Katalog

CCKI CUMHURİTn 22 AGU5T0S 1 9 7 i Bü^DEVIİT LİNlü ABANOZ DuUDEN gEti EVLERİMÎ1 BuVAMlYu^. J TEMÎZLENİYflfc, / Ka.ı'tİM 6RMı5 \ DAM HfcgEk'N Yftk... DOJr AMEfcİKAN FilOto J LıfcEMÇLffevAfctf ıj, .. fıLuMUM M>V0 ft^Ml DıUl£M»Yufltlrt?/&2E • ONMN ÛİH MEMNUM FfrN Kara Yazgı Yazan : EVELYN WAUGH Çeviren : NiHAL YEĞiNOBALI 35BEŞÎNCÎ BÖLÜM Saray yapılannın güoeyınde, mutfakla a#l arMinda, g pölen gunlennde •ığırlarm teıldıftı genis. yamnyumru bir dan vardı. Burada, sarajda jaşıyanlarm arasında kıml keı ympılması gereken onemsız aıle idamlarında kullaıulan ufak bır idam sehpası bulunurdu. Alan tennaydı şu sırada Yalnuca, Blr Yıllık Plân Başmüdürlügünün cevresinde hemen hemen l»r »aman Mrikerek asılan bildınlerden bir anlam çıkarmaga çalışan ufak bir ktlme kara adam vardı. Bir de, tatlı sabah güneşınde, bes metre yukarınan, bırı guneye, bıri kuzeye doğru ağır agır y*nm yuvarlaklar çızerek sallanan ikl cesedın duşurduglı mendil kadarcık gölgede kıçını geveieyen uyuntu bir köpek Bir zamanlar ihtiyar ımparatonçemn topianb Mlonu olan, beton ve demırden yapılma yuvarlak yapı şimdl, Mod«mi«»syon Bakanlığına venlmışU Yapmın dıs duvarlanm, ATnıpaiun ve AmerikMun dört bir yanından geim», yenl makinelerie modalan ve turıstık verlen gosteren renklı yaftalar süsluyordu Bunlann önunde oymlanan her «amsn beson seyircl bulunurdu Bu sabah, bu aylaklann arasına Debra Dowa"nın memur sjmfmm ysa falığı olan mavı bez pelerınlere burunmüş beş altı Jdşi daha katümıştı Bunlar, ikisi de dolandırıcüık ve rimmete p a » geçlrmekten hüküm giyen ikl suçlunun akrabalanydılar Onlan belld kurtarabilıri» umuduyla gelmis sonra da, duvarlanUkl Yenl Çıfır ve llerlemeyle ılgıll bildinlerin karşısmda ağıöan bir kanş acık kalakalmışlardı •s.apının ustüne Arapça, Fraosıaoa Sakuyu dlllnd* fflBİmıı bir ie\ha duruyordu MODERNIZ'VSYON BAKANLJÛI BAKAN YÜKSEK KOMISYON BA$KANI OKNSL YÖNETMEN BAY BAStL SEAL MALÎYE MÜSTESARI BAY KBÎKOR YOKUMTAW îçenda hâli günlük ve eruru^ mum kokusu MaUlyordu, b«Ul bel 'SLZ Yoksa japj tepeden tırnaga dejıjml», yenUenmlştl. ikl tans boLno vardı Bunlardan daha büyük olanı BasU'in oflaiydl kı çınde bır kaç sandalje, ustu kâgıt ve baritalarla yayılı bir n»sa ve bır telefondan başka bırşey yoktu Yan bolne; 3 ;se Bay Krıkor daha no*k blr er bavaaı v«nxw sını bılmıştı Çalı^ma arag gereçlerl çok ekonomiktl S*yılar re "^•"T'M karalamalarıa dolu Uti uç tane en ucuzundan okul deftari N« v^r kı Ba> YoKunıvan ın kişiligı lcabuıa »ı^amıyarak odaya ba^tan aşagı yayılmış sorajin odalarından bırinden aşırdı^ı, eskl kırmızı bir kadıfe koltuk, duvarlara igneyle, tutturulmuş kadın resımlen, ötoye beriye atılnuf gıysüer, çinko tabBklardald yemek artıklan, masanın üstündeld güzel koku fıçkırtıcıaı, aigara umariUeri, tükürük hokkaluı, küçük upirto oca^uıın Ustünde durmadan kaynayan kahve cezvesi gıbı ş«yierle kendinl, elle tutulur biçunde