Katalog

DÖRT CUMHURİYfT 30 TÎMMUZ 1976 TURHAIM SELÇUK YAAAL FNYAN VANMA^AN( j HA 8İZİMİ EFfM ^ Kara Yazgı Çeviren : NiHAL YEĞiNOBALI Yazan : EVELYN VVAUGH 1 2 Ege'de Türk Hakları Osmanlı Devletınm Pırıncl Dunya S»vafi Sonunda Ingıltere • Fransa, İtalya ve Yunanıstan tarafından parçalanma ve ABD on derhgınde Anadolu'da başka dev letler kurma çabaları, Türk Kurtulu$ Savaşı sonunda boşa çıkmıstır. Turk Kurtuluş S»vasx sonunda kurulan genç Turkıye Cumhu rıyetı denız tıcaret ve denız savaş fılolarını kaybetmış olsm da, denızlerde haklaruıa, kavu$mus tur. Lozan ve Montrö anlaşmalan ile Turkıye Dogu Akdenızde bır denge kurmus ve bu dengeyı bugiine kadar bozulmadan koruyabılmıştır Bu Akdenız, Ortadoftu ve dolayısı ıle dünya barıjına Türkıye'nın büyılk bır katkısı olarak gorulmektedır Bu dengeden hemen hemen kımse şıkâjet etmemıştır Ama bu denge bundan boyle konınabilecek mldıf Türkıye'nın dogusunda. günevmde ve batısındakı son gelışmeler oldukça dıisundUrücü gelişmeler olarak gorulmektedır. Doçent Dr. Tuncer GÜVENÇ'in «Yarıi şlmdl » •Evet. korkarım öyle oidu Majeste önlevebilmek için <JünTayı verdım ama benım sonradan haberım oldu ne yaak kı » «Wanda lar onu vemeseier ı\l olurdu Ne olsa benım babamdı Hem de öyle ovle barbarca bırşey kı bu » «Senın boyle düşünecegım bıhyordum, Seth Çok Uzüldüm bu yüzden. Wanda1ann reisıru de tankta onıkı saat ağır hapse çarptırdım » «Korkarım Wandalann Modern UygarUkla henüz hiç bır bağlantıları vok Eğitmek gerek onları Öğrenım, okul, Unıversıte fötürmelıyız onlara kı azıcık adam olsunlar » «Tam ustüne bastın Seth Yoksa suçlu tutamazsın zavallüan. Cahılliklennden yapıyorlar ne yapıvorlarsa» Seth. dalgın bır sesle, «Onları Montessorı Metoduyla efltmeğe baslayabılırız.» dedı «Yok suçlayamayız onlan» Sonra dalgınlıgından uyanarak, «Connolly,» dedı. «Senı Dük yapacağım1» «Çok ıyısm, Seth. Kendım ıçin pek onemi yok ama bızlm Kara Kısrak sevmcınden dort koşe olur aıtık» «Connollj » «Buyur Seth » «Sen Duk, o Düses olduğunuz zaman karını bajka bir adla çağırman daha vakışık almaz m ı ' Bavan Connoly'ye taktiğuı ad. kendı aranısda bır sevgı \e yakınlık belırtısı olarak çok tatlı Ne var ki aranızdakı ırk avınmını vurgulamek gıbı de jorumlanabılır kı bu da dısarıva karşı pek hoş kaçmayabılır» •Haklı olabılırsın, Seth El ıçındeyken bunu hatırlamağa çalışınm Ama ne >apsam etsem, benım fozumde hep Kara Kısrak, o Ha, sahı Alı'ye ne oldu » «Alı m ı ' Bak, unutmuşrum Dun gece Bınbaşı Joab oldürttü onu Dedım de akltma geldi Kendlme yeru bir taç umarlamam gerekıyor.» :KİNCt BÖLÜM «Anm, balım, peteğim » *~ «Şarsıdır, bu senın dedığin» ^ , j,^^^,^ «Aaa, nerden bıldın'» «Dujduum Bütün elçılık'e, herk'sin