Katalog

îşverenler, îşçîlerle ilişkilerinde köklü değişim istiyorlar İŞÇİ İŞVEREN İLİŞKİLERİNDE SON GELİŞMELER on aylar ve özellikle son haftalarda, işverenlertn yoğun bir kampanya başlattıklan ve işçi ışveren ilişkilerinde değişiklikleri öngören çeşitli görüşler ortaya attıklan izlenmektedir. Işveren Sendikaları Konfederasyonu, çeşitli işveren sendikaları ve işveren toplantılarmda yapılan açıklamalarda, ısrarla iş dünyasınm, lşçiişveren ilişkilerinm bugünkü koşullan nedeni ile açmaza girdiğı sanayiin normal gelişımini gösteremediği öne sürülmektedir. îşçi sendıkalan arasındaki rekabetin «iş banşı» nı bozduğunu savunan işverenler, gerek bu yarışmanm, gerekse işverenler arasındaki farklı anlayışların, :şçi ücretlerınde aşın artışlara yol pçtığı ıddıasıyla ışçi ücretlerindeki artışların durdurulmasım önermektedirler. Turkiye'de enflasyonun tsmelinde işçi ücretlerindeki art'.slprm yattığım önesüren işverenlerın göruşleri şoyle özetlenebüır: S Şükran KETENCi «îşçl Ucretlerindeki artışlar durdurulmalı, Bik sık tekrarlanan grev ve direnişlerin sayısı azaltılarak iş banşı sağlanmahdır. Türkiye'dekl sanayi kapasitesinin derhai, çok önemli ölçüde artması demek olan iş banşınm ssğlanması ıçin de, gerek yasa değişiklikleri, gerekse işverenler arasında sağlanacak birleşmelerle, önlemelere gid:lmelidir. Örneğin işverenler arasmdakl dayanışma ve işbirliği güçlendirilmeli, grev fonları artırılarak güçlülük sağlanırken, düşünce ve eylem bırliği sağlanmahdır. İşverenler olarak, iş dünyasında barışı sağlıyacak ve aşın ücret artışlarına, grevlere, direnişlere dur diyebilecek yasa değişıkliklerinln gerçekleşmesi için, Kükümet karşısında ortak çaba harcanmalıdır. Yasa değişiklikleri yanında, işveren sendikalarmın ortak ve bilınçli hareketlerı ile, iş kolu düzeyinde sözleşmeler gerçekleştirılmeli, bu yolla aşırı ücret artışlan durduruimalıdır.» Gazetelerde sık sık yer alan bu tüx haberle rln yanında, Işçi haklanru kısıtlayan Hükümetin hazırladığı bir yasa tasarısından soz edılmiş, Hükumetle işveren kuruluşlan arasında işçi İşveren ilışkilerınin geleceği ile ilişkıli tartışmaların, b:r dığer anlamda pazarlıkların yapıldığı bir seri toplantılar yapılmıştır. Aynı konudaki toplantılar işveren örgütleri arasmda da sert tartışmalarla sürdürülmektedir. Bu arada işçiişveren ilişkilerinde işverenlerin düşündükleri değişiklıklerin gerçekleştırilmesi yolundaki ilk uygulama MESS «Madeni Eşya Sanayii Işverenleri Sendikasında» görülmüş, MESS, üyeleri ile imzaladığı bir protokolle, toplu sözleşme görüşmelerini üyeleri adına yürütme va sonuçlandırma yetkisini üzerine almıştır. Işçi ücretlerindeki artışların dondurulması, işçi sendikaları arasındaki rekabetin sona erdınlmesı amacı ile işveren sendikalarının işverenler adına sozleşmeleri yapması ve ış kolu duzeyinda tum sendıkalarla tek sözleşme ilkesi işverenler arasın da da yoğun tartışmalara yolaçmıştır. Tüm sendlkalarla, tüm iş yerlerinde aynı ya da birbirine yakın sözleşmelerin küçük iş yerlerinin batması anlamına geldiğini savunan pek çok işveren yanında, işçi işveren ilişkilerinde katı tavrın, işçilerl daha da kızdıracağını ve giderek ilişkilerin düzeleceğine bozulacağını düşünenler de vardır. işverenlerin birlikt9 hareket etme istemi ve 11* kelerdeki görüş ayrılıkları aralarında geçen haftalar yapılan gizli toplantılarda çözümlenemediğinden, onümuzdeki günlerde de yeni toplantılar birbirini izleyecektir. Ancak ortada çok önerrüi bir gerçek vardır; Işçi işveren ilişkilerinde değişiklık isteyen işverenler kesinkes bir girişim içindedirler. Bu gırişimin neleri amaçladığını, işveren ve işçi örgütlerinin bıı konuda neler düşündüklenni ilgili taraflann