Katalog

(UHHURİYET 25 Jubat 1976 İ VWCİT AVlRAMAYll... ABflULCANBAZ VATAN DEDİLER Taîip APAYDIN ' 8t Fo, öyle bir lsteğırmı yok emme, ne bileyim .. ;elı alay ettı. Seni de teğmen yapsınlar hadı. [stemem Benım vatanım kurtulsun o yeter. 1a oyle de ışte ?akayı bırakın da, başımızdaki komut&nlar onemli ha. ın ıyı oldu mu asker de ıyı dovuşur 3yle Komutan akıllı olacak, cesur olacak Doğru dunıst 'recek. Gerısı bıze kalır. Allahın ıznıyle ustumüze duşeni BSİ gun hem alay komutanmın, hem tabur komutanının îgı kesınlık kazandı. Askerler uzuluyorlardı. Ikı komutayıce alışmışlardı Yenıler nasıldı acaba, merak edıyoriarğınden çok onem verıyorlardı bu konuya «Ya iyı çıkmaz% gıdenlerl aratırlarsa?» ah karavanasından sonra toplan borusu çaldı Dort kosa lular. önce alay komutanı sonra tabur komutanı «Allaladık» konusması yaptılar. Gorevı yenı komutanlara ettıler. "den sonra eğıtıme çıkıldı. Muttahp dağlanna dofru r yuruyuş yaptılar Atlar hamlamıştı, tez zamanda yoruledıler Yenı tabur komutanı uzun bojlu, gençten bır irdı. Pek az konusuyordu Bır derdi varmış gıbı düsunHep yere bakıyordu. Mola venldiğı sırada nedenınl 1 sordular r eni evlıymış, dedı Kansını anasmı Istanbul'da bırajup Bıraı üzgun elbet r azık, o da bızım gıbı demek' eğmen elinı uzatıp yuzuğünu gosterdi. len de nısanlandım »yle mı, vaay . Nıye soylemezsın tegmenim? Hayırlı oliağol Bırden oldu ışte. Anam ısrar etti Dun gece yuzuk Sıze bır haber daha vereceğım, ama sıkı durun. Çerkez uşman tarafma geçmış rdılar. Ne Cvtseceklennı rasıl 'ölur» "^u mı saUadj. , .. >lmuş Zatı çoktandır yalpalıvordu Komutsnlara kafa tudürzu. Savasta da kaytardılar, hıç ıyı dovuşmedıler Ka. r adam rasıl geçmış duşmana'» laya geçmış Bızımkıler Kutahya da sıkıştınnışlar O da alıp snışmış uü, kotu haber bu [ıç de değıl, aldırmayın Xe yapabilecek'' Çerkez Etem kım'5 Bır ıkı yuz çapulcu yle emme bizım cepheyı bılıyor teğmenım Gıder her>er verır ersin Zaten bırlıkler bır yerde durmuyor, değışıp duruyı haber verecek mud'un gozlerı ırı ın açılmıştı ay canma dedı Nasıl vapılır nu'> ımardı ne olacak7 Cahü adam, kendinı bırşev sandı. Uah Allah Daha neler duyacağız bakalım ır bakıma ıyı oldu, aldırmajın Boyle adamlann dostluanlığından daha zararlı len onem vermıjordu Fakat Mahmudu çok etkılemıştı. kadar onu duşundu Bır zaman ne kadar ı>ı anlatmışgıtlığı, vuruculuğu gozunde buyumuştu Çerkez Etem bır saygı uyanrruştı ıçınde Şımdı ıse duşman tarafına ıştı Djle bır sırada, hay Allan Xe bu başımıza gelenler'' Uak bullak olmuştu Atın ustunde kara kara duşunuyor, burnundan soluyordu. ien bu ış çok dokundu bana, dedı. Olacak ış değıl yaelki duşman tarafına mahsus geçtı arkideş, orüarın duoğrenecek"" eşke oyle olsa. lafta, her gun eğıtıme çıktılar Acemı erlen yetıştırmeılar Çankırılı bır Murtaza vardı, karayağız, kayış gıbi anlıydı Mahmut omınla ahbap oldu Guzel ata bmıyortılen şejlerı çabucak kavrıyordu ahmut ağa, dedı bır gun Bıze acemı gıbı davranıyorlar z