Katalog

DÎRT CUMHURİm 21 Msyıs 1976 BiRPE KIÜMIZI K^AVAT U j < A £ . YAKAMA DA BîR &ELıf«İK StLÂH SESı" PUYUIPU... fcfcÇilEfc ME ÖİIL CtStT VATiyöRPU Bü ABDULCANBAZ TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 40 en varmasını bilırsm, kolav kolay açık vermezsıri » diılünü aldım. Durdugum yerde geregı yoktu, tdamla ug Irtan vaz geçtim Boyle davranmama neden, bırdenbire t ay once, b m m partı için yazdığı bır yazıyı anaıyıverolmus'u Birileri bu yazıvı kesıp bana okutmustu Gayetı, kumaz bir vazardı Işıne gelince sol gösterir sağ vurur; runıir, ortadan yurürdü öteden berı ışı gucü, (sureti ı) görunüp solu yıpratmak. liselı, yenı üniversıteli olençlert etıtmek (') aasbayagı duşündükçe eskiler aklıIdıkçe, yeni marıfetlerıni ansıdıkça, vanına oturduğuma ı oldum Bırdenbire «ntelenmemeliydım Ne kı bır kez ııştık. «Senm başın derde gırmez » sonım, bıraz da ona iuyduğum kuşkuyu yansıtıyordu Bu sozlere de çok ıçer. Sonl değıştirıyormuş gıbi, mn partıye de vazık oldu » dedi. fye yazık olsun'» Iz, istifa etmişsmız » labülr. parti yine yurür.. Yeni baskan da seçildl» ra*s alaylı güldü, ıza ve arkadaşlarınızs da başkanmıza da yazık oldu Y«.etıcıler, dokuz yıldır geüsen o guzelım partiyi karaya :aklar » asıP» ılmıvormus gıbı konusuyorsun a|abey, son kongre'» en o kongrede joktum» uymujsundar, okumuş.sundur, ;ş Anayasa Mahkemesttünu kestım «Istedığın buydu değıl mı 9 » diyecektım ı m a guç bela kendımı. tedlklerı buydu zaten egemen çevrelenn » karşılıgım l SOVYETLER BÎRLİĞÎ'NDE BIR GEZ1DEN BENDE KALANLAR ERDAL ÖZ NEREYE GIDERSENİZ ÇALIŞAN KADINLAR GÖRÜYORSUNUZ orurnunuz yanlış» dıye benimle alay ettı, bıyık altından «Egemen çevrelenn ısteklerının yerıne geldıgmı sanmıyoSfenı karnu hükümet, teknısyenlerden, bejuı takımı denen den kuruldu. Hepsı ılerıcı Yenı seçımlere değın, bu hu, ülkenın ekonomısını politık kargaşasını düzeltecek » enım.» dedım, «bu hukumetın başkanına guvenım \ok. ncılanna da.. Dışardan bakan yaptıkları teknısyen denen ı aldattılar Sonunda onları da bır yana itıp, bürokratlarıkte faşızme gıdecekler Ana muhalefet partisi nicin terjımyor'' Eylemler nıçın devam edıyor' Şu uçağa bınerken 9 ılımız nıce » u bır geçış donemı, her şe\ duzelecek » rımsersın demeK'' Seç.mlere daha çok \ar, japılır mı, ^a• mı. o da ajn bır sorun » 1 arkadaş«rn, başını çevinp şöyle bır yuvarlak pencereden n gökyuzune baktı Uçak duzenlı homurtularla boslukta rdu Scnra yüzünde alaycı bır gülümseme üe birden dönır sure, urun bir süre, seçımler yapılmasa da olur » dedi. nlayamadım'» dıyerekten doğruluvermışım enı yanlış anladın agabey, seçımler gecıktıkçe muhalefct ır. Topar'anacagı yok ja, munalefetın solundakı parti de oparlanır » mden «çevır kazı yanmasm » dıve geçirdım Adam beıyıce alay edıvordu. Aslmda, oteden berı sola düşmandı bugunku halme seunıjordu Umudunu orta yoldan gıttı ıvunan muhalefete baglamıstı Bu durumda benım, elım baglıjdı Olaylar onun ıstedigı gıbı gelışıyordu Yenik duydını, zaten toptan yenık duruma duşmuştuk Artık soylesözum \oktu. Susacaktım ya bırkaç soz etmekten kendı Çocuklar dünyamn neresinde olursa olsunlar hiç değişmiyor Ytnına oturujrorum Adı Yurl İvano\ Odadakilenn en a#ırb»v. lı gorıtaenı Sarısm Gülmüyor. Şımdıden btıvük bır adam gorıinuşünde. \ era Peonova'nm aracıhgıjla soruvorum Ya^ı 14. Sekızıncı sınıf öğrencısı (Bızde kı ortaokul uçuncu sınıf) Annesı, bir otomobil onarım fabnkasında hesap ıçlerıne bakıyor. Ba bası da bır başka otomobil fabrıkasında çalışıvor Fabrikada ya pımı tamamlanan otomobillerın ılk deneme^inı \apıyor, usta \e uzman bır jofor Ne zamanlar burava, bu pıonerler okuluna gel dığıni soruyorum Yun tvanov'a «Haftada ıki gün gelıyorum,» diyor. «Uçak bolumünü seçmek nere den aklına e s t r Neden bu konu yu seçtm"» «tlgimı çektı • «Büjiıyunce uçaklarla ılgılı bır iş edmme>ı duşünüjor musun?» «Havır Yalnızca şımdılık bu ışı sevı^orum » «Pıonerler Okulundan sonra buvuvunce, komsomola gırece* mısın'» «Gıreceğım » «Daha sonra partıye (rirmeyı duşunuyor musun"» «Şimdıden bılemem Naaıl bl lebılırim? Partive gırmek, kolay değıl ki Her aklm» esen partıye gıremez • «Ders kıtaplarımn dışında kıtap okur musun?» • OKurum » «Ne zamanlar okursun"1» «Her gıin. Ders kıtaplarımın dışmda her gun b»?ka kitaplar okumava vaktım oluvor » «Burava her gün gelemıyordun degıl mr» «Hayır Haftada ıkı gun gele bılıyorum Çarşamba "njnlerı ıkı saat burada kalıyorum. Pazar gunleri de uç saat • ya hazır, onbeç vtrmı satrarıç t* kımı var Kara tahtada bır oyu nun açıklanması yaprimı» Kapının camından ıçerınin fotojrmfını çekıyorum Vera, kapılardaki vazıları oku mayı surdurüyor «Fotoğrai bolumü Pılm bolumıl. El ışlerı bolumü Koro bolu mü Resım bolumu Heykel bolvl mü Halk çalgıları bolumü Bale bolumu • • EĞıüP YAKINDAN 8AKIY0RUM HEYKELE. YANINOA BıR KAĞİT LZERıNDE KUÇUK BıR AÇIKLAMA. HEYKELıN AOI SPARTAKÜS. HANı ESKı ROMA'DA. KOlELERi AYAKUNDIRAN ÜNLÜ GLADYAIORUN AOI BU GARSıN. YAJI: 12. HEYKELı YAPAN ÇOCUGUN ADI. GEKA • MOSKOVA YAKININDA BıR KOIHOZ'DA YÖNETıDLER KAOINIARDl OTELLERDE ÇALIJANLARIN HEMEN HEPSı KADINDI LOKAN TALARDA YAINIZCA KADIN ıŞÇıLER GOROÜM LENıNGRAOMOSKÛVA GECE ÎRENıNDE HER VAGONUN SORUMLUSU KAOINDl DıZGı MAKıNEliRıNıN BAJINDA YALKIZCA ONLARLA KAR5ILA5TIM, Alm»Ata'da Ptonrrler Oknlunda bale vae kuîaklann» tore a\rılıyormuj. Herkes seçtigi bohimde am» îcfna* ff ktıjaJi'iTirıdf çal* uî 79 ja« kusajı lçinde jıyormu ıçınde Uç topluluk ve 1415 ya? kusafı ıçınde de dört topluluK ikı ftap ^KU^.