Katalog

Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi ilk kez yarın toplanıyor DEVLET BAŞKANI ANDI «KIBRIS TURK FEDERE DEVLEÎININ BUTUNLÜGUNU KORUYACAGIMA, KTFD ANAYASASINA VE YA5ALARINA UYACAGIMA; BUNLARI SAYACAGIMA ; INSAN HAKLARINA, DEMOKRATIK, LAYIK VE SOSYAL HUKÜK DEVLETİ VE ATATURK ILKE LERİNE SAYGI GOSTERECEGIME; ULUSUMUN MUÎ LULUGU IÇIN ÇALIŞACAGIMA NAMUSUM UZERIKE SOZ VERIRIM.» • KTFD Anayasasına göre kurulan 40 üyeli yeni Meclis'in toplanmasıyla 50 üyeden oluşan Kurucu Meclis'in hukuki varlığı sona eriyor. Federe Meclis kimlerden oluşuyor? FEDERE lleclıs'ı oluştaran 40 mlletvekjlının 10'u huKukçu, 7 sı muaendıs ve mınıar, 51 doktor, uusı eczacı, 3'u oğretmen, ıkısı sendıks'ı, ıkısı çıftçı, gerıye kalanlar ıse ıktısatçı, bankacı harıcıjecı, sıjasal bılımcı gazetecı kamu gorevhsı, kooperatıfçı, ışletmecı ve veterınerdır BOLGELERE gore Meclis e gıren mılletvekıllerı MILLETVEKIÜ ANDI «KIBRIS ÎÜRK FEDERE DEVLETININ BÜTÜNLl) CUNÜ KORUYACAGIMA, INSAN HAKLARINA, DEMOKRATIK. LAYIK VE SOSYAL HUKUK DEVLETİ VE ATATURK ILKELERINE SAYGI GOSTERECEGIME. ULUSUMUN MUTLULUGU IÇIN ÇALIJACAGIMA NAMUSUM UZERINE SOZ VERIRIM > Rauf Denktaş, Devlet Başkanı olduğu için partisinin liderliğinden ayrılıyor LEFKOJE CLIS\L BİRLIK P*RTISt (LBPJ: Erol \ndaç (Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı> (BankacO, Kenan Atakol «Eneru ve Tabıı Kavnakar Bakanı) (înşaat Y Muhendısıi Irsen Ku çuk 'Yuksek Zıraat Muhendısı> Tansel Fıkrı ıKTFD AET Temsılcısn, ılktısatçı Osman Orek (KTFD Başkan Yardımcısı ve Savunma BaKanı) (Hukukçu), N'ejat Konuk IUBP Genel SekreterO < Kurucu Meclis Ujesı» (Eskı 1 Adalet ve Içışlen Bakanı ı (Hukukçu Recep Gurler (Avuka<ı. Hakkı Atun 'Çalışma Sosyal Isler ve Rehabılıta«:v on Bakanlığı Mus eşarı) (Yuksek Munar Muhendıs», Emer Envn •'Eczacıi Raıf Denktaş (Gazetecı), Ozel Tahsm (Sendıkacı , Semsı Kâzım (Operator Do%tor> Lmıt Onan 'Kurjcu Medis Ikıncı Başkanı ve Toplumlararası Goruşmelerde Turıc Temsı cısı> ı\ıur.a > , TOPLUMCl KLTITLLUS PARTİSÎ (TKP): Alpay Durduıan ıTKP Genel Bajkanıı (Kurjcu Meclis Ljesıı (Yuksek Makıne Muhendıs'*, Ekrem Ural (Kurucu Meclis Uyesı) ıKamu Gorevlısıı, Fuat \ezıroglu (Kurucu Mechs tjyesı) ı \vukat> HALKÇl P4RTI 'HPj: Mper Orhon (Halkçı Partı Genel Başkanı 'Bogazıçı Unıversı*esı Ogretım Gorevlısı), Yuksel Tuccaroğlu (Operator Dr ) CUMHURIYETÇI TURK PARTISI (CTP). Ozker Ozgur (Kurucu lleclıs Uyesıı, (Oğretmen). Sosyal Işler ve Rehabılıtasvon Bakanıi (Kooperatıfçı>, Hasan Murat (Avukau, Mehmet Altınay (îşletmecıi Ferıdun Halıl ıVeterınen, Mehmet Oz'urk (Muhendıs , Husevm Curcıoğlu (Sendiüacı). Osman Cıvısılh < Çıftçı >, Ata 1 Atun ılnşaat Yuksek Muhendısı TOPLUMCL KURTULUS PARTISI <TKP> Ismaıl Bozkurt (Kurucu Meclis Uvesı>, Sosval Bılımcı) Dr Burhan Nalbantoğlu (Kurucu Mecbs Uyesı) (Kulak Bogaz Burun Mu'ehassısıj CUMHURÎYETÇİ TLRK P\RTISİ (CTP; Nacı Talat (Kurucu MecLs Uyesı', (CTP Genel Sekreterı) (Avukat). GIRNE MAGOSA ULUS1L BİRLIK PARTISI (CBP): Demş 1 Eroglu ıDoktar Orhan Bügehan (Avukıt) (Eskı Eğı'ım Bah.anıi Alı Atun (Doktor> Mehmet Bajram lEczacı Ismet KotaK (Çalışma, ULLSAL BİRLIK P4RTISI (LBP): Vedat Çelık ıDışışlerıvle gorevlı Devle* Bakanıi 'Har.cıvecıı Erdınç Behçet lOgretmen' Oğuz Korhan (Tarım Bakanı > (Yuksek Zıraat Muh°ndısi', Mustafa Hacı Ahmet (Kurucu Meclis Ujesı> ıÇıftçO TOPLCMCU KURTLLLŞ P I R i t S