Katalog

Perakende fiyatlar 4 yılm en yüksek düzeyine ulaştı Toptan Eşya 5.4 5.6 6,1 4,5 1973 1974 1975 1976 G Ekonomi Ekonomi * . . Ekonomi Ekonomi «.• Ekonomi Ekonomi «•• Ekonomi Firma' Ekonomi 1976 YIU BAJINDA M*l Türu Ekon'omi. Ekonomi ••• YIUH İIK İKİ &YIMO& FİYAT ARTI$IAR1: YÜZDE (Aralık Ayına Göre Jubat Ayı Endtksleri) Ankara Geçinme latanbul GeçlniM 2,1 () 0,3 5,1 4.» 1,5 0,7 5,4 5* Ticaret Bakanlığı Konjönktür Dairesi taraîmdan derlenen fiyat endeksierine göre 1976 yılının illc iki ayındaki perakende üyat amşlan, son dört yılın en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Demirel başkaruığındaki MC Hükümetinin tam sorumlulugu »ltında geçen 1976 yılının ocak ve şubat aylarında en çok hayvan fiyatları artmıştır. Ocak ve şubat ayındaki hayvan liyatları artışı yüzde 25 çevresind» olmuştur. MC Hükütnetinin Ticaret Bakaru Halil Başol, ilk kez MC Hükümeti ile başlayan, fiyat endeksierine dayanarak basın toplantısı yapma veya basm bildirileri yayınlama uygulamasını terketmiştir. Jîer ayın ortasında geçen aya ait fiyat endeksleri derlendikten sonra MC Hükümetinin Ticaret Bakanı Başol, bir basm toplantısı yaparak fiyat aruşlarırun kontrol altına alındığını televizyon kanahyla kamuoyuna açıklamaktan vazgeçmiştir. Turkiye'de fıyat endekslerinin bir bakan tarafından mçıklanması uygulamasına son verümesine, 1976 yüının başından itibaren liyatlann çok hızh bir toiçimde artraaya başlaması yol açmıştır. Demirel başkanlıgındaki MC Hükümetinin sorumluluğu altındakı ocak ve şubat ayında, Ankara perakende fiyatlan yüzde 5,1 oramnda artmıştır. Bu artış oraru, 1973 yılından beri ortaya çıkan en yüksek artış olmaktadır. 1975 yılmda henüz MC Hükümetinin kurulmadığı ocak ve şubat ayında aynı kente ait perakende liyatları yüzde 4,6 oranında bır artış göstermiştir. 1974 yılınm ilk iki ayında eksi binde üç olan Ankara perakende îiyat artışlan, 12 Mart'ın son ocak ve şubat ayı olan 1973 yılında da yüzde 2.1 oranmı bulmustur MC Hükümetinin perakende liyatları artışında eide etmiş olduğu bu öncülük, Istanbul ilinde de kendısinı göstermiştir. Bu yılın ilk iki ayında Istanbul perakende Îiyat artışlan yüzde 5,9 olmuştur. Bu oran. 1975 yılında yüzde 5,4; 1974 yümda binde 1 ve 1913 yüında da yüzde 1,5'dir. Müüyetçı Cephe Hükümetinin tam sorumlu olduğu bu yılın iki ayındaki fiyat dengesizliğl yalnızca perakende liyatlannda ortaya çıkmamaktadiT. Tabloda da görüldügü gibi 1973, 1974 ve 1975 yıllarında perakende tiyatlaruı artışı daima toptan fiyatların artışmvn gerisinde kalmıştır. Bu yıl ise perakende fiyatiann toptan fiyatlardan da hızla arttığı görülmektedir. Bu durum, MC iktidannın kamuoyunu istatistik oyunlarıyla yanütabilmek için gizli fiyat iamlanna öncelik vermesinden ileri gelmektedir. Toptan eşya fiyatlan endeksinin yakalayamadıgı birçok fiyat artışı, önünde sonunda, perakende fiyatlarda görüldügü içın, perakende fiyatiann artıs oraru toptan fiyatlan geride bırakmaktadır. Diğer taraftan ocak ayında en yüksek fiyat artışlannın görüldügü dayaruklt tüketim mallan, hem toptan hem de perakende fiyat endekslerinin dışmda kalmaktadır. Halbuki, MC Hükümetinin buzdolabı, çamaşır makinası gibt mallan fiilen Fiyat Kontrol Komitesi'nin kontrolundan çıkarmasıyla birlikte bu mallann fiyatlannda önemli