^»» ,,talgn|ff \ armıs Halk, Yızırlınnı Iınıyor Yonettcı hanım. bızı resım oda sında bırakıp ızin ıstıyor. Yıne ayru yaşlarda bır başka hanım, \ennden kalkıyor, gulerek yanı mıza gelıvor Kaltav ı burada h^r kes taruyor Çarşıda pazarda da oyleydı Halk, yazarlannı 151 ta nıvor. Sevgı gosteriyor jTttarları na Resım çalı$ması v»pan toplu Ounya (ocuklarıyla Ve bır kapının üîeıındekl u zunca vazıyı okuvoruz • Dunya çocuklarn la dostluk kulubu • Bu kulubun uyelen, yabsncı tılkelerın çocuklarıyla mektuplaşır, karsılıklı gezıler düzenler mış Daha o yaşta ba?k» Ulkele re gezıler düzenleyen bu küçuk banş elçılerinm kultibüne uy« olamadığım ıçın sankı uzülüyorum Ve bır Lerun odası Gırıyoruz. Duvarlarda Lenın ın çesî'** zamanlarda çeşıtlı yaşlarda çekılmı» fotograıları Çocuklugundan ba$kanlıfına kadar değışık dor.emlerını yan^ıtan renk renk Le nın fotoğrafları. buyüklu küçük lu Lenın bustlen Kuçuk bır Lenın muzesı burası Bızım okullardakı Ataturk koşelerının daha Relıjmiîi. daha özen gostenlmı«ı. Az sonra okulun ybnetieisl, 45 yaşlarında gorunen blr hanım ge lıp bizı buiuyor, orür dilıyor. Bu hanımı bıraz oncesinden Iriıçük bır olaydan dolavı tanıyonım Üst kattaki korıdorda, cam brtl meler ıçınde sergılenen çamur aan \apılma hevkelcıklerın foto^ rafını çekerken, nasıl olduysa a vağımı camlı bolmenın altındakı tahta setin üzerme koyar koymaz. hemen arkamda bır ses, oı raz sert bır sesle uvarmıstı benı. Ayağımı orava koymamam ge rektığinı sovlemek ıstemıstı. anlamiîtım. Bıraz kızarmıştım tşte bu hanım. o hanım. Y»b»ncı bır komıjrun oku!? ee'd'*ını hem de Kazahistan'ın ünlü bir jyun \azarıyla, Kaltay la oırlıkte geldığını ojrenınee kosmus gelmış, bulmus bizı Okulu hakkmda sorulanm olup olmadıfcını oğrenmek ıs^ıyor, yardımcı olm»k ıstıvor Tesekkur edıp sorular »oruvorum Açıklık getırıyor birçok soruma Okulun 200 Uyesl yanı 2nn bgrencısı vanrn? Okulda dokuz topUıluk halınde çalısıyorlarmış Fu topluluklar da kendı ıçmd» n» dedıklen daha kuçuk Pıoner ler Okulları var. Alma Ma, yedı mahallelı ve bır nıılvon nilfuslu bır baskent Her mahallede boyle bırer okul var, a\nca blrçok da mahalle evleri var AlmaAta' da buyüklu kuçuklu Pıonerler O kuUannın sayısı otuz yedi. Restm bölümü dgretmeni anlatıyor «Uluslararası çocuk resımlerı sergilerıne de katıldık Fransa, Çekoslovakya ve Fınlandıya'da açılan uç sergrve katıldık geçen 51I > bır salondanz Anneler, babalar, ablalar, agabeyler de orada Bale salonu Kelebekler gıbı giyınmı» mıntcık güMl kızlar. 7*fl ya$ kuşağı. 