Katalog

eUMHURİYİT 24 EYlOl 1976 ao TseTung'un ölUmü bütün dünyanın bakışını yeniden Çin'e çevlrdi, bu konudaki incelemeler, yorumlar hızlandı yeniden. Buna gerçekton de değer, çUnkü dunyanın en yenl deneyt yapıhyor orada. lyl yazılmıç, Oftretici, dUsllndürUcU çeviri kitaplar blzde de basıhyor Çin Halk Demokrasisı üstune. Böylesi bir ilginln nedenlerl arasmda, elbette dünyanuı bu en kalabahk Ulkeslnln geçlrdlği büytlk değişikllk baş yeri tutmaktadjr; ama bununla bitmiyor, çin komüniatlerlnln Sovyetler Birliğl'nl yozlaşmıs, burjuvalaşmış saymaları ve Çin Büyük Kültür Devriml'nln ne olduğu sorunlan da kafaları yoruyor. Çoğunluğu köylü olan bu ülkede başarılan işlerden bizim alacağımız büyük dersler olmak gerekirken, yönetici ve egemen sınıflar bu konuda suspus olmuş durumdadırlar. Mao TseTung'un olümünü duyunca anılara daldım ben; 195354 yıllarında onun nerdense elime geçen Pekln'de îngilizce olarak basılmış bir takım küçük kltaplannı çevirmiştim: Pratik Üstüne, Tek Bir Kıvılcım Bir Kır Yangını Başlatabilir, Birleşik Cephedn Baftımsızlık ve Özyünetim Sorunu, Halkın Demokratik DlktatörlügU adlı ki taplarla bir de Yenan yazın sanat toplanüsında verdlği söylevlerı kapsayan bir kitaptı çevlrdiklerim. Ama bastırmak Uzere çevirmemiştim, öyle bir şey dUşünülemezdl o zamanlar, kendim lçin çevirdim, çünkü ben çevirdiğim kitaplan dp^ha iyi anlnnm. Sonra yine o zaman Liu Şao • Çi'nin «Enternasyonaltzm vo nasyonaüzm» adlı kitabı da elime geçenler arasındaydj, beğenerek okuduğumu anımsıyorum, yazjk ki Liu hain sayıldı sonralan, nedenini anlayamadımdı. Oysa Sovyet kalkınmn modPİini lzlemekte direnmesiydi bunun nedenl. Büyük hikâyeci I,u Hsün'ün hikâyelerini okumuştum, Sun Yat Sen zamanında yetişmlş olan bu yazara Mao hayrandı. Mao döneminde yetişen hikâyeci Şao Şuli'nin hikâyelerlni de bilirim, onu pek tutmamıştım. M OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Birliğl kalkınmasmdakl klftsik kapitalist blriklm yolunun tutulmasını istlyordu. Mao'ya göre ise bu yol, uzmanların e^emenliğine ve yeni bir sınıf olarak belirmelerlne neden olacaktı. Teknokrasinin aleyhinde olan Mao, kâra öncelik tanınmasına ve primlere kaışıydı. Uzmanları, müdürl«.ri bir yana itlp, fabrikalara rclseCe dersleri koydurdu. K. ..'•.•*. ; ı .1»' «•» Vaşington Portakalı MAO ve ÇİN Melih Cevdet ANDAY sacalc olay patlak verdi, Çin Halk Demokraslalnin Sovyetler Btrllgi ile arası açıldı. Gerçi bu kopuşun kaynağı Stalin dönemine değin uzanır. Stalin, Çang Kay Şek'le birleşik oephe kurmak istemışti, balki de Çin komünlstlerlne bel bağlıyamıyordu o. Fakat kealn kopma tarlhi 1980'dır. Bu tarihte Kruşçev, Çln'dekl bUttln Sovyet uzmanlartnı gerl çekti ve orada «Dört klşlye bir pantalon vo bir çanak plrinç» dUştüğUnU alay ederek söyledi. Bu söz Avrupa'da dillere düştü. Bir aosyalist önder, başka bir sosyalist devleti alaya alıyor, onun yaptıklarını küçümsüyordu. Mao buna karsı, «Çin yalniü kendlne güvenmelidir» de mekle yetindi, ama Çinliler Kruşçev içln şu sıfatları kullandılar: Oportünist, revizyonist, komplocu, zorba, despot, yalancı, kendini beğenmiş. Kopuşun ya da düşmanlığın gerçek nedenini açık seçik olarak ortaya koymak kolay değlldir. Teorido aynlma mı, yoksa ekonomik, sıyasal nedenler ml rol oynamıstı bunda? TumunU birarada düşUnmenin daba doğru olacagım sanırım. K ü | t ü r D e v r i m j umut kesmernell, yenl olan her şey kiçtyt s&şırtır, bu çaşırma güzeldlr va yararlıdır, çunkU kafamızın donmaya çok elverişli yapısını sarsar, uyanr bizi, düşünmeye baştan başlamamızı sağlar. Ben sosyalist Ulkelerln yasamında, yenilik getlren bir