karşıhklı ıddialarıyla kamuoyuna yansıtmaya çalışacağız. nşt DİSK YENİ TASARILARA KARŞI MÜCADELE EDECEK şverenlerin bir süredir yoğunlaştırdıklan, işçi işveren ilişkilerınin değişmesi, yasa değişiklikleri, ücret artışlannın sınırlandınlmaa yolundaki kampanyamn başlıca hedefmın. sendikacüığın, sınıf uyuşması değil, smıf çatışması üzerine oturtulmasını savunan DİSK'i hedef aldığı öne sürülmektedir. İşverenlerden gelen yofeun kamuoyu propagandasına karşın, DİSK bugüne kadar hiçbir açıklama yapmamıştır. DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, işverenlerin gerçek düşüncelerinin açıklığa kavuşmasını beklediklerini belirterek, işverenlerin sadece DISK'İ değil, tüm sendikalan, işçi haklarıru ve hatta küçük işverenleri hedef aldıklarını savunuyor. SORU îşverenlerin İşçi ücretleri ve işçi haklan konusunda son günlerde yoğunlaştırdıklan kampanya hakkmda ne düşünüyorsunuz? CEVAP Tekelci sermaye ve onun bir parçası olan büyük sanayiciler işçi sınıfına ve sendikal harekete karşı yoğun bır saldınya geçtiler. Öylesine ki, Mayıs ayında işverenlerin Divan Otelinde düzenledlği bir toplantının sonuçlannı açıkJarken günlük bir gazete «îşverenler sendikalara karşı savaş açtılar» başhğını kullandı. Bunun anlamı, işçi smıfmın, dolayısıyla emekçi halkımızın çıkarlarma ters önlemleri daha rahat uygulama ortamını yaratmıs olacaklardır. Kendilerini haklı çıkarmak için işverenlerin en çok kullandıgı malzeme, ücret artışlanyla tüm toplu .sözleşme istemlerinin aşın olması iddiasıdır. Böylece fiyatlann hızla arttığını ve yatınra için gerekll kaynaklann bu yüzden eriyerek üretimi düşürdügü ve işsizliğe neden olduğunu ileri sürüyorlar. Bu lddialara inandığımız takdirde «ulusal ekonominin» yıkıntıya sürüklendiği kendiliğinden ortaya çılnyor. Sonuç olarak, yani ulusal ekonomiyi kurtarmak amacıyla bir dizi önlemler öneriyorlar. Bunlann başında «İşveren îşçi îktidar Uçgenlnce işçi ücretlerine bir tavan tesbit edilmesi» ile toplu sözleşmelerin sadece işkolu duzeyinda yapılmasını sağlamaya yönelik toplu sözleşme dUzeninin değiştirilmesi gelmektedir. cîsverenler hükümetlerden ve siyasi partilerden bekledikleri anlayısı ve alâkayı görememektedirler.» denmesine rağmen, MC iktidan «Ücret, Fiat ve Gelirler Kurulu» ile «Merkezi Toplu İş Sözleşmesi Kurulu» hakkınfia iki yasa tasansı hazırlamış bulunmaktadır. Bu nedenle, işverenlerin iktidardan yakınmalan çok ucuz bir manevra ve bir yuttunnacadır. Tersine, hazırlanan bu iki yasa tasansı sermaye sınıflannın nasıl MC iktidanyla bir bütün halinde işçi sınıfının çıkarlarma fve sendikal hareketine karşı tam bır uyum içinde >saldırdıklanruKÜ6tenn«ktedir. ^ • > Î Saat Ucretine 8 Ura zam yapabilecek güçte olan büyük bir işyeriyle, 4 liradan fazla veremeyecek bır ikinci işyerini ele alalım. Ortak bir ücret politikası uygulandığında ve sözleşme sendikalararası olduğunda ortak ücret zammı 6 lira olarak ortaya çıkmaktadır. Böylesi bir zam büyük ışyerinın yükünü hafifletirken diğer işyeri, tekelci kapitalizm koşullannda kaldıramayacağı bir yük altına pirecektir. Zammı veremedıği İçin, bir yandan üst örgütünün baskısı, diğer yandan da sendikanın başlatmak zorunda olduğu grevle karşıiaşacaktır. MESS, YENİ İSTEKLERİN ÖNCÜSÜ şçl işveren ilişkilerinde, işverenlerden geîen deCEVAP Sendikalararası olumsuz rekabetin geğışıklik önerilennın en kesın ve ilk uygulaması tirdıfi aşırı ücret artışlarıru durdurmanm, ekonomiyi 1 Madeni Eşya Sanayii İşverenleri Sendıkası tara dengeye sokmamn başka çözümü yok. Biz bütün senfmdan gerçekleştirılmek isteniyor. dıkalarla aynı sözleşmeyi yaparsak, sendikalararası MESS Genel Sekreteri llhan Lök'ün bu konu rekabet ortadan