20^ kadar ku, 30 kadar da erkek çocugu Hepsi de bembeyaz bale gıysılerıyle. Öğretmenlsn, çok genç, çok gü*el, kumral bir kız Adı Olga Bızım için hemen gdstenye baslıvorlar. Pıyanonun basma esmer bır genç kız geçıyor Olga oğretrnenm el çırpmasıyla, çocuklar ortaya koşuşup başlama dunımuna geçıyorlar Olga ogretmenın ağtından çıkan rıtmik sozlere ^e pıyanonun ezgısıne uyarak, çoruklar hep bırlıkte bır halk oyu nunu andırır bale gosterısıne bas lıvorlar. Fır kız bır erkek bır kız bır erkek eşleşerek oynuyorlar. Fotofraflarını çekme\e çalışı vorum Benı blr goren olsa usıa bır fotografçı sanır Ne gezer Çektığtm onca fotoçrafın ıçınde yalnızca bır tanesı bıraz ışe yarı vor dersem bu konuda ne usta oldugum anlaşılır sanırım Çocuklar. dunjamn neresinde olurlarsa olsunlar hıç değışmıvorlar Hepsı de dunya çocuklar cumhurıyetınin bırbırıne benzeven sevgılı uvelerı. Çekectgım fo tograilarda erkekler daha maska ra, kızlarsa en guzel çıkmak ıçın orel çabalar gosterıyorlar. Dans bıtınce Olga oğretmen, kısaca bılgı \erıyor «Bale koreografı bolumümüze hoşgeldınız.» dıyor «Bu ögrencıler, ıkı a>dır çalışıyorlar. Az on ce gelseydınız. daha usta ögrencılerimızi gorebılırdınız. Halk aanslarımızı çocuklarımıza eöre riegıştırıyoruz Kabaca ilk temel l^areketlerı oğretıyoruz, fıgürlerı kendilen gelıstırıp yaratıyorlar • Şaşırıyorum Ankara'dayken komşumuzun bir küçük kızı var dı Ankara nın en ünlü ozel bale okuluna gıdıyordu Aylarca bu okula gıtmıstı de, altı yedı ay sonra, babasının karsısma çık~o, «Babacıgım, aylardır tavsan gi bi yurumekten bıktım, artık bu okula gıtmeyeceğım.» deyıp baleden vazgeçmıstı. Altı ayda valnız ca tavşan gıbı vünimeyı ögreten bır özel bale okulu. Yurdumun 6zel bale okulu. leme aracı, kar daha >ere duşeı ken sanki yerlen temızleyıp ku rutuyordu. Yalnızca kent iç.ınd« değıl, kent dışı jollarda da 'hı kar temızlen» çaüşmaları^ ayn hızla. aynı yaygmlıkta süriîp gı dıvordu Ve bütun bu kar temız leme araçlarında çalıjanlar k* dın işçılerdı Yolları süpürenler L/ldırımlarda bırıken karları kü ruvenler, kar tcmızleme araçla rınm ıkı yanında ellenndekı kü reklerle araçlara yardım edenler hep hep kadm ışçilerdı Otellerde calışanların hemeı hepsı kadındı Lokantalarda valr.ızca kadıı işçıler gordum Lenıngrad Mo*kova se^p tre nınde her %agonun sorumlusu kadındı Baku'de de^let basımevmde vuzlerce kadın çalışnoıdiı Dızg makınelerının ba<=kı makıne'erı nın başında \alnızca onlarla kai ^ılaştım Cıltleme atolveler'ndı hep onlar vardı Mo«kova vakınında hır Kolhoz da yonetıc'er kadınlardı. Sparfakus Heykeli Tesekkur edıp aynlıvoruz resım bölumünden Yıne cam bol nuaım uglın ıçın sol, en az on yıl ıster toparlanmak lçın Çıkarler zaman, her yerde kolayca birleşıp bır güç olabılırler fikır alanı boyle değıldır Inanılan