Katalog

ÜNlVERSİTEYE DERSANELERİ YENİ OÖNEMLER 5 NtSAN'da 3 beyler btruthtnkat 2KONAK ' tel I2262OI559I7I171I2M8872 İZMİR Cumhurıy 52. yıl, sıyı: 13554 Kurucusu: YUNUS NAÜİ 26 Mati 1976 Cuma TÜRK HAKLARl mehmet saka ITATI; W UHA Aakan aiitn tm : M/3, SiA» tstıntal Eyüboğlu: "Gensoru açılmasa bile Meclis iktidardan siyasal ahlâk beklediğini gösterdi,, Sekreteri ait koltukların kamuoyu indinde boşaldığım CHP Genel hukuken olmasa da, manen Demirel ve iki bakana Istanbul ve Ankara'da silâhlı komandolar eylemlerini surdurdu, ogrencı yaralandı, 7 öğrenci gözaltına (Cumhuriyet alındı Haber Mertcezt) Öğrenci olayları dün de yoğun Hükümetin yılda 250 milyon dolar karşılığında üsleri açmak için ABD ile anlaştığı öğrenildi Yümaz GÜMtŞBAŞ ANKABA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'dekl Amerikan üsleriyle ilgili olarak Ankara'da yapüan görüşmeler suasında ABD yetkililerinin «üslerin statülerinin aynen korunması» şartıyla yıl<ia yüzde 4O'ı hibe olmak üzere 250 milyon dolar askeri yardım teklif ettikleri, çogunlugu kullanılmış silâh ve malzemeden oluşacak bu yardımı hükümetin kabul ettigi ögreniltniştir. Görüşmeler sırasmda ABD yetküilerinin, üslerin yenl statüsüne ilişkin olarak yapılacak yeni anlaşmanm özellikle meclislerden eeçirilmemesin» önerdiklert, bunun hükümetçe de beramsendiği blldirümektedir. Dısişleri Bakanı Ihsan Sabrt Çaglayangü'in Amerika'ya gitmesinden önce Ankara'da yapılan gbrüşmelerde yılda yapılmas önerilen ve yüzde 40'ının hıbe şeklinde olacagı belirtilen asker yardınun önemli bölümünün eski ve Amerikan Ordusunda kulla mlmış malzemeden oluşacagı şartı, askeri çevrelerde oltımsuz kar şılanmış ve bu durum hükümete de bildirilmiştir. Amerikamann görüşmeler strasmda, ortaya koyduklan şartîa rm kabul edilmemesi halinde, ABD Senatosunca kabul edilen yıld) (Oevamı Sa. 9, Sü. 5 dı 3 *• w • söyledi ANKARA, (Cumhttriyet Bürosu) CHP Genel Sekreteri Orhan Eyüboğlu, dün verdigi demeçte, gensoruyla ilgili olarak AP'nin Gensoruya Hayır öyle ol«cağı beuiydl. Belliydi ama biz >ine çıkmadık canda umut vardır» diyor ve bekliyorduk. Kira biîlr Allah, Peygamber, Ahlâk. Fazilet» sözcüklerin» ağ«dan düşürmeyen MSP'H Müslümanların tümü, hiç değilse blr bölümü son anda toparlanır, «Adalet mülkün temelidir» İs\âm Ukesini hatırlayarak o doğrultuda hir atılımı göze alabilirdi. Buııu yapmakla hakUrında gensoru önergesi verilen Basbakan ve Bakanlara kötülük değil, tçrsine, iyllik etmis olacaklardı. Öyle ya, her fırsatt», • Alnım açıktır, veriimeyecek hesabıtn yoktur» diyen blr Başbakana bundan ılaha etkili bir yatdım düşünülebUir miydi? Olmadı tste, yapamadüar. Gensoru önergesi onaylanıp da konu Meclis'te enine boyuna görüfiiiebuseydi. sonunda tşi daha ileriye Rötürmemek, orada kesmek yine cephecilerin elindeydi. Bunu bile göze alamadılar. Çünkü ortaya atüacak savlartn Başbakanı da, öteki ikl Bakaıu da alUndan kalkamayacaklan suçlamalara sürttkleyeceği biliniyordu. Aslma bakarsaruz bıı suçlamalar aylardan beri kamuoyunda olsün, basında