ortaya vurmustu. Ayagının çorabıyia çaiışmak gıbi kendine ozgU bir huyu oldu£undan gor«v bafindayken pencere pervaamda duran yanı lAatikli bir çıft nıgan Iskarpin onun odadakl varlığmı dıs dünyaya bıldırirdi Sahanlıkta bir sır» yerli habercı ve el ulagı oturmaktajdı Id modernleştırme ekibi henıla bunlann hizmetinden elini gekecak duruma gelememişti. Sabah saat dokuz oldu mu Basil Seal'i de Bay Krikor Yokumyan'ı da masa başında bulabılırdınız. Bır ay once Imparatorun bır fermanıyla kurulmuş olan Modernızasyon Bakanlıgı çoktan devreye girmış, hatta Hükümetın en ışlek kbşelerinden bıri olup çıkmıştı Ne denli ışlek olduğunu duvarlann dışındakllerden pek azı anüyabılırdı. Seth fermanında yeni Bakanhtfın görevlerını Ça|daş dunyanın çalışma ve jaşama düzenlni Ezanya Imparatorluganun her koşesınde jaymak, dıye tanımlamıştı Bunu olduğu gıbı yorumlayacak olursanız yenı bakanlığın ülkedekl tüm kamu işlerine, hatta sırasmda özel lşlere blls burnunu sokmaga hakkı doğuyordu Ve doğrusunu soylemek gerekırse bu haktan en çok yararlananlar otekı bakanlardı Masasının UstUnde yığılı duran resmı yaufmalarU mektuplara, o gunun kaba taslak progranıma şoyle blr göz attıgı zamaa Basıl, .Benie Krikor Yokumyan'dan başka klm olsa, bu isin altmda çoktan ezılmlşti,» dıye aklından geçırdl Sekız valıden, kendılerıne yollanan, bolgelerlnin nufusu va ekonomik kaynaklanyla ilgili ankete yanıt gelmlşti tumturaklı nezaket bıldınlenyle dolu olan, ancak bır kaç satır guvenilır bügı kınntısı sunan uzun, kalın belgeler . Sonra Matodi'de,kı Demir Yollan tşletmesi onlann istegl uzerine aynntüı bilgiler vt tavsiyelerle dolu bir rapor göndermişti Bunlann yanı «ıra, Ezan ya'da kendilerine ayncalık tanınmasını isteyen Avrupa fırmalanmn başvurma mektuplan, bır turıst acentasının, ülkedekl vahşi hayvan avcılığı jüzme ve dağcılık gibi sporlara elverişlililc oranırı soran mektubu, şu ya da bu memuriyete atanmak lsteyenlerln dllekçele'i mlsyonlarla elçılıklerln yakımmlan, lnşaat hesaplan, Adalet Bakanlıgınca uygulanacak olan yeni yönetmelığin ayrmtılan . Kısacası herşey, eninde sonunda dönllp dolaşıp BasU'in masasında yuvalanıyordu Otekı Bakanıar çımdıliK \erlerınden 1 em ru Isr, ıç'erne bu konuda hıç bir kaygu dılşmüs degildı Daha doğmsu BasU'in ortaya çıkışını Tanmnın özel bır bağış sayıyo'lardı Onlann unvanlarıyla şatafatlarına illşmeksızln tüm iy le'ıri japan, yuk'erlnı kendl omuzlanna alan bir înglliz' Yenl baîanlık kurulduğunda bütUn ofeicı bakanlara, Moderinzaayon Bakanlığına hayale dlye blr damga dağıtılmıştı. Aradan daha bir kaç gün geçmeden, îçişleri Bakanı Maliye Bakanı, Adalet Bakar' Baskent Vallsi ve hatta tmparator'un kendisi, verilecek tüm 1 kararlar tek bir damga baskısıyla Basü'e «havale» etmek huyunu edmivermışlerdi Bu son serece elverişli her derde deva yenl bakanlığın kolaviık'armdan yararlanrru an \alnızca IKI tane yuksek rütbell