Katalog

MısırSuriye anlaşmasının yankıîarı sürüyor Hazırlayan: Mehmet Emin BOZARSLAN Politikada Sorunlar ERGUN BALCI M »ır Devlet Başkanı Enver Sedat'la Suriye Devlet Başkanı Hafız Esat arasında geçen salı günü Kahire'de imzaianan ve iki ülkenin tek bir devlet halinde birleştirilmesinl öngören anlaşma, gerek Ortadoğu'da ve gerekse çeşitli ülkelerde değişik yorumlara yolaçmıştır. Ortadoğu başkentlerindeki siyasal gözlemciler, Kahire anlavnasının, îsrail'le barışçı bir çözilm yolu arayan Arap rejirr.Ieri arasındaki dayanışma ve işoırliğini daha da güçlendirdiğinı belirtirken, İsrail radyosu da İsrail'in bu gelişmeden sevinç duyduğunu gizlememiştir. ORTAK SİYAJAl LİDERÜK Kahire'de imzalanan ve bir deklarasyon şeklinde açıklanan anlaşma geregince. Mısır ile Suriye arasında, iki ülkenin birleşmesini sağlamaK amacıyla bir «Ortak Siyasal Liderlik» kurulmuştur. Ortak Siyasal Liderlige her iki üikemn Deviet Başkanları başkanlık edecekierdir. iki Ülkenin Dışişleri ve Savunma Bakanlan da, Ortak Lideriiğe yardımcı olarak katılacaklardır. Ortak Siyasal Liderliğın görevi, iki ülke arasında birlik kuruîmasını sağlayacak platformları arayıp bulmak ve uygulamayla ilgili kararlan almaktır. Kahire anlaşması aynca, birliğin sadece üst düzeyde ahnan siyasal bir karar biçiminde kalmamasım ve çeşitli alanları kapsamasını sağlamak amacıyla, iki üîkenin anayasal, dışişleri, haber;eşme, maliye. ekonomi, egitim ve kültür çalışmalannı da birleştirmeyi ve bu alanlarda gerektigi kadar komisyon kurulmasını da öngörmektedır. Gözlemcüere göre Şam Kahire anlaşması Arap tutucu cephesini güçlendirecek araştıran gözlemciler, genellikle, bu anlaşmanm, Arap tutucu cephesini güçlendirecek nitelikte olduğunu belirtmektedirler. Bu görüşü doğrulavan \eriler de yok değildir. Nitekim, anlaşmanın imzalanmasından sadece bir gün sonra. Esat ve Sedaf m. Arap dünyasıntn en tutucu yöneticileri olarak bilinen Suudl Arabistan Kralı Halifle. Ürdün Kralı Hüseyin'e bu konuda gerekli bilgileri ilettikleri görülmüştür. Enver Sedat, tsviçre'de tatilde bulunan Hallt'e telefonla bilgi verırKen, Hafız Esat da Tahran'a uçmaya hazırlanan Kral Küseyin'i telefonla arayarak anlaşma konusunda bilgi vermıştir. Bu habcr ise devletin resmi organlsrı olan Kahire ve Şam Radyolannca verilmiştir. Kissinger örevinden ayrümasına bir kaç hafta kalan Dr. Henry Kissinger, kuşkusuz çağınuzm, hatta asrımızın en parlak diplomatlan arasında ta rihe geçecektlr. Henry Kissingerin parlak zekâsının yanı sıra tarihe «eçecek bir şey daha vardır ki, o da Kis sinjer olayiflır Nedir bu Kissinger olayı? Dr. Kissinger, çağımızdaUi diğer diplomatların hedeflerinin çok üstünde hedeflere ulaşma amacıyla yola çık mış, parlak zekâsı sayesinde Kazandığı kısa vadeli başarılarla bir dlzi çevrede büyük umutların doğmasına yolaçmıştır. 