olsun, TanTinın gıınü dile Retirilip duruyor. Bunun içindir ki verilmeyecek hesabı olmadığmdan söz eden ilgililerden hiç birî önceki gün Meclis'te kaikıp da arkadaşlarından gensoru önergesiıu onaylamalannı, konunun ulus öniinde resmen açıklığa kavuşturulmasına olanak sağlamalarını istemedi. Arkadasları da, her biri kendi kaygılârmın hesabı içinde, sayı üstünlüklerine dayanarak önergejrl jçeri çevirdiler. Böylelikle durumu şimdilik kurtardıklannı sanıyorlarsa da sorumlulann eğpr varsa suçlarına katddıklarım herhalde unutmuş görünüyorlar. B gerçeklerin Millet M«clistad« tüm açüüıkla ortaya çıkmasına yardımcı olacak yerde, genel başkanını ve iki bakanıru koruma yı tercih ettiğini söylenüştir. Gen soru açılmamış olsa dahi Mec lis'in görüşıneler sırasında tkti dardan siyasal ahlâk beklediğini açıklıkla ortaya koyduğunu bçlirten Eyüboglu. «Demokratik par lamenter her ülkede olaylaıa tamamen ters düşen beyanların sa hibi bakanlar, koltuklanncla otur' maya devamı içlerine sindiremez ler. Hukuken degilse de, manen, bu koltuklar kamuoyu indinde boşalmış koltuklardır. demiştir. Bu arada gensoruya •Kabul» OJTJ veren AP Çanakkale Milletvekili Murat Bayrak'ın AP Hay (Devamı Sa. 9, Sü. 7 de) AP'li Bayrak Haysiyet Divanına veriliyor;, DP'de de «Beşler» için işlem yapılacak Resmi görüşmeler bir gün daha uzatıldı WASHtNGTON ABD"nin başkenti Washington'da bulunan Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çag layangil. dün gece ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'le ikinci görüşmesini yapmıştır. Bu arada Türk ABD resmi görüş meleri, Kissinger'in istegi üzerine bir gün daha uzatılmıştır. İki taraftan da yetkililer, görüsmelerin olumlıı bir sonuca dofru yol aldıgım öne sürmüşlerdir. Kosta DAPONTE bildiriyor Çağlayangü. gripten rahatsızlandığı için Kissingerie görüşmesini Türkiye Büyükelçiliginde v yapmıştır. Dışişleri Bakanı, ABD Temsüciler Meclisi Dış İUşkiler Komisyonu üyeleri ve Savunma Bakanlığı yetkilileriyle dün yapması gereken görüşmelerini. has talığı nedeniyie iptal etmiştir. Bir gün uzatılan Türk ABD resmî görüşmelerinde, ikili ilişki lerin yeniden düzenlenmesi, Tür kiye'deki ABD üslerinin durumu ABD'nin Türkiye'ye uyguladıgı silâh ambargosu, Kjbrıs sorunu ve iki ülkeyi ilgilendiren öteki çe biçimde sürmüş. Istanbul'da 3 öğrenci tabancayla ağır şekilde varalanmıştır. Olaylarla ilgili ola rak 1 kişinin gözaltına almdığı, 2 kişinin de arandığı bildirilmiş tir. Şişli Siyasal Bilimler Yüksek Okulunda dün sabah saat 09.30 sıralannda silâhlı baskın yapan (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) Kıbrıssorununun çözümüne ilişkin Rum önerilerinin toplumlararası görüşmeleri çıkmaza sokacağı belirtiliyor BARIŞ HAREK&TI SONR&SINO& İLK m RUM GAZEÎEGIİRIE GÖRÜŞEN DENKTAS, İKİ BÖIGEU FEDERİSYOHUN IEK ÇÖZÜM OlDUöUNU YiNEtEDt (Oış Haberler Senisi) LEFKOŞE Kıbns Rum Temsilcüer Meclisi Başkanı Glaikos Klerıdes'in önceki gece Ledra Palas'ta Türk Federe Devleti Baş karu Rauf Denktaş'a sundugu Rum önerilerinin toplumlararası