İ (TKP): 1 Gozel Halım (AvuKaf . EFKOŞE Kıbns Turk Federe Devleti Başkanı Rauf Deıktaş'la Kıbrıs Turk Federe Meclısı nı oluşturan 40 m.lletvekılı, yarın Ataturk Mej danı ndakı Federe Meclis bınasında andıçere*. gorevlenne başlıyacaklardır Kıbrıs Turk Federe Devleti Başkanı, goreve başlarken şoyle and içecektır «Kıbrıs Turk Federe Devleti'nın butunluğunü koruvacaipma, KTFD Anavasasııut ve yasalanna uvacağuna, bunları savunacagıma, ınsan haklanna, detnokraiik. lavlk \e sosval hukuk deiletı ve 4taturk Ukelerıne savgı föstereceğinıe, ulusumun mutlnlugu içın çaüşacaguna namusum uzerine söz verırım» Devlet Başkanı arka arkaya ıkı kez seçılebılecekUr. L ilkelerine savgı göstereceğime ulusumun mutlulugu için çalışacafpma namusum uzerine söz verırım » FEDERE DEVLETIN GOREV VE YETKISI Yasa koymak, değıştırmek ve kaldırmak, butçe ve kesın h°=ap tasanlarını goruşmek ve kabul etme^, genel ve ozel af ılanına nahkemelerce verılıp kesınleşen olum cezalarının yerıne getınlmes ne karar vermek, andlaşmaları onavlamakla gorevh ve yetkılı olan meclis uve tam sayısının salt çogunluğtı ıle toplanacak ve toplantıja katılanların salt çoğunluğu ıle karar verebılecektır. Federe Meclis ın gorev suresı beş jıl olacaktır. MECLİS BAKANI SEflMI KURUCU MECLİS KTFD Anayasasına gore kurulan Kıbns Turk Federe Meclısı nın toplanması ıle, 50 uveden oluşan Kurucu Meclis m hukukj var'ıgı sona erecek ve kendılıgınden dağılacaktır. mevcut Bakanlar Kurulunun gorevı sona erecektır Gorevlerı sona erecek Bakanlar şunlardır KTFD Başkan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Osman Orek, Malıve Bakanı Rus'em Tatar, Dışışlenyle gorevlı Devlet Bakanı Vedat Çelık Tarım Bakanı Oğuz Korhan, Enerjı ve Tabıı Kavnaklar Baıcanı Kenan Atakol, Çalışma, Sosval Işler ve Rehabılıtasjon Bakanı îsmet Kotak, Baındırhk ve Llaştırma Bakanı Erol Andaç Turızm ve Tanıtma Baxanı Çağlar Yasal, Sağlık Bakanı Nıvazı Manyera, Sanayı ve Tıcaret Bakanı Tuncer Anfoğlu \dalet ve Içışlerı Bakanlıgıvla Eğıtım Bakanlığı vekâleten yurutulmektevdı rulj lıstesi, Devlet Başkantnca Meclıs'e venlecektır Başbakan "eya bır Bakan Bakanlar Kurulu'nun programını, en geç bır naf*a ıçınde Meclis te okuyacaktır Bakanlar Kurulunun programından ve uygulanmasından veva onemlı bır pohtıka gınşımınden, Federe Mechs e karşı Başbakan sorumlu olacaktır. Başbakanın kuracağı Bakanlar Kurulu ıçın ga ven oyu ıstenmıyecektır Ancak Meclıs'te programın okunmasından sonra herhangı bır zaman, Başbakan ıçın guvensızhk onergesı verılebılecektır Onerge, en az jedı mılletv ekılmce ımzalanmış olaca*tır Guvensızlık onergesınm gundeme alınıp alınmıvacağı, venlışmden sonrakl ıkmcı bırleşımde karara baglanacak, guvensızlık onergesı, uzerınde japılan genel goruşmeler bıttıkten sonra, aradan tam % ir gun geçmedıkçe oylanamıyacaktır. Guvensızlık onergesı. Mechsm uye tam sayısının salt çoğunluğu ıle kabul edılırse Başbakan ısfıfasını Devlet Başkanına sunacaktır Bakanlar Kurulu ekonomık konularda, ıvedılık varsa yass gucunde kararname çıkarabılecektır Devlet Başkanı gereklı gordüğu hallerde veva Başbakanın ıstemi üzerıne Bakanlar Kunılu na başkanlık edebılecek, ancak oy kullanamıyacaktır. YENİ BAKANLAR Devlet Başkanı nın gorev lendırecegı Başbakan Bakanlarını, mılletv ekılı olmıyan kışıler arasından da ata abıleceıc, »ncak bu kısıl°rın mılletvekılı seçılme nıtelıklerıne sahıp olmaları gerekeccktır Başbakan ve Bakan olan mılletvekıllerı Federe Mecıs uvelıgını vıtırmeyecekler, Mechs dışmdan alınan BaKanlar ıse, yasama dokumılmazlıgından aynen yararlanacaklar, fakat Meclis te oy kullanamıyacaklardır Kıbrıs Turk Federe Meclısı'nın varın saat 10 00 da başlıva~ak ılk toplantısına, Meclis'in en yaşlı uvesı olan Tarım Bakanı ve Gırne Mılletven.