göre >ı var'lı Nestorjan Kıl'seiırın Baş Papazıjıa Eaanya Ordus n Eaş Komu*anı Ba ıkısı keidı ışlerını gene Yenı Rejım«?f> once^ı gılnlerde oldugu uze^e, kendı bıldıMd glbi, bagımsızııkla yuı utmekteydıler BP^'1 bır gece önce hemen hemen hır; uyumarnştı împarar tir Se" le bı ı <te s?oaha Karşının kuçuk «nıtlerme kadar otaa 3ıî suç ve ceza yasalarnc1? tasar w n ^ervlklprı kaleme alJ t ı> ^ ı Gene de bu spb^h r?sasuıın ustune jığilan ışîerın ÇOK' ' g°rc adarpı "ııç yıldırmadı. «Key, Yokıimjan » (DEVAWI VAR) Casuslar, Ajanlar, Askerler Gizll ajansl«r tngUtendeo jeliyorlardı denizaltılarla, hücum botlanyla, ama çogunluk uçaklar ve paraçutle Yola konurlar ken verllen emlr çuydu Anrupa' yı ateşe v»rec«ksinia! Bu eıur Churchill'ın SO.E (özel Orçut Harskâtı) şefins verdlgl emirdı aynı zamanda Gece gundü» Al manlsr tarafından avlanan, tek bir saat süresince bıle guvenlık içinde yaşayamayan, çoğurluKU daha karaya ayak basar basnıaz ihanete uğrayan bu ajanlar, Ikin ci DUnya Savaşmın en faıla yu reklılık isteyen olaylanru vasadı lar ve yaşattılar Hltler'ın kaba kuw«üne karşı başkaldırmalan, serüven tutkula rı ve cesaretlen, ve vatan sevgıla i, S O E »jftnlarının ba^bo» o zellığıydi Aşagıda okuyacagıni' satırlar, Ikinci DUnya Savaşı'nın Ingillz casusluk ve sabotaj orgü tü S Oi; 'nın tarihıdir Bu örgut Avrup» Ulkelerindeki Alman şgaline karşı direnen güçleri dosteklemek amacıyla kurulmuştu, ve Alman kamuoyunun dilınde «Gangsterler Okulu» dıye <mümaktaydı SOFyi kurduran Basbakan. Dünkerk. haziran 1940 Yenik duscn Müttefik birllklertnln duş mandan kaçabümeleri lçln son SOE ADll ÖR6ÜTE ÜYE OLMAK BıR KULÜBE OYE 0 1 sans, onlan DUnkerk önünde bek leyen gemüerdl Bu bırliklenn MAKTAN FARKSIZDI. BUNLAR ARASIHOA AVUKATLAR, ı j ardından, Hitler tarafından ışgal ADAMLARI, SUBAYLAR VE GAZETKiLER & B İ BELU BıR edılmis bir Avrupa kalmıs, ve ba acılı latanm üzerine blr suskunEGıTıMMN, SOSYAL SINIFTAN GELENLER BULUNDUGU Giluk perdesl inmişti Daha Fransa kıyılanndan son 81 TOfLliMUN DiGER KESıMlERtNOfR îfÇitENlfR D f erler alınıp da henüz tngilln bmanlanna ulaşmadan önce, tngüiz devlet adamlan, Avrupa kıtasına dönmek içln beslenen umutlan yeşertecek bir örgüt kur dular Bu örgütün adı SOE, görevi de Avrupa Ulkelerindeki dlrenme guçlerınl desteklemek ve bır duzene sokmaktı. Bu örgütün kurulması lçin ya pılan pnşimde, son 100 yıldan be rl bilınen sabotaj harekâtı ve ge rilla »vaşları ile llglli inceleme ler baçrolü oynamıştı. SOE*nn kuruluşu lçln hazırlanan belgede, o zamanlann başbakanı Nevtlle Chamberlaln'n imzast vardır SOE, Chamberlain'ın hayatında sou önemll gınşim olmuştur SOE örgutü, savas sanayilnl yürutme bakanı Dr Hugh Dalton un emrme verılmıştı Bu jenı orgutün olanaklan karşısında heyecan ve sevınç duyan yenı basbakan Wınston Churchıll, bakanı şu un yapmış sozlerle gayrete getınyordu «Ve artıs 1 SOE"yi Avrupa'yı ateşe