Katalog

(Kl eza adfilptt, IrdüşUmuntl ceza yargiemm ka. ıarında bulacaktır. Ancak, 7 eylül salı günu bıı snyfada çıkan yazımda, ceza yargılamasının temelini oluşturan kanıt toplama ve değerleııdlrmenin ne denli güç bir sanat olduğunu, yargıçı Sisyphe örneğl, ne tür ağır görevlerln bekleuığinl belirtmeye çalışmıştık. Bu yazımızda ise, çağdaş ve insancıl ceza hukuk anlayışı ışığmda, söz konusıı değerlendlrmenin ölçllsü ve boyutlarına değinmek istlyoruz. Herşeyden önce, ceza yargılamasında, bir sııç yargılnması yapılmaktadır. Yani bir insan eylemi, Yaıgılamamn baş aktörü sanıktır. Hukuk davası üstlenen yargıç, hükmün ayrılmaz parçası olan kanıfları, sağlıklı olup olmadıkları ve blrbirlerlylc bUtunleşip butUnlesmediklert sçısmdan ele almak, önsezl ve kartezyen bir kujkuyla lrdelemek zorundadır Ne var kl, yetkln hır ceza adaleti lçin bu da yetrncz. Irdelemeyı yaparken, sanığı, suçd iten oevresel, ekonomik, toplumsal, siyasal, kUltürel, bıyolojik koşullan ve etkenleri, suçlunun kişıllgıru ortaya koyan psikolojik inceleme ve araştırmalaı duzlemındo kalmak ve son çoztlmde yasalar hiyerersısi ıçınde belıren hukuk kurallnnvîa kurışık ve bağdaşık bir bütünluk saglamak gerekir. Boylesl bir çaba karmaşıktır. Ama insancıl bir dinamizmin ifadesldir. Hukukun; suç biliminin (knmınolojınln) verileriyle ynklaştığı suç olgusuna karM tepkivi örgütlendiren sosyo Umanıst ceza politıkası anlayışı ıçınde somut adalete donüşmesıdir. Hüküm, bu verilerin kesiştiği belgedir, yapıttır, kesmctaş yasalar uytjulaması değtl. disıplınlpr imecesinın ümanizasvonudur. tnsanı ilgllendiren bilimlcrın ortaya koydugu öğeler, ozduşümlerinl ceza yargıcının karannda bulmalıdırlar. Ceza adaletl, hem bllim, h > 3e sanat olan «m crza politıkasmın sosviil yansunasıdır. Toplumsal yararlılık Uzerlne kurulmalıaır. Ceza huicukunun, dolayısıyle ce^a adaletinin İnsancıl kahnma«ı, bo? bır kavram, duygusal bir uğrası doÇİMİr. Bir neza felsefesl olarak, toplumsal nıtelik tatjır. CUMHURİYET 15 EYlOl 1976 C OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ligilpndlren tüm blllmlerden yararlanır. Bireyselcidir; İnsan gerçeğlnl suçluda bulmaya çalışır. İnsan onuruna saygı ölçüsü içinde, kişısel sorumluluğu araştınr. Amaç, llkel blr anlayışla geçmiştn öclinü almak değil, yeniden topluma döndurme amacıyle suçlu insanı kazanmaktır. Ancak, bu İnsancıl ceza hukuku ve adaleti nnlayışıyle karara yönelebılen bir yargıç, yapıtındaki yanılRiları, kanımızca asgarlye indlrebllecektir. Hem de klasik anlayışın gormezlıkten geldıgi çogu yanılgılan. O yapıt ki, kımılerıne göre, yanılgıları az çok onemli oranda bünyesınde her zaman taşıyabılmektedır. özellıkle kanıtlnr bırbirlprınden soyutlanmışlar ve ırdelenmemışlerse, O nedenle, bır Fransız yargıçı «Ant Içerim kı. ıkı ıkı beş eder » demlştır. (3) îşte iki kere ikının her zaman dttrt etmesl l.steniyorsa, ceza yargılamaları usulü de, tümüyle, suç biliminin (krtmınolojının) ve İnsan bilımlerınln etkisi altma gırmeli, blr başka deyişle suçbilimsel kılınmalı (knminolojlze edılmeli) (4), yasallık da ceza adaleti sisteminin meşru kılıcı dehası olmahdır. Görülıiyor kl, çağdaş uygarlığın birıkiml, ceza adaletini ışıtmıs, Carrara'dan eslnlenen ceza yasamızın esprisini çok gerllerde bırakmıştır. Bu bakımdan ceza vargıcının işi de, karmaşık, çok ölçekli ve