artıslar olmuştur. Bu artışlar, MC Hükümetinin kırmış olduğu rekor içinde görülmemektedir. öte yandan Demirel'in tam sorumlu olduğu 1176 yıh ocak ve şubat aymda en çok hayvan fiyatlan artmıştır. Toptan fiyatlarla iki ayda hayvan fiyatlannın artış oranı yüzde 24'ü bulmustur. Perakende fiyatlarda Ankara'da hayvanlar yüzde 28 ve Istanbul'da da yüzde 20 oranında pahalanrmştır. CEPHE HÜKÜMETiNiH T&M SORUMLULUĞU ALTIHO& GEÇtM 1976 Y1UHIH OttK VE 5UBAT &YLAR1K0A MEYDiMA GEIEM fiUT ürününe yaklaşık yüzde 15 oranında zam geldi • 1 9 7 6 YILININ İLK İKİ AYINOA DAYAHtKLl TÜKETiM MALLARI İLE OIOMOTiV SANAYİİ ÜRÜNLERiHOEKi FiYAI ARÎIJLARINA. BİR SURE ONCt YAPILAN YÜZDE 3,3'UJK 0EVALÜASYONUN DA OTOMAIiK YANS1MASI BEKLEHiYOR. OLARAK 40 sanayi flYAT KONTROL KOMiTESl ZAHIAR1 EsU Piyat TL. e Teni Fiyat Yüıde Artı? ( /o) TT.. 89.600 10.6 88.200 10.7 113.500 , 11.8 8R.250 10.3 119.000 14.4 Tsrih 9 Ocak 1976 Türk Traktor 480 Mod. 480 Standart 640 Mod, Uzel Makina (TTaktör) PROFÎLO a 81.000 79.650 101.500 MF 135 9 Ocak 197t » 80.000 104.000 2.885 3.300 3.600 3.910 3.960 4.140 4.340 4.495 4.600 4.735 3.225 3.650 3.950 4.300 4.350 4.500 4.750 4.900 6.050 5.200 5.350 6.125 3.535 4.300 4.950 4.060 4.41*0 5.385 3JB66 4.710 244.900 116.000 63.750 67.ÎO0 80.450 4.555 4.681 •.807 4.965 89.000 125.250 280.400 115 Hüseyin MERTOĞLU Kamu Kuruluşlannca derlenen resmi istatistiklere yansımayan sanayi ürünleri fiyatlannda, 1976 yılının ocak ve şubat aylarında ortalama yüzde 15 oranında artış olmuştur. Fiyatlannda artış olan sanayi ürünü sayısı 4O'ı bulmustur. Fiyat Kontrol Komitesini düzenleyen kararnamede arahk ayında yapılan son düzenlemenin ortaya çıkardıgı bu gelişme, firmalara otomatik olarak zam yapabılme imkamnı tanımıştır. özellikle elektrikli ev aletlerinde ve otomotiv sanayisinin tümünde karamamenin hemen ertesinde yapılan zamlar ocak ve şubat aylarında pıyasalara yansv mıştır. tzmir Ticaret Gazetesi yayınlarına göre zam gören 40 ürün içinde, en yüksek zammın yüz YÜKSEK ORAN •i> 2 5 HAYVAN FiYATLARINDA 6ÖRÜL0Ü İLE Yerel seçimlerden bu yana fiyat artışlan, önceki dönemin , artışlannı geride bıraktı # SOH BE$ AYDAKi Î O P U H frt&TURIH &RTiy KAR5ISIND& DEMiREL, •PAHAUL16İ İMEDiK» SL06&HIARIMI BIRÂKMAK 1 0 RUNDfc KAIDI. SOH Müliyetçı Cephe Hükümeti Başkanı Demirel v* ilgüi bakanlan, son aylarda üyat endekslerinden söz etmez olmuşlardır. Çünkü 1975 ekim seçimlerinden şubat ayı sonuna kadar geçen dönemde toptan eşya îiyatları endeksindeki artış, önceki yüın artış orarunı önemli ölçüde geride bırakmıştır. 1914 ekimi ile 1975 şubatı arasında yüzde 7,8 oranında artan liyatlar, Cephe Hükümeti'nin tam sorumlu oldtığu 1975 ekimi ile 1976 şubatı arasında yüzde 10.8 oranında artmışur. Böylece karşüaştırılan aylarda, Demirel dönemindeki Jiyat artışlan, önceki dönemin artışlannı yüzde elhye yakm oranda aşmıştır. Demirel başkanlığındaki MC Hükümeü'nin ekonominin ürettiği mal ve hizmetlerin büyük kısmıru kapsamayan mevcut endekslere göre ortaya çıkan hızlı îiyat artışlarını görrnezlikten gelmesı, MC Hükümeti'nin sorununa hiç bir çözüm getirmemektedir. Çünkü endekslerde görülenin çok üstundekt tiyttt artışlarını tüketicüer her gün yaşamaktadır. MT loo 650 Buzdolabı 850 Buzdolabı 900 Buzdolabı X 1020 Buzdolabı 1070 