verıniz » SOE, Londra'dakı Baker Street'de genel karargâhını kur du SOE'nın şeflerl, bu tamamıy sık sık değiştıkten sonra, örgut, Boylece 1940 temmuTunda SOK duğunu iöylemişti SOE'nin u le jenl şubenm obur düzenlı hız Iskoçyalı bır subay olan Gene kuruldu ve bananlık emrıne ve mudu, büyuk sabotaj orgutlerı met kuruluşlarmm gozuıde koral Sır Cohn Bubbms'ln emrin rüdl Işın kotüsü, SOE'nin, em ve gızli yeraltı ordulan kurarak lay kolay saygınlık kazanamıyaAvrupa'yı sürekli ıhtilâl bavası de sureklüığe kavuştu Bubbin», cağını anlamakta gecıkmedıler. R H Barry yi kendme yartumcı rine verüdıği bakan savaş kabi İçinde tutmaktı nesınden değildi, bu yüzden SOE Bu yenı kuruluşta tam bır gızli seçmlstı. bir sua zorluklarla k&rsüastı liğın ön planda yer alması, bır Iste bu umutla jola çıkan SOE General R S . Baryy'den, SOE' Buna rağmen, SOE çalı ma' nae oncelen oldukça dar olan 1940 sonlann» doğru sabotaj örnm baflangıçta geçirdigi guçlük na büyuk umutlarla başladı Mr butçe olana Jan, ılk adımların gu^lerl ve yeraltı ordulan kurulChurchi'l, Mr Dalton a gorevıda SOE yı, kışısel ıl'şkılîr ıle ânı lerı bıze anlatmasını oıledık masıyla ılgıll genış çapta tasan«Altı yü once eme.tlıje a>rılm mn Avrupa'yı ateşe vermelc olbuluşlann onemh faktorler ola lara glrlştı. Ne var id, örgutün caja dek, butun omrum boyunrak yer aıdığı bir hızmet şeklıca askerhk mes'egmde ıcac^m ne soktu 1940 sonlannda Staü Collegede SOE orgutunden yer almak, (Kurmay Okulu) ıdiru. Kursun hır kulube uye otaıaktan fark uıayu Elektrik, Elektronik Yüksek Mühendis sızdı SOE'je gırebümek ıçın, u sona ermesıyle Savas Bakanlığına atandım Bu atamay yelerden b rmın onerısı gerekı ve Mühendisleri alınacaktır. yordu. Ve aranan nıtelık de, bır la ügılı olarak bana bır de fahf şeyler bılmek en çok, bınlerını n profesorluk verdıler «Profesor Barry ye, ordaaan \rüma BasmUdürlüğUmttzUn îstanbul, Beyoglu ve Kadıkoy ya taımak olsnagıjdı Kalanndaki muhtelıl ışyerlerinde çaluştınlmak üzere 20 ve SOE orgutunun, avukatlar ga sıyıa ılgılı olarak » kısa bır sü 27 Agustos 197b Cuma günleri saat 14.30'da yapılacak sdzlü zetecıler, ışadamları ve subajlar re sonra, SOE adıyla anılan or sınav ve jazılı kabılıyet testl ıle Muhendıs ve Yüksek M U dan olusmuş adaylan oldugu gı gute venldıgım de anlaşıldı henaısler almacaktır 1941 başUrından 1942 ortalan bı ki bunlar Eton, Cambndge Aşagıdakı şartlan taşıyanlann îstanbul Telelon Başmügıbı gbzde okullan bitırmış ve na dek SOE ıçin çalıştım Sondürlüğü Personel Mudurluguııe şahsen müracaatlan ilan olura bır de 1943 hazıranından 1944 ay'iı sos>al tabakadan gelmejdı nur. sonlanna *dek SOE çalışmala ler klmı ajanlar da toplumun ÎSTANBUL TELEFON B^ŞMÜDÜRLÜĞÜ rmda başlıca sorunumuz, savaş butun sınıflarından de\ şırılmış o Ş4RTLAR: oncesi ve savas içinde, ~ Buyuk lıt' orlaraı Bunlar arasında ku 1 Elektnk zayıl atam reya elektronik böltlmü