görüşmeleri çıkmaza sokacak nitelikte oldugu Uade edilmekte dir. Kum taralının Türk toplumuna Adanın yüzde 2Q'süıden fazla toprak bırakılmaması, iki bölgeli federasyonun kabul edilmemesi. Türk tarafından savas tazmin&U istenmesı, raerkezı lederal hüku metto çok yetkili olması, tüm Rum göçmenlerin evlerine dönmesi konularını kapsayan önerı len, Kıbns Türk Federe Devletinde siyasî parti Uderleriyle çeşitli kuruluş temsilcüeri taraJından tepkiyle karşılanmıştır. Lefkoşe siyasi çevreleri, Türk tarafının Rumların oyununa gelmeyeceğini yinelemisler «TüTk ta rafı uzlaşmaz Rum teklifleri kar şısında nereye kadar gidebilecegini önceden açıklamıştı» demis lerdir. Sıyasi çevreler, sağhklı bir yorum yapabilmek için konunun ayrıntıyla bilinmesi gerektiğinı belirterek resmî açıklama yapılıncaya kadar baglayıcı bir yorum yapmaktan kaçınmışlardır. Aynı çevreler. Rum önerilerinin durumu 19 temmuz'dan da eski ye göturücü nitelikie olduğunu, Türk tarafının konuyu serinkanbbkla inceleyeceğini büdirmişlerdir. \ Bu arada Kıbns Türk Federe Devleti Başkanı Rauf Denktaş. Barış narekâtından sonra dün Ük kez Kıbnslı Rum gazetecilerinden olusan bir heyeti kabul ederek uzun süren bir görüşme yapmışttr Denktaş görüşmesinde, Kıbnslı Bum gazetecilerden Türkiye'yl Kıbns'ın düşmanı olarak görme melerinl istemis, «Türkiye gelmeseydi Türk toplumu da Rum toplumu da ne olacaktı? Sftvleye bilir misiniz? îoannides ile Samp son'un ne yaptığını, ne yapacaeını biüyordunuz. Sampson'un faşist rejiminin ne yapacagını da (Devamı Sa. 9. Sü. 3 de) Ecevit, Libya Hükümetinin konuğu olarak bugün Trablusgarb'a gidiyor ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Ubya Hükümetinin konuğu olarak bugün Iabya'ya gidecektir. Ece\itle birlikte CHP heyetinde Genel Sekreter Yardım cısı Hasan Esat Işık, Istanbul MiUetvekili Necdet Uğur ve CHP ' Dış Iliskiler Müdürü Orban Koloğlu da yer alacaktır. CHP Genel Başkanı, Iibya'da iki gün kalacak. cumartesi ve pazar günleri Libya Devrim Komite Konseyi Başkanı Kaddafi ve Başbakan Calîud ile görüşmeler yapacaktır. Ecevit ayrıca, l i b ya'daki «Halk Otoritesi ve Halk Komitelerince» düzenlenen ve ge nel sekreterligini Kaddaîi'nin ya pacağı «Ulusal Halk Kongresivme de katüacaktır. Ulusal Halk Kongresinde ulkenin kalkınmasına ilişkin halk komitelerince hasırlanan «siyasal ve ekonomik» konular tartışılacaktır. Ecevit'in Libya'yı ziyareti sırasında CHP ile Libya Sosyalist Arap Birliği Partisi arasında kurulması düşünülen yakınlaşma ve (Devamı Sa. 9, Sn. 4 de) şitli sorunlar ele alınmıştır. Amerikan yetkilüerine g ilk günkü görüşmelerde. Tü' ye'deki Amerikan Üslerinin niden taaliyete geçirilmesi kc sunda bir çok nokta üzeri anlasmaya varümıstır. Yetki re göre çözüm bekleyen so lar ise ABD'nln Türkiye"ye oacaâı askeri vardımın mitı ve bu vardutun. «Kongr* keyfi davranışlanna» bağlı mayacagı konusunda Türki5 verilecek güvencedir. önceW eece Washingtc ABD Dışişleri Bakanı H Kissıngerla tki saat sürer görüşme yapan Dışışleri Bı Çaglayangil, «Ortak