silrln Udıru almışımdır. Yo, bu sözü ozanca bir söz olarak almayın, şürin yenillgl ile yaşamın yeniligl birbirine çok benzer. BUyük KUltür Devrimi, görünUste, universite öğrencilerlnin ayaklanması İle başladı ve bir eğitlm sorunu gibl geldi herkese. Kendilerine «Kızıl Muhafız> adım takan bu başkaldıncı ögrenciler, Mao Tse Tung"un kitaplannı okuyorlar ve rek törlerini, profesörlerinl kendini begenmişlikle, fil dlşl kulelerlne çekilmlş olmakla acımasız elestiriyorlardı. Sosyalist devletin rektör ve profesörleri ise, bu öğrencilerin başkaldırısım acımasız kırmak lstlyorlardı. Ne demekti bilime slyaset karıştırmak? Koskocu profesörler işlerini ögrencllerden mi Oğreneceklerdi? Cumhurbaşkanı Liu Şaoşi'nin eşi, Pekin'deki bir ünlversiteye geldi ve ögrencilerl payladı. Bununla bitmedi, arkasından Cumhurbaşkanı Liu Şaoşl de benzerl bir davranışa geçti. ÖJrenciler ne istiyorlardı? Profesörlerln tutumu ne idi? Bir kez Universiteyo glrmek bir halk devletine yakışır kolaylıkta değlldl. Unlverslteyl bitirenler uzmanlasıp halkın yaşamından aynlıyorlardı. Öğretmenlerse bilim Calışmalannın llboratuvarlarda süreceglni, bunun doğal olduğunu, Universitelere ancak yetkin gençlerin alınabileceğini savunuyorlardı. Tam bu sırada Mao TseTung, gençlere ve Universitelere bir mesaj yolladı, okullarda derslerln kısaltılması, yıllann azaltılması ve konulann sadeleştirilmesi gerektiginl bUdlrdl. Kızıl Muhatuların toplandığı bir alanda onları eliyle selâmlar dı, «Nasılsınız?» diye sordu. Artık gençler savaşımlannı açıga vurdular. Öğretmenlerinl ve 06retlm düzenini daha korkusuzca eleştlrdller. Unlversitelere köylüler, işçiler ve askerler alınnıalıydı. Girecek olanları da onlar Beçmeliydl. Bırçok rektör ve profesör yerinden atıldı. Liu Şao$i baln diye adlandırıldı. ÇUnkü o, Sovyotler Büyük Kültür Devrimi'nin özünü anlamak lsterken sunları bellememiz gerekecektir: Mao TseTung, yalnızca öğrenlm alanında değil, toplumun bütUn çalışma kollannda şu lkl temel 11keyi hep uygulanır durumda tutmak istiyordu, a) Teori pratik birliği, b) Işçi sınılının bnderliği. Bu ilkeler uyarınca üniversit.elerde etkinlik üç yönde gelişecekti: Eğitim, arııştırma, uretim. Böylece Universiteler yalnızca ögretim yapılan yerler degil, arastırma yert ve fabrika duruınunu alacaktı. Billmle işçillk ve Uretinı birleşecekti. Ögrenciler de, öğretmenler de dönem dönem tarlalara, fabrikalara gidip işçl olarak çalışacaklar, lşçinin. köylünün yaşamına katılacaklardı, böylece de ayrıcalıklı bir sınıf olmaktan çıkacaklardı. Nltekim ünlversiteye girecek olanları işçiler ve köylüler seçmeye başladılar. Bir kez yoksul köylüler ve yetenekli klşller Unlvrrsitelere en başta alınıyorlardı. Ayrıca Universiteleri işçiler ve köylUler denetllyorlardı artık. Teori pratik birligl ve işçl sınıfı önderliği sözleıi lâf olmaktan çıkmıştı. BUyük Kültür Devrimi'ni yalnızca eğitim alanında girişilmiş bir etkinlik saymak yanlış olur; siyasal kadrolar, askerler, köylUler ve ışçtler de bu devrimin ruhuna uygun davranacaklardı. Siyasal kadrolar (partl yöneticileri) mevkl hırundan, kibirlllikten, kendini begenmişlikten vazgeçecekler, dönem dönem tarlalarda, fabrlkalards ve orduda çalışacaklardı. Bunun gibl askerler de tarlalara, fabrikalara gldecekler, ışçiler tarlalarda, köylUler fabrlkalarda işe koyulacaklardı bir süre. Kısacası toplumun bütün katlarında siyasal, eğitlmsel, Uretlmsel etkinllkler herkestn katılacağı etkinllkler olacaktı. Uzmanlaşmalar elbette gerçekleşecek, fakat temel Uretim pratiğinden uzak kalınmajacaktı. BUyük KUltür Devrimi'nin temel llkesl, devrimi sUrekll kılmak, böylece