ana fıkrın çevresmde, iardan otürü bırlesmek guçtür. Fıkırler, çıktrlar gıbi odün degı'.dır » enliKİe konuşur gıbı gorunduunda haklısın agabeycığım Marksızmi bıhrim GelmıjiSeçmısmı de bugtınku aunvadakı halmı de » u arada ulkemızın koşullannı da unutmadıgıru sanırım » •mnun memnun karşılık verdı. nutulur mu hıç'' Mevdanda'» muşmamız oyle uır noktaya gelrmştl kı yıne sormaktan ii alamadım snin gıbı her şeyı bılen aydın gazeteci. Ulkemırde pek az. • de kımi, neyı, hangı tarafı tuttuklarını açık açık belırr »öyluvorlar Sen de söyle bakalım, neden kimden yanasın?» rdenbıre çok şaşırdı Bizı dınleyen var mı dıye önüne arbakındı elınde olmadan Yolcular, kendı havasındaydı uçağtn ugultusu. sesımızı bastırıjordu Kaçamak konuçtu Mculann klmısı Lenıncıyım dıyor. kamısı Maocu, lumısı de cu Bu durumda kimden vana olmamı salıfc verirsınız''» ıvelım Kı ekonomımız, sosyal toplumsal \aşantımız, has . jımız Sosvalızm de saglıklı bır kalp Hasta kalbımızm yeu kalbı alacagız, takacağu. Ama ana kuram olan, Markılan bu kalp. kan grubumuza uygun olacak Senı memnun na mı yakaladım ne, çok şaşırdı: ı konuştunuz ama bugune degm yapılan butun kalp deıe amelıvatları hıç de başarüı olmadı Hastalann kan n olulerden ahnan kalplenn kan gruplarına uysa da » ısanlarda. tek ^ p ı d a baçanh olamadı. doğru Ne kı sen az once sovledm Lemncüık var, Maoculuk rar. Castrocur bunların hepsı kendılerıne göre. kendı ulkelerımn kola gore Marks'm kurammı uygulamış Mçın ulkemızın KOla gbre bır sosvalızm ddşunemıyorsun"» na kıstırmıştun sanırm B l r sure sustu; dık dık yuzume erede hani ovle b'r Turk sosvslızmmm lıderı". dıje sorr cıga'ra jaktım, ona da uzattım. almadı Sakın sakın karerdım , a yaşadığımız donem, vılların binkımi bır kaynaşma dotartışma donemı Hem de guzel bır dönem her şe>e kariıç uzülme gunun bırınde. belkı de en >akın bır geleceste, e hderınl de bulacsk, partısını de • ımuşamavı \eğledı Yuzune gozierme takılan ^apmacık b'r semeyle konu5tu Ve bir kapının üzerindeki uzunca yazıyı okuyoruz: «Dünya çocuklarıyla dostluk kulübü» Bu kulübün üyeleri, yabancı ülkelerin çocuklarıyla mektuplaşır, karsılıklı geziler düzenlermiş. Daha o yaşta başka ulkelere geziler düzenleyen bu küçük barış elçilerinin kulübüne üye olamadığım için sanki üzülüyorum. Bır Yaslı Kadın Kafahıstan'ın başkentı Ata'da kaldıgım o'elın psncere sinden bakıjordum Oldukça \a lı bir kadın ın vola dokulmus ku ru kış yapraklarını, saplı bır sıi punreyle süpurdu^unU gordum. Sordum Bu \aşta bır m«anıt çalısma nedenını oSrenmek ıste dim Gidıp konu$tuk Burusuk dııriakla^^la ve Ka zah Turkçesıyle kısa kısa iiı.a tı Sevınçliydı Onurluydu Emek liymış. Oldukça ıyi bır emekl aylığı varmıs