Katalog

DÖRT CUMHURİYIT 9 Marl 1976 A3DUUAK8A2, î ( T ! W i HİLMİ dELK^DFN TuLı/IİUNU •")! ME ÇAL15MA&A ~ ABDULCANBAZ VATAN DEDILER Taüp APAYDIN 94 Ninee' Hayvsnlan suladık nıne Çok su içtiler. Afenm Sellm efe, afenm Gel ya\rum Alaca karanlıkta yemeklennı vediler Hepsi de yorgundu, erkenden yattılar Ayşa kadm gene uyuyamadı Dondu döndu, >avrularını duşundu «Neredeler, ne yaparlar 0 Canları sag mı?» Bır haber alamamak olduruyordu onu, çok zor gelıyordu Mahmut savaşa gırdı mı gırdıyse Gerısını getıremıyordu. Iş oraya gelınce bır yerlerı karıncalanıyor, rahatsız oluyor, obur taraîa donuyordu Ağzını açıp uzun bır soluk bırakıyordu Ne bıtmez çılevdı bu' Yoksa hıç bıtmeyecek nujdı"' Bır daha gormeyecek mıydı yavrulBrmı"' Bu olur mu hey Allah7 dlye soylendı Çıkıp gelsırüer gayn Bıtsın bu ayrıhk Yetnersın Gavur da gıttı ışte Nereye gıttiğını bılrrujordu Gene gelecekmış dıyorlardı «Inşallah gelmezler Şeytan görsün yuzlerını Camımızı, sokaklarımızı, kırlarımızı kırlettıler Nereye bastılarsa ız bıraktüar Ugursuzluk, kudumsuzluk Ne de çoktular hey Allah Langur lungur konusu>orlar kabuklu durzüler Gıdışlerı olsun da gelışlen olmasın'» Ertesı gun yunu koluna doladı, kırmenını aldı ökıizlerı onune kattı Dere kıjılarında hem yun egırdı, hem okuzlen guttu Kendıkendıne konustu ttırku soyledı, ağladı Yunan bırlıgının konakladıgı yere gıtmek ıstemıyordu Adı batsındı oraların Içınde bır nefret vardj Yagmurlar yağıp, seller akıp oraları temızlemedıkçe ayak basmak ıstemıyordu Ama nedense okuzler hep o tarafa yekındıler Ikı uç kez onlenne çık tı Tacım deaeye dognı çevıraı Ama yun egırmeye dalınca bır de baktı kı ökıizler gene oraja yoneldıler «Allah Allah ne olujor bu hayvanlara'' Nıye oraya gıderler"» Sonunda bıraktı, nereye gıderlerse gıtsinler. Yayılsmlar ıstedıkleri gıbı Yunan çadırlarının onunde toprak çığnene çığnene beton gıbı olmuştu Hendekler çukurlar kazmışlardı Boş teneke kutular, kagıtlar, ıpler atmışlardı Koyun çocukları bazan bunlardan toplajıp getırırlerdı Buralarda gene de çok vardı lgrenerek bakındı hıç bırıne elını sürmedı «Allah belamzı versın, tuh'» Altın olsa almazdı şurada Ökuzlen azarladı Yemeyın ulen buranın otlarını Ayaklan değmıştir, yemeyın' Yumyun hadr Tacım dede tepesme yukan surdu Ne zamandır Tacım dedeye gelmemıştı ökuzlerın peşınden yun eğırerek usul usul usul tırmandı Ortalık ıyıce sıcaktı «Mamııgıl şımdı ne ederler bu sıcak'a"1 Havalar da pek kurak gıttı Allah kolaylık vere » Tekkenın kurşunlanan duvarlarına baktı Başını ikı yana salladı Yaa dedı. Çarpmadın onlan Tacım dede Ağızlarım juzlennı eğmedın kurban olduğum Yaptıklarına kılın büe kıpırdamadan baktm Habarın yok mu ulen, Yonanhlar geldı buraya Duvarına kurşun sıktılar Mamıtgılı bulsalardı kımbıhr ne