Buzdolabı 1120 Buzdolabı 1200 Buzdolabı 1300 Buzdolabı * 1420 Buzdolabı 1550 Buzdolabı 1180 çift kapılı 1450 çiît kapıU Merdaneli Çamaşır Mah. Santrfüjlü Çamasır Mak. Tanburtu Çamaşır M»k. ARÇELÎK 315 Buzdolabı 4 350 Buzdolabı 365 çift kapılı 390 Buzdolabı Ç70 Çamaşır Makinesi Ç10 Çamaşır Makinesi r>210 Kamyon OTOSAN Transit Minıbüs 500 Picküp 4 kapılı AnadolrSV 1600 Anadol 11 Ayak Buı ESTAŞ dolabı 122 Ayak Bua dolabı 14 Ayak Bus dolabı 152 Ayak Bu» dolabı Zirai Donatırtı Ford3000 Traktör Mc Cormick TOE Traktör 1800 Kamyon » 27 Ocak 1976 * » » » > » s > » 10.6 10.0 9.8 9.7 8.7 9.5 9.0 9.8 9.8 6.5 6.025 S.475 3.450 4.080 11.8 2.5 5.2 • 4.385 3.625 3.945 4.870 4.275 3.650 4.463 201.750 100.700 58.000 61.000 75.000 4.220 4.335 4.450 12.9 12.0 11.5 10.6 9.7 5.9 23 Ocak 1976 » » » „ 55 21.4 15.2 9.9 20 Ocak 197« » » » » • 22 Oeak 1976 % % 10 13 19 19 8.0 8.0 » 4.595 80.000 109.400 247.000 6 Şubat 1976 2 Şubat 1976 » 113 14.3 13.5 de "21.4 oranındaö fiyat yükseımest Ue Otosan tarafından yapılan D210 kamyonunda olduju gorülmektedir. YORUM AVRUPA'DA DOMİNO Italya'da Papa derill. Papa kırgın. Açık »*v»ş açtı. ttalyan Komünist P«rlisi'nc. Bu, Papa'nm açttğı ilk açık savaş değil. Ikip.ci Büyük Sava^'ia Sovyetlcr Birliği'nc de açık sava^ »çmntı. bykusü, bilinir. Zamanın S o v y t t Lideri Slalin'e haber vermişler. Stalin de sormuş: «Papa'mn kaç aıkeri var?» Askersiı Papa, şimdi de, B«rlinguer'e savaş açıyor. Bu k e ı kullandığı jilah >u: «Bir Hıriıtlyan, Markiiit olsmaı». Savaşm gerekçtsi d« Halyan Komünist Pattisi'nin devamlı ilerlemesi. İtaly^'nın biıtJn büyük kentlerindekı yerel seçimleri kazandılar. Sıra, Rnma'da. P a p a , Roma'da oturuyor. Oturduğu kentin yöneliminin komünistltrin clino geçme olasılığına Uhammül edemiyor. Roma'da s«çim, bu yılın haıiranında. Papa için Roma'nın dü>ü*ü yakın. Roma'dan once İtaly.ın paratı lir«t düitü. U r t t i n düşüşü il» birlikte Halyan Basbal anı Moro, Italyan Komünist Partivi Lidtri Be'lingutr ile görü>mck ihtiyacını duybu. İlk kez oluyor. Moronun partisinde yer yerinden oynuyor. Bu arada Fransız para»ı frank rta oynuyor. U r e t l e birlikte frank da düştü. Fransa'oa yerel seçimlerde sol cephe oyların yüzde elüsini a ş n . İlk kez aluyor. Frar.kın düşuşüyle birlikte sol cephe için iktidann ilk güvenilir haberleri de geliyor. Liret ve frankla birlikte Ingiliz parası pound sterling de düşüyor. Poundla berabcr Birle^ik Krallık'ta tahtarevalli uzlnanı Wilson da Ba^bakanlıktan iniyor. VVilton'un duşüşünü sağlttmada pound slerlingin, iki dolartık psikoloiik sının n altına duşmesinin yanında, maden inçiliğinden Ingirız Işcj Partisi'nin i c l kanat liderliğinc doğru yol alan parlamenter Eric Heffer'in kalkısı var. Para düşünce mevcut hükümetler de duşmeye bavlıyor. Ancak paranın soyut bir kavram veya fetiş olduğu kanısına kapılmamak gerekiyor. Para, ekonomi demek. Paranm gütü, ekonominin gücüyle çok yakmdan ilgili. Bu yüzden liret, frank v e pcund sterling duşerkcr, asıl sarsılan daha doğru bir deyisle, asıl sarsılmış olan ekonomi. İtalyan, Fransız v e İngilir ekonomileri sarsıldığı için, has'alıklı bir yapıya sahip olduğu için, paralar da »arjılıyor. Paralarla birlikte mevcut rejimler de sarttlıyor. Sarsılan ekonomiterle sar^ılan rei'ımler arasındaki