kalkar. Düşünün sadece bizim iş kodakl görüşleri şöyle: lumuzda 53 işçi sendikası var. Bunlar çok farklı görüsl e r olc SORU îşçi . i ş v e r e n ilişkilerinde değişiklik yaiÇ^fe ? farklı sözleşmeler yagmak istiyorlar. B i z Del lası ' i bir İŞ yeri için, o iş yerinde yetkili sendika pılması gerektiği yolunda i;verenlerden gelen önerileijverenlerden crplon nnoriio. ile, dığer işyerlerınin aynısı 50>leşme yaparsak, rekarın nedenlerini açıklar mısınız? D e t l e betle Birlikte sendika sayısı da kendiligind* birlikte sendika sayısı da kendiliğinden azalır. ,'AP tcni iv,,,.™^ iu=ı,)in n•ı • ı «J • değişmesij yo ç ş şe n 1 lundaki onerilerimizin, jişçilere,^sendikalara ^ . bir o L r i l e S i ^ ^ ^ r ı ^ H karşı It ter büyük sendikalarda birleşme yoluna giderler. hareket değil, bozulan dengeyi sağlamak, işletmeyi, iş Bunun yanında işverenlerin durumu va». Birisi kısa süuzun süreli hesap yapıyor. Biri çok verip > cılen. ekonomıvı r n m n i rtiiT«.».Q ,,^«oit™«v öylesine bir düzeye getirdi ki, .ekonomik ve sosyal gerekler düşünülmüyor. Sorumsuz sendikacı, bastınp alabildiği kadar alsm düşüncesinde. Sorumluluk sahibi de bu yüzden açmaza giriyor. Işçisini kaybetmemek için o da bastınyor. Bunun sonucu ise yaptığımız sözleşmelerde 1975'te ücret artışı % 87 olarak gerçekleşirken, 1976'nın ilk 3 ayında % 133 olarak görüldü. Durumu gördükten sonra, işveren sendikası olarak çabalarımızm sonucu ise ikinci 3 ayda ücret artışlarını ancak °i 110'a düşürebilmek oldu. Her toplu sözleşmede biraz daha fazla almak, her sözleşmede bir önceki sözleşmeyi aşmak. Nereye kadar aşacak? Bunu kim ödeyecek? Bunun sonunda halk firmalarının ham maddesini satarak aynca kftr ettiklerinden ve uzun süre kalmayı önemsemediklerinden, aşırı ücret artışı yaparak, işçi Ucretlerinin aşın artışmda çok olumsuz etki yarattılar. îşte işveren sendikasmın önemi ve görevi burada. Aşın vereni frenleyecek, işçinin hakkını vermek istemeyenl zorlayacak. İ TEKELLE5MEYE DOGRU Tekelci sermaye, büyük İşverenler, böylece bir yandan küçük ve orta sermayeyi iflasa sürukleyip, onların sermaye ve pazarlarına el koyarken, aynı anda da fiüi olarak ücret artışlannı frenleyecek ve greve zorladıklan sendikaların zayıflaması için uğraşacaklardır. Daha açıkçası, sanayii işverenleri ve rnali sermaye sömürü oranını ve fiyatlan arttırmak yoluyla elde ettikleri aşın kârla yetinmiyor, ücret artışlannı sınırlandırmak veya dondurmak suretiyle kârlarını daha da arttjrmak istiyorlar. Ve bu girişimlerini de «ulusal ekonomi», •sanayi kalkmması» maskesiyle gizleme ye kalkışıyorlar. Işverenler aldatmacalarını inandıncı göstermek için bir baska yola daha başvurmaktadırlar. Bu çevrelere göre hızlı fiyat artışlanmn bir diğer nedeni de ücret artışlanmn maliyetleri «ölçüsüz düzeyde ve süratle» arttırdığı, bunun da «Tüketicilerin mamule gerektiğinden fazla para ödemesine yol açtığı ve girişimcilerin yeni yatınmlar yapmak eğilimini giderdiği» iddiasıdır. Tüketici kitlesini, yani emekçi halkımızı işçi sınıfımıza ve onun gerçek sendkalanna karşı çıkarmaya çalışan işverenlerin bu iddialan gerçeklerle çelisen uydurmacalardır. Ticaret Bakanlığı Imalat Sanayii Anketlerine göre 1965 1973 arasında ücretlerin Uretim içindeki payı hemen hiç değişmezken (yaklaşık %21) fiyatlar aynı süre içinde %100'den fazla bir artıs göstermiştir. O halde •/•80'lik artış nereden kaynaklanmaktadır? Bu soruyu işverenler tarafından yanıtlanmak üzere scruyorum. Bir başka ömek daha vereyim. Devlet îstatistik Enstitüsü rakamlarma göre yapılan bir başka hesaplamaya göre toplam imalat sanayii içinde ücretlerin payı °o O civanndadır. Kaldı ki /3 girdiler için yapılan harcamaları yüksek gösteren, vergi