ılı Oğuz Korhan başkanlık edece^tır Federe Meclis ")'i Lefkoşe 15 ı Magosa ve 6'sı Gırne'den olmak uzere 40 mılletvekılının andıçmesınden sonra uye tam sayısınm salt çoğunluğu ıle bır baskan ve bır başkan yardımcısı seçecektır Mılletvekıllerı gorevlenne başlarlarken şovle andıçeceklerdır Kıbrıs Turk Federe Devleti nin butunlufumı koruvacaçıma, Insan haklanna, demokratik, Iayik ve sosyal hukuk devleti ve Ataturk BAŞBAKANIN ATANMASI Rauf Denktaş, KTFD Baş«.anı Federe Mecbs'te andıçtı'tfen sonra, Anajasa uvarınca partı başkanlıgı ıle devlet başkanlığı ovııı kışıde bırleşemıyecegı ıçın UBP'ndekı başkanlık gorevnnden ıs'ıfa etmış olacak, andıçıp goreve başlamasıyla Kıbns Turk Federe Devletı Başbakam ve BaKan^ar Kurulunu atayacaktır. Bu atamav^a, BAKANLAR KURULU Başbakan'ın saptayıp Devlet Başkanı na sunacagı Bakanlar Ku KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETINDE SECIM SONRASI tzzet Rıza YALIN Seçimlerde muhalefetin yüzde 46.3'lük oyu Meclis'e yansımadı EFKOSE Kıbnsta uç bolgede vapılan mılletveKilı seçımlerının ılk sonuçları, Gırne Seçım Kurulu nca Gırne de belırlennııştı Bu bolgedekı geçerlı oylann yarıdan bır fazlasını alan altı Ulusal Bırhk Partısı (ÜBP) adavından ıkısı, Dışışlerıvle gorevli Devlet Bakanı Vedat Çelık'le ofretmen Erdınç Behset «Seçun ve Halkoylaması Yasası> partılerın mılletvekılı sayısından < yalnız uçte bırmın "r50 + l oy savısıyla kazanmasına olanak verdıgı lçm doğal olarak mılletvekılı seçılmış, gerıve Kalan dort adavdan uçu ıse lısteie nısbı temsıl sıstemının a Hond1 usuluyle gırmı^lcdı Altıncı mılletvekılı Toplumcu Kurtuluş Partısı (TKP)nden Avukat Gozel Halım olmuştu. L LEFKOJE VE MAGOSA SONUÇLARI Bu sonuç seçımlerın yapıldığı 20 Hazıran gununun gecesmden anlaşılmış, Lefkoşe ve Magosa'dakı 19 ve 15 mılletvekıllıgının boluşum bıçımı ıse, ancak ertesı gun açıklanabılmıştı Lefkoşe de UBP'run ılk ll'ıne gırenler arasında eskı eğıtım Bakanı Alı Suha, Magosa'dakı ılk 12 ve gırenler arasında ıse, Turızm ve Tarutma Bakanı Çağlar Yasal vardı TKP, 4, CTP ı.Cumhjnvetçı Turk Partısı), 2 mılletvekıllığı beklıvordu Lefkoşe'ae TKP nın dorauncu mılletvekıllıgı ıçın Fatma Sezer le Turgut Mustafa CTP nın ıkıncı mılletvekıllığı ıçm de CTP Genel Başkanı Ahmet Mıthat Berberoğlu ıle CTP Uyesı Turker \ ehbı nın adı so* konusuydu Lefkoşe'de seçılebıleceklenn arasında Denkta^ ın oğlu Raıf Denjsatş, sendıkacı Özel Tahsın, Operator Dr Şemsı Kazım ve avukat Urrut Onan'm adları, Alı Suha'jla bırlıkte yer değıştırıjor, 11'ın arasına bır gırı>or, bır çıkıyordu. Karmaşık seçım sıstemmın surprızlerı olumsuzluklarıvdı bunlar Tunzm ve Tanıtma Bakanı, Magosa Ilçe Seçım Kuruluna vapılan ıtıraz uzerıne ovların sayılmasıvla 12ncı sıradakı verını jıne UBP'den ınşaat muhendısı Ata Atun a bırakmış, ancak ;eni bır başvuruvla oylann tumünun sajılmasını ıstemıştı Karmasıx seçım sıstemmın sonuçlarına, ov pusulalarmın değerlencurılrnesı ve dokumu dolayısıyla ıtıraz eden, jalnız Yasal değıldı Alı Sulıa da ıtıraz edıyordu, Berberoğlu