edeceklerdı7 Hee Kurban olayım bcn sana Kendını degil emme onlan korudun Kaçıp gıttıler de canlarını kurtardılar Içerı gırdı, dız çokup bır fatıha okudu Mezann çevresı toz toprak ıçındeydı Duvarlan tavanı orumcek ağlan sarmıştı Huzunlenerek baktı Sonra usulca çıktı, koltuğundakı kırmenı çeurmeje başladı Okuzlerden birısı golgeve vatmıştı, oburü ağacın kokune surtunerek sırtını kaşıyordu Vardı boynunu okşadı "iaa, kaşagılanmak ıstersınız emme benım yapacagım ış 0 mı Marmdım olsaydı kaşırdı Gelsın de kendısı japsm, ne edejıffT Hav\an dedığıni anlamış gıbı kulaklarmı uzatmış yuzune baknordu Vardı gblgeve oturdu Sırtını ağacın kokune dayâdı. Krnneru çevırdı Dudakları kendılığınden kıpırdıyordu. Yavrusunu uçuran leylek gıbı . Kaldım buralarda tek başıtna, Kocamış leylek gıbı . 24 EVRENSEL SOYGUN E3 Gelenekstl olarak, şırlt«tler:n devlete en çok dayandıkları alan gıhenlık olmuştur Evfensel şır ketler her >eyden oncs, ban şırket planlamacılarının slırprızlerden arınmış bır dünya» dedikierı dengelı bır ortanı gereksmırler Dogal kı bu pek de alçakgonullu bır ıstem degıldır ve dunya yonetıcılen gerçeklerın o kadar elverışlı olmadıgını bıl mektedırler. Gene de, gelecegın onceden saptanması ve denetım altına alınması hayatı onem taşımaktadır Temel sıjasal ku rallar bellı bır sureklüık goster dıkçe tam ıstenıldıgı gıbı olmasa da olur, oj sa kuıallar hızlı bır degijım ıçındeyken evren sel şırketın varlık temeh olan turden verimlı bır planlâma yap mak olanaksızdır Bu yuzden jonetıcılerı zayıf dıktatorler jerıne ıyice yerleşmıj olan •devrımcı» hukumetlerle Iş yap maya hazırdır. (Gerçekten d«, bır şırket stratejısının bıze sovledığı gıbı sosyalızm «dunyanın sonu» olmak şoyle dursun, dunjanın genış bolgelennde «ıstıkrar. sağladıgı ıçın buyuk bır jardımcj.dır. Bır çok Amerıkan kokenlı şırketın plancıları, Dogu Avrupa'nın ve hatta Çın'm uysal ışgucunü gcralemektedırler ) Ancak solcu devrım hukümetlerırıın onlenmesmın ya da ıktıdarda ıken devrılmesının hâlâ olanaklı oldugu jerlerde, şırket jonetıcılen sosjalızme karşı çok daha az hoşgörulu bır tutum takınmaktadırlar Amenkalı ışadamlarının bazı askerl cuntaları estetık açıdan ne kadar çırkın bulurlarsa bulsunlar, salt ış bakımından baskıcı sag hukümetlerı sosyaiıst deneycilere yeg ledıklert açıktır. Devnra sürecı, dengeyı bozucu nıtehktedır, mül kıyet tehlıkeye gırer, satışlar düşer, tuketım alışkanlıklan değişir Arada sırada ozel karlarm dayandıgi degerler slstemınde bıle degışıklık olur Çoguniuic devrımle bırlıkte gelen teröram sureklı bır gıivenlık sorunu mey dana getırır Brezilya dakı hukumetın japtırdığı ışkenceler gi bı resmi terorızm ıse genellıkl» bır guvenlik sorunu oluşturmaz 5ırketler ıçın. baskı uvgulamala rı becerıksızce yürütülmedıkçe, ciuzenı