Para vonunden hu bir sıkıntısı vokmuş Kendi baş vurmus tzın vermısler. Çalıs masa ollirmüş «Yasamak ıçın, avakta kalmal için çalısıyorum » dedi. Çalısmamak ayıpmıs. Herke calıgırken oturmak avıpmıs Hem çalıcmak, ınsanm saftlıg bakımmdan ds çok ^irarlıVTm» Kazahıstan'da kaldıgım bü yuk otelın onanm ışlerı vardı Erkek ısçılerle omuz omu*a çal şan tulum gıymış yapı işçısı ka dınlar gordum. Erkeklerle bırlıl te, onlar snbi çalısıyor'ardı. ır» Kuklı îiyatroju Bolumu Odadan çıfcıyoruz Korıdor boyunca yuruyoruz Bırçok odaltr bosalmış Bellı kı reç kalmıs». Dağılmıslar. Kapı'arın üzerındeki vazıları Vera'ya okutup Turkçeye çevırti yorum «Kukla tıyatrosu bölümü. Spor bolumü Uçak planör bölü mu Gıvım bolumu Muzık bolu mu Gemicılık bolumu Satranç bolumu » Satranç bolumunun kapısm zorluyorum. Kılıtlenrnış tçerısı bos Masalarda en az >ynanma luk az once dagılmış Bıraz once gehp çocukları çalısırken gore meoUgımız ıçın uzuluvor Du\ar lar yerler bıle lesımlerle dolu Tıka basa dolu bir resım sergı »ıınde gıbıyım Çocuk resımleri dunyanın neresmde olursa ol sun birbinne benzlyor oimalı Ülkemın çocuklarının yaptıkları resımlere benzivorlar. «önce elleri alıssın dıye resim çalışmalarmı çocuklarla bırlıkte yapıyoru» Sonra onları kendı başlarma bırakıvoruz Konuları ru bıl* kendilerı seçerler Hıç ka nsmayız onlara Bellı bır konu bile vfrmevız Onların yaratıcılı gını izlenz » Okullar arası resim yarısmala rı yapılırmı» Sovyetler Bırlijın de Bu okul, birkaç kez bırıncı lık almıs. Burası AlmaAta'nın «kent e vı» adı verilen pıonerler okull» rından birı Blr d» «mahalle e meler lçmdeKi heykelcıklenn ser gılendıgı korıdordan geçıyoruz Bu kez o çok beğendıgım kuçuk hejkelm fotoğrafım çekmeve kararlıyım. Olaganüstu. ku sursuz bır heykelcık. Bızım î s tanbulumuzun sokaklarını sözde susleyen ellıncı yıl heykellerını dusünüyorum birden !çım cız edıvor Egılıp vakından bakıyorum hevkele Yanında bir kagıt ünerınde kuçük bır açıklama Hevkelin adı Spartakus. Hanı eskı Roma'da kolelerı avaklandıran ünlu gladyatörun adı bu Heykeli vapan çocugun adı Gena Garsm Yasr 12 Çamurdan eşsız bir Spartakus. Bu kusursuz ınsan heykelini vufuran, ona bıçim veren minicik u« ta elleri duşunüvorum Ve aklımda birden Pazıl Husnü Dağlar cadan bır dize«Çocuklar korkunç Allahım » Ve bırden kalabalık, aydınlık (alışan Kadınlar Kar aralıksız yagıyor, ama yolları dolduran hiç bır tasıt, zıncır takmıyordu. Moskovn'da. Lenmgrad'da, AlmaAta'da hep bunu gördıim Bu büyük kentlerın ana caddelerınde aralıksız çalışan yüzlerce, binlerce, kar temiz 25 Milyon Olüdtn Sonrı özellıkle İkmcı Dünya Sava çından sonra kadınlar hiç bo kalmamıslar. Savaş çok seyi sil (De\amı 9. layfada TiFFANY