boyutlu ve fakat mutlu bir ugrası durumuna yücelmi?tir. Çagın mantıgı geregl, yaıgılama ve ceza adaletı. İnsan gerçeğinden hareket pden ve insan gerçeğini yansıtan çok yonlü bır denklem, bir sanattır artık. tşte Baskan Masaryk'ın «Insanıyetçiliğln matematlği» diye özetlediğl bu adalete blz «total ceza adaletl» (tllmel ceza tüzest) adını veıiyor ve ceza adaletinin bu blçüt Içerlsinde yerlne getirilmesini, öneriyoruz. (1) Plnate!, La sodite rlmlnogene, 1972, «: 1215. (2) Ancel, La Defenııe gociale nouvelle, 1911, s: 372 (3) Beraud. Gazrtte du palals, 1972 (4) Verln, Rer. Science crlm. 1072. s: 943. STEPNE TOTAL CEZA ADALETİ Sami SELÇUK Yargıtay C. Bassavcı Yrd. Suçluyu Insan olarak görür, esya olarak değll. Von Liszt'ln formülüne göre, ceza hukuku, suçlunun magna charta'sıdır». Baı aslında, yaaallıktan ayrılmamak, dahası, suçsuzlufcun koşullarım belırlemektedir. Ancak, toplumdakı değerler değışımine (revizyonuna) ayak uyduramayan, salt kurallar yığım bir ceza hukuku, çağdaş ve sağlıkh ceza adaletine templ olamaz. Hukuksalcılıfia (jurldlsme), doğmatizme prim tanır. Rahat alışkanhk ve olup blttllerle yetlnlr. Emsal hukuk kurallarını, emsal olaylarla eşdeftprde tutar. Oysa, emsal olay yoktur cezada. Servan, «yasalan bllmek, bir bıllm değildlr.» derken, ceza adaletinde biçımcıliğe karşı savaş açmıştır. Boocaria, sadelığlıı, ceza adaletinde esas olmasını, yığm yığm hukuk kuralları içinde adaletin boğulup bitmemesini dılerken, ayni düşUnceyı dlle getirmisUr. Gunümilzde, blitiln dünyada, blr suç patlamasından yakınılmaktadır (1). ölüm cezasına degın varan yaptırımlarla (müeyyidelerle) suç • ceza blçlmindfl özetlpnebllen klaslk ceza anlayışının yctcrsizllğinl gün ışıfiına çıkaran bir deneydlr bu. Vazgeçilemeyen cezaevlefi İse, olağan dışı bir ortamda, suç lşleyerek toplumdıştlığmı serglleyen bir klrnseyi, toplumsal kılma gıbi, ozde çelışik bir iddıanın savunucusu durumundadırlar. Cezadan ve cezaevinden vazgeçilemeyen bir uygarlıkta da olsa, suçlular suçsuzların yaşadıkları bir dUnya dışına itilemeyeceklerine, bir gün bırlikte yaşanılan aynı topluma döneceklerlne göre; tum ceza polıtıka«ıı, suç lşlendiftl andan infazm bltimine ve hata sonrasına değin insancıl olmak 70rundadır. Bu dUzlemfle çağdftş ceza adaletinin mısyonu, Başkan Ancel'in de dediği üzere, ceza hukukuna herşeyden önce sosyal koruma gibl yüce blr gdrev vermektlr. tnsanm ve toplumun güvencelerl, bu görev İçinde birbirleriyle denReli kalmak zorundadır (2). Belki böyles! blr anlayış, cezaevlnl; zonınlulugu azaldıkça değil ve fakat yararsızlığı çoğaldıkça kalkması gereken bir kurum durumuna getirebilecektır. Ceza hukukunun insancıllaştırılması, hem evrenselci, hem de bireyci bır amaç. taşır. Evrenselcıdır; çoğulcu bır teknık uygulamayla tüm kavnaklara çağnda bulunur. Suç olayı ve insanı H crkrsln b11 ciip.i gibl ntomobllln dort tekerlORİ vardır, Bunlaıdun ikhsi oııdedır, ıkiM arkada. Motor ya arka te> kerlcklcrc ba^'Iıdır, ya ön tckcrleklere .. Mutoru arka trkerlpklprc bağlı ıırulııılara urUadun (,»'ki>li derler; on tckerleklrre haglı .ıı.ılı,ıl,ıra ıuıılcıı ı.cki.