mezunu Brıtanya da hemen hemen hıç çuk, bu\Tik hırsızlardan dıpıo olmak ılgllenilniemiş bir sorundu \v mat çocuklanna, prensesle^e de 2 35 yasmdan bUyUK olmamak rupa'dakı ışgal kuvvetlerme kar gın tıpler bu'unuvordu Aslında 3 Askerlıgıni yapnu? olanlar ve Usan bilenler tercfh şı Avrupa dırenme orgutlennın bu SOE nm temel ılkelerinden edılır desfeKİenmesı sorunujdu ou bırıre das ordu îdeal bir a4 \ erılecek ücret vün ödemeler dahıl net olarak, Almanya, 1940 yılının Ilk ajlan jan gerçı bır supermenın gucıl Yüksek Mühendis • 3 238, TL ıçmde Darumarka, Norveç, Hil ne, vürekl ueıre ve zekisına sa Mühendis • 3.193, TL dıx landa Belc^a, Lüksemburg ve hıptır ama bızım ışımız ne su Fazla bılgı 66 10 10 no lu telefondan alınabilir. Fransa yı hızla ışgal edince, în penrenlerıe ne de budalalar'a gıltere HÜMmeti bu son nla dır anladı. SOE'nın ılk şeflerı bır süre karşı karşıya kaldığım (Basın 22517/8198) Yanuş PiYEKAKiYEViÇ Türkçesi: Zeyyat SELiMOĞLU CHURCHİLL EMRİNI VERMIŞTÎ: "VE ARTIK AVRUPA'YI ATEŞE VERİNİZ,, guçlendlren kurmay baskanlan büyuk bir güç lukle karşılastılar çok geçmeden Sözü geçen tasanlann gerçekleşmeai ıçin İngılız bombardıman kuvvetlerinln tumü, tam altı ay süreyle bu ise ayrümalıydı Bu tas&rüan gerçekleştıremıyeceğıml« bellı olmustu artık SOE, daha başlangıçta bile sorunlannı kendısı çozumlemek zorunda kalıyordu boylece Bu sorunsal durumu uç maddede tODİajaoılinz (î) îsgal altındakı UUelerde bulunmadığını anlamak, varsa, dlrenme örgütleri bulunup bu orgütlerle ılışkl kurmak (5) üışkıyl bu dırenme orgutlelerı üyelenyle bırlıkte ayakta tutmak (5) îşgal kuvvetlerme zarar verebılmelen ıçin, bu orgutlere gerekll şeylerı temln etmek îlk maddeyl ele alırsak, 1940 sonlan ıle 1941 başlannda ba konuda Büyuk Britanya'da bildıklenmız pek azdı Kıta Avrupa'sında neler olduğunu bileauyorduk, onun içlndlr İd, önceleri, az tanıdığımız direnme örgütlenyle lllskl kurmak aorunda kaldık Bu çeşitli yollardan gerçekleşıvordu Sürgundekı hükümetler, tarafsız ulkeler ya da kacınlan ajan gruplan aracılıgıyla îkınci sorun kurulan bağlantınm ayakta tutulması sorunuydu. Bu da ancak telsiz aracılıgıy la geroeklefiyordu elbette 20 kilodan daha agır çekmeyen ve dış gorunuşlerıyle bır hafta sonu valızınden ayırdedılemeyecek OMİ Ulslıler geUştırm«k gertkiyordu Ûkhuı, telsıa uzmanUrının yetiftırılmesı, kendı orel aııcı istasyonlanmııın örgutlenmesı, kod, ırekans, ozel sınvaller Ile güvenlık kodları flbi tetai'it şeylerin de g»r9eklesmesl sonınlsrl vardı. Her çej adamakıllı karısıkıi Üçüncü soruna gelince, o (Ja gereklı îeylenn ıkm*lt iorunuyau Dı>ebılirım kı, bu sorun SOE orguturu kuraluşunaan başlayarak sürekiı bir aavaş m İçinde tutmustur ÖMİliKİe ı'tc aylaıoa buyuJc bır n.alzeme sıkıntısı bnemlı guçlakler çıkarmıs en basıt bır donatım gereci bile ele geçırilamet olmuştur Bu konuyla ilglll olarak, dazenll savaş bırhkleri