de insanlann yozlaşmasını, burjuvalaşmasını önlemektir. Devrlmler sUrekll olmazsa, er geç, sömUrUcü bir sınıfın tUreyeceğinl bilmelidir. Burada Cilas'ı anımsamamak elde değildlr, o da «Yenl Sınıf» adlı kitabında bunu söylemlştt. Mao, Çin'de artık burjuvfc sınıfı diye bir çey kalmadıgını biliyordu elbette, ama tembellik, kendini begenmişllk, rahata düşkünlük gibi hastalıkların lnsanlan bozacağına inanıyordu. Bu lnanışta onca 1leri glttl kl, çalışma ve ilerleme ateşinl taze tutmak için geçmisl tümden sllmeğe kalktı, mUzelerl kapattı, geçmlş filozofları (bu arada KonfüçyUs'U) kötUledi, dUnyaca UnlU büjrük sanatçıları yoksadı. Onun gözUnde Avrupa glbi, Sovjetler Birliği de yozlasmıştı. Yepyenl bir toplum yaratmaktı amaç. H Birleşik Cephenin Temelleri Mao TseTung yalnızca istilacı Japonlan yenmekle kalmadı. Çang Kay Şek'in faslst ordusu ile çarpıştı, onu kovdu ülkeden ve sosyallst Çin' in yapılmasına girlşti. Ancak Çin'de sosyalizmln kurulmasmı Halk Kurtuluş Ordusunun kurulması ile başlatmak daha doğru olur. Halk Kurtuluş. Ordusu, savaş sırasında girdlği köylerde Uretimsel, toplumsal eUdnliklerde de bulunuyor, köylülerle ve işçilerle birleşik cephenin temeilerini atıyordu. Köylil bu orduyu daha o zamandan benimsemişti. Mao Tse Tung, Çin'de sosyalizmi kuracak üç güç olarak îşçileri, köylüleri ve askerleri görüyordu. Bunu sadece siyasal söylevlerinde değil, Yenan yazınsanat toplantılarında da açıklamıştır. Yazm ve sanat, lşçiler, köylüler ve askerler lçin olacalctı, ayrıca bu Uç güç birbirini destekleyecek, birbirine yardım edecek, dönem dcinem blrbirinin yerini alacaktı. Köylü karaktoTl ağır basan bir sosyallzmdl bu ve Sovyetler Birliği île Dogu Avrupa Halk Demokraslleri de bir arada düşünüIUnee dünyanın nerdeyse yarısı sosyalistleşmlş oluyordu. Fakat bu iyimserliği saı alil Tunc demiş ki: « DİSK'ln grevi fiyaskodur. Belediye Başkanları lşyerlerinl blazat tatil etmlşleıdir. Mesele buııdan ibaret^ tir.» TUrktş Genel Başkanı, İşçl dlrenlşlcrinln başıntlan beri sermsyenin hlzmftinde biiyiik çahıılar giisternıiş, Şaban televizyonunda işvercnlc blrllktc boy göstermlştir. Ne var ki dlrenişlerin, denılrçclik kesimindcn pctrole, otobiis lşletmelerlnden temlzllk Işçllrrine değin çaplı blr yayılma Kİİslcrıllgini lıerkfs hlllyor. Son eylemler, eınekçi biiinçlentnrsinln gHstergesldlr. Tııııç, hu eylcmdc patrondan yana hizmetleriyle Urihe yazılmıştır. Haltl Tunç'un adı vc sanı söyle bellrlenecek: tşçt davasına ihanet eden sendlkacı! Üstellk, Tunç. DİSK'iıı cylpınini Kpımave Riiılüılıüıldrkl politikacılar gibl saptırmaya ycltenınektedir. DİSK'iıı gencl grevl saptayan blr kararı yoktur. Bu konuda ÜİSK Vonctlm Kurulıı ve Başkanlar Konsrylnln aldığı karar iki yöıılüdür: 1) Cephe iktldarının Anayasal ve demokratik yoidan dUşUrUlmosine ve halktan yanıı blr lktidarın kurulmasına kadar tüm Ulkede genel yas ilânı kararlaştırılmıştır. Genel yas, iki eylem biçiminde yürütülecektir: a) Sessiz vürüyü^ler, b) Mitingler 2) Anayasal ve demokratik haklarını DÎSK'ln «Tabanın söz ve karar sahibi olma» temel ilkesi içinde kullanabilmesi açısından DİSK'in bUtün işçi üyeleri serbest bırakılmıştır. Yöneticllcrln aldığı iki karar blrblrlnden ayrıdır. Türklyp'nin IHT yanıııda ılirFnlşler, emekçllerln kendlllğlndeıı davranışlarıyla yürürlügc glrmiştlr. Bu cylemlerin çapı, yolunhığu ve gucü bakımından flyaskıı olduğunu sbylemek, ancak Halil Tunç glbi bir sendikacıya yakışır; olayların nitellfl, kamuoyunun ölçeblleceği kadar meydandadır. Çin sorunu içinde bütün dünyayı en çok ilgilendiren ve bir bakıma en anlaşılan olay BUyük Kültür