^li derlpr. Otomobllin bu dort tekerleRİnden ga\rı, bir beşlncisl bagaj yerindc durur ki adına <ıUpnc deııir, >tdek olarak saklanır ve kullanılır. Arabanııı trUcrlcklcrmdcıı biri yolda patladı mı; sttrücü henıen otoyu kenara alır; el frenini çeker; bagajı açar; krikoyu çıkarır; stepneyl lıazırlar; pallayan lastigi sbker; yerlne Ntcpnt'vl takar; haı;nja atar patlak Iftstikll tekprl; yoluna devam eder. Ilk tamırcidc patlak lâstlği tamlr ettirip kpndini gUvenpp^e nldıktnn sonra yine vola koyulur. Bu bakım» dan stepne çok iıııcmllıllr. üvlc bagajda durduğuna bakıııayın; lıiçblr şolrir ^tepnpsiz yola çıkmaz, stepneslz yola çıkan sofiir, volda kalır. (iün görmiiş «ürücülcr bu gerçeğl çok lyl bllirler, yedck (ckrrleictlz bir yerdeıı hir yere Eidilmlyeceftlnl Ravısı çok dpnovlr anlamışlardır. Bunun içln sık • sık dua edcrlcr: \llah klmvpyl stppnesl? bırakmasm! Crplır ortaklıftı rinrt lckprlelili hir arahadır. AP, MSP, MHP, (.(<P Otomobllin nıotoru AP lle MSP'ye baglıdır. Ama bu iki Irkrrlek önde nıldir? Arkada mıdır? Gorüntışe bakılırsa Cpphc ortaklıgı nrkadan ceklşlldlr. AP lle MSP arka tekcrlclıler. CGP ıle MHP ön tekerlekler... Sakın tpkprlek dedlRiıın/ lçin kimxenln aklına başka şey celmesin; hiz dıipcdiiz otomohil tckprlıglnden höz ediyoruz. Hani içl ha\a dolu, lâslık vc kauvıık oto tpkprlpçl... Cephe'nin motoru iki huvuk p.ırlKe davandiRi içln, ithal mahndan montajlı. Mi7de 30'u yerli, yüzde 7O'I vabancı luıpitali/.mln iırttnli . Drirt tekerlekll Cephe ortaklıC'inın arkadan çeklşU olması, geriti politikasının doğal sonucudur. Peki, bu arabanııı stepnesl vok nıu? Olmaz olur mıı lılc! OP, Cephe ortaklığmın bajrajındaki stepncdir Dort lâsliklen birl patladıgı zaınan, şoför, • koyvereıı tekeri çıkarır, stepneyl kııllanır. I)P"nJn buu irünkü polltika kmnımunda Işlevl, Cephenüı yedek tekcrleğl olmaktır. r..iRa|da bu nedenle durur, bekler. Zavallı DP, akılsız, hılimsı/ blr yedek tekerlck olmaktan gayrı ne İ?P varayabilir ki? Simdlki duruntu »cınacak gibldlr; hu gidişle yarıııı da \oktıır. Işte size güncel blr olay: DGM konıısunda Mcclis olaganüstu toplantıya çağrıldı; DP bu durumda ne yapacnk? Lafı mı olur clbet stepncllk yapacak. • Slcpnclik yapacak, çünkii dört tekerlekten blrl yolda patladı. CGP dedl ki: Ben 163. maddcyl kapsamayan DGM yasasuıa oy veremem. Yanl: Fıssssssss . Kaldı mı araba üç tekerlck üstflne. Yalnız üç trkerlek üstiıne kalsa, ylne lyt..: Motorun bağlı olduğu arka tekerleklerden birl de haflfçe su koy verijor. MSP'nin nc \apacaKi belli değll. Lâstik gallba hava kaçırıyor Supaplan mı, yoksa blr başka kilçük dellk mi v»r? Sıirücu kuşkulu kuşkulu gözden geçlriyor MSP ınaıkalı tekerleğl. Blzim lâstik endilstrlmiz böyledir Işte. Iji bir denptim mı yoktur nedir, bazı l&stlkler çttrttk çıkıjor. (Homubilin motorıı nasıl olsa dışardan ithal cdllmlş, yüz bln kilomctrevi hulup fceelmlcre değin çalııjablllr. Motor Morıisoıı nı.ırka Ama arka tekerleklerln MSP markalısı mubarek ranıa/an ayınıla orucu basına vurmuş softa glbl puflamakta .. CGP patlamış... Bereket versin stepue var. Ne yapacak ş,inııli şolör? Patlayan CGP nıarkalı tekerleğl blr silre bagaja atacak, OP'yl onun yerlne kullanacak. Ilaydl bakalım DP markalı stepne! Iş dügtii hiina .. Yedrk tekerlek görevini yap, DGMlertn Mecllsten geçmesl İçln işlevüıi yerlne gctir, Morrlson markalı motorıı yolda bırakma, arkadan çeklşll arabanın daha bir süre yürümeslnl sağla... Undan sonra ylne bagaja. Mao'nun Ardından... OKTAY AKBAL Evet TOPLUMUN ASIL SALGINI... nvınnlık dereceslnl ollemtv dıgimiz bir harsak erıfpkslyutıu var. Yurdun çeşttll bolgclerınc'p hastalananlar oldugu haberleri geliyor. Elbette tclaş gerekslz. Zaman zaman salgm hastnhklar ulabilir. Kef.