Ankara'da uç ay eğıtım gorduk Kemal Paşa bızı tefa Kemal Paşayı gördun demek'' lbet gordum Hatta benım omuzumu okşadı Aha şu x. ılan' e yalanı, valla okşadı Fız derede atış yapıyorduk Ata «nımıza geldı Arkasında bır suru subay Ben karava. Sonra on, onbır atmca «Merım afenm dedı Omurdu Adın ne dedı, Murtaza dedım Nerelısm dedı, Çandedım Başını sallayıp guldu ınkırı ne tarafta" 5 gosterdı ıkaraja >akın Gundoğu t«rafmda i Kemal Paşayı ben de bılırım Çanakkale'de komutaee Bır de acemı derler bıze. Kemal Paşayı goren amı olur mu'' Imaz, doğru »pheve bır yollasmlar, gor bak ne ışler çıkaracağız Seıleketı de kurtaracağız Allahın ıznıyle. ışallah nudun yuzüne baktı ır olu.vor değıl mı aga"1 Insan rnemleketını düşmana ve; uzuluyor degıl mı? (DEVAMI VAR) 9 Dünyayı Güldüren Adam: ŞÂRLO BEN BiR BACIŞ KIJKIRTICIÎIYIM CHAtUE CHAPUN SARLO'SUZ İLK FiLM îkıncı dünya savaşı sonuçlanıncaya kadar Avrupa'da gosterılme olanağı bulunmayan BUYÜK DIKTATÖR, beş yülık bır gecıkmeyle, 1945 yılında Parıs'te piyasaya çıkanur. Kanlı faşızmın pençesınden yenı kurtulmus ınsan kıtlelerı, Charlıe'nln güldüru ustalıfında geçmiçın aoılarmı unutmay» çalısırlar. O ıse gorevım yapmış olan bır aydmın iç rahatlığıvla, yenı bir savaş karşıtı fılmın, MÖSYö VFRDU'nun (Monsieur Verdoux, 1947) hazırlığına baslamıstır Hemen hemen ılk kez olaysız ve duzenli bır çalı$mayla ıkı yü gıbı uzun bır sürede baztrlanan fılmın ılk gosterımı, 1947 nisanında Broadway'de yapılır. Alışılmış Sarlo tıpınden, bır daha donmemek uzere vargeçmıştır Charlıe Belkı yaslanmaya bajladıjı ıçın Şarlo'luk, bale ve akrobası gucu ıstıvordu Hareket gerektmyordu Oysa buradakı tıp agır baslı, kıbar tavırlı, yuınuşşk bır Fransm kentsoylusuydu * <* Geçımının kaynağı cmayettır Mosyo Verdu'nun Zenpn \« yaşlı dulları çapkınhk numaralarıyla tuzağa düsurup yok eder Onlardan artakalan mücevherlerle de çoluk çocugunu jeçındırır Fılmın sonuna Büyuk Dıktator'dekı gıbı uzun bır soylev konulmuştur Verdu'nun ıdama goturülürken soyledıgı soıler. Charlıe'nın antı mılıtarıst tutumunu açıkça ortaja koymaktadır «Insan bır kışıyı oldurürse canı olujor, mılyonlarca kışıyı oldurürse kahraman gibı karşılanıyor Kadınlan \e çocukları \ok eden bombalan yapanlar candan kutlanıyorlar » Charlıe, bu çağdaş Landru oykusu uzerıne yaptıgı açıkiamada şovle dıyordu cVon Clausewıtze goıe sdva? dıplomasının başka jollardan devamıaır Mosvo Verdu'ya gore de cına\et ış aunyasmın başka \oilardan devamıdır » Mosyo Verdu'nun ılk gosterımınden sonra Charlıe, New York' ta bır basın toplantiâı duzenler. Salona doluşan sagcı yavın organlannm muhabırlen kışkırtıcı soruları bırbırı ardına sıralarlar. En çok ışledıkjerı tema Charlıe' nın komunıst sempatızanlıgıdır. Hemen arkasmdan gazetelerınde korkunç saldırılanna başlarlar tşe polıtıkacılar da karışır. Mıssissıppı mılletvekilı John Rankln, Charlıe'nın ABD'den surulmesını ıster «Amerıkan Karşıtı Çalışmaları Araştırma Komıtesı»nde yenı suçlamalar