kaçakçılığı dahil çeşitli oyunlara başvuran lşverenlerin, özellikle en büyük işverenlerin kârlan daha yiiksektir. İŞE ÜCRET SORU îşverenler bunu kabul edecekler midir? Ya da bu durura gerçekten tüm işverenlerin yaranna mıdır? CEVAP îşçi, işveren ve Devlet, işçi ücretleri saptanırken bugüne kadar hiç bilimsel davranmamıs DİSK Genel Baskanı Kemal Türkler. Hayat pahalüıği ve ekonomlk bunalımın nedeni asın kârlardır^ t« ii jbiarm TAVRI " SOrtU Igrerenlerden " gelen DU girfsimlera karşı DÎSKIn tavn ne olacak? • CEVAP Ücret fiyat ilişkileri üzerine DÎSKIn tayn, hiç bir yanlış anlaşılmaya yol açmayacak denli açıktır. Çünkü bu tavır işçi sınıfının çıkartan ve sömUrüsüz, baskısız bir toplum düzeni ;doğrultusundadır. Evet, işçi ücretleri geçmiş dönemjlere oranla belirll bir artıs göstermektedir. îşçitler sınıf sendikalarmda, yani DÎSK'te örgütiendikçe daha ileri haklara kavuştuklannı görmektedirler. Belli başlı üretim araçlarmın bır avuç büyük kapitalistin mülkiyetinde olan ve sömürü ve kâr esasına dayalı kapitalist toplum düzeni devam ettikçe, DİSK elbette toplu sözleşme görüşmelerinde mümkün olan en ileri haklan koparma mücadelesini sürdürecektir. Büyük sermaye, yatınmda bulunmak bahanesiyle nasıl kâr artışından fedakârlık etmiyorsa, işçi sımfı da elbette zaten sınırlı olan hiç bir hakkından fedakârlık etmeyecektir. Kaldı ki, fıyat artışlannı, ücret artışlan değil, sermaye smıflarmın kân iıırsı ve kapitalist sistemin derinleşen buhranı yaratmaktadır. örneğin bir işyeri üç yıl önce 26 milyon, onu izleyen yılda 79 milyon, geçen yıl da 81 milyon lira kâr etmiş ve bu yıl için de 129 milyon lira kâr edeceğini programlamıştır. Hayat pahahlığını durmadan arttıran, işverenlerin kârlannın astronomik bir şekilde yukseünesınden başka bir şey değildir. Tersine, sınırlı da ol6a 1974 yılı hariç, ücretler daha önceki yıllara ve fiyat ar^ışlarına oranla sürekli bir düşme göstermiştir. Resmi rakamlara göre, 1975 yılında tüketici fiyat endeksi Tc20 artarken, gerçek ücretler %16.7 artmış, yani "/03.3 gerilemiştir. AsTica, 1970 1975 arasmda cari fiyatlarla kişi başma gayri safi milli gelir <"c215'lik bir artış gösterdiğı halde, cari ücret artışı T<;131 düzeyinde kalmıştır. Bu da sömürü oranınm arttığını ve işçi sınıfının kendi yarattığı değerlerden aldığı payın azaldığını, milli gelir dağılımında sermaye sınıflarmın payırun arttığmı göstermektedir. Tum bu nedenlerden dolayı, ücretler değil, işvererüerm kân sınırlandınlmalıdır. İŞVEREN İSTEKLERİ TÜM iŞÇi HAKLARINA VE HATTA KÜÇÜK SERMAYEYE KARŞIDIR,, KÂRLARINI AÇIKLAYACA6IZ SORU İşverenler sözleşme düzeninl degistlrma yolunda girislmde bulunurken, bu düşüncelere karşı olarak nasıl bir tavır almayı düşünüyorsunuz? CEVAP îşverenler, kamuoyunu yanıltıcı ve işçi sınıfı bareketinl ezmeye yönelik propaganda ve eylemlerine devam ettikleri taktirde DİSK bu lşverenlerin, işyerleriyle birlikte ne kadar kâr ettiklerini sırayla açıklayacaktır. Smırsız bir refah içinde olan büyük sermaye çevrelerinin işçilerin biraz daha insanca yaşamasını engeüemeye haklan yoktur. Bir kez daha tekrar edeyım. Sermaye sınıflan kendi sistemlerinin buhranının faturasmı işçi sınıfı ve emekçi halkımıza ödetmek ve onların sırtından sağladıklan kârı daha da aşınlaştırmak için ücret artışlanmn hayat pahalılığını yarattığım iddia ederek kamuoyunu aldatmaya çalışıyorlar. Aldıkları önlemler ve istedikleri yasa değişiklikleri sadece işçi sınıfı ve DISK'İ defil, aynı anda tüm sendikaları ve iflasa süriıklemeye çalıştıklan küçük ve orta işletmeleri de hedefliyor. DİSK, tabanını söz ve karar sahibi olması ilkesi içinde işçi sınıfının sendikal bırliğı ve sınıfsal, siyEisal bilınçlenmesi