Katalog

ABD • KONGRESi AMBARGO KONUSUNDA 6 AYDA 8 OYLAMA YAPTI «GERCEK JU Kl. BİZ 5 JUBAT 1975TEN BERİ AMBARGOYU UYGULUYORUZ, AMA AMBARGO IJIEMEDI. AMBARGOYU AMA, KALDIRMAK BIR IJC YARAYACAK MI BILMIYORUM BAJKA BIRJEYLER YAPMANIN ZAMANI GELDİ AM8ARG0YU KALDIRMA KARARI DA IŞLEMEZ5E, KONGRE AMBARGO POLITIKASINI İIİRDE TEKRAR UYGULAMAK YETKISINE SAHIPTIR» Ci Ambargoyu gevşetme çabaları Türkiye'deki seçimleri etkilemek amacını güdüyor Dr Doğu ERGİL (SBF öfretün Üyeri) bargovu gevşetme çabalannm ardmda açık olarak Turkiyedeki %*• çımlenn sonuçlannı ıktıdardakı ABD yanlısı MC ıktıdarı lehıne etkilemek endışesı vardır Bu husus, tartısma goturmez bır bıçımde Kongre tutanaklannda gorülmektedır Bır ulkenın seçım sürerıne dışarıdan mudahalenın, demokratık ozgurlukler ve o tılke hal kının ıradesıyle nasıl bagdaştıgı konusu, ahlak ve hujoık kurallarına sadakatı agızlanndan duşurmeyen Amenkan parlamentennce duşunulmemıştır bıle Butun olumsuz kosullara rağmen Turk Hukümetl, ambargo uygulamasının geçıcı olmadığı anlaşılmca, kamuoyunun da baskısıyle, ulkedekı Amenkan uslerını / tesıslerını kapatma yoluna baş vurdu. Bu kararlı ve cesaretlı adım mantıkı sonuçlanna vardınlabılse, Turkıye arzuladığı dıplomatık esneklığe ve çok yonluluğe kavuşabılecektı Ne var kı, Turk hukumetmın uslerle ılgılı çıkışı, ülkenın temel ittıfaklarını zedelemeden, ambargonun kesıntıye ugrattığı askerı yardım ve alış verışlerınjn fınansmanını bır kıra mukavelesı esaslarına bağlama çabasından ılerı gıtmedı Ama vıne de, Turkı venın uslerı kapatma konusundakı ılk gırışımlen, Amenkan yetkılılerı tarabndan bır pazarlık oyunu degıl, cıddı bır tehdıt olarak değerlendırıldı Kongre tutanaklan bu değerlendırmevı yansıtmaktadır Nıtekım Mr Sısco, Lluslararası tlışkiler Komıtesı ne yaptıgı açıklamada şunu sovlemıştır« Temmuz 24 oylamasmdan sonra 'ambargoyu sürduren oylama) bıldığınız gıbi Turk Hükumetı bızım Turkıye'dekı dort buyüıc ıstıhbarat toplama tesısımızuı faalıyetlermı durdurdu. Bu tesıslerd» ki personel ve malzeme yerlı >ennde kaldı încırlık hava ussunde de NATO ıle ılgılı ışlerın gorulmesıne ızın verıldı Turk Hükumeti, yenı bır ıkılı ortak savunma anlaşması ıçın goruşmelere taraftar oldugunu belırtti Ama sılah ambargosu konusunda bır karara varılana kadar gorüşmelere nıyetlı olmadığını da açıkladı. Kanıma gore (Turkıye'dekı) tesıslenmıze ve personelımıze karfi yoneltılen hareketler şu ana kadar olçulü kalmıştı Eğer Temsıl cıler Meclısınden erken bır karar çıkartırsak, bu tesıslere karşı daha genış bır hareketı onlemış oluruz. ABD'de Ambargo Tartısması «ULUSLARARASI DAYANIŞMANIN NE DENLi ONEMLi OLDUGU PORTEKiZ OLAYLARINDA BiR KEZ DAHA KANITLANDI» «BiZBÜROKRASiNiN HALK YARARINÂ iŞLEMESiNE ÇALIŞIYORUZ» W*YNE H*YS Sekretenyle aşk hayatı yasadığı içın, son gunlerde adından sık sık soz edılen ABD Kongre uyesı Hays, ambargo oyiamalan sırasında Turk Amenkan ılışkılerı konusunda ılgınç konusmalar yapmıştı . İsveç Başbakanı Olof Palme: sı Batı Avrupa komünist partileri ideolojik bunalım geçiriyor rr FR4NSIZ LE MONTJE GAZETESt Mt'HABtRt, tSVEÇ B4>>BAK.