da CTP de, HP de, TKP de Itırazlara, şıkâ>etlere yol açan seçım sıstemı, herkese gore karmaşık bır sıstemdı, muhalefetm aldıgı oy oranına gore Meclis1 te temsıl edılememesınm ana nedenı de, bu sısteme bağlanıvordu Ayrı ayn goruştugum partılerden ana muhalefet partısı TKP n n Yurutme Kuruluna gore, «Seçım ve Halkovlaması Yasası» ıle UBP nın getırdıgı sıstem, muhalefetin aleyhıne ışlemıştı Geçerlı oylann yarıdan bır fazlasını alan adaylar, otomatık olarak seçılmış sajılırken, bunların aldıklan oylann tumunun partı oyu olalak bır kez daha ısleme tâbi tutulması, UBP'ne fazladan 8 mılletvebıllığı kazandırmıştı. Boylece muhalefet, aldıgı ov oranma gore 18 mılletvekılı çıkarabıleceıcsen, bu sayı 10 a duşmuş UBP nın mılletvekılı sayısı ıse, 22 yeruıe 30'a yuKselmıştı Sonuçta muhalefetin toplam "o 46^ oyu, Meclis e tam olarak yansıyamamıştı » «Halkçı Partı'mn venılgıs."in bır nedenı, Tjrk Bankasını dolavısıvla Kıbrıs sermaye grubunu açıkça karşısına almasıdır. Kıbns Turkunun ıç TX)lıtıkasmı senelerd'r yoneten sermaye çevrelennın etkı^ını kuçumsemek en buvuk hatamız olmuştur Muhalefet ıçeri"=ıne gırmış ola.ı T~uva atlan, muhalefetm bexim bukmu>tıır Sermaye çevrelerırun bır kanadı olan bır gazete çevresıne aldı ğı uç beş oportunıst ıle ıktıdarı devıreceğı ımajı %ar<ttmıja çalışmış banaa da etkılı t>lm ış r ur. Gerçekte Halkçı Partı'mn ıktıdara gelmemesı ıçın planlanan* bu, oyuıj, bazı saf polıtıkacıların kandırılması ıle sahnelenmıştır » Toplumcu Kurtuluş Partısı Yurutme Kurulu'nu oluşturan Alpay Durduran, Ekrem Ural ve Fatma Sezer'm «Cumhunvet>e açıkladıklan ortak goruşlerle, seçım sonucu uzerınde etkılı olduğu ılen sürulen o.r oaşka husus «UBP ıkfdarınm ozellıkle goçmenler uzerınde, ışten atma evım tarlasmı elınden aima veya goçmen vardımmı kes me tehdıtlerı g bı baskılara gırışmesı bunun vanında devlet olanatv lannı kullanarak ve vaadlerde bulunarak ov avcıhgı yapması, seçım \e haık ojlaması yasasına aykırı olarak her kasabada tum taksılerı kıralaması ve mılıtanları vasıtasıjla evlennden toplauiivıarı seçınenlere zorla ov kullandırm<ısı»vdı TOPRAK DAGITIMI CTP Genel Sekre'erı de 'UBP nın goçmen, malul mal ılgazı \e şehıt aılelerıne aslmda çoktan gondermesı gereken ev eşjasmı seçım gunlermde gonderdığını, boylece bır «veunımet ımajı>nı yaratmavı başardığını» anlatıvordu «UBP ıkı >ıla yakın bır sureden berı ınmal ettığı uzerine egılmedıgı toprak dağıtımı konusunu da seç mlere bır hafta kala eıe alarak, koylu ve goçmen oylarını etkılei"iş, bol bol seçım kredısı dagıtarak uretıcılenn kuskunluğunu gıaerm.je çalışmıştır» dıjordu Gerçekten seçım sırasmda evsız eşyasız olduklarını soyleven goçmenlere, >enı mobılva, ev dagıtılmış, memurların dort buçuk aylık alacakları, Lefkelılerın maden tozu zaranyla ılgılı prımlen venlmıştı Kamu gorevlılerı yararma ıvedı kararıar da alınmış*ı. Saglanan o'anakları oğrenen vaşlı bır seçmen, UBP Genel Merkezı'n ae karşılaştığımda bana, OYLAR ARASINDAKI FARK: 57 BIN 100 Gerçekten de 20 hazıranda vapılan genel seçimlerde. Kıbrıs Turk Toplumunun ovlamaja katılan bırev lerınden °o 53,7'sı UBP' ne, ^46 3'u ıse muhalefete oy vermıştı UBP'nın aldıeı kesın oy toplamı 403 b'n 3811 muhalefpt partılennın aldıgı ov toplamı ıse, 3ol bın 260 dı TKP GEÇICI BAS.KANININ GORITJU TKP'nın Geçırı Başkanı Alpav Durauran '(Ulusal BırliK Partısı nın vuzde *>">7 oy