için sürekli mücadele içindedr. Bu mücadele büyük burjuvazıye ve onun düzeni kapitalizme, emperj'alist yağmacılığa, iaşizme, gerıcılığe karşıdır. DİSK, işçi sıraıının özlediğı koklu ekonomık, toplumsal ve siyasal donüşümlerin gerçekleşeceği ileri demokratik bir düzen ıçin mücadele etmektedir. Bu mücadele her gun yeni kitleleri kapsarken, işçi sınıfımn sınıfsal ve siyasal dönüşümlerin gerçekleşeceği ileri demokratik bir düzen için mücadele etmektedir. Bjı mücadele her gün yeni kitleleri kapsarken, İşçi sınıfının sınıfsal ve siyasal bilinçlenmesmi hızlandırmaktadır. DİSK dışındaki diğer sendikal örgütler de bu gelişimden etkilenmekte ve daha tutarh bir çizgıye yönelmek zorunda kalmaktadırlar. Toplumun en devrimci gucu olan ışçi sınıfının bilınçlenmesi emekçi halkımmn toplumsal ve siyasal uyanışına yeni boyutlar kazandırmaktadır. Tekelci sermaye ve onun iktidan, emperya lıst ve mılitarist çevreler işte bundan, yani kendi aşın sömürü, aşırı kâr ve aşın baskı duzenlerini sona erdırecek ışçi smıfından yana olan tüm ulusal ve ilerici güçlerden korktuklan ıçın yenı yeni işçi. emekçi ve özgürlük düşmanı önlemlerm bır an önce alınmasmda DGM Yasa Tasarısının çıkar tılmasında ısrar etmektedırler. 1 Mayıs gunü yüzbinleri toplayan, DGM'ye karşı kararlı tavrını koyan DİSK, sınıfsal ve tarıhsel sorumluiuğu içinde kararlı bır şekilde işçi sınıfın'n çıkarlan doğrultusunda mücadelesmı sürdürecektir. AYNI İŞ KOLUNDAKİ TÜM iŞYERLERi TEK BiR İŞVEREN DURUMUNA GEÇMELi,, MESS Genel Sekreteri llhan Ltfk t?çlre göre ücret yerlne ise göre ücret ilkesi fftirilmek ödüyor. Ücret artışlannı «anayici, flyatlara yansıtmak zorunda kalıyor. GiDi; DEGİŞTİRMEK SORU Bugünün işveren işçi ilişkilerinde değişiklik mi öneriyorsunuz? CEVAP İşçi işveren ilişkisinin makro ekonomi açısından düzenlenmesini istiyoruz. Sözleşme görüşmelerini ışkoluna yöneltmek, sendikaya devretmek istiyoruz. Toplu sözleşme yükünü işverenin omuzundan kaldırmak istiyoruz. Tek düzeyde sözleşme yapıimalı. Fu bütün kıta Avrupasında böyle. Her sözleşme bir iş yerinde gerilim yaratır. îşletme bundan zarar görür. Bir yandan sosyal, ekonomik gereklerın dışında ücret artışı, diğer yandan sözleşme geriliminin verimi düşürmesi ve sonuçta ekonominin iki yönlü kaybı. İşçi sendikalarırun nasıl işçinin ekonomik, sosyal refahını yükseltmek görevi varsa bizimkı de işverenlerinkini korumaktır. Bu arada bir malı değeri pahasında üreticiye vermek görevimiz de var. Başı bozuk giden toplu sözleşme düzerüni normal yörüngesıne oturtmak. Tüm çalışmalarımızın amacı bu. İş hayatının içindeyiz. Herkes bir ürküntü içinde. İhraç, üretimi arttırma olanakları var. İşverenler işçilerden gelecek aşırı istekler, grevler, direnişlerden korkmasalar, üretimi çok kısa zamanda bugünkünün 3 katma çıkarabilirler. SORU İşverenler adma işveren sendıkalan her iş kolunda tek bir işverenmış gibi sozleşmeye oturduğunda rakıp işçi sendikalarmdan herhangi birine öncelik tanmması söz konusu olmıyacak mıdır? CEVAP Sendika seçimi söz konusu değildir. Biz sözleşmeyi işçi için yapıyoruz. Eğer bir iş yerınde işçmm istediği sendika yerıne bir başka sendika ile sozleşme yapmaya kalkarsak, bundan biz zararlı çıkarız. Biz örneğin MESS olarak şunu yapacağız. Her ış yerinde hangı sendika yetkili ise, O'sendika ile sözleşme yapacağız. Fakat üyemız olan iş yerlerinde yetkiii olan A ve B sendikaları ile aynı koşullarda sözleşmeler ımzalıyacağız. Tabii yetkili olduklan iş yerleri ıçın. Bütün sendikalarla aynı sözleşmeyi imzalarsak tümüyle tarafsız kalmış olmuyor muyuz? SORU Bütün iş yerleri için, bütün sendıkalarla aynı sözleşme, tek işveren, tek sözleşme sonucunu getırmıyor mu? Bunuıi birçok