\NI OLOF PİLME tLE tSVEÇTE VE GLNEY A\RLP*'DA KOMVNİST P\RTILER ILE SOSYİLİST \E SOSYAL DEMOKRAT PARTİLERtN İLIŞKILERt KOM'SUND* BtR GÖRIŞME Y4PMIŞTIR. İLGÎNÇ GORLŞMENtN GKMŞ BİR ÖZETİNİ SUNLTORLZ: SORO îsveç Sosyal Demokrat Partısı, kapıtalızmı ortadan kaldırmak içın bır devrımın gereklı olduğu tezını hıçbır zaman kabul etmedı. Bununla beraber sız ıktıdarda kalabılmek ıçın komonıst mılletvekıllennın oylanna dayanıyorsunuz Isveç Komun'<!t Partısı bu durumdan vararlanıp, bır kısım goruşlerını kabul ettırme yolunu neden benımsemedı? CEVAP Çunkü Sos>al Demokrat Parti daha genel seçımlenn başlamadığı 1891'lerden berı reformcu \oıu seçmıştır. Bu nedenle de 1921 yılmda kurulan devnmcı ılkelen savunan Komunıst Partı fazla gelışemedı. Şımdı de Komunıst Partının ıkı seçeneğı var Ya bıze ya da burjuvalara destek sağlayabılır. Zaman zaman burjuvalardan vana tavır almıs olmasına rağmen Komunıst Parti hıçbır zaman sağa hızmet edecek olan, hu^umeti düşürme gırışıminde bulunmadı SORU 1%4 yılından 1975 vıhna kadar, Komunıst Partı Başkanlığını yapmış olan Carl Henrık Hermansson, gerek kışılıği gerekse verdığı demeçlerle ço* sempati uvandırmış bır lıderdı. Hermansson fılnr ozgurlüğune ve parlamentarızme bağlıydı. Kısacası, Komunıst Partısının güler yuzlu halını o sağlamıştı. Bununla beraber 1973 yılında Komunıst Partısı oylann co 5,3 unu aldı Gelecek seçımlerde ıse, yapüan anketlere gore bu partının oylan "• 3,5'e duşecek. Bu başarısızlığı sız nasü açıklıyorsunuz 9 CE\AP Komunıst Parti işçi kesımının ve sendıkalann destegını kazananıadı Oy toplama bır gu\en ışıdır Son zamanlarda Isveç Komunıst Partısı anı bır program değışıklıgı yaparak tutumunu sertleştırdı ve daha devnmcı oldu. SOKU Gunev Avrupa ulkelennde, korrıınıstlerın guçlenmes.ını Hırıstıyan Demokratlarm başarısızlığı ıle açıklamak mum9 kun mudur CEVAP Muhtemelen evet. Gune> Av rupa dakı komunıst par tılerı hem aldıkıarı oy, hem de ışçı sınıfmdan gorduklerı destek Dakımmdar. guçlııdur Ancak bu partıler bugun ideolojik bır bu nalım geçırmektedır. Onlar ya yalnız kalma pahajm» eskı ıdeolojılenne sadık kalacak ya da ıçinde bulunduğu çemben kır. mak ıçın bazı ılkelerden vazgeçecektır SORU Italya'dakı komunıstlerın ıktıdara gelme ıhtımaiı vaı mı' CEV AP Buııu kestırmek çok guç Onumuzdekı seçunlerüe du rum 3vdınlıga çıkacak. Ne olur sa olsun bunalımdan kurtulmak ıçm bır çare buimak gerekecektır SORU Portekız deneyınden ne gıbı sonuçlar çıkarılabüır? CEVAP Onemlı olan demok rasının temel ılkelerınde anlaşa bılmektedır. Bu konuda en o lumlu tutumu, Marıo Soares vf Portekız Sosyalıst Partısı lzle mektedır. Ikincı olarak da ulus lararası davanışmanın da ne ka dar onemlı olduğu Portekız o lavlarryla bır kez daha k»"»ı»n mıştır. SORU Isveç'te guçlu işç sendıkdlan konfederasyonlar ae\let ıçınde devlet olma tebiı kesı taşımıyorlar mı? CEVAP Evet ama bu işç kuruluşlan ıktıdara ortak olmai la buyuk yararlar da saglamak tadır. Çunku bu kuruluslar ol masa, gerıye sadece devlet vı kapıtalısüer kalır. SORU Unlu rejısor Ingma] Bergman'ın, Vergı Daırelennıı kendısıne karşı gırıştığı tutumi protesto etmek ıçuı yurt dışın, gıtmesı Isveg ın jabancı ülkeler dekı saygınlıgmı sarsmadı mı? CfcVAP Konu somurulduğt ıçm, Bergman ın uİKeden gıtme sı Isveç'ın çok alejhıne oünuş tur. Bergman oenım yakın dos tumdur ve vergılerını vermekteı kaçınmıyor ama vergı daıreler onun be>annamelerını kabul et mıyor. Basın ıse konuyu çarpı tıyor. Herkesm vergısını ode mekle jukumlü oldugunu soy lemek bılınen bır gerçegı açıkla mak olur. SORt Is\eç'te ozel gırışın lerın cesaretmı kıracak nıtelık te bır taiim onlemler almmai tadır. Bu durum Isveç te baz deg^şıklıklerın olaugu anlamm. gelır mı' CEVAP Hayır, her ulked bazı burokratık kurallara ge