Devrimi oldu. Çin'e gidlp BUyük Kültür Devrimi'ni yakından izledlklerlni sanan bir çok Avrupah'nın yazdıkları, konuyu bllsbUtUn içinden çıkılmaz duruma getinyordu. Bunların içinde, ltalyan romancısı Moravya gibl, konuyu alaya alanlar da vardı; orada kiminle, neyi tartışmaya kalksanız, adam elindeki kırmızı kitaba bakıyordu çlinkU, bu kitap Mao'nun teorilerini özetliyordu ve o kltapta hcr sorunun karşılığı vardı. Bizde son günlerde basılmış olan «Çin Deyince» adlı kitap, yalnız bu konuda değil, genellikle Çin konusunda en lyl bilgi veren kaynak kitap sayılsa yerldir. BütUn okurlenma okumalarını öğütlerim. Ama biz Avrupalıyız ve «Çin Deyince. adlı kitabın yazarı îtalyan komllnistl Bayan M. Antonletta Macciocohi'nln dedlğine göre (bütün Avrupa'da tanmmış bir yazardır), BUyük Kültür Devrimlni bir Avrupalı'nın (bir Avrupalı komUnistin blle) anlaması kolay değlldir. Ama 61 Anayasasına Dönülmelidir OKTAY AKBAL Evet Hayır YEMEKLİK YAG SORUNU H alkımızm temel besin maddelerlnden birisi olan yemeklik yagın Uretlm ve tüketiml arasındaki giderek artan açık, toplumumuzu. hem üretici hem de tüketici kesimini etkileyen sorunlar yaratmakta; isteğin karşılanması içln yapılan döviz harcamaları da önemli boyutlara ulaşmaktadır. Bu yazıda llkin, hükUmetçe uçıklanan ayçiçeği taban fiyatının gelecek yıl Uretimlne olabllecek otkileri değerlendirilecek, sonra da yemeklik yağ sorununun darbogazları ve çözüm yolları üz^rinde durulacakjtır. / • " ' ' ' . ' ' • TÜRKIYE'NIN 1976 Yllî YEMEKUK YAĞ İSTEÖI 590 BIN ÎON ÇEV RESiNDEDiR. ÜRETEBiLECEĞIMIZ MiKTAR 280 BiN ÎON DOIA YINDA OLACAK VE BiTKiSEL YAĞ AÇI6I 120 BiN IONU BULA CAKTIR. yıl Uretiminl özendirecek blr dU zeydc rahatlıkla tutulablllrdi. ÜRETİM NASIl ARTTIRIUR Ülkemizde yag sorununun çözurnlenmesinde gözönUne alınabılecek belli başlı kaynaklar te reyağı, zeytinyağı ve bitkisel yağlardır. Bunlardan tereyağı ve zeytinyağının fiyatı göreli olarak yüksektir. Zeytin yönünden olanaklarırmz elverişli ise de, ağaçların ancak 810 yılda Urüne yatması, kısa dönemli bir çttzüme olanak vermez. Üstelik, döviz gettren bu UrünumUzun ı dıç satıma yöneltilmesi ile sağlanan kazanç daha bUyük olmaktadır. Bitkisel yaglara gelince, bunların bir bölümU yan Urun olan tohumlardan elde edllir. Üretlmi mlz % 3540'ı pamuğun bir yan UrUnü olan çiğitten sağlanmaktadır. Guneydoğu ovalarının su lanması durumunda pamuk ekim alanlarının genişlemesl, çiğttin gelecektekl yağ Uretlmlne olan katkısını önemli ilçüde art tırabilir. GUnUmüzde ise, henüz hiç yararlamlmayan çay ve tütun tohumlarının toplanıp işlenmesl İle, 1520 bin tonluk bir ek yemeklik yağın sağlanması olanağı vardır. GörüldUgU gibi, yağ sorununun kısa ya da uzun dönemli çözümlenmeslnde asıl kaynaU, yıllık yağ bitklleri Uretimlnln arttırılmasıdır. Bitkisel yağ Uretlmlnin % 60'a yakın blr bölümünUn ayçiçeğinden sağlanctıgına daha önce değinilmlştl. Soya, haşhaş, kolza, yer fıstığı v.b öte ki yağlı tohumlaruı katkısı lse henllz 10 bin ton dolayındadır. Bunlar araaında yer fıstığı ve kolzanın, blrlm alan yag verlml en yUksek İki bltkl olduğunu bu rada bellrtellm. özendlrlcl blr Uretim politlkası uygulandıgında; kolzanın tç Anadolu ve geçlt bölgelerlnde, yer fıstıgının lse pamuğun yetlştlgl tüm alanlarda geliştirilmesl olanağı vardır. özendlrmede en önemli etmen, yağlı tohum Uretimlnln çok K 1 U lctli bir uğraş oldugu gözönUne alınarak, göreli bir tlyat UstUnlüğünUn verilmesidir. O bakımdan, yılda 100 milyon doları asan blr ödeme yaptığımız da gözönUne alınarak, önUmücdekı yılın ayçiçeği UrUnü içln, Uretlctnin eklm kararına olumlu etki yapabılecek