korurlar (1972'de Fılıpın lor de ozguı iuklerın kaldırılması na şırketlenn gosterdığı tepkinın n 1 bır ornef ını Caltex m başkan vardımcısı Frank Zıngaro dı le getırmıştir •Sıkıyonetım, ıj ortamını onemli olçüde lyüestır mıştır .) Yazanlar R. Barnet, R. Müller Türkçesi Osman Deniztekin • EVRENSEL JıRKETLERı EN ÇOK KAYGILANDIRAN ÇEVRELER BUGUN 1Ç1N GENÇLıK KESıMr VE UNıVERStTELERDıR. AZ GELıŞMiS ULKELERDE UNiVERSıTELER SOZ KONUSU J*RKETlERıN YAJAMINI EN ÇOK GUÇLEJTıREN 1K1 1DEOIOJ1NıN MERKEZı OLMUJLARDIR. MılLıYETÇılıK VE SOSYALıZM. EKONOMÎK KONULAR ASKERİ GÜVENLİĞt GÖLGELEDİKÇE EVRENSEL ŞİR KETLER ULUSAL DEVLETTEN DAHA ÇOK KUDRET KAPACAKTIR.. • SOGUK SAVA5 DÖNEMıNiN 5OVYETLER B1RUG1NE BAKI5 AÇISI BıR YANA BIRAKIIMIJTIR. ARTIK KREMLıN KOMPLOCULARDAN DEGıL, KENDı SINIRLARINI GUVENE KAVUJTURMAYI. KENDi TÜKETiM EKONOMiSıNi GElıJTıRMEYı DÜJÜNE^ PRAGMATIK YÖNET1C1LERDEN OLUJMAKTADIR • Stalın'ın ajanı oldufu sanılıvordu) Asya, Afrıka \e Latm Amerıka'da yaşayan 2 mıl\ar ınsan, Che Guevera ve Lyndon Johnson bır tarafa, avaklanıp Amerıkanın zengınlıklerıne el ko>acak degillerdır. Bu insanlar aç, bırbırlertns düşmuş ve zayıf durumdadırlar; hele ABD Sovyet yumuşaması küçük ulkelerın devlerı birbırıne karışı oynamalarını guçleştırdıkçe bu durtım daha da pekleşmek tedır Çoğu Asva Afrıka ve Lâtm Amerıka hükumetleri, daha ıyi koşullarda ayak dıremelerina karşın hepsı de Amerikan asker) jardımı, kredılen ve ozel sermayesıne ısteklı askerî dıktatörlükler sağcı rejımler ya da teknokratik reformculann ellerindedırler. Walt Rostow'u o kadar rahatsız eden Sukamo, Nâsır, Nkrumah gıbi «ıstıkrarsız», «romantık» oevrımcı onderlerden çoğa gıtmış, yerlerine şirketler le ışbırlığıne daha yatkın adamlar gelmıştır. Daha masrafsız Ancak Dogu • Batı ticaretlnin en koyu taraftarlan bıle barış tacırlığıyle pasıfızm arasındakt ayırımın oldukça farkındadırlar. Amerıkan askeri gucunun dünya dengeslnl korumakta havatl önemini stirdurdUgüne lnanmakta, yalnıa bu gucun degışılc bıçimde daha ıncelıkle ve daha masrafsız uvgulanması g8" rektığınl savunmaktadırlar. Gençlik ve Universile Amenka, Franfea, Almanya1 *e ' Meksıka'da kendıhgmclen, başgos teren, bırbirlenyle üışkislz ama kayda deger benzerlıkte protesıo gosterılenyle 1968'de doruğuna ulasan dunya çapındaki oftrencl ayaklanması, dünya yonetlcıleri ıçın büyuk bır kaygı olmuştur. Evrensel fabrıka ve evrensel alış veriş merkezı'ntn başansında en önemll etkenler olan teknolo)! v« yonetımsel yetenekler eskıden be n üniversltelerden sağlanmakta olduğundan. ünıversıtemn sıyasal laşması onlann e\ rensel tasarıla rı ıçln önemlı bır tehlıke dogurmuştur. Bazı gelişmiş ulkelerde, özellık le Latın Amenka'nın bazı yerlerınde ünıversıteler, oradakı evrensel şrketlenn