ilişki çok güçlü. Ornekleri çok. 1789 Büyük F r a n s u Devrimi'nrien iiç yıi önce Fransa ile İngiltere Eden Antla$masım imuılıyor. İki üike arasında ticar«ti geliştirmek için Fransa, daha güçlü olan İngiltere ekonomisine acılıyor. Fransa ekonomisi bu açtimaya âayanamıyor. Iflaslar kütlesel bir nitelik kaıantyor. Ve sonra 1789. Bundan sonra da 1848. Kırksekiz Devrirm için en iyi kaynak Marx'ın yazıları. Batılı bilim adamları da 1t4S Devrimi'ni Marx' ın çözumlemesinin ışıği attında anlamaya çalısıyor. Yazılanlar iki noktada topUtnıyor: Biri, yine İngiltere'den qelen ticaret bunalımı. taincisi ise hava ko;ullannın kötü gitmesi üzerine Fransız patates üret'ımindeki önemli gerileme. Bunların yarattığı ekonomik sarsıntı, 1848 Devrimi'ni anlamada başlangıç noktası. Fransa'dan yüz yıl sonra 1?4$ sı'mda Turkiye'de, sabit flvatlarla, tarımsal üretim 16 milyar $24 milyon lira. Bir yıl sonra 19İ9 yılında, 14 rnilyar 325 müyon v e 1950 yılında da 15 milyar 868 milyon lira. (Devlet istatistik Enstitüsu, Türkiye Milli Geliri ve Harcamaları, sayfa 36) Demekki 1949 ve 1950 yıllarmda, o lamanın en önemli ekonomi kesinrti olan tarımda, üretim önemli ölçüde gerüemiş, 1950 seçimlerinde d e iktidardaki hükümet geriliyor. Diğer yandan 1958 yılının ekonomik sorunları v e devalüasyon hep biliniyor. Aynı kaynaktaki bilgilere göre 1?S9 ve 1960 yıllarında hem tarımsal üretimin ve hem de imalat sanayii üretiminin fiilen hiç artmadıgı ortaya çıkıyor. 1960 yılında bir kez daha hükümet değişiyor. 1969 ve 197C yıllarına gelince durum çok daha açık. Uçüneü B e ş Yıllık Planın giriş bölümünde, bu yıllarda, ekonomideki atıl kapasitenin yüksek boyuttara ulastığı, imalat kesimi üretiminin artış hırının çok düştiiğti, g'afiklerle ve rakamlarla birlikte açıklanıyor. Çok kısa bir laman sonra da 12 Mart oluyor. Kuramı bir kenara itip amprisizmi bayrak yapanlar için bu tarihset istatistik serisi, aşırı heyecan kaynağı olabilir. Olmamalı. Aşırı heyecan, sağlıklı değil. Çarnma ve çarpnmaya yol açar. Tarihsel dikiüşümler, yalnızca devrtsel dalgalanmalarla açıklanamaz. Yapısal ve sınıfsal gelişmelerden soyutlanamaı. Devresel hareketleri yaoıs.il gelişmeterden soyutlayarak bilim yi>pılmaı. Yapılamayacağını gbstermek için de tarihe dönmeye gerek yuk. Bugüne, bugünün Avrupası'na v* Amerika ile i1i$kilerine bakmak yeter.Bakılınca ortaya çtkacak olan ş u : Liret, frank ve pound sterlinain düşmesine Amerika Birleşik Oevletleri'nin tutumu yot açtı. Kissinger'in, Çağlayangil'in «meslektaşlanndan» Amerikan Dısi^lerl Bakanmın, Avrupa'da komünistlerin hükiime Yalçın KÜÇÜK OYAK, lâstik sanayii ile ilgili girişimleri konusunda Aralık ayında tiyat Kontrol Komitesmı dilz«nleyen kararnamede yapılan degişikliğe göre. ithâl fiyatlannd» ve Türk parasmın degerinde meydana gelen degişmelerden dogan artıslar. fcomite karanna baglı olmaksmn. haber verme veter sartıyla fiyatlara yansıtılabilmektedir Ocak ve şubat »ylannda görüien bvı ramlar. 