bir ön iiyatın da ha şlmdiden açıklanmasında bü yük yarar vardır. Yağlı tohum Uretimlnde bir başka önemli sorun da verimln yUkseltilmesidir. Trakya ve Mar maradakl ayçiçeğl ışletmeleri nln yaklaşık % 50 sı bölgelerin ortalama verımllllk düzeylnin al tında çalışmaktadır. Bunun ana nedenlerinden blrlsl, Uretlcinın kullandığı tohumun büyUk bölUmünlln lstenllen nltellklerlni yitlrmiş olmasıdır. YUksek nit*llkte tohumluk gerekslnlminın ancak ° > lO'nun karşılanablldlğı / gözönUne alınırsa, bu durumun oluğan karsılanması gereklr. Oysa yeterli glrdl va teknolojl kul mnnnının sağlanması ile, güntlmüzda dekura ortalama 100 kllo dolayında olan tohum veriminln, sulanan topraklarda 250, su lanmayanlarda ise 250 klloya değin çıkanlması olanağı vardır. *ye *•#«• bir g&rtv var: 1961 Anayasasını 12 Mart önceslndekl klşUlgine kavuşturmak... Herkeain bildiğl gibl Anayasamız 12 Mart'tan sonra «lüks» buluıunuştu, hem de bir zamanlar «Kendi devletlnl uluslar«rası örgütlere slkâyet etme hakkını yurttaslara tanımak ge. rekir» diyen hukukçular tarafından!.. Tam deylmiyle, ku?a benzetüdl Anayasamız. O gtinler anababa KÜnleriydi, karsı çıkmak kolay değildl Anayasayı degiştlrmeye kalkışanlara Tek tük yazılar yazıldı gazetelerde. Ben de «Suç Anayasa'da Değil» dlyerek 61 Anayasasını. uygulamaktan kaçınanları «uçlamıştun. Bu yiizden basım dertlere glriyordu az daba. Neyse ki yürUflttktekl bir Anuyasayı savunmanıo suç olamayacagi kısa zamanda anlasıldı... 1961 Anayasasını Kurucu Meclls hazırladı. En bUyük hukukçularunız gflrev aldı, gerek yazılmasında, Rorek incelenmcsindc, gerek onaylanmasında Hatta o Anayasayı on yıl sonra «lüks» bulanlar blle, o Anayasayı bir sürü maddcsiyle basUn başa değlştirenler, değiştlrllmesinc oy verenler blle... Sonra nalkoyuna sunuldu bu Aııayasa, birkaç milyon oy çok. luğuyle Turk ulusu tarafından onaylandı. Böylece keslnleşerek uygulamna alanına glrdi. Ama uyRulandı mı? Tam uyguJama sırası gellnce, yanl aradttn Uç dört yıl geçlnce, o Anayasaya (ünıüylo karşı bir parti, AP iktidara geldl. O partlnln basuıda Demlrel adlı bir muhendis vardı. Ta gençlik yıllarından berl Uerlclllğe, solculuğa halk çoğunlugu yararına yapılması gereken herşeye karsı bir polltlkacı... Başbakan olur olmaz yakınmaya başladı, bu Anayasa varken su olmaz bu olmaı! Bu Anayasa ile yurt işleri yönelllmez! Bu Anayasa anarsl yaraüyor, Anayasal örgütler hükümetin tşini engeUiyor vb. vb.. Oysa Inönü başkanügmdakl üç ortak lıükümet lHtil'den A5'e dek yurt ve ulus işlerini başarı ile yapnııştı. Anayasa'nın tslerl bozdugunu kimso siiylememlşti. Inönü'nün ortaklık hüklimetlerl o Anayasa çlzgislndu kalınış, o Anayasamn öngordOğU Işlerl başarmaya guciinün ycttlğince çalışmıştı. Ama AP daha llk adımda Anayasamn değiştlrilmeslni tstemeye başladı. Sosyal haklar verllmlstl yığınlara, bunlar gcreglnden fazlaydı! Düşiin özgUrlüğU tanınmıştı, buna İse hiç gerek yoktu! Anayasa Mahkeınesi diye Meclis'teıı çıkarılan yasaları inceleyen yiice bir mabkeme vardı, bilsbUtün zararlıydı! Kısacası, Demlrel ve AP, 'il Muyıs devrlmlnde, o devrimin top> luma kazandırdıgı tüm haklara, yenillklere karşıydı. llk fırsatta 61 Anayasasını değiştlrecegini açık açık söylüyordu. Parlamentoda üçte iki çoğunluk Sağlamaktı bütün amaç. O zaman 37 Mavıs devrlmlnln getlrdiği, en seçkln hukukçulırımısın lıazırladıgı, Kurucu Mcclis'ln denetlminden geçen ve en sonra da tüm ulusca onaylanan Anayasa baştanbaşa defcistlrllecektt. Bay Demlrel ve AP bunu tek başlanna yapamadılar. Ne gariptir kl, bu isl 12 Mart mııhtıraslvle Anayasanuı uygulanmasuıı ve Atatürk'ün devrinı yasalarının yttıürlüğe konmasını Isteyenler ya da onlarla blrllktc (rijrünenler yaptı. CHP'nln bir kanadı yaptı. On yıl önce o Aıı.