oranıyla mılletvekılhklpriîiın >uzde 75 ını alması, seçım sıstemmın sonucuaur» dıyordu CTP Genel Başkanı Ahmet Mıthat Berbero&'u da, bu goru<;e katılı>or «oy pusulalarıjla aokumu>ne de değ'nerck 'tçesıtlı sandık« Elımde 17 ov var Beştır gelıjorum Herkes seçım kampanlardaiu hesaplamaldrda tercıh ovlsnmn bır bolumunun o> toplavasında Kendılerım bır turlu bulamıyorum. Oyuma ıhtıyacı olan mma eklendıgı veva açıktan ovların abartıldıgının anlasıldıgım, oıı evıme gelsın artık > demıştı nedenle tum. tutanakıanıı tekrar gozd°n geçırılerek >;avılması seUBP NE DIYOR! rektıgını» belırtıyordu Berberoglu avnca «eldekı ^atanaklarda^ saptandıgına gore, UBP'ne Lefkoşe de toplam olarak, fazladan 1933 Ovsa LBP Genel SeKre^r ve Başbakan adavı Nejat Konuk, geoy >azıldıgırıi, bu âurıımd<< IBPnın Lelkose'de aldığı toplam ov rek «seçım oncesı», gerekse seç.m sonrası. konuşmalarunızda. «so savısımn 227 bın 438 olmavıp *2e bın 405 olduğunu bu sonuca za ednen sardım ve dagıtımlarm kamu yaranna alınan kararlann, gore yapılacak deg<=rlendırmenm, muhalefetin, ozehıkle CTP nm o gunlere raslıjan oiagan ışlemler olduğunu» ıfade edıvor, «Seçım lehıne <;orıuc»a fctırecefır.ı» ılerı suruvordu. sıstemının, Turk toplumunun sıjasal ve sosjal gerçeKİennm goz onunde bulundurulması sonucu hazırlandığını» tekrarlıyordu. MUHALEFETİN YENILGISI Ml! Konuk sozlerım şojle surduruyorduSeçım sonuçlannın öeğerlerıdınn°'iını v?pma«mı ı^tedıgım «Federe devletımızın anavasası seçım usuluvle ılgılı ılkelenn du CTP Genel Sekreterı Nacı Talât Usar cseçım sonı çlarnı, ıktıdar 7erlenrresmde jasama meclısını tamamen serbest bırakmış olduğj partısı açısınaen zifeı, muhalefet partı'erı açısmdan dd bır ve ıçındır kı <ıja=al ve sosval şerçeklerımız gozonunde tutularas nısui nılgi) sajmaKta, «LBPnın Turk roplumunun seçım tecrııbe^ızlıgın tems 1 sıstemmın katıksız olarak uygulanmasıra gıd Lnem ştır » ve ıhtıj'ECİpnnı çok ıjı hesaplıyarak ovların vuzde 54'une vakın bo SECMENt SAGLANAN OLANAKLAR lumııru Tİmayı basaaı^ını» savunmaMavd' 9 Bu sonucu varalan başlıca etsenler nelerdı Nejat Konuk a gore Nısbı tem«ıl sıs'eTiımn temelınde blo^° lıste kullanma zorunluluğu gıbı katı bır sınırlandırma vardı. Bu ^'uhalefet partılerının ' çu de hemen hemer avnı noktalar ııze nedenle seçmene, en genış b r şekılde serbest olarak ovunu kulrınde bırleşmekte «UBP'nın, ıktıdar olmanın tuın avaııtajlarını ku»lanma ve seçım sonuçlarına gore sıya'al partı adav lıstelenm v landıgım» one surmekte n^den duzenleme olanagı saglannrştı Seçmen ovunu, benımsedığı «BARIJ HAREKATI OLANAUAkl.... partının adav lıstesıne herhangı bır değışıklık vapmadan verebıHalkcı Partı Cenel Sekrpterı Ozer Şahoğlu seçıni konuşmala lec°gı gıoı, bırçoK lıstenın adaylarını ve bağımsızları bır araja nnda olduğu gıbı, bızımle tonuşurKen de «1974 Barış Harekatı çet.rere,: kaıma lıste yapma hakkına sahıptı Herhangı bır ada vın, o bolgede ovunu kullanan seçmen sayısının varıdan bır faznın topluma sagladıgı ^lanakların ıktıdar partisinin hızmetıne lası kadar o> alması halınae, salt çogunluk sıstemı ıle mılletvekılı ver.ldıgmı, her turlu dayanıklı tukrtım malı dagıtmınıı sçıktan yapıldıgını» sojluyor, «Dağıtılan malların topıuma mahvetı, mıl seçılmesı esası kabul edılmıstı Ancak bır partı lıstesmde bulunan yonlarla ıfaoe edılebılır Kaldı kı sermavp çevrelerının tum ola adavların yalnız uç*e bırı