yaşamını en çok güçleştiren ıkı ıdeolojının merkezı olagelmişlerdır Mıllıyetçilık ve sosyalızm Unhersıtelprde nü kumetten bağımsızlık ve hukümo te karşıtlık bellı bır gelenek nalındedır ve ner türlü «^ankea empprvalızmmnp karşı açık düşmanlık belırtılerı olağandır Orne ğin Meksıka'dakı yabancı şırketlpr hemen hemen ulkedekı, tete orgütlu sıvasal muhalefetı temsıl eden unıversıte kanşıklıklarının daha genış bır devrımcı harekete >ol açacajından korkmaktadırlar Yabancı şırketler siyasallaşmıs unıversıtelere \e sıvasal goruşlerı tatsız bulunan profe«orlere karşı açıktan açığa karşı »al dırıda bulunmaktadırlar. Eırensel sirketlpr gençlık olaylaruu vsrbklaruu 5urdurme «çısından tehlikeü gonıyorlar.. EVRENSELIESJN Ş1RKETLER1N DUNYA GORUŞLERı DEG1ŞMEKTED1R. YEÎK1L1 KıJıLER SOICU DEVRıM HÜKUMETlERıNE KARŞI OLMAKLA B1RI1KTE DUNYANIN GENıŞ BÖlGEURıKDE «ıSTıKRAR YARATAN SOSYALıST YONET1MLER1, ZAYIF DıKTAÎORlERE YEG ÎUTMAKTADIRLAR. Tıkmı bıyık sıkal Am8 artık devletın buyuk ol çude guvenlik de sağlayamadığı da doğrudur Değınmış oldugumuz gıbı, nukleer çağda savunulabılır bır sınır kalmamıştır Ustelik ıç guvenlik, şıddet olay larınm denetımı ıçın yapılan araştırmalar \e gıttıkçe sıkılaşan yargılama sıstemıne harcanan buvuk paralara karşın ulusal devletın kendı sımrları ıçerısınde bıle fazla bır guvenlik sağ layamadığı gorulmeıctedır Guç süzlerin varlıklarını duyurabılmelen olanağını veren «ayakta kımı politıkası» her yerde belırmektedır L'çak kaçırmalar, burolara bomba kojmalar ve sokak soygunlan Amerıka da o kadar olaganlaşmıştır kı, bazı şırketlerın buyuk kentlerden taşm ma kararı almasında bır etken olmuştur. Carl Gerstacker, Dow şırketının Mıchıgan ın kuçuk bır kasabası olan Mıdland'da bulun masının eskıden vonetıcı çek mekte bır engelken şımdı olum lu bır etken oldueunu kaydct mektedır (Sırketler denızaşırı ulkelerdekı baş guvenlik sonın lan olan adam kaçırma ve tero rızm konusunda fazla bır yar dım bcklememek*edırler devİPt ten> Sears'ten John Gallagher e gore terorızm Latın Amerıka da Tegmen Galıp buraja gel' Selam çaktı Buyur komutanım' Yanına dort arkadaş al Acele Polath'ya gıdeceksmız Tren lstasyonunda kolordu le\azımını bulun Şu zarfı komutana venn. Başustune bınbaşım Alayın cepanesı gelecek Orada mekkâre .Mğmları \ar. Yukler getırırsınız Su aıkada bır KO\ var Bız sızı orada karşılarız Taburlarm cepanesını orada boluştururuz Pekl Yarın ö|le sonu burada olun Onemli ış ha, dıkkat edın Başustune Su da gorev kağıdınz, sorar olursa gosterırsımz Haaın bakın1 hemen yuruyun Erler sılâhlannı alsınlar Teşmen Galıp selam \erıp donus japtı Boluğe dofru koştu. Canlannerrnıştı Mahmud'u Haceü'51 Çankırılı Murtaza'jı, bır de Yozgatlı Çemşıt'ı aldı Çayırda baglı atlan hazırlayıp eğerlen