re& vardır. faağ ıktıdarlar polı sayısını artırırsen vergı daırele rındekı hesap mufetuslerının sa yısmı duşurmektedır. Bızde ıs bu durum teriine donmuştuı Başka deyışle eskıden burokra sının rolu >Ott.sulları kontrol el mektı. Bız bu burokrasınm halj j ararına ışlemesıne çalışıyoruz Isveç burokrasısı bagımsızdıı Benım bu burokrası uzennd hıçbır etkım joitur. Bazen hat japıjor olabılır. Ben oteden ben, tçınde büyül sosyal farklılıklar olmajan top lumlaruı çok daha ıyı gelışeceğ: nı savunmaktayım. Bu bakım dan bence onemlı olan zengıc leruı buyuk tuketım ozgurluğı degıl, bır sanatçırun anlatım 02 gurlüğu bır vaşlırun sorunlannıı çozulmesıaır. Zengmlere tuke tım ozgürluğü vermek istıyoı sak bunu yaşlılar, çocuklar vt hascuardan yardım enmızı ger çekmekle sagüyabıleceğımız unutmamak gerekır. (Dış Haberler Servtal Gdrülüvor H gerek *BD vurütme orgam ve gerekse vtirütm« organının polıtıkalarına yon veren ve evvelce onun faalıyetlerıne bılful katılmış kışılenn oluşturduğu ulusal kuruHıs ve baskı gruplan ambargo kararınm kaldırüması içın oldukça yoğun bır baskı uygulamış lardır Bu durum daha lasa vadelt ve pratık vond ağır basan poh tıkalar saptamak ve uygulamak durumunda olan devletın yurutme organına, kararlarında daha çok kannuoyundan etkılenen Kongre'ye baskı yapmak olanagını vermıştır Oysa Watergate olaymdan sonra yozlaşma belırtılen ıvıce ortaya ç'kan yurutrre organına evvelce kaptırdığı vetkı ve inısıyatıfi gerı almak mücadelesı vermektedır. Kongre Kıbns buhranında yurutmenın hataları kadar, dıger ulkelerde CIA faahyetjennı de vesıle ederek durumunu kuvrvetlendıren Kongre nın genlemeye pelc nıyetı yoktur Bu çatışmanın kokenınoe ABD'de Başkan'jı doğrudan doğruva halk taralından seçılmesı ve mechslere karşı sorumluluğunun sınırh olması olgusu yatar Bu çatışmanın somut bır orneğını ambargo karannı kaldırmak ıçın vapılan 16 eylul 1975 tarıhîi oturumda Ohıoiu temsılcı Wayne L Hays dile geurmıştır; Kongre tutanağından aynen aktanvoruz Mr. Hays Baj Başkan, ben Türk Hükumetı ıle sağlıklı ve savgıh ılışkılerın kumlması ıçın son derece lsteklıyım Bu konuda uzlaşmacı olmak ıstıyonım ama rahatsızım ve ışkence çekıyorum Çünku Kongre geçen aylarda Amenkan kanunlannın son derece cıddı ve açık ıhlâlı sayılan eylemler ıçın Turkıye aleyhıne ambargo uygulamak ıçın sekız kere oy kullandı Hukukun çığnenmesi kanunlarda yazıldığı gıbl nasıl sona erdirilebılır9 Kıbns ta goçmenlenn durumlannda yapılacak olumlu değişıklıklerle değıl mı» Halen Kıbrıs'ta 300 000 kadar goçmen, norrralın altında bır standartta veya evsız durumda vaşamaktadır Bu Komıte bu durum hakkında son ıkı ayda hıç bır bılgı almamıstır. Durumda herhangi bır düzelme olup olmadığını bılmıvoruz Aslında, okuduğumuz gazetelerden olumlu bır gelışme olmadığı ızlenınunı alıvoruz. Sugun bız 11.30'da Kıbns çıkmazında blr duzelme olup olmadıgıru, goçmenler konusunda bu (ABD) veya başka bır hukumet tarafından herhangi bır islem yapıhp yapılmadığını ve üslenn kapatılması ıle ABD'nın ıstıhbarat toplama kaynaklanndakı kapasıte kaybının kapsamının ne oldugunu konularında hıç bır şey bılmeden oy kullanmaya çagınldık . Bugun (Kongre'de) oy kullanarak 12 ekım <1975)'de yapıla<ak olan Turk seçlmlenne mudahale edıyoruz, çunku bıze soylendığıne gore bugun kullanacagunız oy, bu seçımlenn yonunu etkilemek amacını gutmektedır . Bugun ojlarımızla (ambargoyıı gevşeten) kanunu destekledığımıs taktırde