1973 yılında dünya basınında sık sık rastlanan «Süpcrmaıı Henry». «Sihirbaz Henrj» Ribi devimler eski Hanard Proresorünün uyandırdiRi bn umutların ifadesi olmuştur. Ne var ki, olağanüstü hızJa parlayışı Kissinger için bclki de cn büyük dezavanta.i olmuş. kişisel ılipiomatlk başarıların dünyamızın sorunlannı çöziimlemeye hiçbir zaman yetmedisi çağımızda ABD Dışişleri Bakam bir süre sonra hızla yıpranmayi başlamıştır. Kissincerin talihi 1974 yılında Tür kiyc'nin Kıbrıs çıkartması ile dönmiiş. önce Makarios'a liarşı sirişilcn Sampson darbesini hoş görmesi. ardından Türkiye'nin cıkartınasını eıv gelleyeniemesi. Kongreniıı şimşoklerini üzcrine çekmiştir. Bundan sonra hakkında peşpeşe yapılan açıkiamalar, «Süpcrman», «Sihirbaz» Henn'nm o zamana dek bilinmeyen yanlannı orta ya çıkaranştır. Kissinger, Salvador Alİende'nin devrilmesi olayına karısmı?, 1972'de Kuzey Vletnam'a yapılan korkunç bombardımanları destekîemiş. Kamboçya'ya Amerikan müdahalesini onaylamtş: 1973 Paris anlaşmasınJan sonra Nixon1a birlikte diktatör Van Tiyö'ye Rizli vaatlerrie bulunmuştuı. Dr. Kissinger. diinyayı yeniden ciü zenleme amacıyla yola çıkmıştır. Ancak Kissinger'in önsrördüğü düzen. kü çük ülkelerin söz hakkına sahip olmadıkları, hü>iik devletler tarafrndan meşru olarak kabul edilen hir uluslararası düzendir. Düzeııiıı istikrarı ise, son tahlilcle ABD ile Sovyetler Rirliğinin çevresinde yoğunlaşan. hiiyük devletler arasındaki kuvvet dengetine dayanır. Büyük devletlerin onayına bağlı olan bu düzende barış ve insaııcıl hedcfler ise ayrıntılan olusturup ancak büyük devletler arasırtıla kuvvet rioııiresinin kurulmasınrian sonra dikkate alımrlar. Bıı hedeflerle yola çıkan bir Dışlîleri Rakanının işlerinl yürütürkcn herşeydrn önce, (rizlîlik ve mutlak otorlteye ppreksinmesi vardır. Kissinçor, ikisini de sağlamıştır. Keıulisi gibi giz li diploınasi ve otoriteyi sevcn Başkan Nixon'da Kissincer ideal çalışma arkadaşını bıılmuş. iki politikacı bir dizi sonınu en yakın çevrelere hile habcr vermeden aralannda kararlastır mı?lardır.. ABD Dışişleri Bakarılıinndan 1973 eylülünde ayrılan VVilliam Rogers, SALT (Stratejik Silâhların Sınırlandırıl man Görüşmeleri) konusunda Ni\on ve Kissinger'in Sovyetleriıı Washin;rcon Klçisi Anatolv Dobrynin i!e yaptıkları temaslardan çoğu zaman haberi olmadıpndan yakınmiştır. KLşisel çalışmalannt bu şekilde yürüten Kissinger'in. dünya görüşünü ıılus lararası clüzeyde uyjrıılama yöntemlerinden birisini. ku\Tet ve müzakere olu?tıırmuştur. Raska bir deyişle Rissineer, .VBD'nin hüyiik askerî gücü ile diplomasi sanalının akıllı hiçimde kullanılma sıyla dünyada yeni bir dengenin knrulabileceğine inanmıştır. Bu yeni dengede ABD ideolojik düşmanlan Sovyetlerle Çin'i denetim altmda tutarken. ekonomik rakipleri Batı Avrupa ve Japonya'yı geride bırakacaktı. Sov>etlerle Çin'i denetim altında tut manın en akıllıca yolu, iki devle aynı zamanda mücadele etmek yerine İkisini birbirine karşı kullanmaktı. Ni\onın ta rihî Peldn ziyareti bu politikanın başlancıcını simRelemiştir. Pekin gezisi ile Nixon • Kissinger ekibinin dünya KÖrüş lerinin ııyeıılanmasında ikinci yöntem olan detantta şekillenmeye başlamıştır. Detant'ın temel kııralı, büyük