savunm sisleriyle ilgili olarak bir > maya vanlacagı konusuncla ser olduğunu» söylemiştir. sınger de. ele alınan konı büyük bir bolümünde ö ilerlemeler kavdettiklerini rerek «Uzerinde durulacal kaç sorun kaldı» demiştir. Kissinger, CaSlayangil tlı yapöğı Rörusmeden önce, ı mede nihal bir çözüme ' vanlamavara§ını «oren <?i (Devamı Sa. 9, Sü. Wilson'ın ardıhnı saptayacak seçimlerin birinci turunda, Çalışma Bakanı Foot, 90 oyla ilk sırayı aldı DIŞ HABERLER SERVİSİ LONDRA îngiltere'de Başbakaniıktan ve işçi partisi Genel Başkanlığmdan ani bir istifa ile ayrılan Harold Wilson'ın ardılıru belirleyecek ilk tur seçimlerin sonuçları dün gece belli olmuştur. Birinci tur sonuçlan, İşçi Partisi içindeki sol kanadın adayı olan, Wilson kabinesinin Çalışma Bakam Michael Foot'un önde gittigini göstermektedir. Poot, birinci tur seçimlerde 90 oy alarak en çok oy toplayan aday olmuştur. Başbakan ve İşçi Partisi llder liği için adaylıklarını koyan Wilson kabinesinin 5 Bakanı arasmda, kendisine en çok şans tanınan Dışişleri Bakanı James Callaghan ise 84 oyla ikinci sırayı alnustır. Gözlemciler, birinci tur seçim lerin geç saatlerde sonuçlanabilmesini, partinin sağ ve sol kanatları arasındakl çekişme ve pazarlıklara bağlarken, Foot'un 6 oyla Callaghan'1 geride bırak masına da büyük bir stirpriz gözüyle bakmamaktadırlar. Zira İşçi Partisi çevrelerinden, son alınan haberlerde Dışişleri Bakaru Callaghan'ın durumunun (Devamı Sa. 9. Sü. 3 de) 79 yaşında vefat ed«n Şevket Süreyya Aydemir, bir toplantıda konuşurken.. Alman Sendikalar Birliği, MHP'nin Almanya'dak temsilciliklerı kapatılmasın istedi • HOLLANDA BASINI: TÜRKEŞ VE PA1 SERT EXEŞTİRİLE1 YÖNELTtUYOR (AıNK man Sendikalar Birligı MHP'nin Federal Al temsücılıkler açma&uıı kınamıştır. DGB, temsi yasa dışı kurulmuş bi olduğunu savunarak, Iç kanlıgı'na başvurmuş, kapatılmasını, ya da I soruşturma açümasını tir. Alman Parlamentosu nin Almanya'dakı ör ile ilgili görüsmelerder man Sendikalar Birliği de Federal Almanya 1 kanlıgı'na başvurarak naktanda talutikat aç nermesi, Alnaan basır yanlolar uyandırmışu da, Hollanda'da yayın Vrije Volka gazetesi, gili makaleslnde Türk işçüeruıı yutuyc bir başlık atarak, tia kuruluşlanna karşı h ğunu ortaya Koymuşr i Önceki 'günkü oylama sonucu. bugüne dek birbirlne patnuk ipliği ile bağlı duran, arada bir kopma noktasma yaklaştığı görülen cephe iktidarını adam akıllı pekiştirmiştir, denebilir. Ama bu halkm desteğinden gelen, hukukun üstiinlüğune dayalı, demokratik bir pekiştne değildir. Tersine halk desteğtni büyiik ölçüde yitirdifcinin hilincine vardığı için hukuktan da, demokrasiden de kaçma yoüarını arayan zayıf insanJariD peklştirdiği bir iktidardır. AP'U parlamcnterler artık iler tutar yeri kalmayan Genel Başkanlarma sımsıkı sanlmak durumundadırlar. Genel Başkan da hem onlara. hem iktidar ortaklığını oluşturan MSPHi Müslümanlara, hem de komando örgütleriıün gizli yöneticisi MHP şefine minnettardır. Hukuk devleti. demokrasi kuraUarı ve Atatürk ilkelerine ne denli aykm kaçsa