diünd? » «Olsun. Zaten ben de kendı uvdurduğum lâf dıye söylemedım KI «Ara sıra bırbırımıze sojleyecek yenı jenı şeyler bulmamız şart, değıl mı?» Wılliam'la Prudence bırbırlerının kollarından sıyrılarak birae tropik güneşınden korumak ıçın burunlanna dogru ındlrmışlerdı. Debra Dowa'nm gerısındekı alçak tepelerden bırınin doruğundaydılar. Denızden ıyıce yuksekte olan bu tepeler s«rındı Arkalarındakı bır ağaçlıkta saz damlı bır Nestoryan tapınağı vardı. Aşağıdakı mavı sakız ağaçlarınm arasından Debra Dowa'nın tenekeden yapılraa çatıları ve bır kaç bacadan yukselen ınce duman çızgılerı görunuyordu Biran ötede, Elçılık seyıslerinden bın kısraklann başım beklemekteydı.. «Willıam, bır tanem oyle acayıp bır şey var kı boynunda. Aa, galıba ıkı tanesı bırden» «Insan soyleyınceye dek kovalayıverır.» «En kötu ısıranlardan galıba bunlar» «Sen bır canavarsın, Prudence» «Neyse uçup gıttıler. Gerçekten de iki taneymişler.» «Bana hâla kıvıldayıp duruyormuş gıbi gelıyor» «Yanılıyorsun, sevgılım. O benım. Senı okşuyorum da bapnı çevırıp bakmıyorsun bıle Yenı bır opuşme tar» icat ettUB, oysa. Kırpıklerle yapılıyor» «Bu kadar bılmış olmasan da olur yani, Wıllıam. Senla hoşuna gıtsın dıye japıyorum, ben de » «Çok da zevklı oluyor, sevgılım Ben bunun pek öyle yenl bir ıcat olmadığını soylemek ıstemıştım, valnızca» «Yalan (soylüyorsun, ışte Hıç de hoşuna gıtmedt» «Tam o sırada o ısıran seylerden konuştun da ondan.» «Aman Yarabbı, bu dağ başında senden başka sevıjecek adam olmajışı ne acı'» «Salon Kızı Konuştu"» «Salon Kızı Sesını aeğıl kı bu. Gramafon plâğı Sesım. Salon Kızı Sesımle hıç ılışkısı >ok. O boyle » «Ben buna senın Amerıkalı Sesm, divorum» «Şehvetle urperen Sesım'ı duymak ıster mısm'» «Hajır» > . «Amaan, siz erkekleri de oyalamak oyle guç kı'» Prudenee doğruiup oturdu ve bır sıgara jaktı. «Bana sorarsan sen efemıne, seks yonunden pek de guçlu olmayan hımbılın bırısın, Tıksınıyorum senden' < ) •Karşmdakı erkekte cıddi duvgular uvandırmavacak kadar 9 gençsın de ondan Bır sıgara versen ne olur sankı » «Bunu demenı beâlıvordum zaten Son sıgaram bu Şımdi cebımdekı son sıgara değıl. Debra Dovva'dakı son sıgara Bu sabah Olağanustu Elçınm vatak odasndan aldım» «Uf, be, ne zaman sona erecek bu şapsal savaş' Altı haftadıf posta gelmıyor.. I\e şampuanım kaldı, ne polıs romanım ne de sıgaram > «Şampuansızlıktan saçların dokulur de aazlak kalırsın ınçallah Hernejse, a ou sıgara senin olsun » •Pru, ne 151 kızsm sen Hıç ummazdım, aoğıusu • «Huyum bojle, ıste • «Senı opmek gelıjor ıçımden » «Yok o jenısını dene, hanı kırpıklermle» «Oldu mu'» «Nefıs Nölur bıraz daha vap • Daha sonra gene atlarına bmerek Elçılığe dönduler. Yolda Wılham «Umanm bu yüzden