1975 içinde TL'mn çe?itli tarihlerde devalOe edilmiş oldugu gerçeginc dayandınlmaktadır. ö t e yandan EBCtiSitniz içinde Ttirk parasmır\ de*erinde gorülen 3.3 orsmnda kaybm da, öniimüzdeM aytarda. ptc matik olarak tiyatlara yansıması kaçınümaz o! maktadır. Karamamentn vaymlanmasmdan sonra açıkl ma yapan MC hükümetinin Maliye Bakanı Ergı nekon. kararname tle eetirilen bu yenı düzenlem nin, söylenenlerin aksine. lthâl şirdiierinde ucı lamaya bu nedenle de sanayi ürün tiyatlannda d çüşe yol açacagını beltrtmişti. Oysaki o tariht^n v yana ortava çıkan eelisme tam aksine olmu? üd ay içrnde bu ürünlerin fiyatlannda ortv ma yüîde 1020 arasmda artış olmuştur. Çeşitlt marka traktorlerde yüîde 10 W f sında. Puzdolabmda yüzde 912 oranında. O çır makiislannria vÜTtle 37 oranında <> < "<• Mnayii Urünlerinde yüzde 1422 arasında a olduğu görülmektedu te gelmesir.i önlemeye yonelik butün tehditlerinc karşm, Qe Avri'pa p?rasının duşm^sine Amerika'nın tutumu yol açtı. Daha açık bir deyişle Amerikan ekonomisinin çelişkill durumu neden oldu. İtalya, Fransa v e Birleşik Kratlık, ekonnnıilerinin rlüze çıkmasını Amtrikan ekonemisinin b»klcnenden dalıa hıılı gelişmesl umuduna bağladılar. Amerikan ekonomisi hızlı gelişirse, bu ><lk«lerden yapacağı ithalat orlarak. İthalat artınca da sağlıksıt üç. ekonomi düze çıkacak. Bunun için bnşta Birleşik Krallık Maliye Bakanı Healy otmak üzere üç ülkenln ilgilileri Washing*on da dil döktüler. Diz büktüler. Amerikan ekonomisinin daha hıılı büyümcsi İçin Ford'un daha büyük açığa sahip bütçe yapmaşını istediler. Amerika buna yanaşmarlı. Avrupa'da üç par» rtiiftü. Avrupa'nın üç ülkesinde sol önemli bir ilerleme gösterdi. Tahterevalli uımanı Wilson'un gidip yerine daha s a ğ Callaghan'm güçlü •day alması da bir ilerleme. Çünkü safların netleşmesi, bu netleşmenin g«rektiği zamanlarda, bir ilerleme anlamına geliyor. Avrupa'da komünistlerin bir hükümete bile girmesine karjı çıkan Amerika, neden gerekeni yapmadt? Dcmino «kuramınıt, Uzak Doğu'dan Batı Avrupa'ya taşıyan Amerika, neden üç ülkenin sermaye hükümetlerinin yardımına koşmadı? Cevap: Devresel sorunları da aşan yapısal sorunlara sahip olduğu için. Amerika'nın yapısal sorunları, kendisinin v e Avrupa'daki üç sermaye hükümetinin devresel sorunlarını çözmede güçlükler yaratıyor. Amerika'nın elini bağlıyor. Amerikan ekonnmisinin dür.e çıkr.ıast için gelecek on yıl içinde geçen on yılın üc kttı fazla yatırım vapmesı gerekiyor. En iyimser Amerikan iktisatçısı veya yöneticisi için bile çok zor bir yatırım. işsitliği yüzde beşaltı düzeyinde tutabilmek için gelecek beş yılda devamlı v e kesintisiz olarak yüzde altı oranında gelişmesl gerekli. Böylesi de «gcrülmemiş» bir gelişme olacak. i ş yalnızca bu yatırım v e gelişmenin gerektirdiği parayı bulmakta bitmiyor. Yapısal düzenlemeler yapmadan para harcamak yalnızca enflasyonu artıracak. Bu da biliniyor. Enflasyonun daha da artması ise uyuyan Amerikan işçilerini de uyandıracak. Şimdiden gbstergeler ortaya çıkmaya başladı. Serrnayenin emireri sendika liderlerinden işçi lideri senrtikacılara doğru geçişin ara yönettcileri görülmeye başlandı. Yapısal sorunlara tek bir örnek. Ford'un T modeli otomobilinin piyasaya sürülmesinden bu yana elli yıldan fazla bir zaman geçti. Her yıl otomobil modelleri «yenilendiı. Aslında venilenen hiç bir şey yek. Elli yıldır otomobil niteliksel hiç bir değişme göstermedi. Şimdi tüketicinin bıkkınlığı, petrol sorunu v e Avrupa ile Japon rekabeti karşısında ycni bir araca ihtiyaç var. Bunun modelini d e getiştirmek zor değil. Zor olan otomoliv sanayiinde yatırılmış olan sermayeden vazgeçmek. Çünkü yeni bir araç, yatırılmış milyarlık ekipmanı hurdaya çıkaraeak. Yapısal ve sımfsat olarak zor olan burada. Amerika, yapısal sorunlarıyla birleşen devresel sorunları nedeniyle, Avrupa'nın yardımına koşamıyor. Diğer yandan Avrupa'ya dogru çekilma eğilimi içinde. Avr.