işveren ve işçilere zararı olmıyacak mı? bi sallanacak ve toplu sözleşmeleri anlamsız kılacagı içinç, işçi kıtlelerini orgutsüzlüğe itecektır. Boyiesi bır ortamda dikey, yani îspanya'dakı gıbi "resmi sendikaların kurulması kolaylaşacaktır. «Merkezi Toplu İş Sözleşme Kurulu» yasa tasansı da, dığerı gıbı sadece DISK'i değil sendıkal örgütlerin bir çogunu tasfiyeye yönelıktir. Bu tasarıya gore «Genel ve katma butçeli ıdareler ve kamu ıktisadı teeşbbuslerınde çalışan işçiler» adına toplu sözleşme yapma yetkisi «Başbakanlığa bağlı» bu kurul tarafından yapılacaktır. Yani iktıdar, ajnı zamanda sendıkal görevı de üstlenecektir. Gerici faşist karması bır iktıdarın gönlunde yatan elbette faşist tıpte sendikalar yaratmaktır. KIDEM IAZMİNATI lar. Herşey rastgele olmuş. Bazı yerde işveren baa yerde işçi kaybetmiş. îşveren kendı yarannın bilimsel doğrultuda olduğunu artık anlamıştır. Kendi gücü ile yaptığı sözleşmelerden zarar görmüştür. özellikle bizim ış kolumuzda işveren artık sözleşme yapma görevinm,, bilimsel olarak sendikaya düştüğünü anlamış tır. Sendika camiasında birleşme isteğı kendisinden galrniştir. Bilimsel olarak saptanacak ışçi ücretini verı«mn, kendi yararma olduğunu anlamıştır. îşçıye değil, işe ücret ilkesi uygulandığında, aynı üretimi yapan küçük ya da büyük iş yerinın toplu sözleşmelerden farklı sonuç alması, küçuk işletmenın zarar görmesi soz konusu değildir. Halen aynı işi yapan işçiler arasında % 400 500'e varan ucret farklan vardır. Bunun yanında sendikaların üye kaybetme korkusu İle tüm işçilere aynı ücreti istemelerinin sonucu, aynı iı jsrınde çalışan tesviyeci, tornacı ile vasıfsız ışçı aynı ucreti almaktadırlar. Bu bozukluklar ancak bizim bilimsel dırenmemız ile ortadan kalkabilir. SORU Peki ya yasa değişikliği önerilerinlz? CEVAP Tabii ki aynı iş kolu için aynı sözle»me ılkesıni gerçekleştirebılmek, ış kolu düzeyinde sözleşme ıçın, sendika ile sendika arası sözleşme ükesini getıren yasa değişikliği oneriyoruz. Bu bugünkü yasacia sozü edilen ış kolu sozleşmesı değildir. Tüm sendikalarla, yetkili oldukian ış yerleri için ış kolu düzeymdekı sözleşmedir. Fakat bu bu ılkeyı, işverenler bırleşerek bugünkü yasaiarla da fıılen gerçekleştirebıliriz. Aynca yasalarda ıstediğımız önemli değişıklıkler arasında, temsılcının sendika tarafından seçilen kişı değil, iş yerinde seçilen kişı oiması da bulunuyor Bö;;lelıkle işçınm kendı seçecegı temsilcı, işçimn sendika değıştırmesi ile ılgılı sorunların sonucu çıkan olayları onleyecektır. İşçi senüika değıştırıyor. Biz yasaya gore yetkili olan ışçının, istifa ettiğı sendıkanın temsılcisıni tanıyabıliyoruz. Bir diğer önemli yasa değişikliği ise işçinin sendika aidatır.m kesümesınm yasa ile değil, akid sözleşms ile dıizenlenmesıdır. Uye aıdatımn yasa ile düzenlenmesınin, iş yerı huzurşuzlukları ve olaylarda çok olumsuz etkısı var. Bu arada lşverenlerin iflası anlamını taşıyan kıdem tazmmatı yasasının değişmesi gerek. Ya ı3vercnın sırtındakı bu yuk azaltılmalı, ya da dayanabıimesi ıçın sıgortalanması gerekiyor. SINIF SENDİKACIL1GJNI ]TOK ETMEK Bir süredir ücretleTîn hızlı arttığından yakınan işverenler 12 Mart döneminde neredeydıler? O yıllardaki enflasyon hızı bugünü aratmayacak düzeydeydi. Ancak, işçi sınıfının sendıkal mücadelesi varlığını devam ettirme savaşımı içindeydi ve grevler yasaklanıyor, ertelemyordu. Bu nedenle, ücretler 1971 öncesi ve 1973 sonrasma oranla görülmedık bir hılza düşmüştü. Örneğin 1971'de milli gelir artış hızı Tc7.9 iken gerçek ücretler Tc5.1 oranında gerilemiştir. Bu karşılaştırma, işverenlerın gerçek niyetlerini bir kez daha açığa vurmaktadır. Ulusal çıkarlardan söz edip, ülkenin uzun süreli