dev letlerden herhangi birinin, diğerinin ha yati çıkarlarına ters doğrultuda gelişen bölgesel bir buhrana müdahale etmekten kaçınmasıdır. So\yetlerle Çin genellikle oyunun kurallarına uymuştıır. Moskova, Sili. Porteklz ve Ortadoğu'da sahayı ABD' ye bırakrnıs, sadece Angola'da «mızıkçıhk» etmiştir. Bu arada muzakprede başanlı olmak isteyen ülkenin kimi zaman ku\vet kullanmaktan kaçmmaması Rerektijn ilkesine uygun olarak, ]972"de Kuzey Vietnam'a karşı tarihin en korkunç bombardımanlan düzenlenmistir. 1973 Ortadoğu savaşı ise Kissinjer'in ününü doruğuna çıkarmıştır. ABD Dış işleri Bakam zamanında düzeııledici ateşkesle İsrailliler tarafından kusatılmış olan Mısır 2. orriusunun inıha edilmesini eneellemiş ve Enver Sedat'm dostluğunu kazanmıştır. Bundan sonra «adım adıır.» barış poiitikası ile Sovyetlerin bölsredeki nüfuzunu gidcrek azaltmıştır. Haterçate batağına saplamp kalan Nixon'dan sonra başa geçen Ford'la bir likte, Kissinger'in «Dış politika Cumhur başkanlığı» döncmi başlar. Ancak sorunlara uzun vadeli çözüm aramayan. sadece parlak rekâsı ile önpördüğü dünya düzenini bozacak nitelikte buhranlara kısa vadeli çozüm çetiren Kissinger'in bir süre sonra talihi dönmeye başlamıştır. Kıöns. bu dönüşün başlangıcını vurgulamış. butıu Kong renin Vletnanı ve Kamboçya'daki faşist rejimlerle. Ançola'daki batı yanlısı ör. (rütlere yardım etmeyi redtletmesi izlemiştir. Dısişlerl Bakamnın Rotlezya konusundakl giTİşimleri ise bir sonuç vcr memlştir. Dr. Henry Kissinger 20 ocakta görevden ayrılırken, kudret, otoritc ve presti.ic doymuş bir kişi olarak gözii niin arkaria kalmaması gerekir. Ama geriye bakıp da «Şu diinyayı kafamın fçindeki plana uydurnıava çaIişacaeıma. Insanlığın dunımunu hirp.z riaha iyileştirmek için çaba harcasam acaba nasıl olurdu?» dive düşünürse her halde huzuru biraz kaçar. G Mısır Devlet Başkanı Enver »edat ve Suriye Devlet Başkanı Hafız Esat Düşman dostlar.. İKİ KRAU TEIEFONIA BİLGİ VERDIIER Mısır ile Suriye arasında vanlan bu anlaşma, bir bakıma sürpriz olmuştur. Daha iki ay öncesine kadar birbirlerıni Arap davasma ve Filistin nalkına ihanet etmekle suçlayan Enver Sedat'la Hafız Esat arasında geçen ekim ajnnda toplanan Riyad ve Kahire zirvelerinden bu yana başlayin yakmlaşmanın bu ölçülere varmasının nedenini Fu arada Ürdünlü bir bakanın anlaşmadan hemen sonra verdiği denıeç de anlamhdır. Ürdün F.nformasyon Bakam Ebu Ude. söz konusu demecınde, Suriye Mısır birlik anlaşmasmm dana önce imzalanrmş bulunan Suriye Ürdün birlik anlaşmas:nı tamamîayıcı nitelikte olduğunu belirtmiş ve şöyle demiştir: «Suriye Mısır anlaşması, Arap Birliği dokusunıı oluşturan lıücreîere bir yenısini eklemiştir. Suriye ile Urdün arasında çok önceden başlay?.n VP önemli bir mesafe almış bulur.r.n birlik çalışmnlan, bu yeni anlaşmayla güç kazanmıştır. Mısır Suriye anlaşmasmın Riyad ve Kahire zirvelerinden sonraya rastlaması daha da önemlidir. Bu da, Arapların kendi sorunlarmı kendı aralarır.da çözebılecekJerini kanıtlamıştır.» İSRAİL