ıpa'da tutunmak isliyor. Çünkü Avrupa'da tutunamazsa Amerika Ktt'asında tutunm?sı zor. Bir ke? uzandı. Geriye çekildiği zaman eşki duruma dönülmüş olmayacak. Nehirler çekildiği zaman eski duruma denülmüyor. Kurumuş nehir yatakları kalıyor. Çok uzayıp da kuruyan damarlar gibi. Kuruyan damarlar, sağlıVsızlık kaynağı. Kuruyan damarları, yok sayamazsınız. Bu yüzden Amerika Avrupa'da bir ülkede bile komünistlerin hükümete gelmesine karşı. Çünkü domino kuramına inamyor. Dominoda bir taşın hareketi, bir cok taşı da harekete getirebiliyor. İşin ilginc yanı Avrupa sermayesi de domino kuramma inanıyor. Simdi Cağlayangil'in «mcslekiaşı> ICİşsinger'e güvensizlik ilân ediyor. Angola'dan doUyı. Avrupa'nın sermaye basını Kissinger'i sözüne güvenilmez bir kişi olarak nîteliyor. Anpola'da olanları önlemediği için. Angola, Afrika'da Sır t a ş . Avrupa'nın cevresinde iki iilke daha var. Giincel mi, güncel. Portekiz ve Türkiye. Kissinger'in Poriekiz Sosy»list Partisi'ne v e Lideri Soares'e hiç bir itirazı yok. Ama ya Kerenskiy olursa? Olup otmamak kişilerin «linde değil. Fakat Soares, Kissinger'i rahailatmak için, kendi soluna s a v a ş açtı. Iktidarı, kendi sağına kaptırdı. Şimdi çırpınıyor. Türkiye'de durum henlız bu düzeyde değil. İlk seçimde E c e v i f i n hükümet olma olasılığı hâlâ çok yüksek. Kissinge', Ecevit'e karşı ikircikli v e endiseli. Yainız daha büyük bir endişe var. Bir sonraki seçîmde sosyaüstlerin hükümeti etkileyebilecek bir düzeyculaşmaları olasılığı, W* seçimde Ecevifin hükümet olma olasılığından da ytiksek. Asıl sorun burada. İç v e dış sermayenin asıl dertlerinden birisi burada. açıklama yaptı OYAK Genel lastik yapunma tllşkin girişimleri tonusunda, bir açıklama yapmıştır. Açıklama aynen şöyledir: •Ordu Yardımlaşma Kurunau Türk Silâhlı Kuvvetlert mensuplarına kuruluş kanununda yazıh sosyal yardım ve hizmetleri saglamak amacı ile bundan 15 yıl önce kurulmuştur. Kururn, T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ • Kur gibi bir sosyal güvenlik kuruluşudur. OYAK, tüzel kişiUgt olan, özel hukuk feurallarına bağlı, mali ve idari bakımdan özerk bir kuruluştur. Kurumun kanuni yükümlülükleri vardır. Bunlax üyelerine yapmak zorunda olduğu emeklüik, maluliyet ve ve ölüm yardımlarıdır. OYAK bu amaçla kurulmuştur. Yapılacak yardımlarm şekli ve miktan kuruluş kanunu ile saptanmıştır. Kurura, ayrıca üyelerinin sosyal gereksinrnelerini karşılayacafe sosyal hizmetlerde de bulunmak zorundadır. Bu nedenle de, üyelerinin ayhklarmdan kesilen aidatlardan oluşan lonlarını işletrnek dururnundadır. Üyelerin, '^ zorunlu olarak ödedikleri aidat dışında bir kaynağa sahip olmayan Kunım, kanuni yüklemlerini yerine getirebilmek için yatınm girişimlerinde bulunmak 2orunlugundadır. Bu maksatla, Kunım, fonlannın bir kısmını, kuruluş amacına uygun olarak, ülke ekonomisine katkısı bulunan endüstnyel alanlara yatırmaktadır. Böylece Ordu Yardırnlaşma Kurumunun yatınm politikası, yurt ekonomisine katkıda bulunmak ve kalkınma planlarında öngörülen yatırım alanlarma ve bölgelere yatırım yapmak şeklinde saptanmıştır. 