çıkarları doğrultusunda tek bir yatırımda bulunmayıp, kısa surede aşın kâr sağlayan yatınmlarla ülke ekonomisini emperyalist tekellere ve pazara daha da bağlayanların esas amacı kârlannın daha da aşırılaşmasıru önleyen engellerin zararsız hale getirilmesidir. Yukarda adlanru verdiğim iki yasa tasansıyla MC ıktıdarı DGM yasa tasarısım da kanunlaştırmak is'emekle bu amaca hizmet etmektedir. Işverenler kıdem tazminatını ödeme yükünü sırtlarından atmak ıstemekle bır taşla iki kuş vuracakları kanısmdalar: 1 Kıdem tazmmatı konusunda toplu sözleşme dışı bırakıimasıyla bu yük SSK'nın sırtma yuklenecektir. Hazırlanan bır tasarıya gore işverenlerin bu fona her ay belirii bir ödemede bulunnıaları ongorulüyorsa da, aynı çevrelenn SSK'ya olan borcunun milyonlara çıkması bu ödemerun yenı bır yolsuzluk omeğı olacağı açıktır. 2 En önemlisi, kıdem tazmınatlarını ödemek istemediklerı ıçin 13 ve 17 ncı maddeleri rahatlıkia ışlstmeyen ışverenler, bu fon kurulduğu takdirde, ıstedıkleri işçıleri rahatlıkia ışten atabıleceklerdır. SORU İşverenlerin yasa değişikliği sonuçlarını beklemeden iş kolu düzeyinde sözleşme ılkesi kararına ne dıyorsunuz? CEVAP İşverenler, bu yasa tasanlannın geleceğini beklemeden harekete geçmişlerdır. Orneğin MESS, ışyerlerırun sendıkalarla ayrı ayn toplu sözleşme yapmalan yerıne, sendikalararası sözleşme duzeninı uygulamaya sokmak uzere kendisine üye ışverenlerden yetki belgesi almaktadır. Hatta geçtığımız günlerde, bu protokolü imzalamayan 6 işyeri MESS'ten ihraç edilmiştir. Tekelci sermayenın bir ücret ve yan ödeme pohtıkasmı somutlarsak şu durumla karşılaşıyoruz. İşveren Sendikaları Konfederasyonu'nun tek yetkili olması isteniyor İŞVEREN SENDİKALARI İ KONFEDERASYONU GENEL SEKREÎERi RAFET İBRAHİMOĞLU: .SENDİKALARARASI REKABET, iŞYERi VE LLKE HUZURUNU EOZACAK BOYUTLARA ULAS.TI. İ5VERENLERİN KENDi ARALARINDA DÜSJJNCE VE EYLEM BiRLiGiNi SAGLAMALARI GEREKTiGiNi SAVUNAN İBRAHİMOĞLU; iS,VERENLERiN ÖRGÜTLENME KONUSUNDA İ5.ÇİLERİN ÇOK GERiSiNDE KALDIKIARINI ÖNE SÜRÜYOR. RAFET İBRAHİMOĞLU; DLZENLEDiGi BAStN TOPLANTISINDA GREV VE LOKAVT FONLARININ ARTTIRILMASINI iSTEDi. şverenler aralarında yaptıkları top ma hayatına ilişkin sorunlarda yeterince lantılarda işçi işveren ilişkilerinde teşkilâtlanamayan ışverenler, hükümetlerdeğişıklikler önerirlerken, saptanacak den ve sıyası partilerden bekledıklerı anlailkelerde işveren sendıkalarınm temsilcisi yış ve alâkayı görememektedirler. Bu duolarak Türkıye Işveren Sendıkalan Konfe , rumda, kendi sorunlarını hürrıyetçi, parladerasyonunun tek yetkili olmasını istemek menter, demokratik rejim çerçevesinde yitedırler. Saptanacak ilkelerin savunucusu ne kendilerinin çözmesi gerektiği şuurunu ve kamu oyuna yansıtıcısı olarak duşünü idrak eden işverenler bu yönde olumlu çalen Konfederasyonun Genel Sekreteri Ra lışmalara girmişlerdir. fet İbrahimoğlu, düzenlediği basın toplantısında işverenleri birliğe çağırmış, grev ve SORU İşveren Sendikalannın grev lokavt fonlarının arttırılması gerektiğinı ve lokavt fonlarının arttınlmasından nasü söylemiştir. bir sonuç bekliyorsunuz? CEVAP lşverenlerin birleşmesi, bütünleşmesi ve güçlenmesinin sağlanması için kurulacak grev ve lokavt fonu ve takip edilecek prensiplerin saptanması işveren işçi kuvvet dengesini oluşturacağı gibi çaçlışma banşınm daha iyi korunmasında da önemli bir unsur olacaktır. Esasmda böyle bir fonun kurulmasında geç kalınmıştır. SORU önerdiğiniz yasa değişikliklerinin, işçi haklarıru kısıtladığı yargısma katılıyor musunuz? CEVAP Işverenler kanun yoluyla işçi haklarımn sınırlandırılmasını düşunmemektedirler. Ancak, dünyanın hiçbir yerinde uygulaması gorülmeyen ve toplu pazarlık