da bunlann her isteğini yerine getinnek. bu uğurda elinden gelen çabayi harcamak durumundadır. Halktan ve adaletten korkan zayıl lktidarların kendi yetersiılikleTini örtmek i«in gittikçe zulme kadar varan şiddet yöntemlerine başvurmaları doğaldır. Bu kosullar altında Türk demokrasisinin yakın geleceği üstiine tatlı düşler kurmak güçtür. Açık serçekler karşısında kamuo>Tinu yanıltmak için cephe iktidarı her yolu deneyecektir. F.n etkili kitle haberleşrm aracı olan TRT'yi zaten yasa dışı bir işlemle ele geçjrnıistir. Öıgür basını baski altma almak için de çeşitli önlemler yürürlüğe konacak, yetmezse daha sikı, daha ağır Vıaskı yollanna baş vurulacaktır. Bu arada faiü meçhul cinay t l e r dizisinin eiderek artması, nihayet 12 Mart'ı eölgede bırakacak hir rejime kapı hazırlaması da beklenebilir. Evet, şu günlerde demokrasinıirin rakm geleceği üstüne tatlı rtüşİTe dalmak gerç?kten rüç, çok giiç. Kars ve çevresini etkileyen depremde, bir çocuk öldü, 6 kişi de yaralandı • KANDÎLLİ RASATHANESİNE GÖBE MEKKEZI TÜBKİYE DIŞINDA OLAN DEPREM, ÖZELLİKLE KÖYLERDE HASARA YOLAÇT1 KAKS, (Curahuriyet) Kars ve çevresinde dün meydana gelen deprem can kaybına ve hasara yol açmvştır. Şiddetli deprem sırasmda bir kişi ölmüş 6 kişi yaralanmıştır. Bu arada Susuz ilçesine bağh birçok köyde evler yıkalmış ve oturulamaz hale gelmişttr. Saat 14.57 sıralarmda meydaan gelen deprem Selim ilçesine bağlı Boşkır köyünde can kaybına yol açmış. çöken bir ahır altmda küçük bir çocuk ölmüştür. (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) Şevket Süreyya Aydemir dün aramızdan ayrıldı • TANINMIS YAZAR VE KTiSATÇI, SOGUKAIGIMÜĞINIH, $£KER HASÎALIĞI NEDENiYlE BEYiMDE «KOMPÜKASYONIAR» YARAT1P, BiR TÜR MENENİiTE DÖNÜ$MESi SONUCU OÜN GECE 21.30'DA ÖLDÜ 1. Dünya Savaşı sırasmda yedeksubay olarak Kafkas Cephesindeki savaşlara katılan Aydemir, Sarıkamış çarpışmalannda yaralanmıştır. 1919 1920 yıllan arasında Azarbeycan'da öğretmenlik yapan Aydemir, Moskova Şark Üniversitesine girmiş, burada ekonomi bölümünü bitirere's (Devanu Sa. 9, Sü. 4 de) ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Şevket Süreyya Aydemir yaka landjğı soğukaîgınlığmm *Beyine intikali ile orteya çıkan bir komplikasyon» sonucu menenjite çevirmesiyle girdiği komadan kurtulamayarak dün gece vefat etmiştir. Tanınmış yazar ve iktisatçı Aydemir, önceki akşam aniden ağırlaşarak Ankara Numune Hastanesine kaldırümıştır. Uzun süreden beri şeker hastalığından rahatsız olduğu bilinen Şevket Süreyya Aydemir, geçen hafta içinde soğukalgmlığına yakalanmış ancak bu rahatsızlığı ayakta atlatamamıştı. Numune Hastanesi doktorları nm verdiği bilgiye göre, soguk algınlığı beyine yansımış ve beyinde bazı «Komplikasyonlar» doğurarak bir tür men^njite dönüşmüştür. T9 yaşında olan Aydemir'in rahatsızlığmın hızla ciddileşmesinde, şeker hastahğının da rolü olduğu yine doktorlar tarafmdan açıklanmıştır. Honanda'dâ elejl Ote yanflan Hollan lanan Haagscbe Couı sindeki «bu tür faşi! Avrupa ülkelerinde olan Türk tşçilerinı