1974 yılı Klbrıs Banş Harekâtırun sonucunda ülkemize uygulanan ambatgo, Silâhlı Kuvvetlerimizin ihtiyaçlarının ytırt ıçinden karşılanması zorunlulugunu doğurmuştur. Bu nedenle Hava Kuvveüerimızin lastik ihtiyacının dışa bağlı olmadan sağlanması için girişimlerde bulunulmuştur. Böylece, Savunma Sanayii'ne katkıda bulunmak amacı ve şartı ile GOODYEAE'deki hi^semizin arttırılmasına karar verilmiştir. Uçak lastiği imalatı rantabl bir yatınm değüdir. Ancak OYAK'ın ısrarı karşısında GOODYEAR, OYAK'ın şartını ve teklifini kabul etmiştir. Böylece memleketirnizde ilk defa uçak lastiği imal edilece&i hususu projede yer almış ve resmi makamlara sunulmuştur. Kurum, GOODYEAR'deki hissesirü arttırırken bir taraftan, 1974 yılının koşullarını dtk'tate alarak Silahh Kuvvetlerimizin uçak lastiği ihtiyaçlarının da yurt içinden sağlanması amacıru gütmüş, diğer taraftan, otomotiv sektöründeki lastik ihtiyaçlannı karçılamayı amaçlarmştır. Kurum lastik sektöründeki Kamu sektörü tnartın ilk yarısı içinde 3.7 milyar liralık Merkez Bankast kredisi kullandı • SOH H M U İÇİNDE I 0 P U M BROî DÖ1 REZERVLIRİ 4 4 MilYOH D 0 1 M DOVİZ POIiSYONU I U U H ÛRTAY& ÇIKll. Merkez Bankasınm 12. Mart. 1976 ts naftalık durumuna gbre; Kamu kesimin kredi miktan hızla artışma devam ede rım ve Özel Sektör kredileri azalmışt Mart ayının ıkinci haftası ıçınde 2 m milyon lira artan kamu sektöru Kredil yılın aynı haltasından iki misll daha ta na karşılık, son hafta İçinde 429 milyoı lan bzel sektör kredileri ile I milyar lira azalan Tarım Sektörü kredilen de ki azalış miktarlannın iki misiı daha 1 göstermişlerdir. Bu şekilde artan Rat Ti, azalan Tanm ve özel Sektör kredi ştlanmıs olmaktadır EMtSYOK HACMi W 9 MiLYOH 0&RWDl öte yandan, kamu fcesımıne açıli paralel olarak artan resmi daireler Bankasmda tuttuklan mevduat Ue ( duat artışlan 1 milyar 3K4 milyon li tur. Mevduat rrmnîarn karsılıklannd rağmen, artan tthalât depozitolan vı ları sonucu, emisyon hacmi son haîtı milyon lira daralmtştır Buna rağm hacmi OcakMart döneminde mev; yüzde 9,5 oramnda daralması gerel çuk ay içinde vüztle 0.7 oranrnda : çen yıl bu dönemde emîsvon fıacn da daralmıştır. hllA BAHKM& ( (19741915) EKİMŞtBAT EKİMijLBAT (5 AyUk) 1%) (5 Ayhk) (%) Toptan E$ra Fiyatlan Genel Endeksi 1«8 a) Sanayi Mallan End. T.7 b) Gıda Mad. End. 1Î.4 Ankara Geçinme End. 193 Istanbul Ge«inme End. 11.4 IX 4.4 15.3 9.S VtA EUNDEKi DOVilLERDt O t BİR O R ı l MC Hükümeti'nin karşılaştığı bu durum, Türkiye ekonomisi için sürpriz olmamıştır. Çünkü MC Hükümeti, fiyatiann dü$me eğilimi gösterdigi bir zamanda kurulmuştur. Fakat izlediği geniş kredi politikası, Merkez Bankası kaynaklarma dayanma eğilimi, spekülatif ithalatı körükleme girişimleri ve özel kesimin fıyat artış taleplerini otomatik olarak kabul eden bir karamamerun kabul edilmesi nedenleriyle Demirel Hükümeti, bugunü bilerek hazırlamıştır. Demirel başkanlıgındaki hükümet liyatlann düşme eğilimi gösterdigi bir zamanda başka avantajlardan da yararlanarak kurulmuştur. MC Hükümeti'nden önce görev yapan Irmak Hükümeti, şeker. bugday, tekel maddeleri ve demir yolları taritele'rine de zam yapmıştır. Demirel, bu