düzenini zedeleyen bir şekilde kanun yo luyla işçilere yeni haklar tanınması gereksizdir, zararhdır. Bugün ülkemizde kanunla getirilmiş birçok işçi haklan sendikacılığın beşıği olan gelişmiş ülkelerde, değil kanunlarda, toplu sözleşmelerde dahi mevcut değildir. Buna örnek olarak kıdem tazmmatı müessesesini, check off sistemi ni göstermek mümkündür. Bu ve benzeri haklar kanunı değil, akdi" olduklan takdirde toplu sözleşme düzeninde bir anlam ifade ederler ve bu düzeni güçlendirırler. SORU Sonuç olarak işverenlerin sen dikalarında daha etkın olarak birleşmeJermden ne bekhyorsunuz? Sızce ışçı ucretlerındekı aıtışlann ış hayatına yansıması nasıl olmaktadır? ANTİ SENDİKAL TASARILAP. SORU İşçi işveren ilişkilerinde değişiklikleri oneren yasa tasarılarına ne dıyorsunuz? CEVAP Sermaye smıflannın ılerı sürduğü ve iktidarca benimsenen önlemler sömuru ve kârı daha da aşırılaştırmak ıçın buna engel olan ımsurları etkisiz kılmaya yönelıktir. Yani söz konusu olan sendikal ve demokratik hak ve özgürlüklerin alabildiğine sınırlandırılarak ücretlerin dondurulması ve işçi sımfınm yaşam ve çahşma koşullarmm daha da afırlaştırılmasıdır. Ne kadar «Verilen haklar gsri alınmaz» denırse densın, :ktidarın hazırladığı tasarılar işveren çevrelerinde bir bayram havası yaratmıştır. «Ücret, Fiyat ve Gelirler Kurulu» yasa tasansı ücretlerin azami artış oranlarmı saptama veya bunları durdurma (yani dondurma) kararı alma yetkisine sahip olacaktır. Böylece bu kunü sendıkal mücadelenın tepesınde demoklesin kılıcı gi SORU îşverenler son aylar ve hatta son haftalarda yoğunlaşan bır kampanya ile bugünkü işçi işveren ilişkilerinin değişmesi gerektiğinden, örgütlenmeden, birlikte hareket etmekten söz etmektedirler. Konfderasyonunuzun görüşünü nasıl özetlersiniz?. CEVAP Ülkemizde 13 yıllık toplu sözleşme düzeninde işçi sendikalannın hiç bir ülkede örneği görülmemiş bir hızla ve biçimde güçlendıkleri, siyasal etkinliklerinin arttığı görülmektedir. Ancak, bu hızlı gelışme ve mali kolaylıklar sendika enflasyonuna neden olmuş ve sendikalararası rekabet büyük boyutlara ulaşarak işyeri ve ülke huzurunu bozucu bir niteliğe bürünmüştür. îşverenîer çeşitli nedenlerle işç'ler kadar yeterlı bir teşkilâtlanmaya gidememişler ve demokratik hayatın vazgeçilmez unsuru olan toplu sözleşme düzeninde koordine bir davranışa girememişlerdir. Çalış CEVAP Son zamanlarda işçi kuruluşları ve bazı çevreler taraJmdan ülkemizde işçi ucretierımn fıyat artışlan arkasında kaldığı, satınalma gücünün düştügü gıbi ıddıalar ileri sürülmektedir. Eu ıddıalar maksatlıdır, gerçoklerle hiçbir ügısi yoktur. Yaptığımız araştırmalarda, son beş yılda işçi ucretlennin nomınal olarak yüzde 209.5 reel olarak ise yuzde 32 oranmda arttığı tesbit edilmiştir. Yan ödemeler yüzde 75 oraruna erışerek, ikinci bir ücret nıtehğine kavuşmuştur. Ucret düzeyini saptarken yan ödemelerin mutlak dıkkate alınması lâzımdır. İşçilik giderlerinin toplam giderler içindeki maliyetı de Küçümsenecek gibi degüdir. Bu pay maden ışkoiunda yüzde 75, kömür işkolunda yüzde 56, Cam ve Topralc işkoıiarmda yüzde 33, Çimenlo, Kimya ve Gemıcilık işkollarında yüzde 2&'nin ÜZ3rindedir. Diğer tüm Avrupa ülkelerinde kabul edilen ücretlerin enfiasyonıst erkısı artık bizde de kabul edılmeli ve ülkenın ve ışletmelerin kaldıramıyacağı ölçudekı aşırı taleplere son verilmelıdır. İŞÇİ İŞVEREN İLİŞKİLERİNDE YAPILMAK İSTENEN DEĞIŞİKLIKLERLE İLGİLİ OLARAK GÖRÜŞLERÎNE BAŞVURDüCUMUZ TÜRK İŞ GENEL BAŞKANI HALİL TUNÇ'UN CEVABI, KENDISİNIN GEZIDE BULUNMASI DOLAYISIYLA GEÇİKMİSTİR. TUNÇ'UN GÖRÜŞLERİ, İLERDEKİ GÜNLERDE YAYINLANACAKTIR. Işveren Senriikalan Konfederasyonu Genel Sekreteri Rafet İbrahimoğlu