mekte olduğunu» büı der Munninghoft, Türkes'i eleştirmekt 8 sütun üzertne ys zısında Bozkurtlarır tumlarım bu defa ( (Devamı Sa GÖZLEM UĞUR MUMCU Kim, Kımi Doğruiuyor.. CHP MiUetvekili Sabahattin Selek, geçirdiği trafik kazasında eşini yitirdî; kendisi ise hafif yaralandı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Istanbul mületvekili Sabahattin Selek, dün Bolu yakınlarında bir tralik kazası geçirmiş, kaza sonunda yanında bulunan eşi Münevver Selek ölmüstür. Kazadan hafif yaralı olarak kurtulan CHP mületvekili tedavi altına ahnmıştır. Mecliste dün sabaha kariar sü ren Gensoru göriismesi ve oy'.a(Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) Mustafa EKMEKÇi'nin ANKARA NOTLARI 5. Sayfamııda Yazar ve İktisatçı NADİR NADİ Dün gece saat 21.30'da aramızdan ayrılan yazar ve iktisatçı Şevket Süreyya Aydemir, 1897 yrlmda Edirne'de doğmuş fur. Tunah bir göçme.n ailesinin oglu olan Aydemir, ilk ve orta ogrenünmi Edirne'de yapmış, yine Edirne'de öğretmen okulunu bitirmiştir. Oışişleri Bakanı thsan Sabri Çağlayangü'in, 13 Mart ola yı ile Ugili açıklamalan, baw çevreierde şaşkınlık yarattı. Nasıl yaratmasın ki, Demirel hükümetinin bassorumlularuıdan biri, U Martın CIA tarafından yaptldıpnı söylemekte ve MtT'in, CIA, tran'ın üüvenUk örgütü «SAVAK» ve tsrail »jizti Polis Örgütü «MUSAD» Ue bazı iUşkiler Jçtaıde olduğunu ileri sürmektedir. 12 martın CİA tarafından düıenlendiği' 1. Demirerin Bakanlanndan Turhan BilRin'in sahibi bulunduğu «Güneş» gazetesinde, yazılmış, üstelik Orceneral Faruk Gürler'in içinde bulunduğu bir «Briiksel Cuntası»ndan söz edilmişti. 12 Mart 1971 tarihinden sonra kurulan Sıkıyönetim Mahketnelerlnde, birçok kimse, 12 Mart'ın CIA tarafından gerçekJestirildiğini söylemlştir. Mahkeme önünde söylenen bu sözler. çoğu kez tepkiyle karsılanmış ve bu sözlerin sahiplerî, itilerek, kakılarak, dövülerek duruşma saloıılanndan dışarı atılmışlardır. Çağlayangll, Süleyman Detnlrel'ln yakın ve sadık dosttanndan biridlr. Turhan Bilgin, 12 Mart muhtırasıyla düşürülen Oemire) hükümetinin siwcüsüdür. Demirel'in bu iki bakanı da. 12 Martın CIA tarafından yapıldığuu söylemekte ve yazmaktadırlar. Buraya bir nokta koyalım. Talât Turan. lWö vtlında. devrlmci düşüncelerinden dolayı emekU edilmiş bir Kurmay Yarbaydır. 12 Mart muhtı(Devamı Sa. 9, Sü. 1 deı ISTANBUL NAZIM PLÂN BÜROSUNDA YAPACAK iŞLERi OLMAYAN ÜÇ YABANCI UZMANA YILDA 180 BiN DOLAR ÖDENECEK ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) tstanbu! Nâzım Plân Bürosun da çalışan üç yabancı uzmanın 1975 ekim ayı ile 1976 ekim ayı arasmda geçen bir yıl içinde yapacakları işleri olmadığı halde. ayda net bes bin dolardan maas almaları yönünde Dünya Bankası tarafmdan vapılan baskı Cephe Hükümetince kabul edilmistir. îmar ve îskân Bakanlığma bağh tstanbul Nâzım Plân Bürosunda cahsmak üzere Oünva Bankası rürkıye'ye uzman gön(Uevamı Sa. 9, Sü. 2 de; MHP'nin Almanya Dosyası Yağmur ATSIZ'm AIMANYA'DA HAZIR1 MHP'NİN EYIEM V t GiRi$iMlERiNi iNCElE YAZI OiZiS 2» MAKT PA; Ct'MHHRl