ıvasayı hazırlayanlar, hatta yazanlar, savıınanlur yaptı. AP'de ellnden gelenl eslrgemedl bu konuda. Meclls'tekt oy kalabalığlyle 12 Mart'ın anlamım yltirınesinde, yozlaşnıasında etken oldu. Kendisinin bile yapamayacağı, yapmaktan çeklneceğl işleri, davranıyları, sorumluluğu olmayan kişllere, politikacılara yaptırttı. Döndiik dolaştık yine o noktaya gcldik. Anayasa'mızın gerçek klmllğine, anlamına kavusturulmaiHi gereklyor. Bunu her geçen (rün biraz daha anlıyoruz. 12 Mart sonrasının karmakarışık günlerlnde CHP de içlne düştü o anlamsız karışıkIıgın... Kendl içinde bölundü parçalaıulı. Kl Aııayasasına en büyük lhanetl yapanlar bu partlnin arasıııdan çıktı. Durda sdlar saymak gerekslz, slz biraz dUşünün Erim'inden Arar'ına, daha nlcelerlne dek hatırlarsınız hepslnl. Feyzloftlu'nu da elbette unutmadan!... CHP'ye bugünkil CHP'ye, yanl demokratik solu temsll cttlglnl söyleyen CHP'ye, Ecevlt'jn «Ortaaın solu» polltlkasına sıkı sıkı sanlmı? görünen CHP'ye düşen, 1!)61 Anayasasına döniilmcslni sağlamaktır. 12 Mart rüzgârlarının boıduğu, deglştlrdlği bütün «yenlUkler»! çıkartmak, Anayasa'yı cskl biçimine kavuşturmak... Nasıl AP'nln başlıca propagandası 61 Anayasasını değiştlrınek olduysa, CIHP'nin başlıca anıacı o Anayasa'yı yeniden kurmak, diriltmck olmalıdır. Görüyorua;, bütün kanşıklıklar, hımıkluklar, tatsızlıklar 12 Mart'tan sonra yapılan Anayasa değiştkllklerlnden çıkıyor. D I I sorunu bunOV lardan blri... 61 Anayasasının anlamım bozan daha nlce yafcışmamış yama var Bİ Anayasası üzerinde... CHP bunları değlştlrmek, 61 Anayasasını öz biçimlne kavuşturmak istemlyle halkuı karşısına çıkmalıdır. Vamalara yeni yama tutturmaya çabsılmuz, hepsi sökülür atılır, Türk ulusu gerçek Ana» yasasına yeniden kavuşur. Sonra da, o Anayasa çlzglslnden jürlinür yaratüacak güzel yaruüara... Prof. Dr. Ali BALABAN Ama diyplim kl DtSK, Halll Tunç'un dcdlgl gibl erev llftn etmiş olsuıı, yurt (.apınıla bir «onpl grev uygutamasına geçüsin... Acaba liu Kirisimi llk kez DtSK ml yapıyor? l(j hadraıı lflT.Vto Tiirkts tzmir'de gcnel grev tlân etınedi mi? Genel grev yasalara aykırı düştüğü içln 'l'ürktş'hı cyli'ini yaMdışı il&n cdilmedl mi? Neycli o eyleınin çapı ve nltellği? MES8 (Madenî Eşya Sanayicllrrl ScmUkasOnın bu koııudaki glzll raporunda, Türklş'ln İzmir'dckl cenel Rrcvinı işveren şöyle değerlendlriyor: « 1975 yılı içinde uygulanan en önemli yasa dışı eylem, tzmir'deki genel grev olmuştur. 16 hazlran 1975 tarlhlnde TUrklş ve Türkiş'e bağlı sendlkalar tarafından uygulanan bu grev, gerek amacı, geruk uygulanışı bakımından tam bir başarısızlık örneği olmuştur. Kıdem tazmınatı ya sasının Meclislerden geçmesi amacını taşıyan bu eylem, Halil Tunç'un tzmir'de elektriklerl kesmeslyle başlamış, ancak elektrik olmamasına rağmen lşyerlerlndekl pek çok İşçl çalışmaya devam etmlşlerdir. Üye lşyerlerlmizdeki 6441 işçlden yalnız 984'ü bu eyleme katılmıştır. Bu, yüzde 10 glbi çok küçük bir oran teşkil etmektedir.» Tunç'un ceııel grevi böyle olmuştur. Şiımli hu Tunç, •on İşçi direnlşlerinl flyasko diye nltelemeye çabalıyor. Tunç'a, genel grevde elektrik şalteıini tndlrnıe olanagını kim tanıdı? Işte bu Tunç, şimdl Heledlyelerin DİSK Işçllerine yardım ettlğinl söylüyor. Tanrı şaşırtmasın lnsanı blr kez... Elektrik şallcrlnl Indirlp genel grevi baslatan Tunç, o gün tutuklanınadı bugün genel grev kararı vermlyen DİSK yöneticileri tutuklandılar. Tüm olaylar sermaye Iktidarının Tunç'un klşlllğhide portakal rengl blr