zamlann sagladığı fmansman ımkânlarından da yararlanmışür. Ancak buna karşm, son beş aydaki toptan fiyatların artışı, önceki dönemi geride bırakmıştır. Böylece Demirel, «pahalılvğı önledik> sloganlannı terketmek zorunda kalmıştır. Son aylarda ne kendisinin ne de ekonomiyle Ugili herhangi bir Dakanmın üyat endekslerinden söz etmemesi, bn zorunluluğu ortaya çıkarmıştır. Son beş ayuı önceki beş ayla karşılaştırmasında ortaya çıkan en çarpıeı fark sanayi mallarında görülmektedir. Toptan Eşya Fiyatlan endeksı sanayi mallan bölümünün Demirel Hükümeti'nin geniş zam yapılmasma ızin verdiği dayanıklı tüsetim araçlarını kapsamına almamasına karşm, Demirel Hükümeti'nin görevde bulunduğu 1975 ekim 1976 şubat ayında yüzde î,7 oramnda arttığı hesaplanmıştır. Aynı sanayi rnallan tiyat endeksi Demirel'den önceki 1974 ekim 1975 şubat döneminde yüzde 4.4 oranınua gerileniişür. Böylece, önceki dönemde mutlak olarak azalan sanayi mallan îiyatlanna karşılık Demirel döneminde sanayi rtiallan liyatları önemli ölçüde artmıştır. r s * x Doviz mımih vmm AZAUYOk »975 YILINDA SOVYETLERLE OLAN DIŞ TİCARET GERILEDi Cephe Hükümeti'nin gbrevde olduğu 19Î5 yılmda Türkiye • Sovyetler Birliği ticareti önemli ölçüde gerilemiştir. Gerileme hem itnalât ve hem de ihracatta ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda toplam ticaret hacmi de 1974 yılının gerisine düşmüştür. 1975 yümda ithalat ve taracat toplamından oluşan ticaret hacmi Türkiye' * ^ T n i n i n vüzde 2,4'nü latın yüzde 7,69'unu oluşturan Sovyetler Birliği'nden yapılan ithalâtın toplam ithalata oram 1975 yılmda yüzde 1,55'e inmiştir. 1975 yılı ihracatı ise 1974 yılındaki 77 milyon 461 bin dolarlık ihracattan 73 milyon 641 bin dqlara düşmüştür. Ancak 1975 yümda genel ihracat hacmi gerilediği için Sovyetîer Birltği'ne yapılan ihracatm toplam içindeki payı 1974 'iiımn vüzde 5,06'sından yüzde 5,26'ya TÜRKİYE Tıllar 196â 196» 1967 196K 196S 1370 J SOVYETIER BiRliGi TıURtti (Dolar ve Yüzde) İthalat İçinde Pay 2,89 16.506,870 3,6Ü 25.849,577 27.495,017 30.189,099 53.261,526 38.750,194 « < « 7 597 4,02 3,95 4,15 4,09 5,47 Toplam ihracat 18.85U.8B6 18.473,787 28.4 i :,Ü91 29.868,416 29.908,168 29.378,406 34.246,672 " •="! Tllft Toplam İçinde Pay Ticaret Hscml 3.77 5,44 6,02 5,58 4,99 Toplam İçinde Pay 3.41 3,67 4,63 4,77 4.73 4,44 5,32 6,61 5,18 ifiSv \ 5,0fi 4,7U 35.357,73b 44.323,364 55.907,108 80.057,515 63.229,694 68.128,1)00 98.234.2H9 161.7O7.1U3 "•• ««•> nni Döviz hesaplarırun son haîta lişime göre; hernekadar OcakŞui dış ticaret açığ) 21H milyon dolaı dan yüzde 54 dana az olurken, clt sürekli olarak azalmava devam er.ı ca, son haftalarda ortaya çıkan di de, Döviz pozısyonu rutan DanKala vizlerde de bir gerilemenin orta; Verilen son rakkamlara göre Oc rmda 527 milyon dolarlık ihracs miştir. Bu miktar ihracat Mr vıl cegimiz mallann büyük rıtr kısrr tadır. thracat volu ile elde edil rin büyük kısmı bu şekilde 2 a' olmaktadır. Buna karşılık ithalâı lar ile geçen yıhn ayru ayından fazladır. SAĞL1KLI DÖVİZ K&YN&ĞtMU YOK Görünen odur kt içinde bt aydan itibaren Uhalât eereksiru artacaktır. Bu ithalatı karşüam görtinür sagtıklı bir döviz kayns nedenlfcdir ki t aya vakın bir s ithal't transfert vapılmakta ve îstanbul toplantısında Erbakî