şaşı olmam,» dedi. «Ne yüzden, sevgıhm'» ^Kırpıklerle şaapınak juzonden iste Adamlar bılirım, hanı hep gozlerı seğrer ya Bu vüzden olduguna kalıbımı basanm Bır zamanlar bır adamı sokakta kızlara goz kırpıyor dıye tutuKİamışlar O da gbz kıpmasının kendmde bır tık olduğunu sovlemış Bütun mahkeme boyunca ha babam EOZ kırpıp durmuş; boylelıkle de beraat etmıs îşm acıklı vonu şu kı sımdı artık kendım tutamıyor, her dakıka goz kırpıp duruyor fukara » (ÜE\AM1 VAR) Sovyet deniz cücunun Eje'den Akdenlze lnmesl Ege aorununun kapstunı içinde bulunuyor. Ege sorımu gerçekte Ortadoğu ve Akdeniz'i de l^ansavan bir denge sorunudur Genç Cumhuriyet haklannı dunyaya kabul ettırdıkten sonra denız savunma \e denız ulasımı gucunde sıfırdan başlayarak bırçok hamleler >apmış olmakla bırlikte, denızleri ıhmai etmek zorunda kalmıştır. Bu durum bugune kadar devam etmış ve dunya denız tıcaret fılosunda Turkıye nın onemı bır turlü belir lı bır duzeye ulaşamamıştır Yunan deniz tıcaret filosu Lıberva, Japon>a. Ingıltere ve Norveçten sonra dunyada beşıncı (19 300 g t ) gelrnektedır Bu sırada KID rıs lfi Kore 31. olmasına ragmen Turkıye çok çok gerılerdedir Denız tıcaretındekı yetersızlığımız ve kararsızlıfımız ıse denız yoluyla yapılan ıthalat (yuzde 25) ve ıhracatta (yuzde 17 ı ki kendı gemilerimlzm payı. tıcaret ve vardım anlaşmalarında kabul ettıgımız kosullar ıle de açıktır Balıkçılıkta da kıvı rjalıkçılıgı ve kıiçuk tekne balıkçılığını geçemedığımız bır gerçektır Dışar dan alınan oldukça modern balıkçıhk teknelen çurumeye terkedilmıştır Mevcut kıvı balıkçıhgı da ancak belırlı bolgelerde gorulmektedır. Denızlerde bılımsel araştırmalarda yeru başlanmakta ve planlanan pelışmeler jeterlı gorulmemektedır. Demzlerm dunva !çm klâsık onemlen artmıs ve baska bovutlar kazanmıştır Artık demzler sadece bır ulaşım jolu olmaktan çıkmıştır. dehşen her ulkenın deni7 t'caret f;losunun en a? ekonomık gehşmesını sağlayacak hacımde olması gerektığıne manmaktadır. Hatta gelışen bu ülkelenn geçmışte kendı zararlanna olan ve ılerı ulkelerın gelışmesını ve guç lenmesını sağlavan durumun ken dı yararlanna değışmesı gerektığıne manmakta \e bu volda çaba gostermektedırler Bbvlece denız ulaşımı sorunj sadece ekonomı lermın ıhtıyaçlannı sağlama ve doMz tasarrufu sorunu desil ekonomık kalkınmasına katkıda bulunacak ee'ır ve doiız saplavacak bır sonın olarak gormektedırler Kalkınma çabasında ve zorunda olan Türkıve acaba denız sorunlarına gerekll onemı vermek te mıdır° Herşevden once Turkıve halkm ilgısını denızlere çekmeve çahsmalıdır Kı\ı halkının denız lere ılgnını çpkmek kıvı ekonomısını denvlere bjvuk çapta baglamak ronmdadır Karadenlz dısında, o da dogal şartlann bır