salt çogunluk sıstemı ıle seçılmış salt nakları da. ıktıdar partisinin desteğıne verılmıştı» dıjordu Sah çoğunluğu saglavan otekı adavlar ıse nısbı temsıl sıstemmın bır kazandığı oğlu'na gore «îegım gununden bır gun once ıktıdar çevrelerının uj'gulaması olar d Hondt usulu ıle sıyasal partılerın dağıtt'gı para mıktarı 6 mılvon TL ydı > Seçım kampanyası bo sandalye sayısına gore saptanmışlardı. •vunca da, en az bır o kadar para harcandıgı rahatlıkla sojleneNısbı temsılın uygulamasmda, adav yoklaması sonucu saptabılırdı. Şahoğlu, bu koııudakı düçuncelennı şoyle surduruyoıdu. nan aday lıstesındekı sıra diiuate alımnamıs: butun adavların Denktaş'ın partisi 0 /o 50 oyla üyelerin % 75'ini topladı Karma oy sisteminin kuçük partilerin zararına islediği belirtiliyor «eçımlere eşıt bır şe^ılde katılmaları sağıanmışH Karma hste USJ AYDINUR OYLARINI DEGERLENDIREMEDI lunu kabul etmek, bu duşuncenın uvgulanmasmı kolaylaştırmışn •Kıbns'takı seçmenın ^50'den çoğunun muhalefette olduğunu» Bır partı üstesındekı adaylar, aldıl.ları ov mıstarına gore dereceılerı suren KP Genel Sekreterı de, «muhalıf ajdınlann ovlar • ı delendırüerek sıraja gıreceklerdı Bu sıralama ıle yetınılseydı, sıra ğerlendıremedığı» gorüşunü tekrarlıyor; «ajdmların buvuk kssımının duzenlenmesınde karma lıste yapan ve teorık olarak tarafsu nın, karma lıste yapacak dlje. ornegin 19 mılletvekıli seçılcn Lefolan seçmenın ıradesı soz konusu oiacaktı. koşe'de, 19 oydan 9 unu kullanarak gerıve kalanlannı harcadıgır: boylece ıktıdarın Lefkoşe ve Magosa da, ri50'den çok oy tutturarak L stenın tumune «EVet» muhurıinu basmak suretı>le ov veren, açıktan beşer mılletvekılı çıkarmasma jolaçtıgın • belırtıvoıdu butun adajlar arasındakı eşıtsızlıgı bozmavan ve sıralandırmaaa TKP Geçıcı Başkanı Alpay Durduran da, ou savı şu sozlerle ıradeSinı kullanmıvan avm partınn seçmenlennı bu haktan vosdoğrulanıaktaydı sun bırakmamak ıçın avnı seçmene dılerse, o bolgeden çıtcacak • Seçım sıstemının tam olarak bılınmemesı yuzunden şehırlerde mılletvekılı sayısının yarısı kadar ada> ıçın tercıh ışaretı kullanma genış olçude karma oy kullanılmıştır Bu tur ov kullanan seçmenha^Ki tanınmıştı Tercıh ışaretlerı her adav.n aldıgı ov sayısına lerın, bır bolum UBP adayına oy verırken, tanınmış kı«ıleri secme e/denTiek suretıyle ortaya çıkacak rakamların buyuklugune gore psıkozu ıçınde, tanımadıkları muhalefet adajlanna oy vermenıelen adav lıstesının jenıden duzenlenmesı ılkesı uygulanmıştı Bu su ve eksık ov kullanmaları, seçımlen etkılıyen faktorlerden bırıdır» re'le demokrasıjı gerçekten ujgulamak secmen yurttaşın ovuna dujulan saygıyı behrlemek partı olıaarşısınm ve karşı partılerın HALKÇI PARTININ YENILGISI nısbı temsıl sıstemını jozlaştırmak konusundakı gırışımlerını onButun bu goruşlere karşın, •rendısını mahalef°t paıtılerı aralen^e . olanagı yaratılmıştı» pında en guclu gorer. ve 15'le 26 arasmda mılletvekılı çıkar^^agını MUHALEFETİN GORUjlERI ılen suren Halkçı Partı'mn en az oy alan partı durıi" \ n duşmesındekı neden de onemlıvdı Halkçı Partı jetkılılen, bu ^looıaakı Bu goruşlere karşıhk, muha'efet par'ılen, «Seçm s stenrn'n sorumuzu da şoyle vanıtlıjorlardı getırecegı sonuçları seç'mden sekız av once anladiKlarını» soyla«Kıbrıs'takı partılerden orgtuunu tamamlıjan ılk partı, Halkçı jorlar Kurucu Meclıs'te verdıklerı aışe dış ugraşımı, buna kanıt