herşey bir kenara ıtılmişttr demek durumunda kalırıa. Kıbrıs'ta hıçbır şey yapma, sen Turkıye, Amenkan sılâhlanyla •^40'ını zorla elınde tuttugun adanın gerı verılmesi gıbı uzlaşmacı bır tutum ıçıne gırmek zorunda degılsın (deraış oluruzi . Ben sahsen onumuzdekı hafta Temsılcıler Meclısı'nde genel blr oylamaya taraftarım Kanımca, lzlenecek normal yol, Mr Sısco veya ortak kuvvet Genelkurmay Başkanları veya CİA'yı temsılen başsaları gelerek Türkıye'aekı üslenn kaybının etkısının bır değerlendırmesmı bıze vermelendlr. Oysa kı bız, ılk elden bılgı (soruşturma sonucu) ve destekleyıcl nıtelikte belgelerden yoksun olarak sonuçlarla karşı karşıya bırakılryoruz'» (Sh 11) Kıbns olayında Turkıye'nın hem ahlâkl hem de uluslararası hukuk kurallarmı ıhlâl ettığı gerekçesıyle cezalandmldığı butun u>elerce kabul edümektedır. Ama bır üye tereddutle de olsa, samımıyetle Kongre'nin uyguladığı standardın ne kadar ıkırcılıklı olduğuna dıkkatı çekmekten kendını alamamıştır •Sayın Başkan, bu konuyu buraya getırmeye tereddüt ediyorum Ama bılıyorsunuz kı, herşey Turtaye'nın hukuk kurallarmı çıgnedıgı savıyla ahlâkl bır temel üzerıne oturtulmaktadır. Bıa (Hukumet olarak) tekrar tekrar ambargo yüzünden Turklye'nın askerî gucunun azalması halınde, ıçerıde dogacak baskılar sonucunda, Turkıye'nın NATO'va olan taahhutlennın bır kısmından vazgeçeceğım, bunu da NATO'nun gune> kanadını cıddi olarak zajıflatacağını behrtmıştık » 'Sh 7 8) Aynı konuyu başka bır mılletiekılı, Alabama temsılcısi John Buchanan vurgular « (Bu durum) NHTO'yu yaralamaktadır Şunu anlamalıyız ki, bu durum ulusal guvenhğımızi zedelemektedır Bır polıtıka olaraıc ne kadar ıyı nıyetlı olsa da ıflas etmıştır Semeresız olduğundan oturu de Kongre, onceki sıyasetınden geri donup ambargoyu kaldırmalıdır » (Sh 13) Aynı konuda benzer bırçok ıfadeden sonra New Tork mılletvekılı Stephan Solarz, tartısmayı bır ıkı gerçekçı cumleyle bağlamıştır «Gerçek şu ki bız • şubattan (l^TS) beri ambargoyu uygulamak> tavız Işlemedı Ambargoyu kaldırmak bir işe varavaeak mı bılmıvorum ama başka bır şe^ler yapmanm vakti geldı Kaldırma karan da ışlemezse, Kongre bu polıtıkayı ılende tekrar uygulama yetkısıne sahıptır » (Sh 15) Bu ve bunlara benzer bırçok ıfade, Turkıye'nin üsler konusun da kesın çıkısı ıle Amenka'mn genledığıni ve zarara gırmesı muhtemel çıkarlan ıçın odun vermeğe fazla dırenmeden razı oldugunu gostermektedır Turkıye'nın kısa surelı de olsa tutarlı bır polıtıkavı gundeme getırmesı ambargo uvgulamasının gerçekçıllığının uygulavıcılar tarafmdan kuşkuvla karşılanmasına ve Turkıye've odun ler \erılmesıne neden olmuştur Yoksa ABD Hükumetı, Kıssınge*' ın basımmızın bır kesımınde cıddıye alman şakacılığıyle ıfade ettı ğı pbı paltosunu zor kurtarmış değıl Turkıye'ye parasıyle malzeme «atm alma hakkını lade etmekten ote birşev kaptırmamıstır Fakat Turk dış polıtıkası açısından asıl onemlı olansa Amenkan dıploması profesorunun 1 mılvar dolar kıra karşılıgında Turk dış polıtıkasını dort yıl daha ıpotek etme<:ıdır B l TTİ Şam'da vayınlanan ElSevre (Tnrkçesi De\rim) gazrtesinde ^er alan ve gelışmekte olan Lçuncn Dütıv» ulkelerinin ekonomilerini planlamada karşılaştıklan fcuçlukleri anlatan Abdülkadır El Nerval imzalı \orumun uzetinl sunuyornz: Klmı ekonomısüere gore 192*)* lerde Sovyetler Bırlığı B"ınrf Kalkınma Planı'nı hazırlayan planlamacılar, eğer ülkenm y.tpacağı ıthalat ve ıhracat miktarlannı bılselerdı, planlui^anm buyuk amaçlara yonelmesmı ı«t»yen ı l .tıdann bu konudaki baskıHnra karşı kovma olatıağı bulacaklardı 192G'lenn lonlannda Sovyetler Bırlığı ıçın geçerlı olan bu goruşun bugun gehşmekte oun bazı ulkeler ıçın daha da ge çerlı olduğu kuşku«;"zdur Sovvetler Bırlığı'nm o donemdö bır asken saîdınya ya da ekonomık ablukava hedef olmakun endışe etmesı, Bınnci Beş \\\hk Kalkınma Planı'nın hede.