sonucu olarak. kıyı haJkının ve ekonomısının denızle yeterlı ılpsı olduğunu soylemek pıçtür. , Bugun Turkıye uzun vıllar ıhmal sonucu bırçok denız sorunları ıle karsı karşıya olduğu gıbı, bir de Ege sorunu gıbı o«el bır sorun ıle karşı karşıyadır Denız ulaştırması, denizcıHğın kalkınma ekonomısme katkısı açık deruz ve kıvı balıkçıhgı, denız teknolojısı, balıkçılık dışında denızlenn ekonomık kavnakları, denız kırlenmesı ve kırlenmeye karşı savaş. gtıvenlık gıbı genel sorunlann ve son yılların polıtık. ekonomık ve askerı kosullartnın degışımı sonucu onune çıkan Ege sorunu vardır Aslında Ege sorunu bır kıta sahanlığı sınırlandırması ve bır petrol ımkanı sorunu \e bunun sonucu olarak bır hukıık sorunu gıbı gostenlmek ı^tenmektedır Acaba Ege sorınu nedır \e Turkıve reden bugunku guc duruma gelmiştır' Hemen sovleyelım kı £ge sorunu nasıl gosterılmek ıstenırse ıstensın aslmda bır Doğu Akdenız ve Ortadoğu polıtık ve askeri aenge sorunudur ve Turkıye ıçın ha>atidır Ege sorunu bır yandan demzlerm askerı ve ekonomık onemlerınm değışmes ne ve dığer iandan Doğu •'ıkdenızdekı bloklar dengesmın evnmıne bağlı olarak gelısmıştır Egede l'îerden berı Yunanıstan petrol arastırmalan j'apmaktadır \e 1963 ten ben vabancı (ABD) şırketierme arama ruhsatları vermektedır. Fakat 197' jılına kadar Ege sorunu ozel bır sorun olarak ortava cıkma mıştır 1973 vılında îsraıl F'l.s tın sorunu 1969 dan berı buyas petrol şırketlerınce planlanan petrol fıyatlan artışlarının (aslın da 1175 Mİında var.lı 7 H arası na ulasacak sekılde planlanmış tn uretıcı uîkelerce anı olarak gerçekleştınlmesıne sebep ol muştur Planlanan tanhten once \e bu şırketlerce değıl de urefcı ulkeleme arttırılması ve polıtık sılah olarak kullanılması bır takım sorunlar ortaya ko%Tnu$nır Herşeyden dnce kıtalann net rol rezervlerı asrın sonundan once bıteceSının bıbpme^n 0 rağmen Batınm petrolun \erını a lacak enerjıye geçışı ıçın zamnn \" paıava ıntıvacı oldugu \e SITI dıliK Ortadoğı petrolunden n» olur'a olsun, lemıyeceğinl anlarnış olması önemiıdir Bu da ABD'nın Ortadogu'da durumunu sağlamlaîtırma amacı bu ülkeyı bazı gırisımlere ıttığı gıbi yenı gelişmeleri yeniden değerlendırmesını de gerektırmıstır. nomıslne mılyarlarc» dolarlık sıparıs vererek yapmak ıstemektedır Iran böylece ABD ıçın yuk olmadan Ortadoğu, Basra Kortezı ve Hınt Olcjanusunda jandarmalık vapacak bır Tiuttefık olarak gelışmektedır. Aynca cograOrtadogu'dikı bu gehşmenin yanında Dogu Akdenız'de de gelişmeler olmaktadır. Mı«tr sıyBSî tutumunu değıstırmekte »e îsrail ıle anlasma yolları aramaya yöneltılmektedır. Bu sıralarda Kıbrıs ta Yunanıstan hükümet darbesı yapmakta ve Yunan askeri rejımı Kıbns'a ıthal edıleres ENOSlS saglanmaya gıdılmektedır Kıbrıs'ın Doğu Akdenız. Ortadofu ve Doğu Avrupa ıçın strateiık onemını behrtmeye gerek .voktur. Bu gelışmelerden once Turkıye'de 12 Mart ara rejıml oluşmuş Afyon yasağı ısteğı gerçekles mıştır. 