ın tedavlsi vardır, onlemleri vardır. Saghk hizmetlerinıizln bütün güçlüklerıne karşın saglık elemanlarımız bnşarılıdır, oz« prılıaır, her hastahğı olduğu gıbi bu nu da yenerız. Ama. halkı telaşa vermemek baska seydlr, olayı örtbas etme izlenimi içinüe da;»a kuşkulu bır ortam yaratmak baş ka şey. Görünen odıır kl, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanhğı yetkılileri bır kem küm ha\vısı içinde ikincıyl yapmaktadırlar. Bır mıkroplu hastalık vardır, ishal en önemll belirtllerden birisıdir, bir barsak enfeksiyonudur, bulaşıcıdır, suyla, çiğ yenen besin maddeleriyle bulnşmaktadır; anlaşılanlar bunlar. Toplumrta gosterilen duyarlığm önemli bir nedpni de vardır, ulkemız geçmişte bir kolera salgını t;eçlrmiştir. Sag lık Bakanlığı yctkililerinln le 'm konuda blr duyarlığı vardır. Bunu da anlamak ve haklı bulrmk mümkündUr. Ancak, bu duyarlığı, hastalıkları önemsiz göstermo. bır satgını gizleme bıçimlerıno dtırıüstünnek yanlıştır. ÇünkU, a.shnda bulaşıcı hastalıklarm yayılması, zam.in zaman ortaya çık ması, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığın: çok asan blr konudur, olaym gerçekleri de burada ysıtmaktadır. Hayır B BıR TOPLUMUN YAPISI BOZUKSA, GÖRÜNÜŞÜ KURTARMAK ÇARE DEĞİLDİR. KiRA VE PAHALILIK KORKUNÇI BU BOZUK DÜZENDE ÇEVRE SACLI6I KOJULURI DÜZELMEZ. «öbür »relUklerlnln yam sıra altı yüz mllyonluk Çin halkımn başhca hzelllgl yoksul ve tertnmiz olmasıdır. Bu, kötü btr »ey Rlhl ıtözUkeblllr, ama gerçckte lyl bir şeydlr. Yoksulluk In•anda deglflkllk, eylem ve devrlm Isteği yaratır.» Mao Zedung, seklz yibt mllyonluk blr ulusu en büyük yok•ullugıın Içlnden çıkanp İnsan Rİbl yaşama koşullarına kavııs«uran adamdı. Binlerce yıjlık bir (feçmişe dayanan Çin, yüzyıllardır yarı siimurge durumundaydı. Batı anamalcüarı. sömürgenlcrl yetmçcmlş glbl, san ırkın blr anamalcısı, sönıürKeııl olan Japfuıya da Çin ulusunun kanını emdl yıllardır. Yetmez«"9 Çlol savaştı onnnla, fstllScı ordularını gönderdl Çin topra'^jarına .. Yoksııllıık. dış düşmanlar, binlerce yıllık çUriimUs ge!enck ve piireneklerin tutsaklıgı koskoca devüı eUnl ayağını bağlamıştı. «San tehlike» admı vprmlslerdl Çin'in uyanıs atılımına! Sarı tehllkeyl önlemck beyazlar içln blr fcörevdl. Ne yapıp edip Çin'i, Çin ulusunu uykuda tuttnak, dlrUtmemek, bilinclcndirmemek gerekliydl. Bunu da Batılı Ulkeler yıllar yılı yaplılar. Uaha ıızuıı zaman yapacaklarını «andılar. Mao seksen üç yasında öldü geçen gün. Daha ne kadar yaçıayabllirdi zaten? Hrrkes bekliyordu bu kaçınılnıaz sonucu. Mao'nıın ardından söylenenler ibret vericldlr. Hcınen hcrkcs büyüklüğünu bellrtiyor, herkes Çln'ln kurtarıcısı olduğunu silylüyor. Dostıı diismanı, ucağı yakını. bir fnsanın bUyilklUğünü söylerse bu gerçegln ta kendisl ulur. Yerj'iiriinılp gelmiş geçmlş kaç dcvlet adamı Mao kadar önemlfdir, büyUktür. Herbalde pek azı... Bugünlerde Çin Uzerlne llginç bir kitap okuyorum. Daha 6nce bir böliimü gazetemizde de çıkan «Çin Deylnce!» Bir ltalyan yazannm, Antonietta Macciocchl'nln Çin'de yaptıgı iki ayhk blr gezlnuı lzlcnlmlerl. gözlemleri, düşünceleri . Macciocchl kocası lle blrllkte 1970 yılında çin'e Rİdcr, orada iki