ı»rını çok buyük olarak saptamasmda büyuK rol ovnamıştı S'alm m 1930'lerde gutfuğu en b • >jk amaç, bır sava^jı paılak vermesı halındp empervalıst olo ka karşı konulmasını sağlayacak guçlu bır ağır sanayı kurrra< 1 tı. Aynca, Sovyetler BırUg ndekı devnmcı vonetım eskı zergın tcprak ağalarıyla karşı karşıya gelmekten de endışe ettıgı ıçm, Sovyet ekononı.s'nı tarıma davanmaktan kurtar mak amacıyla hızh ve genış b r sanayıleşme kampanyasına gır mek zor.mda kalmışıı Bu durumu k'saca belırttıkten sonra şımdı gelışm?kte olar ulkelenn planlarr»ada .a«ılaştıklan guçluklerı e.e sıabı lırız Gelışmekte olan bırçoic Like lerın p.anlamanın hedefler.nı ulke ekor.omısının kalaır^mayacağı olçulerde busıık gostera.'lerı gorulmektedır Bur.un nedem, ongorulen yaünmların hac mı ıle ulusal ekonomının gucu ve olanakları arasmda bılımsel venlere dayalı bır d;nge Ka rulmaması, b^rtakım pohtık he saplarla olanaklann çok abartılması ve sorunlann bvımsel yon temlerle ele alınmaTiasıd'r Gehşmekte olan kımi ülkelerm bu konuda aldıklan sonuç lardan açıkça ortaya çtkmıştır kı, kalkınma planlannda ongorulen buyuk yatırunlarla ulu sal ekonominin gücü ve kapasıtesı arasındakı dengesızlık, o ülkelerın yalnız ekonomık ha yatlannı e'kılemekıe kalma makta, sıyasai ve sosyal havatı da etkılemektedır Ekonomık, SOSVal r p cMtocoi «^.» konomık alanda meydana getıreceğı bozuklukları şoyle o turduğu veni satınalma gücü, ıhtıvaç duyduğu malları pna<ada bulamamakta, bundan da bır «talep» sorunu doğmaktadr Bbylece taketım mallanna gostenlen «taleD» Ue bu mallardan «arz» edılen mıktarlar arasında başgosteren dengesız lık, sonunda satıcılann isıne varamakta \* onların pıya^ava egemen olmalanna, istedıklen olçulerde fıyatlan yukseltebılmelenne yolaçmaktadır. Boyleee fıyatlar, mallara duvulan «talep»tekı artışla birlıkte artmakta, fıyat artışlan ucretlerm de venıden artınlmasını zorunlu kümakta; ucretlerdeki şabılır ve kamu ahlâkl çokuntuve uğrayabüır Öte vandan, ulke soz konusu satırımı gerçekleştırmek ıçın gereklı olan makıne ve donatıma sahıp olmadıgı ıcın bunları dışardan almak zorunda kalmaktadır Bu da, yatırımın çok pahalıya mal olmasına yolaçmakta, hatta kımı zaman, mevcut üretım kuruluşlannın da tam kapasıteyle çalışamamaları na neden olmaktadır. Nıtekım, gehşmekte olan ülkelerdekı kımı kuruluşların sosyaıist ve kapıtalıst ulkelerdekınden bazen kat kat pahalıya mal olduğu, araştırmalar kuruluşlannı, üretim içın gereklı hammaddelerı ureten kuruluşlan duşunmeksizın kur muşlar ve tabıı, gerekli ham maddelen dışardan almak zorunda kalmışlardır Kalkınma planlannda dış kay naklara dayanmak, sadece kal kınma projelerımn pahalıya mal olması ve dış tıcarettekı açığın artmasına yolaçmakla kalmamakta; aynı zamanda ulke ekonomısınin de, gelışmış olan kapıtalıst ulkelere bağımlı du ruma gelmesıne de neden ol maktadır Ve gelışmekte olan ulkelenn ekonomısı, gelışmış ka pıtalıst ulkelenn ekonomısıne bağımlı olunca da, kapıtalıst dunyada sık sık başgosteren ekonomık bunalımlardan daha zor etkılenmekte ve başansı ıçın gerekli olan bağımsızlığıru da yıtınnektedır. ISRAIL'IN DOSTU Ben her zaman Israıl'ın dostu olmuşumdur. Ne zaman Israıl lçm para konusu gundeme gelse oj"urau (olumlu yonde) kullanmışımdır. 