Partı'ydı. Bu nedenle seçımlerde en etkın olacak partı de, bız gosterıvorlaraı olacaktık Ne jazık kı partımız seçımlerden oncekı ıkı onemlı ayı, TKP nın Kuruc ı Meclis uyesı ve LeUoşe mılletv pklı Ekrem TKP'nın partı orgutune saldınlar' nedenıvle tabaiırı kaotırmama Lral, bu ugraşımı anımsatarak, sonuca bugune şo>le bağlamaktayu^raşıyla geçırmek zorunda kalmıştır Yanı ıktıdar partısıyle mu dı cadele edebıleceğımız çok kıvmetjı ıkı avımız vıtınlmıstır «Kurucu Mecl s tekı muhalıf mılletvekıllerı, Seçım ve HalkBu aradd Lefko<^ lıstemızde aday gosıerdıgımız bır arkada"=ımızın ıstıfa ettınlmesı, Halkçı Partı lıstelenne basılan muhur ovlaması Yasası Meclıs'te goruşülurken, sıs emı belırle>en ve sıkadar oyun jıtınlmesıne vol açmıştır Ikıbıne vakın mühur alan vasal partı lıstelerndekı adajlarla bagımsızlann elde ettıklerı mıllefkoşe lıstemız, valnız mühurden ık, bm ov kavbma uîranıştır letvekılhğı sajısını hesaplajan 13b ıncı madde uzerınde tıtızlıkla Bu ovun alınması UBP'nın ovlannı yuzde Sl'.n altına ıtebıleceKdurmuş ve bu ant demokratik maddevı geçırmek ısteyen UBP'nı ken, ahnmaması, muhalefete en azınaan altı mılletvekıllığme mal protesto ederek Meclısı terketmışlerdı Kısap, uve tam savısımn yarıdan bır fazlası olan 26 nm altına duştugu halde, UBP Grubu, olmuştur Gensını sız duşıuıun » UBP Genel Sekreten ve Başbakan adavlanndan Nejat Konuk, tum eleştınler ve turr savlarla bırliKte seçm >:onuçlannın ıktıüar partısı açısmdan değerlendırılmesı dıleğımı dmlerken, ortasa atılan goruşlere katılmadığını sov'uyor, «seçımlenn, OIUTIIU sonuclar getjrdığını, seçmerın dıledığı partıvı veva adavn seçme konusundakı ıradesını tam t ı r serbestı ıçınde kullanabıldığmı» açıklıyordu feozlu >ranıtlannda olduğu gıbı, vazılı j'anıtlarma gore de «karma seçım sıstemmın ujgulanması, nem ıstıkrarlı bır hukumetm kurulmasına olanak sağlamış; hem de tüm Dartılerın parlamentoda temsıl edılmesı yanı kamuoyundakı butun auşuncelenn yasama meclısıne aynen vansıtılması ılkesı gerceklesmıstı » Turk seçım sıstemının Kıbns'ta uvgulanması ısteğı de vardı ortada Bu sıstem veva bugunku sıstem dışındak: sıstemlerın uvgulanması ortamında sonuç ne olabılırdı? Neıat Konuk'un yamtladıgı sorulanmızdan birı de bu>du « Seçım sonuçları mce'endıgınde, her partı kendı çıkarlan açısmdan, uygulanan seçım usulunu eleştırmektedır Muhalefet part ılerı. nısbı temsıl sıstemının katı bır şekılde uvsulanması halınde parlamentoda daha çok mılletvekılı ıle temsıl edıleceklerını soylemektedırler Oysa gerçek şudur Nısbı temsıl tam uygulansa ıdı, UBP, Lefkoşe'den 11, Magosa'dan 10, Gırne'den 4 mılletvekılı olmak uzere toplam 25 mılletvekılı kazanacaktı. Basıt çogunluk sıstemı ujgulansa ıdı, uç seçım bolgesmdekı tum mılletvekıllıklerını kazanacağı, muhalefet. meclıste temsıl edılemıyecektı Adaylara tanınan salt çoğunlun sıstemı. uçte bır sınırlandırma olmadan msbî temsıl sıstemı ıle karma olarak uvgıüansaydı, UBP, Lefkoşe'de 13, Magosa dan 15, Gırne'den h olmak uzere, 34 mılletvekılı alacaktı Partılere tanınan salt çogunluk sıs temıyle de, basıt çogunluk sıstemınde olduğu gıoı 40 mılletvekıllığı, 25 kışıje oturuma devam edıp maadevı ovlayarak geçırmıştı B J UFPnın oiacaktı Halbukı ujgulanan seçım sıstemıvle UBP, meclis nun uzerine TKP bu maddeyı gereK esastan geıekse şezvil jonan te 30 sandalje kazanmış, muhallefet 10 sandalye ıle temsıl