av lncelemcler yapar, dönüste de bu kitabı yayııılar. Mao'nun ölüm haberlnl duyar duymaz blr süredir climln altından duran «Çin Deyince»yi okumaya başladım. Çin ır/.alıfa bir ınasal iilkesidir bfzlm lçin. Tarihlmizin uzak \o slsll günlerlnde Çln'lllerle yakın İUşkimiz olmuş, sonra Uopnuışu/. Ortu Asya'dan, Anadolu'ya göçmttsUz. Çin çok grrllerde kalınıs. Çin'le tek illskimiz l!)50'dekl Kore savaşlannda oldu. Çin'le savaşır durııma diiştük orda. Menderes iktidannuı yanlış mı vaıılış Işlrrinden blriydl. O giin bu gündiir çok çeyler değlşti. Çin dilnyaya kendlnl benlmsettirdi. Büyük blr dcvlet olarak clıınva politikaNiııda agırlığını duyurdu. Mao deneyl, Çin dcvriıni, herkesin llglsinl daha çok çekmeyc başladı. Çin nedlr, ne degtldir, Çln'de uygıılanan sosyaUzm ya da komünlzm nasıl blr şeydir, hepimizin ilçilendiğl, merak ettiği blr konudur. Man Zedung blr dugüniir, bir kuramcı, blr devrlmcl, blr Snder, blr komutan, blr dcvlet adamı olılugu kadar dcğerll blr ozandır da... Seklz yüz mllvonluk bir ulusu tek bir ftririiş tek bir iılkti ardında toplayıp güçlU bir devlet haline getiren Insanın ozan oluıjıı blzi dusündurmelldir. Çin, saşırtıcı blr klsllik gösterdlyse bunun tek nedenl Mao'nun varlığı, Izledlğl kültüre davalı polltikadır. Ben clerim ki Mao ozan olmanaydı, yalnızca kuru bir kuramcı, bir dügünUr kalsaydı, bu basarıyı kazanamazdı. özelliklc Çin glbl binlerce yıldır sanatı Ründelik bir uğras hallnc getlrmi^ blr toplıımtla . «Hlç bir çey olanaknız değlldir bu dünyada» dlyordu son sllrlerinden blrlnde. Hlç blr çey olanaksız deglldlr. ama o «şey»lerl Istemek, düslemek, yaratmak çabasına girmek gereklldir. Mao otuz seklz yıllık blr dev çnlmdnn sonra, 1965 yılında geçmise blr göz attiRinda yürüdUgii uzun mu uzun yolu gSrttyor ve söyle yazıyordu: «Yıllardır günlumdedlr bulutlara erismek Şlmdl blr daha tırmamyorum Çinkang tepesine Bu blldlk yöreye ta uzaklardan geldim Eskl çehrest Rİtmls eenç blr çehre gelmls yerlııc Aqma kuslarının klrlanRiçlann cıvıltısı Dört blr yanclii Itıırnıırken çavlanların türküsüne Hablre yüksellyor yol, cükvüzüne kavuşuyor derken Huagyang geçitlnl aştık l)e£mez artık aldırnıaya hiç hir tehllkeye Rüzgftr slmşek guıKnor nalgalanı>nr bayraklar sancaklar tnsanlann olıi'<liif,ıı her yerde Otuz seklz yıl Nasıl geçtl göz açıp kapa>ınc.\ya dek Dokuz kat Rökytizünden ayı devslrlp Bes dıiıİ7În dcrlnllkierlnde kaplumbagayı yakalavabillr ve dönerlz (•.»'«•rpk. 7?rer marslarıyle eve Yükseklere tırmanmaya cp.sjıct cdersen eğer Hlç bir şey olanaksız değildir bu dünya(!:ı » It.ıhan ya7arı Macclocchl kltabının sonıında su sonuca varmıs: «Ypryüzlinün yenl uygarlığı bu lıalkta clslmlenlyor gallba. Btn .saclece Çin'in torthle esl görülmeml» blr atUım yaptığını so> i<'\<'lxlinın » Hlç bir sey olanaksız değildir. tnsanoğlunun gücü herseji defclştirlr, yenileştlrir, daha lyi, daha gUçlü, daha yararlı yapabi'Jr. Mao huııu bize gösterdl hem de blnlerce yıllık uykudan kurtarılıSı bir mllyarlık bir toplumd» . Nlçln baska Ulkeler. haşka toplumlar bunu vapamasın? Mao'nun dUnyaya verdlgl örnckte alınacak, öğrenllecek çok dersler var... Dr. Erdal ATABEK ylm. Blrkaç yıl önee bir yurt dısı gezisinde otobüsle Bulgarıstan sı nırına gırdık. Sınır yetkilileri bi zl bUytik bır dikkatle karşıladılar, otobUsumUzU llâçlı olduğunu sonradan