1967'de Israıl aynı hukuk kurallannı Amenkan sılahlarını kullanarak çığnedı. Onceden planlanmış bır saldırı ıle (başka ulkelenn) topraklannı Işgal ettl.. ve hıç kımse bu dunımun onunü alacak bır karar tasarısı sunmadı. Ama eğer sunulsaydı, ben de aleyhte oy kullanacaktım Bu konudaki hıslenml tahlil edemiyorum ama, sanıyorum kl ben de geçen seferkı cTürkiye'ye ambargo uygulanmasını kabul eden) ojlamada Guneyll bırmın dedığı gıbı «Canına yanayım, tersıne (Turkıye lehıne) oy kullanmak ısterdım, ama, oturdugum semtte bır Turk lokantası yok kı» (Sh 12) Aynı konuda Ohıolu Temsılcı Charles W. Whalen başka bır olaya ışaret etmıştır • Mr. Whalen Dışışleri Bakan Yardımcısı Sısco'ya lkl soru soracağım Bu soruları sormak ıstemıyorum ama ışaret edıldıği gıbı bır çoğumuz bu karara (ambargoya) daha once ahlâkl ıikeıer açısından oy verdik Ben Avrupa'da ıcen Pans Herald Tnbune ve bazı Yunan gazetelennde. dondukten sonra Amenkan gazetelennde goremedığım bır haber okudum Makaleye gore, Kıbns çatışması sırasında, Yunan ordusu ortak bır Amenkan Yunan ussunden Amerıka'nın bılgısı dışmda ve ABD'nm nzası aünmadan 5 mılyon dolar defennde Amenkan malzeme*ı çekmıştır. Bu durum sonraaan Amerıkan yetkılılennın demırbaş savımı sonucunda tesbıt Bfmesele doğru mudur Mr. Sısco' Bu malzeme Kıbns çatışması sırasında Yunan ordusu tarafından kullanümış mıdır?» (Sh. 14). Mr Sısco Ilk sorunun cevabı evettir; ıkmcısinl kanıtlavamiy Gelışmekte olan ülkeler • AZ GELÎ8MÎS LTLKELERDE KALKINMA PLANLARimN HEDEFLEEI GEN'ELLtKLE ÜLKE EKONOMtSINtN ekonomık KALDIRAMAYACAGl OLÇULERDE KABARIK GOSTERİLIYOR. ANCAK KALKINMA PLANLARINDA ONGORULEN BÜYUK YATIRLMLARLA ULUSAL EKONOMİNİN planlamada GUCÜ VE KAPASITESt ARASINDAKÎ DENGESÎZLÎK, O ULKENİN HEM EKONO^rtK, HEM SÎYASAL, HEM DE SOSYAL YASAMINI OLUMSUZ YONDE ETKILİYOR büyük güçlüklerle karşı karşıya getiyor zetlejebüırız Buyuk vatırımlarla ülke ekonomısmın gucu arasuıdakı dengesızliK, her şeyden once, pıjasada bır takım «arz» ve «talep» tıkanıklıklarına volaçmaktadır Orneğın bu gıbı yatırımlar, ulkenın gucunu aşan olçülere varan uzman kadrolar gerekt'rmekted'r Bu vabancı uzman kadrolar, ıstedıklen ucretı ulkeve kabul ettırecek duruma gelmekte, bunun sonucu olarak ucretlerde buvuk artışlar olmaktadır Öte yandan, gı nşılen yatmmlar uzun vadelı olduğu ve bemen uretıme geçemevecegı ıçın, bızzat o yatırım alanında çalışanlann olusartıs da •ta!ep»ın artmasına jolaçacağı ıçın yenıden fıjatların da artmasına neden olmaktadır Goruluyor ki sozunu ettığl mız dengesızlık, bu ulkelerde surekli bır enflâsyon dalgasına yolaçmaktadır Bu enflas von, aoğmasına yolaçmış nedenlenn koku kazınmadıkça da ortadan kaldınlamamaktadır Enflâsyon dalgasmdan kurrulmaja, fıyat ve ucretleri don durmakla da çozum yolu bulunamamaktadır. Çunku o tak dırde uzman kadrolar ulkeyı terkedebılırler, karaborsa tum kotuluklenyle gelıp orurabilır, rusvet ve yolsuzluklar yaygınla B™ Z ıfadeler şu üç gerçefl en açık bir biçlmde ortaya koymak tS ' • ABD Kongresl Uyelerl, uluslararası konulan ügılendlrMi kararlarında ıkıli standartlar uygulamaıctadırlar. • Turkıye ulusal davalarmı dışanda etkılı blr bıçımde temsu edememektedır Bu zaaf.n ana