1974 yazırd» Sampson darbesi ile Israıl'ın, Ortadoğu petrollerının ve açüacak Suveyj'm de gü\enlığıni sağlanması ısterulmektedır. Fakat lurkıye bu durumu kabul etmevecegını sovluyor ve cıd dıye alınmıyor. Boyle durumlarda ABD Başkanınm mektubunun Turkıyeyı alıkoyabıldığı bılınmektedır Fakat Turkıye uluslararası anlaşmaların kendısme verdığı gorev ve haklan kullanarak ve butun barışçı vollannı deneaık'en sonra Banş Harekatına gırısıjor Sonuç Doğu Akdenız ıçın hazırlanan planlara uvmamamaktadır ve Turkıve bütün «tavsıyelere» ragmen ulusal çıkar larını uluslararası anlaşmalara dayanarak korumaktadır. nun <î* ç»resl düsUnülecektir. ns Ban? Hârekitı sonucu bu p»lıtıkıyı kısmen bozan bır ülke durumuna dusmektedır. Doğu Akdenız, dolayısı ıle Kıbrıs sorununun çdzurnü Turkıvenın tutumuna bağlıdır Dofu Ak denız ıçın ongorulen duzenin Turkıye \e kabul ettlrılmesı ıçin kullanılan çeşıtli sorunlardan bın de Ege sorunudur. Yunanıstan Mora isyarundan berı Avrupa ulkelerıne dayanarak yayılma politıkası gutmü? bır ulkedır. öncelerı Ingıltere, Fransa Rusya gıbı, ülkelerin Do ğu Akdenız polıtıkalarına âlet olarak Osmanlı Devletı aleyhlna gelısmıştır Eırıncı Dunya S«vaşı sonunda Batı tarafından sılahlandırılarak Batı'nın kabul «ttırmek ıstedığı Sevr Anlaşmasının uygulanması ıçın Anadolu'ya çıkartılmıştır Bu maceranm sonunda yıne Batı sayesınde smırları bugunkü sınırlanna yakın bır sekılde tesbıt edılmlştır. Turk Bağımsızlik Savaşı sonun da TurKiye ve Yunanıstan bır yaklaşma polıtikası gutrauslerdır. Bu da Batının kendi sorunları ıle mesgul oiması, Doğu Akdenızda kurulan dengevı kabul etmek zorunda kalması ve Venlzelos gıbı olaylardan ders almasını bılen bır devlet adamının varlığı ıle mumkun olmuştur Jkıncı Dunj'a Savası oncesı ve sırasında Mussohmnın tehdıtlerı, Itaıyan ve Alman ışgallerı ve sonuçları Tiır kıye ıle ıvı geçınmeyı geıektırmış tır Savaş sonu Batı, Rodos ve Onıkı Adayı vererek vıne Yunanıstan ın vayılma polıtıkasına va kendı emellerme hızmet etmıştir. Savaş sonu çıkan ıç savaşta Ingıl tere nın yardımda aeız kalması sonucu ABD geleneksel Avrupa devletlerınm verını almıjtır. Yunanıstan ıçın yavılabılecek tek jer Kıbns kalmıştır Kıbrıs ı Yunanıstan'a ılhak etmek polıtikası ise Türk Banş Harekatı ıle durdurulmuştur. Fakat Kıbrıs artık bır Batı sorunu, bır Yunan sorunu değıldır ve bır Doğu Akdenız sorunu olarak bloklar arası denge sorunudur Kıbrıs'ta mumkun olanı koparmak için Turkıye'yı odun vermeye zorlamak