yandaş Rİİrdüklerlnl slmRclrr; hem de bu portakal. Türklye çifUClnde yetlştlrilmiş Vaşington portakalıdır. Ama Tunç'un Genel Başkanı oldugu örgütte blr de aosyal demokratlar var. Onlar ne yapıyorlar? Susuyorlar. Nlçln susuyorlar? Hallt Mısırüoğlu niçln ausuyor? Ismall Topkar nlçln ausuyor? TGS neden sıısuyor? Hangt •endlkadan olursa olsun, işçlye ve İşçi temsllclsine yapılan baakıyı protesto gerekmez ml? Bu ne blçlm emekçl dayanifinasıdır? Şunu lyl bllellm kl, İşçl uyanışuun tarlhi tüm dünyada baakılara başkaldırmayla gellşmlştir. Baskılara başkaldıran DtSK'çller büyüyecek; susan ve boyun eğenler küçulecektir "; AÇIK BÜYÜYOR dan yurt Içi Uretiml arttınlmaz lse, önümüzdeki yıl daha fazla dj}tfK'ttBPSdmafc>ıtfUT«imndtr kalmamız olağan sayılmalıdır. TUrkiye'nin 1976 yılı yemeklik yağ isteği (talebi) 590 bin ton çevresindedir. Bunun yaklaşık 90 bin tonu zeytinyağ. 100 bin tonu tereyağ, geri kalan 400 bin tonu da bitkisel yağdır. Nüfusun yılda 1 milyon dolayında arttığı ve kişl başına dUşen tüketimin de 15 kiloyu bulacağı varsayılırsa, 1980 yılındakl toplam yemeklik yağ İsteği 700 bin tonu asacaktır. Bu değerin de yaklaşık 500 bin tonunu bitkisel yağlar oluşturacaktır. Bu yıl Ureteblleceğimiz miktar 280 bin ton dolayında olacaktır. O durumda, bitkisel yag isteği ile uretim Hrnsıııdu 12(1 bin tonluk blr açık bulunacaktır. Açığın kapatılması amacıyla yılbaşından bu yana dış alımla sağlanan yemeklik yağ miktarı 150 bin tonu, harcanan döviz de 100 milyon doları asmıştır. Onun lçin, piyasada bir darlık görUlmUyorsa Du, Uretimln yeterli olmasından çok, güçlükle kazanılan döviz gelirlerimlzln tüketime dönUk harcanması pahasına sağlanabilmektedir. Gelecek yılın tüketiml lse 42(1 bin tor.u bulacaktır. ö t e yandan, Avrupa'dakl kuraklığın da etkislyle, bitkisel yağın kış aylarına doğru dış fiyatlarında bir yükselme olacağına illşkin görüşler giderek yaygınlık kazanmaktadır. O bakım DARBOĞAZIK KOKENI Bilindiği gtbi bitkisel yağ üretimlmizin yaklaşık % 6O'ı ayçlçeği tohumundan elde edilmektedir. Geri kalanın büyük bir bölümü ise pamuğun bir yan Urünü olan çiğitten sağlanmaktadır. ötekl yaglı tohumlaruı Uretlmdekl payı henüz önemsenecek blr duzeyde değildir. O nedenle gUnümUzdeki bitkisel yag açığınm kökeninde, büyüyen isteklo blrllkte, yağlı tohum Uretimindekl gerileme yatmaktadır. Birkaç yıl önceslne değin, ayçlçeği ekim alanı ve Uretimlnde dışardan getirllen yüksek nitelikli tohumların da etklsiyle hızlı bir artış sağlanmıştır. 1962'de 60 bin ton dolayında olan Uretim, 1973 Urün yılında 560 bin tonla en yüksek degerlne ulaşmıştır. Daha sonraki yıllarda ise yag lsteglnln artmasına karşın, tohum Uretiml gerilemiştir. örneğin 1976 Uretimlnln 440 bin ton çevresinde gerçekleşecegl sanılmaktadır. Ülkemlzde ayçiçeğl tarınu daha çok kUçUk Uretici uğraşıdır. Odağı Trakya ve Marmarada bulunan Uretim, giderek tç Anadolu ve geçlt bölgelerine de yayılmaktadır. Bu alanlarda ayçiçeği ile yarışan en önemli Urünler: buğday ve şekerpancarıdır. Ayçlçe T,. tarımı buğdayınkine RÖre çok daha kUlfetlidir. O bakımdan, upetlmin^mrolaa;,!?^!!]