nedenl ıse, Turk hukumetmm genellıkîe somut bır dış, ozellıkle Kıbrıs polıtıkası olmamasıdır. • Turkıye'nın hem dış, hem de Kıbns polıtıkası, onun ı ç s l vasal guçlerımn manlpulasyonu yoluyla dışandan etkıletımektedır. Yanı Turkıye nın Kıbns konusuyla aydınlığa çıkan dış polıtıkası, aıvasal havatının belırsızlıklennı ve ıktısadî bagımlılıgını yansıtan bir gostergedır . Ehrrızdeki ABD Temsılciler Meclısi Uluslararası Komıtesl goruşmelerı tutanaklan, Kongre'nın ambargo konusunda alacağı olumlu bır karann Turk seçımlennın sonuçlannı etkılıyeceğı ıçın bi1 nçlı bır çaba sarfedıldığını ve bu konuda ABD hukolınetınden Kongre uyelerıne ısrarlı taleplenn yonelüldgını kanıüamaktadır. Mılletvekılı Hajs, gorüşmelerde aynen şu lîadeyi kullanmıştır«Bugun oyumuzu kullanmakla, 12 ekım 1975'te yapılacak olan Türk seçımlenne mudahale edıjoruz, çunku bıze bugünku oylamar.m bu seçımlen etkilemek ıçın bır çaba olduğu soylenmıştır» (Sh II) Bunu soylejenın de hükumet temsılcıleri oldugunu tahmın etmek çok zor olmasa gerekır. Mıllet'.ekılı Derwinskı ise şoyle demlştır• • • • • • • • • • • ^ M M m v t B etKll«u»iBe Biwl«wu>»»Mm bu konuda (ambargoyu kaldırma) \erecegımız karan Becıktırmemız ıçın bır neden olmamaüdır » (Sh 13) Komıte goruşmelerıne davet edılen Dışışleri Bakan Yardımcısı Joseph Sısco ıse bu değerlendırmeye cevap olarak şunu demıştir «Benım kanıma gore, Temsılcıler Meclısmden çıkacak olumlu bir karar, Turk seçimlerine mudahale olmaktan çok, ambargovu Turk Senato seçımlennde bir tartısma konusu olmaktan çıkaracaktır» (Sh 13) Avnca Mr Sisco. hukumet temsılcısı olarak Uluslararası Ilışkıler Komıtesı üyelennın dıkkatmı. surdurulen ambargonun yakında yapılacak seçımlerde «Türk hükumetının durumunu zorlaştırdığınaı» ısrarla çekmıştlr (Sh 8) M.lle'tvekıli Leo J Byan ıse konuyu en açık şekliyle sunmustur: «Turkıye, artık pek rastlanmayan cınste açık seçımler vapılan hür bır ulkedır. Hur seçımler yapıldıgına gore Turk adavlan, ya anttAmenkan antıambargo tezlerıni savunmak zorunda kalacaklar, ya da gomleklenni bile kaybedeceklerdır » (Sh. 15) Farklı klşıler tarafından va farklı sekıllerde soylense de TUrfc Senato kısmı seçimleri arifeslnde Kongre gündemıne getırilen am Dahası da var Soz konu*u dengesız kalkınma planları ve bunlann yol'dçtığı ekonomık bunalımlar ve dışa oagınlılık, ulke ıçınde âdıl omıayan hır gelır lİEğıhmma da yoKçmak f adır. Gelışmekte olar. bırçok ülkeierdfkı bu tur g'rısımler, ulusal gelırın adaırts<2 bır sekJde dağılmasına ve dolajısıyla o ulketerde sınıflar aasındu kt uçurumun daha da aeruılpş npsme neden oltnjşrur Bu i'lkelerd»kı dar getırlı vurtUşlann yaşam duzeyi gıttıkçe duşerken pıyasayı tekellennde tutan bezırgânlann el'nde u\uk servetler bınkmışUr. Bunur sonucu olarak da o ülkelerde sosyal alanda kufıplaşma mey dana gelmıştır. Gerçı kutuolaşmanın meydana gelmesı, uzun vadede, gelışmış ulkelerdekı gıbı sınıflann oluşup behrlensonucunda ortaya çıkmıştır Bu mesmi sağlayacaktır ama, Kınun nedenlerı uzman kadro sa vadede, toplumda yaygınlara yuksek ücretler venlmesı, lasan yoksulluk ve bundan dohammadde sıkıntısı, ulaşım \e ğan gergınhkler, o ulkeleri tehyukleme boşaltma masrafları hkeli yollara sürukleyebılır nın çokluğu uygun teknolojımn Aynca, uygulanmak ıstenen seçılememış olması, araç sayı planlar. hu çibı ülkpierop versmın fazla oluşu ve yerli ya lı muteahhıt fırmalann gücunü bancı muteahhıtlere verılen