gerekmektedır. Bunun için sılâh ambargosu (aslında bazı bılımsel araştırma araçlarına kadar uygulanrraktadır) Ege'de uçuş' vasaÇı, kıta sahanlığı sorunları kullanılmaktadır Ortadoğu'daki batı çıkarlarının kollanması ve Hint Okyanusu ve Akdeniz'de gelişen Sovyet etkisini ve deniz gucünu engellemek için ortaya konan politika, bir bakıma Türkiye'nin Kıbrıs Barış Harekâtı sonucu bozulmuştur.. «Petrol bunalımı» geçer geçmez tran te Mısır'da bazı gel şmeler olmuştur Iran ın petro do lar vığıümı ve boigede ustun askerı guç olma egılımı sonucu Üıtadoğuda ABD ıçın Iran ın onemı artmıştır Iran boigede büjuk bır mah gtıce onemlı bır ınsan gucune \e stratejık bır konuma sahıptır îran boigede onemlı bır rol ovnanak ve buvuk \e modern bır askerı ?uç olmak ıstemektedır \e bunu \ar dım ıs'ıverek dejıl de ABD ekoli konurnu SbCB gozetleme yonurden Turkıye'dekı ABD uslennaen daha uygun gorulmektetedır. Dolayısı ıle İran ın ABD stratejısındekı onemı Türkıve alevhıne h^zla gelışmektedır Basra Kofezınde mevcut sıyasi durumu korujacak Hınt Okyanusunda Iraıltere den boşalan yerı doldııracak ve bunu vardım ıstemeden vapaeak bır çiıç olması Iranın onemını arttırmaktadır. Bıırada Iran'ın tek dezavantaıı Akdeni7 ulkesı olmavısıdır Bu Doğu Akdenız de ve Kıbrıs'ta, albaylar Yunanıstanına ongorulen gorev ımkansızlaşmıştır Kıbnsta bloklararası «tarafsızlık polıtıkası» guden ve üçüncu dunyada vabancı uslere karşı olan Makari os'un ABD ve verdığı usler ortaya çıkıyor ve Kıbrıs "takı durum \da'nın Arap ulkelen ve Fılıstınlıler aleyhıne kullanılmasım da zorlaştırıvor Bunun alternatıfı olarak sonradan Lubnan sorunu varatılacaktır Is'e Ege de Turk3 Faz Maksımum 125 lcw 190 V 5 Frekans. < Yunan anlasmazlığı Doğa Akde3 Faz Mınımum HH) kw 190 V so trekans. nız'dekı bu gelışmelere paralel olarak ortava çıkmaktadır. 1974 Dızel tahnklı Otomatık servıs veya manuel kumandall. Karakas Konferansında YunanısHalen tam guçte çalışır durumda. tan karasularını 12 mıle çıkarmak ıçın genel hukunlere sarılPanell iıe korrple lel 28 64 5b 22 42 S0 makta ve yankapalı bır denız olan Ege've Okyanus kurallarmı uygulamak ıçın çabalar gosterC Cumhuriyet 754U; mektedır. JENERATÖR ARANIYOR KAY1P: Istanbul Emnnet Mu' dürluğunden aldıgım pasaportu mu kajbettım Hükıımsu?dur. HFRMtNE ÇILtNGIRY\N. tstanbul Emnıyet MUduı lugunden aldığım pasaportumu kaybettım Huktımsuzdür MOLVINE ÇtLtNGİRY4\ Bovlece Hmt Okyanusu ve Dogu Akdeniz'de gelışen Sovvet etkısı ve artan denizgıicüne karşı ortava konulan politika Turklye alevhıne gehşmekte ıken Turkıye Kıb YARIN: SORUNIAS BiR DEGıl.. TiFFANY. ŞU RAPAl,O EVDE KIZIK RUHUNUN GARTH CBEY B'ttOEM TÜM OÜCÜMU »OJI LANlC DECTTE ÖIRAZ 8!Z NİİMe.< OHUtt. YEttiZ