vurdular Vakıt ıkındı sonuyau Polath'ja doğru yols çıktılir Kırlar hep askerle doıuydu Derelere sıra sıra çadırlar kurul muştu Tppelere toplar makınelı tufekler yerleşürılmıştı Gerıde atlar katırlar dınlenıvordu TopraK \ollar gelıp gsçen araçlarla ıyıce tozlanmıştı Vay bobam \ a>, dedı Hacelı Hazırhk dehset teğmenım Oyle Bu sefer ne olacaksa olacak anık Gerı çekılmek jok emır kesm Mahmut sorda Bozabılecek mıvız tegmeiım' Bozacagız h'Ç kuşkua olmasın Gerçı butun guçlenyle yuklenecokler Ankarayı almak ıçm ne gerekırse yapacaklar ama \ermı\ecegız I u hazırlandık Baksana alaya kagmlarla cepaoe 9 gelıjor, ne demek bu Daha once oldu mu boyle birşev'' (DEV\MI\\R) oldugu gıbı Bırlesık Devletler'd* de o kadar sıradan olmuştur kı, artık kımse şırket malına yapı lan saldınları merkeze bıldırmek zahmetıne gırmemektedır Geçenlerde Amerıkalar Konseyı uye sırketlenn yonetıcılennın hayatlarını sıgorta ettırmevı du şunmuşse de, bunun adam ka çırmayı teşvık edecefine karar \ermıstır Busmess Week tehlıke bolgelenndekı vonetıcılere şu ogutlen vermektedır « Bazılannın \aDtici gıbı kılık de^ıştır mejı bıle deneyebılırsınız Ornegm yalancı saka! \e bıyık tak maktadır çoçu kımse Hıç ol mazsa ışınıze, ıa da tenıs kulu bunuze gıdıp geldıgınız saatlen ve jolları değıştırın • Ekonomik dı; politika Nedır o zaman ABD nm E\ rensel Alışvenş Merkezınde 057 naması beklenen guvenlik rolü Dunya yonetıcjlenmn Amerıkan devletmden ıstedıkleri aske>ı bovunu az gosterıp çok daha atak bır dış ekonomı oohtıkası ızlemesıdır «^me'ıka'nın sıya sal bır dış pol'tıka \enne ekonomik bır dış Dolıtıka gehştır mesımn 7amanıdır» demektediı General Electrıc'ın eskı başkam Fred Borch Nıxon'ın dış polıtıkasınm ana hatları e\ rensel şırketlenn kendı sıjasal stratejısıne tıpa tıp u>makta\dı Sovjet ler Bırhçı'nm ve Cm ın Evrensel Alışvenş Meıkezı Tasansım boz mamalanm saglama baglamanın en ıyı yolu ıse onlan da kat maktır Bazı şırket yönetıcıleri SSCB yı ve Çin'ı bıleşik bır evrensel sısteme baglayacak bır «kapıtalızm kuşağı» kurmaktan söz «mektedırler Arta kalan devrımcı bır coşku varsa, onu da Sovyetler'ın \abancı teknolojı \e jedek parçalara gıttıkçe artan bağımhlıgının yatıştıracagı na guvenmektedırler General Eleftnc'ın uzun donemlı ^'ra'e jıslerınden bırl «GE yı Çın \e Sovvetler Birhgı'ne sokmak dunya barısı ıçın vaoabıleceğımız en buvuk şevdır» demıstır bıze Uluslararasmdakı rekabet. fuzeler U2 ler \e hısse savaşlan venne ekonomiK sılahlarla vurutulecektır Soeün kısası, şırket vonetıcılennın ıstediğı bır zamanlar Henry VVallace ve Nıkıta Kruşçef tarafından dnerılen banş ıçınde bırlıkte \aşama donemını başlatmaktır daha büvük bır parçasını den«timıne alan jırketler sıvasal üs tünluk elde edrceklerdır Ekonomik konular askeri