one surulur Memphıs'de bır sansur gorevlısı şoyle der «Chaplm. Hırıstıyan Amerıka ıçm bır haındır Edep namus, evlılık, savgı ve ınanç duşmanıdır » Charlıe kendinı savunan >azılar yaymlar, demeçler verır ama pıs haiayı dağıtamaz. «Amerıka' da benı komunısthkle suçladılar. Komunıst ısem ne olacak yanı, dıye karşılık verdım. Crysa hayatımm hıçbır donemınde korrunıst çalışmalarla uzaktan bıle ıİRilenmedım » Polıtıkavı ve pohtıkacıları ?ulduru sanatının tamamlajıcı bır oğesı olarak gorduğünu de şu sozlerıyle belırtıjordu «Her kahkaha bır eleştındır Delı değılseni£ durup aururken gulmezsı~nu İnsan ancak bır şeye gu Ziya METiN jor« filmin kusur sayılabılecefc vönü konuşmalsnn çokluguydu SAHNE IŞIKLARI gosterıme hazır duruma geldığınde, Charlıe'nın çevresındeki kın ve garaz havası doruğuna ulaşmıstı Hele kırlc yıldır Amerıkan uynığuna geçmeyip Ingıliz pasaporru taçıması sert eleştırılere neden oluyordu Kendisuıi. Amerıkan ekm«ğl yiyen nankor bır Ingıliz olarak •uçlayanlara o çoyle dlvordu: «Amerıkada servet edındın diyor lar. Dofrudur. Ancak bu sarv»tl Avrupalılar sağladılar bana. Kazancımın yuıde otuzu Amerlka'<lan, ytiıde yetmışı Avrupa'dan gelmıştir. Ama toplamının yan«ını Amerika'ja vergı olarak Wrıyorum.» AYRIUS Ansızın çoluk çocugunu toptrlamı»tı. Hollywood'dan New York'a geldıler Orada 15 eylül 1952'de SAHNE IŞIKLARI'nın özel gosterımı Bıjou sınemasında yapıldı. 18 eylül gunü de kendısı, karısı ve dort küçuk çocugu Queen Elızabeth transatlantıği ıl« Avrupa'ya doğru yola çıktılar. Bir Ingıliz sanatçısınm Amerlka seruvenlerı sona ermıştı. Ama yankılan surup gıdecektlr. Hemen ertesı gtınü Amerlkan Adalet Bakanı, Charlıe hakkında derinlemesıne bır araştırma yapılacağını, eger Amerıka'ya dönmeye kalkışırsa Ellıs adasında enterne edileceğını bıldirir. Oysa kı çıkışı sırasmda Charlıe'ye do*nuş ıznı vertlrmşü. Avukatı, ABD Hukumetinm ıkiyüzlü tutmmınu protesto ettı. Ulkenın en etkın gazetesı New York Times, bır başmakale yayımladı. «Chaplin'ın tehlıkelı bir kışı olmadığım onu yıllardan beri izleyenler bihrler. Dünyanın milyonlarca ınsanmı güldüren bıiyuk sanatçı ol duğu gerçeğinı, sıyasal bır etken, ya da uluslararası bir tehdıt orta dan kaldıramaz. Dışışlerı Bakanhğı bılmediğımiz başka bir suçu yoksa Chaplın ın ulkeve donmesmi yasaklamakla, ulusal guvenlığı koruduğunu sanmamalıdır > SAHNE IJIKUftl'MDA (UIRE BIOOH İIE •İNSAN BıR KıŞıYı OLDURÜRSE CANi, MiLYONLARCA KıSJYi 0LDÜRURSE KAHRAMAN OtUYOft», «CiNAYET İS. DÜNYASININ BAJâ T S L A R O A N DEVAMİblR» GıBı SIOGANIARIA &RDEDE BOY GOSÎEREN «MOSYO VERDU AMERİKA'DA BÜYÜK BiR KIYAMET KCPARDI. ı5E ARTIK POLıTıKACIUR DA KARIJMIJTI. BıR SANSuR KURUIU UYESı «CHAPLıN HIRıSîıYAN AMERıKA ıÇıN BıR HAıNDıR EDEP, NAMUS, EVLıLıK, SAYGI VE ıNANÇ DUJMANIDIR. DıYORDü. ADALET BAKANI DA 0 ÜLKEDEN AYRIURKEN, D0NERSE ELLıS ADASINDA ENTERNE EDıLECEGıNı AÇIKLIYOROU... Ve Şarlo 4oyıl kaldığı ABD'yi terk ediyor ler En çok gulduren şeyler da