kar aşüğı ıçın, bu firmalar vabancı lann kabank olmasıdır. Bun fırmalarla işbırlığı vapmakta bu lara, yatırımlar ıçın uygun yer durumda, yabancı şırketlerın ülve zamanın seçılmeyışını de ek ke ekonomısmde âdeta soz sahileyebılınz. Çoğu zaman acelecı bı olmalanna neden olmaktadavranılması, esasen Ulke eko dır. Bu yola başvuran ulkelernomısınm kaldıramayacağı ağır de bırçok yabancı fırmanm ve lıkra olan bu projelenn elve onlann yerli temsılcılerının ulnşlı olmayan bolgelerde ve za ke ıçmde gıttıkçe etkın rol oymansız olarak kurulmasma yol namaya başlamalannm nedenl 'açmaktadır Hatta gelışmekte işte budur olan kimı ülkeler, baza üretım (Dış Haberler Serrisi) SEÇJMIERE KÜDAHâlE Dünya Sağlık örgütü, çiçek hastalığından sonra sıtmayı da dünya yüzünden silmeye çalışıyor Çagiar boyucc» yuz mılyondan fazla ınsanm olumüne yol açtıgı tahmın edılen çıçek hasıalığmm kokunun kazınmbsjıdan sonra, Dunya Saglık Orgutu nun sıtmay.» karçı yoğun bır kampanya açmaya nazır landıSı bıldınlmektedır Sıtmanın da jokedılmesı ıçuı ongorülen sure 2 yıldır. Bırkaç haftadan ben, dunyanın hıç bır bolgesm den heıhaıgı bır çıçek olayı haben gelmemesı ızerıne uzmanla» bı> hastalığın dunya yüzünden kesm olarak vok olduğu ınancına varmışlardır. Fransa'da vpyınlanan L'Express dergısının verdiğ b lgılere gore çıçek hastalığımn onunun alınmasın da Sovye*ler Bırlığı başı çekmış bulunuyor 1958 yılı ma>ıs ayında, Cenevrede toplanan Dunya faağlık Öı gutu genel kuıuı toplantısında Sovjetlerın oıtaya attığı onerı çok ılg m, Gelışmış ulkelenn çıçek hastalığuidan Korunmak ıçın buyuK paralar harcadığına ışaret eden Sovyetler bu paralann hastalığın yuvası olan £,e ri kalmış ulkelerde harcanmasını onermiş Ancak sanayılesmış ulkelenn bu onenyı bemmsemelen ve tccn di çıkarlarına çok uygun oldugunu anlamaları ıçm uzun yülann geçmesı de gerekmış 19€9 yılından sonra Sovyetlenn onensı başta ABD olmak uzere dıger ulkelerce de benımsenmış ve Dun\a Sağlık Orguta bunyesı ıçmde genış bır aşı kampanyası başlatuş Kampanya'nın ilk semereleri Brezılya da alınmış ve Dunya Sağlık Orgutunun verdığı bılgıye gbre 1970 r^lında bu ulkede bır tek çıçek olayı kaimamış Dünva Sağlık Orgutunun çıçek hastalıgıyla mucadele ıç'n harcadığı totjlam para 110 mılyon dolar (yaklaşık 1 8 mılvar TL ) Çıçek Hastalığının olumcul olmaktan çıkması Ue verj'uzunde ılk defa bır hastalığın önu alınmış oHugu da belırtılmektedar Çıçek hastalığımn oteden ben dehşet saçan br hastalık olarak bıilnmesımn asıl nedenı ılâcının bulunamamış olması Bugun dahl çiçek hastahğına kar*ı etkılı bır ilâç bulunabılmış değıl Hastalığın onune, çıçek vırusune karşı vucudun dırencmı artıran aşı iîe geçılebıhyor Ikı yuzyıl once Jenner adlı bır îngıl'z tarafından bulunmuş olan bu aşıyı. Bonaparte asserlenne ujgulayarak Mısır sefennde ordusunu korumuş. Oysa Napolyon 111 bu aşıyı ihmal ettıği gın 1870 savaşmda 25 000 askennı kaybetmış. Aynı dergının verdığı bılgılere gore, gelışmış ülkelerdeki çocuklar geçtığimız yuzyıldan ben aşıIca.nmaktadır. Bu vuzden de Kuzey Amenka ıle Avruo3'da çıçek hastahğı gorülmez olmuş. Ancak Ikincı Dun ya savaşından sonra seyahatlenn artması ve uçak'arm buyuk çapta yolcu taşımıya başlaması ıle bırMte Afnka, Hındıstan ve Orta Amerıka'dakı çıçek has'alığı gelışmış ulkelere de bulaştınlmış Ornefın bT Meksıkalı'mn N'evv York'ta çıçek hastalığınaan olmesı uzerıne 8 mılyon Amerıkalı aşılanmış (Dış Haberler Servısı)