edılme den ıptal ettırmeK ıçn Anayasa Mahkemesme başvurmuş, ancak olanagı bulmuştur. Konuja, «adalet» ve «favda* ılkelen gozetılerek \nayasa Mahkemesı, 25'ı nısap kabul ederek, gereK şekıl, gereKse bakıldığında, uygulanan seçım sıstemmın dengelı bır şekılde «adaesas jonunden maddemn Anaj'asava ajKirılıgı ıstemını reüaetmıştı let> ve «fayda» ıİKelerım gerçekleştırdıgmı so>lıyebılır»m » Anajasa Mahkemesımn ba maddevı anajasaja aykın bülmamaMUHALEFETİN BIRLESMESI GEREK smı tanışma Lonus ı japmamak gerekır 4nca seçım sonuçları. «Cumhurıvet»e aemecınde «halkçı mu.ctdeİPnnı surdurecegırı, bu madden n haksızlığa vol açan, aaaletsız ve antıdemokratüt b r vasa dısı sylemlenn her zaman karşısına çıkac?Jıaı > açıklavan TKP, sıstem geflrdıgını kesnLKİe belgelemıştır > «bu sonuçlardan sonra, muhalefet partılennT yenı stra'eu saotaria Seçımlerın sonucunu garıp» olarak tanımlıjan Nacı Usar, «Bu zorunluluğunun mu^laka bulundusu») kanısırda «Nası1 bır yol ızsonuç, neıeden dogmaktadır 9 . soıumuzu janıtiarken, TKP nın a n . lemek gerektıginı şımdıden sov lemek mumkun degıl Arcik topl ı demokratik buldugu yasanm nısbı temsılden çok çogunluk sıste mun somut şartlarından kaynaklanan çozumler bulms zorunluluğu mını jansıtan kurallanndan dogdugunu> ortaja koyujor, «jasaya da ınkâr edılemez» dıvor gore toplam oylann yarıdan bır fazlasını alan nır partının, mılletCTP, «daha once olduğu gıbi, seçım sonrasmda da tum muhal° vekıllerının 2/3'unu kazanma olanağına sahıp bulunduguna» par îetm guçbırlığım oluşturmaya çB'ışacağv Muhalefet partılo'ını c r mak basıyordu. çatı altmda toplamak konusunda bırşev sov lemek ıçın zaman nenuz «Kurucu Meclıs'tekı UBP çoğunluğu, yasa tasansı meclıste goeıken» demekte Ama kapıyı açık tutuvor ruşulurken, «kuvvetlı ıcra> gerekçesıjle bu maddevı koydurmustj HP, «bır program partısı olduşuna, orgutlennı saSlamlastırarak Hatırlanacağı uzere muhalefet, o gunlerde Turk seçım sıstemının topluma hızmetı surdurece^ıne, geleceğın ıktıdpn olacaeına ınandıŞı aynen alınmasını savunmuştu Olmadı halkla butunleştığt olçude basan kazanacağıra» manıvor *rıa «,"ifp Seçım sonuçlarında en buyuk etken de muhalıf seçmenlerın, kı muhalefet partılerı ıle bırleşmeniD olasılığı yok» dıye aç.klıjor bu sıstenun getırdıgı karma oy sıstemıre, muhur oyundan daha goruşlennı... çok yonelmesı oldu. Uç muhalefet partısı arasında tercıh guçlugu çeken veva eskı seçım sıstemı alışkanhğıyla kışılere ov verme egılımını koruyan seçmenler muhalefet partılerının adaylan arasından ıstedaklerme oy vererek. karma lıste hazırlamışlardır Ancak karma lıste hazırlayan seçmen bılunduğu seçım bolgesmden seçılme*ı gereken sayıda adaya oy lermemış boyl°ce muhalefetin şımdıkı sısHER HAFTA CUMA GUNLERI BU S'VYFADA YERALAV teme gore onbmlerce oj kaybma uğramasına jol açmıştır. EKONOMt YAZILARIMIZI, ELIMIZDE OLMIYAN NE Halkın eskı baskı yontemlerı karşısındakı yügmlığının, çok n ı DENLERDEN ÖTURÜ BÎR GUN GECIKMEYLE YARIN değerlendırıldığmı, yer yer uygulanan baskılarla, seçmenlerın UBP'ne YtNE BURADA BULACAKSINIZ BIR GÜNLUK GECIKov kullanmalarımn sağlandığını da sovlejebılırım Tum bunlardan MEYI DUYURUR, OKURLARIMIZDAN ÖZUR DILERIZ başk. elımızde, henüz kesınleşmemekle bırlıkte, bazı seçım hılelerine başvurulduguna ilıskin bılgıler de vardır.» Muhalefet Denktaş'a karşı guç birliğı yapılması gerektiği görüşünde OKURLARIMIZA