otorıte, gurur ve ıktıdardır» Sıyasal saldınların yanısıra tutucu Kadın derneklerı de kazan kaldırmışlardı Aıle haj atmda başansız, kentsovlu Amerıkan kadınlarıyla alay edılıyordu Kar şı gosterıler başladı ortahk 'vaea kalciırıldı \e fılmın bırçok e^alette yasaklanması saglandı İnfiltert'sml düsünüyordu Yeni senaryosu SAHNE IŞIKIJIBI1 nın konusu o donemdekı ana yurdunda geçecektı Ama ıçmde hıç polıtıka olmayacaktı Amerıka'da kufuıler surdurulurken Fransa'da sınenıa jazar ları Nobel Barış Ödulu'nun Charlıe ye verılmesını ıstlyorlarciı Ama sabotajiar sonucu MOSYO VERDU'nun ABD'de buvuk zarar edışı, ÜNITED ARTISTS ortaklıgındakı hısselerını satma>a zorlamıştı Charlıe'yı Bereket ŞEHIR IŞIKLARI'nı yenıden seslendırılmış olarak pı\asaya surmeyı akıl ettı Tıcarî naşarıyla sonuçîandı bu deney Getırdiğı jelırle gelecek fılmın pderlerıni lecektı. Y ARI N : JARIO'NUN ANTİFAJİSI GlftlJIMlERi DAVA DilEKÇESi VE DAVETiYE ilANI îstanbul Asliye îkinci Hukuk Hâkimliğinden 975 372 Bakn an Tavacı tarafmdan îstanbul, Kasımpaşa, Kulaksız Cad. No 30 da mukım Emıne Tavacı aleyhıne şıddetlı geçımsızlık nedenıyle açılan boşanmaya ve muşterek çocuk Şazıye ve Nese'run velâyetının dâvâcı babaya tevdııne daır dâvâ dılekçesı ve dâvetıye, dâvâlının adresı bellı olmadığından teblığ edılememıştır. Mahkemece bu teblığın ılânen yapılmasına karar verıldığınden, yajın gununden ıtı baren 20 gun sonra basla mak uzere daiah Emme Ta vacı'nın 10 gun ıçınde cevab vermesı ve duruşma ıçın 26 3/1976 saat 14 30'da mahkemeye gelmesı ılânen teblığ olunur. NOSYO VERDU. Sirlo'yı veda. r&hatça kar$U»yabıbır bıçimde işlenmıştl Calvero, Charlıe'nın babasmın, Terry de anasmın sahne hayatlarmdan çıa gıler t&şıvordu Bu rolu çok yeteneklı bır Ingıliz sanatçısına oynatmıştı Claıre Bloom Fılmdea sonra onu butun dunya tanıdı. Oğlu Sydney Chaplın Jr. a da onemli bır rol vermıştı Ayrıca Amerıkan sınemasının guldurü dehalanndan bırı. Charhe'nın gençlık arkadaşı Buster Keaton (Malek) ıle oynadıkları unlu pıre teıbıvecısı sahnesı bu trajedının ızleyenlen kahkahalara bogan tek bolumuydu Çok tıtız bır >onetmen olan Charhe, bır soylentıye gore provalarda bu sahneyı yuzyırmı kez çevırmışti. Bırıncı yardımcısı Robert Aldrıch'» SAHNE IŞIKLARI (Lımelıght, 1952 ı. ıkıbuçuk saate yaklaşan süresıyle Charlıe'nın yaptıtı fılm lerın en uzunu oldu Senar>o>u yazarken kendısımn \e yakmlarının eskı tıyatroculuk anılarından esınlenmeyı bır borç bılmıştı sankı. 1914 Lopdra'sında alkolızme saplanmış, artık kımseyı gulduremejen ve unutulmaja vuz tutmuş jaşlı muzıkhol guldurücusu Calvero Bacagmdakı felç dolayısıjle danstan yoksun kalıp ken dını oldurmeye kalkışan balenn kız Terry Bu oldukça duygus»l ovku etkıleyıcı ve ınandırıcı AMERıKA'DA SON GÜNLER Gıttıkçe daralan çember, Charlıe yı sıkmaya bdşlamıstı ABD'den ıyıce sogumuş hele «polıtıkacı» sozund°n 'g'enır olmuştu Karısı uçuncu dogumunu \ap tıgı gunlerae o da çocuklugunun (Basın 1591 • 1484) TH OiŞi BOND