pa' enliSı golgeledıkce evrensel şırket ulu sal devletten daha çok kııdret kapacaktır Alınacak den Evrensel şırket yonetıcılennın gozünde Vıetnam dan alınacak asıl ders ekonomik zavıflık ya ratan bır askeri pohtlkanın yenıleştınlmesı gerektığıdır BJ nedenle odemeler dengesı buna hmına kısmen çozum getırmeı? uzere denızaşırı Amerıkac bırlık 'erını azaltmak janlısı şırket vonetıcılerının sayısı artmaktadır Ulusal guvenlik yonetıcılığınde kışısel tecrube sahıbı bazı vaşlı şırket vonetıcılerı Truman Huku metı nın NATO askerı politıkası na duygusal ve sarsılmaz bır bağlıhk beslemekteyseler de, Av rupa'da tam kapsamlı bır ordu bulundurmanm dolar deŞennı soranlar çoğalmaktadır Nıxon Hukumetı'nın, soğuk savaşm bır çok temel kuralını terketmesını de desteklemışlerdır çunku aralarından bırçoğu Ameııka'mn bu kuralları kaldıramayacagını Pe yaz Saray'dan haylı once anlamış bulunmaktadır. Harıta\a hıç benzeme>en Ni\onun dunya harıtası. dunya dengesırun kurulması korusunda şırketlenn son zamanlarda duşunduklerıvle oldukça uyumludur J Edgar Hoo\erm Sovjetler Bırhğı ne bakış açısı bıra kılmıştır Kremlın uluslararası komploculardan degıl, kendı sınırlannı guvene kavuşturmavı, kendı tuketım ekonomısını gelıştırmeyi ve kendı halkını denetım ekonomısını gelıştırmeyl ve kendı halkını denetım altında tutmajı başka ulkelerde devrım yapmaktan çok daha fazla düşünen pragmatık vonetıellerden oluşmaktadır Azgellşmiş ülkelere karşı nasıl davran'lacağı konusunda da yenı ve daha hoş go rulu bır gorıiş belırmıştır Gerıl la onderlen Kennedv Johnson donemmm basıt kalıplan ıçınde ıplen Moskova'dan çekılen kuk lalar olarak gorulmemektedır ar tık (Hatırlanacağı uzere. Truman Hükumetı nde de Mao'nun, YARIN: AZ GElıJMiJUR üttunluk sorunu Işadamlan kendılerıne «barış tacnıu deıken tam bır ıçrenlıkle kouusmaktadırlar Uluslarm ara sındakı oyunun, kımsemn kazanamayacatı ve tum havallerı teh lıkeye sokan bır askerı duellor dan donuştu ülmesı onlann çı karınadır Askerı gucün basta geldıfı bır dunya, gorulebıldığı kadar gelecekte de bu gucu teke lınde tutacak olan ulusal hukıı metlerın ustunlugu altında kal« caktır Ovsa ekonomik guç uste çıkarsa dunya uretım sıstemınm para pıjasalarının vp ha berleşme kaynaklarının gıttıkçe Erzurum Sağırlar Okulu ve Yetiştirme Yurdu Müdürlüğünden: C1n«1 Mlktan Muhammen Bedell Muvakkat Tpm 4««X5Lr. thsle nfın vr ^«»t1 18 Mârt 181« Perçemf>« zitnl) Saat 15 «O'de Ekmek 18ü00Kg. 67 977.00 Lr. Okulumuz parasız \ atılı »grencilertntn 1976 mali yılı ekmek ıhtıyacı 2490 sayüı kanunun 31 maddesıne gore satınalınacaktır Şartname nergun mesa) saatlerınde oKulda gnrülebtlır. tsteklılerin kanunl belgeleri 1le blrlıkte postada gecıktlrmeden muracaatlan llân olunur. (Basın 11821 1792) GARTH DiŞi BOND