oğrendiğimiz bir suyla dolu eğık zemınden geçırdilcr. Otobusten inerek bu hareketin nedenini sorduk. Aralarında blr sağlık görevlisinin de bulunduğu sınır yetkilileri «ÇUnkü sizde ş.ap hastalığı var» dediler. Hem üzünttl, hem de kızgınlıkla bu sözü kabul etmedik. Hattâ, «bız hekimiz, Ulkemizde böyle bir şey olsa biz bilirdlk, yoktur böyle hastalık» falan da dedik. Gerçekten de haberirnlz yoktu. Geziden döndupmüzde yurdumuzda birkaç aydır şap lıa&tahgı bulunduğunu ögrenıp hayretlere dtlştük. Diyeceğım o kı, bız bazı ^eylerı söylemezsek kimse bilmiyor sanıyoruz, ama, durum hiç de öyle değil. DUnya, yalnız bizlm için değll, herkes içln küçüldU. «Şunu şttyle yapar sak bunu da böyle atlatırız» giblslnden tutumların, pek kendimizi i'.vulmaktan öte j .an yok. Saglık sorunlarımızın pek azı bilimsel incelemelerin konusu olabildiğı içın, gunübirlik çalısma larla işleri geçiştirirken, eskllerde kaldığını sandıgımız hastalıklar yeniden ortaya çıkmaktadır, sıtma gibi. Teknolojik ilerlemelerl koşullarımız içinde denetleyemedigimlzden onlar da başımı Hastalıgm kolera olup olmaması, konunun en önemli yanı da değildir. Kolera dahil, salgın hastalıkların her türü, bugünkü antibiyotlk ve çeşitli ll&çlar döneminoe g«çmlsin sorunlarını yaratmadığı gibl, kolera olmayan hastalıklar da önemsiz değildir. însanlarda hastalık yapan, Ustellk bu hastahğı aynı zamanda çok sayıda insanı hastalandıran salgm bıçıminde yapan, yatarak tedavlyi zorunlu kılan, bazı koşullarda ölüme yol açabilen her hastalık adı no olursa olsun önemlidir, tehlike yaratmaktadır, önlcnı alınmasmı zorunlu kılar. NEDEN SAIGINUR! Aslında mlkroplu hastalıklarm hepsl salgın yapabillr. Mlkroplar bulaşan blr flzellik tasıdıgı lçin, bu bulasmanın biçlmine, mlkrobun etkislne, hastaların tasıdıkları ön kosullara, hastalığm belırtilerlnc göre bulaşıcı hastahkların salgın yapma özelllklerl değişir. Barsaklsrda hastalık yapanılen çeşıtlı mlkroplann salgınları aa değişık olur. Sindirim slstemi yoluyla bulaşan mlkropların bulaşması içın, bu mikrobun yayılmasına yol açan bir has ta, ya da taşıyıcı bu hastadan çıkan mlkroplann su ve besin mad delerine bulaşması, bu bulasan su ve besin maddelerlnln lçillp, yenüm.^81 gereklidlr. Boylece bır bulaşnıada mıkrobu çıkaran hasta, ya da taşıyıcı mlkrobun datfıldığı yol, bu mlkrobu alan ve hastalanan blr kişı vardır. Salgınlarla savaş da bu her Uç etkenln denetlm altma aiınmasıyla olur. Mikrop çıkaran hasta toplumdan ayrılır (ızolasyon), mikrobun dağıldığı yol denetim altına alınır (kanazılasyon, kişi ve çevre temlzliği, dezenfeksivon), mikrobu alan klşi korunur (lçilecek suların kaynatılmjsı, çiğ besin maddelennın yenılmemesı ı;ıbı), boylece ealgın dnlenir. Bu arada hastalananlar da tedavi altı na alınır, gene salgınla llglll zıncirin kırılması onlemleri uygul.ınır. Sağlamların, aşılanma yoluyla rrdkroba karşı dlrenç kftzanmaları, salgm süresince sağlık kontrollerlnln sıklaştırılması, çocuk ve yaşlılara ayrı blr özen gösterilmesi de gereken önlemler içlndedir. Bu önlemlerln alınmaması, bu önlemlerin gecıkmesı, bu önlemlerin bırbirini tam'im lamaması salgını genışletır, saglık hizmetlnın yükUnü çok arttırır, hastalığın da etkiiinı arttırır. Ozetle konu hıırlur. YÜKLEME DENEYİ Tıpta «yükleme» acunda blr yön tem vardır. Normal koşullarda görevini yapan blr organ, görevd «yükleme» yöntemiyle normalden aşırı yuklendlğl zaman yetercizllk bellrtileri gösterir. Bu yöntenı, bazı hastalıklarm hrtif bıçlmlerlni ortaya çıkarmak için kullanılır. Salgın hastalıklar da bır toplumun «yükleme» deneyidıı. Yıllardan berl yazdıgımız, Söylediğünız çevre kosulları yetersisâifn, sokak aralarından akan kanalizasyon derccıkleri, susuzlak, pialik, yedigimiz, ıçtığımız şejlerln denetlenmfmesı toplumun içınde buliınduğu bozuk duzen, bir mıkroplu hastalıkla karşılaşmca, tıpkı «vdkleme» deneyıylo karşıİHşrnifc bır orgnnizma gıbi, ış salgına ddnüşmektedir. Toplumun insanı, çevresi, sağlık hizmetı bırdenbıre yetersızliğe girmektedır. Aslında küçiık salgınlHr toplumumuzdu hiQ eksık değildir, ama, bunları normal görmoye alıştırıldığımız ıçm tıfo gıbı, bulaşıcı sanlık gıhı hastalıklardan yatanlar dlkkatı pek çekmomektedir. Oysa, bunlann hepsı aynl çerçevede oluşmaktadır. Gerl bıraktırılmışlığın insan sağlığında bellren kısır döngüsüdür bu. Ancak, heyecandan olacak, Sağ lık Bakanlığı yetkllileri böyle salgınlann «doğal» olduğunu, «bütün dünyada yaz aylarında gö rüldagiinü» lalan söyledıler ki, bllimsel olmayun bu sozıeri anlamak olanağı yoktur. Mlkroplu hastalıklarm hlçbiri doğal değüdir, Ustelik dünyanın her tarafında yaz aylarında salgınlar olduğunu biz bilmiyoruz. Uygar UI kelerde çevre koşulları iyl, önlemler de tam olduğundan salgın olması olasılığı aslında çok azdır. Salgın yapan mikroplu hastalıklar geri kalmıs ülkelerin bozuk çevre koşulları ve ilgislzlik nedeniyle önlem alınmayışı sonunda yaygın hastalık yar parlar. Bunları bilmekte, durumumuzu gerçekçl olarak g' ^tıek bakımından yarar vardır. Bu arada bir anımı bellrte za yeni dertler açmaktadır, tarım il&çları gibl. Boylece, Ulke mizln tarihsel sandığımız hctstalıklarıyla, yenı gelışmelerin getırdiği dertler elele vermişler, çok önemli sağlık sorunlarının orta lanna doğru toplumumuzu çekmektedlr. Sıtma hortlarken tra«k kazaları felâket halinl almak ta, çocuk blumlerini önleyemezken tarım ılâçları zehirlenmeleri genişlemekte, tüberküloz savaşım sUrdürürken ruhsal sorunlar btlyumektedir. Boylece, geri kalmışlığm kısır döngüsü bır kez daha karşımıza çıkmaktadır. BU ttln bunlan «bugün dUnden lyidir, yann da bugünden iyi olacaktır» gibısınden tekerlemelerle geçıştırmek çözüm getirmemektedır. YAPI BOZUKSA.. Bir toplumun yapısı bozuksa, gorünüşü kurtarmak çare değıldir. Televizyonun reklâmlarına ba karsak toplumun en önemli dert lerinin çamaşır tozuyla giy'.m modası olduğu kanısına varırız Oysa, et 60 lıra sınırını delmış yUkselmckte, gecekonduların kl ıaları bile orta gelırlılerın ödenıe gücunU aşmakta, kırsal bölgelerin doyuramadığı insanlar kentlerdc şlntıt sataralf, ayakka • bı boyayarak yaşamaya çalı? t maktadır. Bu bozuk yapıda çevre sağlığı koşulları düzelmez. Ülkenin sağlık örgUtlerl de, gUçlerıni çoktan aşan sorunları yUklenerek hasta tedavlsl içln çabalar dururlar. Bu salgm ne llktir, ne de son. KUçUklU, büyUklU salgınlar bu koşullarda sUrer gider. Yaşa yanları koruyan da, aldığımız on lemlerden çok, doğduğundan berı mikroplarla lçli dışlı olmaktan gelen blr bağışıklıktır. Elbette, ne kadar koruyabilirse. Bu yapı düzelmedikçe sorunlarımızın azalacağını değil, artacağını bllelim. Bu da, anlayana az yarar sayılmaz. t '' î J V \ t V I t t TEŞEKKÜR Oğlumuz