^);^!, (Wfl dirilebilmesi için bu ürünün birim fiyatının, buğdayın 3, sekerpancarının ise 10 • 11 katı olması istenir. Bu ölçü gözonüno alındıgında, gUnümUzdeki ayçiçeği to humu fiyatının kllo başına 630 760 kuruş sınırları arasında bulunması gcrekir. Oysa hükümetçe açıklanan taban fiyatı 575 kuruş olmuştur. Bunun bir sonucu olarak önümüzdekl güz eklmlnde buğdayın, ayçlçeginln yerini alması ve böylece gelecek yılki Uretimln daha da gerilemesi beklenebilir. Oysa bir takım önlemlerln alınması İle, ayçiçeğl taban fiyatları haclneye de yük olmadaıı yukanda beiirtilen dUzeyde tutulabilirdi. Bilindiği gibl yurdumuzda ham yagın resmi fiyatı kilo başına 12,25 liradır. Oysa dış alımla saglananlar lse malın clnsi ve nltellğlne göre 510 llra arasında olmuştur. Ara dakl fiyat farkı Ulketlciye htç yansıtılmamış, ithalatçı kftrı ola rak kalmıştır. Bu uygulama aynı zamanda yağlı tohum lşleyen sa nayici ve Ureticiyi de güç duruma sokmuştur. Başlangıçta dUşUnUldüğü glbi, yurt Içi resmi fiyatı tle dış alım arasındaki flyat farkı blr «Flyat DUzenlema ve Destekleme Fonunda» toplanabllseydl, ayçiçeği taban fiyatı hem Uretloinin emeginin karşılığını verecek hem de gelecek ,.<•, •; ••>••: KATILIN!.. DGM'ne HAYIR!.. mitingi ANKARA'da yapıhyor!.. (27/9/1976 paüartesl saat 12 Tandogan) TÖBDER, TÜMDER, TÜTED, TÜSDER, TÜMAS, TÜMÖD, 11 MUh.. Mimar Odası tst. Şb'leri, İKD, İGD, İst Halkevleri Koor. Kurulu, T. Yazarlar Sendikası, Karikatürcüler Der. uıııııııııııııııııııııııııııııııiMiiMiıııııııııııııııımmıııııııııııııııııııııu I = E = = E E = E TEŞEKKÜR Zagrep Uzerindeki fecl uçak kazasmda hayatım dan sevglli eşimlz ve annemlz fcaybeacısına blzlerle blrllkte katılan bütün dost ve yakınlanmızla, tnglliz Hava Yolları Genel MUdür ve bUtün personeUne, ayrıca ilgilerlnl RördugUmUz Yugoslav görevlllerine candan teşekkUr etmeyl borç blllrlz. Eşl : TULUİ SÖNME3İ Oftlu: DENİZ SAVAŞ j = = E E = ~ = E I AYSEVtM SÖNMEZ'in j nıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııımırr (Yenl Ajans: 1833) 10919 ÇOK ACI KAYIP Insancıl, doğa, deniz, uçuş tutkusu ile yaşamını sUrdüren yaşamımıza anlam veren, herseylmlz eşlm, babamız Bayram Gazetesi BAYRAM GÜNLERÎNDB, YURDUMUZUN HER YERİNDE OKUYABlLECEGtNtZ GAZETE Kaptan Pilot Yılmaz Gürsoy 19.9.1976 günU Antalya seferlni yaparken düşen yolcu uçağında bizl acılar içinde bırakarak ölUınsUzlUğe göçmUştür. Son yoicuiuguna 24.9.1976 cuma gUnU öğle namanndan sonra Fatlh Camilnden çıkacaktır. Nur içinde yatsın. (İÜRSÜY AİLESt adına Eşl: SEVAL GÜRSOY K ı n : BAHAR GtJRSOY Oflu: 8ERDAR GÜRSOY (Cumhurtyet: 10921) fSTANBUL BAYRAM GAZETESI'dir. tLAN VEREREK YÜKSEK TtRAJINDAN YARARLANABtLECEÛtNtZ YEGÂNE GAZETE, OFSET BASKIU ISTANBUL BAYRAM GAZETESÎ'dlr.. Adres: Gazetecller Cemlyetl Cafaloğlu Istanbul Tel. t VI 12 82 22 M «8 28 80 46 (Cumhurlyet: 1081») ANKARA ÜNiVERSiTESi FEN FAKÜLTESi DEKANLIĞINDAN ÇOK ACI KAYIP Bizim lçin ölUmsüzlUğe göçen sevgilt oğlumuz, eşim, babamız, ağabeyimiz, dayımız, akrabamıa (DUYURU) Fakültemiz Sınal ve Tatblkl Klmya KUrsUsUne kütle aktannıı ve Rafineri dizaynı derslerini vermek üzere ek ders Ucretlı 2 öğretlm görevllsi, yüıe Fakültemiz Analitlk Kimya, Sistematlk Botanlk ve Fizikokimya KUrsUlerine aslstan alınacaktır. tlgilenenlerin 28.9.1976 günü saat 17.00'ye kadar blr dllekçe ve fotoğrafları İle Dekanlıga mUracaatları duyurulur. (Basuı 24970) 10904 Şehit Kaptan Pilot TRİPOLİ FOSFAT . 1 A Yılmaz Gürsoy'un  Aysel Erdal ÜLKER DEVRlMin dogduğunu dost ve yBKinlarına mU)deler 20.9.1976 SATILIK ARSA ÜskUdar'da ış muhltinde İskeleye 600 metre mesafede, üncular caddesınde, üışaata mUsait işyeri ve depo olmaya elverişli 117 M2 arsa sahibinden satılıktır. MUracaat: t» saatlerindc: S\ 46 41 Saat 19'dan sonra: 37 96 46 Cumhurlyet VEDİGER , . , , r V r L r ' T , 4 . l | Gümüşpala Cad. 2 Unkapan./İstanbul cenazesı 24.9.19Vd (bugun) öğle namazı sonrası Fatlh Catniinde küınaraU. Edlrnekapı Uğinde topraga verilecektlr. Allah rahmet eylesin. Şehit M A D D E L f c K 28 3S 50 (7 Hat) Teltx: 22 959 SIR TR (Ajans 70: 534) 1092 GÜRSOY Atl.ESt ... Cumnunyui: 1 U 8 U 1 (Cumlıuı iyot: 10922)