar yol yoktur» «ÇünkU, bu görüse göre, aımdi ye kadar «dlnsel dinamik» müslUman ülkelerı bUtUnlesUrememistır ama, bundan sonra, bu dinamik, bir özel bUtUnleşmeyı neden yaratamaaın?» «Birleşllc Amerika'da türlü ırk lardan blr Amerlkan bUtunlügü doğmustu. Bu Amerikan ulusu, Hırıstlyanlığın Uritenllk ilkelerı ıle ortaya çıkabümıçti » «Bunun glbi, slmdl de, Ortado gunun ve Kuzey Afrlka'nın ttlr lü Arap ulusculukları, bir mils lümanlık, blr seıiat ekseni Uzerinde neden bütünlesemeslnler? Bu grubun dışında kalan öteki mUslüman Ulkeler de, bu şeriat ekseni Oaerlndekl bUtünleşme nln manyetlk çekiclllğlne kspılarak, o bUtUnluge neden katılma sınlar?» «Artık, dUnyada, kendl lstemle rine (tradelerlne) kavuşmus müs lUman Ulkeler vardır. Bunlar mUslüman lstendni de (lradesini de) bellrleyen şeriat yoluyle, şe riat Uzerinde, dUnya çapında bir bUtUnleşmeye pek alâ varabilirler; varmalıdırlar Bu, dinsel blr zorunluluktur Tarlhsel akışa uy jrundur, dinden kaynak alan blr bılımsel gerçektır » SOMÜI GERÇEK Somut maddeseı gerçek budur Bu blr zalim ve maddesel karsı bUtünlesmedir Onun önünde TUrklerle ötekı MüslUman uıus lar. şeriatta bUtünleserek kend lerini koruyamazlar. Flnanskapital tekelinin ırkçı maddesel em peryalizmine karşı direnme ek seni, mazlum ulusları blrlestte cek en kuvvetll belirtkendlr. TUrklye'de de elbette, ö m l şe rlatçılar vardır Bunlar, şenatçı lıktan TUrkiye İçin hatta mUAli. man Ulkelerin türcü için, çok şey umabıllrler Ama dlyoıuz kı bu gerçekçl blr umut dogllclır Onun için TUr müslümar üıi.e ler arasındaki ılışkilerln gerçek ekıenlml ayrıntılı olarak anla^ m* yöntemıni bırakmahyız BİZİH İÇİN Bu göruşun, bizlm yanlışı vardır açımızdan Ayrı Jeopolitlkler, ayrı ekono mık koşullar, ayrı dış kültürlerin emperyalizmi, turlü mUslUman topluluklarında ayrı bckleylşler ^IIIIIUIIIIIMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIi: Istanbul Üniversitesi Istanbul Tıp Fakültesi Dekanlığından PakUltemiz, lç Hastalıklan KUrsümUzün oğretım uyelennden Nefroloji Bllim Dalı Başkanı | | Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun «Butun Eıerlerl dizlsinin ilk kitabı | | PROF. DR. I YABAN j MUHLİS ÖZEN'İ kavbptmış olmanın derın acısı içlndedir Cenazesi 31 Ocak 1977 Pazartesl gunU Istanbul Tıp takültesınln Çapa'da bu lunan tç Hastalıklan Klınığınde saat 9'da ve Istanbul Üniversitesi Merkez bınasında (Beyazıt) saat 10 30'da yapılacak tbrenlerden ve Beyazıt Cıımlindc kılınarak ogle namazından sonra Zlncirlıkuyu Kabıistanına kaldırılacaktır Ogrencilerlne, meslektaşlanna ve tüm tıbbıyelilere duyurulur (Basın 11212) 956 Gö^den Reçlrılmlş yeni basım ATÎLLA ÖZKlRIMLI'nın S Anlatmalıyız kl Türkiye*nin S önsözü ve eklerlyle E toplum devletslyasal Uçlüsürıurı ijlerini serıattan kaydırıp lavı'i = 2 5 Llra E ilkeler Uzerine dayatma, TUrkıye İçin bır fantazl deRildlr Bu so nuç, TUrk tnrlhlnln blr ürü Ü Genel Dagıtım Rlrlldm Yayımcılık Koll. dür Yerel koşullnr yüzünden Ankara Cad GUncer Han 45/18 tarih, Türklye'ye lavlk devlet lâP K. 538 Sirkeci ÎSTANBUL yik hUkUmet. lavlk siyasp getirmlştlr. Bunun için de Turktye' ye, laylk topluma dönüşmeyi bu yurmuştur. MİIIIIMIMIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIr(Cumhuriyet US9) Şimdl, tarlhin bu zorununa kar şı gözlerl kapayıp TUrldye Içtn <seriat»ı toplumsal etken kılroak olanak Içi degildir B SAKAUAR OfRNEGlK! ÜYE OIUNUZ T. SAKATLAR OLKNLG1 lbTANBUL SUBESt TU.: 21 88 8Z (Cumhurlyet 966) Hele dünya fınans kapital tekellne karşı mazlum uluslarn bir antlempervalızm ekseni tı zerlnde buluşmaları glbi rok güçlU ve gerçekçl blr belir'ken varken, TUrklyeSri şeriat teme linde bir uluslararası politikava ltmek hem olanaksızdır hem de gerçek dışıdır. Bundan da ılerı de bir sapmadır. BaSTur Tunzm Acentesi ISTANBUL Babıali Cad No 52/54 Kat V TaJ 22 4 9 3 7 2 6 720J L tDORTLER EDERSANESİ DENEME EĞITIMINE KATILDIKTAıM SOıMRA KARAR VERİMİZ VAPURCULUKTA 23 YILLIK TECRÜBE 857719577 Modern ve klâsik sınıf lar: 'SOMESTR KURSU M2Subat arası72ders LİSE SON LAR İCIN 29 0cak19Subat JEKLEMELILER İCIN 31 Ocak14Şuba' »ersoneli ve İdarecisi Genç Kızlardan Kurulu ÖZBEKİSTAN » RUSYA ROMANYA. BULGARISTAN Ittanbul, Batum (Kehrlbar), Suhuml (Dlnlenm* şehri), Soçi (Gümüş takımlan), Yalta (KrJstaller), Odasa (Astragan . Lutr Vizon • TİIkl) (Uçakla Moskova)^ KöstMte* (Romanya), Varna (Bulgaristan), Istanbul. 4KİŞİLİK 7500,2KI$IL!K 10D00TL. (DövlzlStenmez) ;ağaloğluİst.Tel.22 24 60 (Cumhurlyet: 962) TEŞEKKÜR OğJuınuz EFfc'yl blze kazandıran Prof. Dr. Turgay Atasü tle Or tsmall Harmankaya, Hemşlre rATOS ve Pakıze Tarzı Doğumevi Personellne sonsuz te?ekkürlerlmi'J sunarız. ATLİN ŞEMSETTİN ÜSTÜNDAO HEDEF. DEV BiR DENİZ GÜCÜÎ TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAGINIZ YARDIMLARLA Bü HEDEFE ULAŞABlLİRıZ . vet 960) (Cumhuriyet 967)