M. DEĞER ERKUT'a uzun zamandan berl rahatsızlık veren vejltasyon ve bademcık rahatsızlığını teşhisten bu yana şefkatle izleyerek amelıyatını nâzık ustalıgı lle yapan S.S.K. Beyoğlu Hastanesi doktorlarından K.B.B. Mütehassısı Sayın Dr. ASIM KUTLAR ile hastalığın başından beri teşhıs ve tedavislnde amellyat Oncesl ve sonrası yakın ilgilerinl gördtlğümUz Sayın Asistan Dr. ERTAN DUMANLI'ya Saym Narkozitör NEB\HAT StVRtKAYA'ya ve Hastanenın tüm doktor ve hemşırelerine mınnet ve teşekkürlerimizi sunanz. NECLÂ EROL ERKUT ÇOK ACI BİR KAYIP VE TEŞEKKÜR Niyazi ve Ayşc Aıaz'ın kızı, Abdülkadir ve Sabiha Göksel'ın gelıni, ömer Göksel'ın eşl, Ayberk Gezen, Sevıl Turhangil ve Meral Araz'ın kardeşl sevgili ve değerll varlığunu SERAP GÖKSEL Senin İçin Demokrasi NECATI CUMALI'nın $AİR, ÖYKÜCÜ, ROMANCI KiŞiüGiNi, BU TÜRLER DIŞINDA SÜRDÜREN' YAZILAR GOODJfYEAR Izmit'teki fabrikamızın personel bölümünde yapmakta olduğumuz reorganizasyon dolayısıyla halen boş durumda bulunan Endüstriyel llişkiler Müdurü ve Iş ve Işçilik Bölümü Müdürü pozisyoniarını doldurmak üzero aşağıdakı özellıklere sahip elemanlar aranmaktadır. 1. Askerlik görevini tamamlamış olmak 2. ingillzccye tam anlamıyla vakıf olm»! 3. Yukarıda bellrtllen sahalarda endüstriyel tecrübe sahibi olmak Müracaatçıların tahsil durumlarıni belırte'n hal tercumeleri ve bir fotoğraflarını P.K. 2 Izmıt adresine "Personel"rumuzu ile göndermelerinr rica ederiz. 8 eylUl 1976 günü elim blr trafik kazası sonucu Allahın rah, metlne kavuşmuş ve 11 eylUl 1976 günü cbedl lstlrahatgâhına tevdi edilmiştir. Bizleri yalnız bırakmayarak blzzat gellp açımızı paylaşan, cenazesine iştlrak eden ve çelenk gönderen, teleton ve telgrafla tazlyetlerıni bildiren Danıştay, Anayasa MahkemeBİ, Yargıtay, Yuksek Askeri tdare Mahkemesi, Yüksek Haklmler Kurulu Sayın Başkan, Uyelerl vo Mensuplanna, Saym îçişleri Bakanı ıle Sayın Müsteşarına, Sayın Emniyet Genel MUdürüne, Sayın Gaziantcp, Adana ve Ankara Valilerlne, Sayın OJ3.T.U. rektörü ve O.D.T:Ü: Akademik ve Idare Personeline, Gazıantep O.D.T.Ü. Akademik ve Idarî Personell ile öğrencilerine, Gaziantep R.S.K Hastanesi Sayın Başhcklmi ve mensuplanna, Sayın Mülkiyelilcr Birliğine, Sayın TUrk Idarecller Derneğlne, 1941 Mülkiyelilerine Tüm Akraba, Dostlara ve kaza mahallinde llgilenen isimlerlni bllmedigimlz vatandaşlara en lçten teşekkuıierımızi sunanz ARAZ vc GÖKSEL AtLELERÎ Ön Kayıtia Öğrenci Alınacaktır SOSYAL HiZMETLER AKADEMiSi MÜDÜRLÜGÜNDEN : 1 1976 Üniversıtelerarası seçme sınavı .sonucuna göre, ön kayıtia Sosyal Hızmetlcr Akademisine öğrenci alınacaktır. 2 Ağırlıklı sosyal bilım puanlan 435.000'dan yuksek olup Akademlmıze yazılmıık isteyen lise mezunlannm ve son sınıftan bUtünlemell olanların şahsen veya mektupla (Sosyal Hizmetler Akademlsi, Çiftasfalt No. 193, Keçiören ANKARA» adresine başvurarak, müracaat formunu, kayıt bürosuna ulaştırmaları Rereklidlr. 3 Akademlmlz merkezl yerleştlrme slstemi dışmda olduğundan, evveice U S S. kayıt kartına kodunun işaretlenmiş olması sözkonusu degıldır. 4 BUtUnlemelılerln asli kayıtlarmın yapılabilmesl için, 1976 Eylul dorıcmindo lıseyl bitirmlş olmalan şarttır. llgililere duyurulur. (Basın; 24226) 10563 Fiyatı 15 Lira adresl : ÇAĞDAŞ YAYIJLARI Halkevl Sok. No. 3941 İ S T AN B U l Not: Müracaatlar gizli tutulacaktır. (Erta: 478/10553)