ıle sürekll rekabet halinde bulunujorduıc. Tutalım bize makınelı tuiekıer, dınamıt, tüfek ya da dığer sılahlar gerekudır, ya da beJırlı bır jere uçak kaldıracagız da uçaK gereklı olmuş, eh, ordunun sılahını, «Royal Aır Force» Hava Kuvvetlerınm de uçağını ele geçırmek zorundaydık elbette. îstedığımız şeyln düşmana kar şı kullamlması halmde, bız^m örgütün askeri blrliklerden daha başarüı olacafuıı kanıtlamamız gerekıyordu. Bunun kanıtlanması da çok güçtü. çunkü kendl birlığımızden tam anlamıyl» eraın olamıyorduk, dıger bir deyışıe, kendl bırliğımizı tam anlnnıjla tanımıyorduk Tutalım bir fabrıkada bir sabotaj girişımi ıçın emir verdık, bu emrın gerçekten yenne getirülp getilrllmedığinden emin olamıyorduk Sadece umut lanıyor, sadece inanmak iıtiyorduk ne var kı garantı •demıyorduk bunu Bır emır uyguıandı mı, bu uygulamayı dene'lemenln oldukça zayıl olanaklan vardı ancak Herhangi bır sabotaj eyleml sonucu venlen ararın havadan çekılen resimlerl» saptanması çok güçtU, çogunluKla hiç bır sey görülmUyordu bu çekilen resimlerde. tste bütün bu nedenlerle, bize gerekll olan en önemsiz blr şey de olsa, bütün donatım gereçleri ıçin tartışmak, çekismek, savaşmak şarttı. Malzerae gereksiniml, daha başından beri, en baslt bağlantı yol larınm kurulması ıçin bile soz konusuydu. Bu bağlantılan gerçekleştinnenin üç jolu vardı Bırincısi Karayolu bağlantılaı. Ne var kl bu yolun bizim gınsimlerımızı surekll doyuracak güçte olmadığı çok geçmeden anlaşılmıştı Gerçi îspanya, Cebelüttank ve tarafsız Balk»n uıkeleri uzennden geçen yollar \ir dı ama, bu yollardan haber gon dermek hem uzun zaman iste\en hem de rlzıkolu bır ıştı Ayrıca, bu yoldan büyük ağırlıkta s l<sh ve gereç gondermek oıanagı da yok gibıydı îkınci olanak deniz yoluvdu Bu yoldan ulaşım elverışh sorjç lar dogurmuyor değıldı Akden z uzennden oldukça uygun bagUntı yollan vardı, îskoçja ıle Norveç arasında motorlar çalış^ırıyorduk Ne var kl, bu yoldan v o * duşuk bır ölçude yararlanabıhyorduk, hem oldukça rızıkolu bır glrişımdl Kanal'da sürekll de\riye gezen çok sayıdakı Alman denızaltılan bizim için önetıü bir engeldller. Bütün bu nedenlerden ötü'ü, hava bağlantısmm en elvenşlı yol olduğunu anlamıştık Ne var ki, düşman işgali altındakl bır ülkeyle ilgili hava harekâtı çok kanşık bir lşti Ajamrmzı ışgsl altındaki topraklara atmamız çok uzun sürüyordu Bu adamı, kendl deyimimlzle •körle*nesme« atı vorduk Diğer bir de ışle, adamımız hazırlıksız oıuyor parasut le indikten sonra kıme baş\aıracagını hiç kimse bilmıjordu Hante Uzennde bır nokta seçjor, adamı atıjorduk Buton umudumuz, ajanımızın kendme bır yol bulup aşağıda bır tür dıremıe merkezı kurmasıj dı» YARIN. EĞITİM K0NU5U TiFFANY LI&İN BOf OLPULACOI. GARTH IW6.U7LER1W VıüMSl T CEMfMOE ^SİL SfQ TARAR. soz ' i JİK y ACÛle ' C f N LAB LK3BASTI EL OftACÛ S£WİNLE KOMUSMÛK i Guö/M SuVLE B £ 2 U r DEPOSUKfA Pl TiL TAKTZlN