MEMKUN Bu arada İsrail'in Kahire anlaşmasır.a karşı n;isıl bir tepkı göstereceğı, daha ük andan merak tdıimekteydi. israil radyosu tarafmdan yayınlanan bir yorum, bu merakı gidermeye ve Tcl Aviv hükümetinin görüslerini yansıtmaya yetti. Mısır Dışişleri Bakam İsmail Fehmi'nin, israil Basbakanı Raoin'ın ıstüasını, «Arap barış taarruzunu etkısiz buakmak için bir siyasal manevra» biçiminde değerlendirmesini eleştirerek yorumuna başlayan israil radyosu, Ra'oın'ın istilasının bir iç sorun oldugunu ve Arap barıs taarruzu ile ilgisi bulunma£iı<;inı belirttikten sonra şöyle dedi: «israil'in ne kadar barışçı oldugunu bay Fehmi herkesten daha iyi bilmektedir. Çünkü bay Fehrni, geçen yıl Sina Ara Anlaşmasının imzalanmasıyla sonuçlanan görüşmeler sırasmda İsrail 'in barışçı tutumunu görmüştür. Suriye o zaman banşçı çözüm yollarma karşıydı. Eğer bugün Suriye, Ortadoğu sorununa barışçı bir çözüm arayan Mısır'a katıimışsa ve Sina Ara Anlasmasını eleştiren Başkan Esat, barışçı tutumuyla bllinen Başkan Sedatla birlik anlaşması imzalamıçsa, îsrail bunu, cesaret verici olumlu bir gelişme olarak kabul eder.» ARAP RADYOLARI VE BASINI NE DIYOR? M ısır ile Suriye arasında, imzalanan Kahire anlaşması, Arap basınında ve radyoiarmcia geniş yankı yapmıştır. Başta Suriye ve Mısır olmak üzere, Ürdün basını ve Lübnan basınının Suriye birliklerince kapatümamış böluınü, birlik anlasmasını, özlenen Arap birliğinin gerçekleşmesi yolunda atılmış önemli bir adım oiarak nit«lemişlerdir. Mısır'm «Araplann Sesi» radyosu, Arapların, topraklannı işgal altmda bulunduran îsraıl'e ve zenginliklerine, topraklarına göz dikecek olan başka düşmanlara karşı birleşmelermin zorunlu oiduğunu bıldirmiş, «Dev güçlerm etkili oldukları dunyamızda, Araplar da güçlerini göitermek zorundadırlar. Güç ıse birlikten doğar» demiştır. LOENAN'IN UMUDU 19 ay süren iç savaştan yıkıntıya dönmtlş bir Ulke olarak çıkan Lübnan'm, Mısır Suriye anlaşması karşısındakı t;« umunu ise Başbakan Selim El Hoss açıkladı. Arap ülkeleri arasmda birlik kunılmasını Ulkesir.in her zaman olumlu karşüadıgını belirten El • Hoss, Suriye ile Mısır arasında İmzalanan Kahire anlaşmasının, Lübnan'ın bans ve huzura kavuşmasmda olumlu katk'.sı olacağını ve Esat ile Sedat'm Lübnan'da Rüvenügi sa*!amak amacıyla giriştikleri çabalan daha da pekiştireceğlni öne sürdü. Bu arada Lübnan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakam Fuat Butrus da. anlaşmanm im?alanmasmdan bir gün sonra Şam'a gfderek. Sur'.ve yetkilileriyle yeni gelişmeler ve S'.ıriyeMısır anlaşmasınm Lübnan üzerindeki etkileri konusunda görüşmeler yaptı. «SİYASAL ÇÖZÜM YOIUNUN EŞ G1HDEYI2 Kahire'de yaymlanan ElCumhuriyye gazetesı, birlik kararını, Ortadoğu sorununa çözüm bulunması çabaları açısından ele almıs ve şöyle demiştir : .Ortadoğu sorununa siyasal bir çözüm yolunun arandığı ve siyasal çözüm yollannın denendiğı bir dönemın eşiğınde bulundugumuz düşünülecek olursa, birlik anlaşmasının taşıdığı önem daha lyı anlaşılacaktır.. ürdün'de yayınlanan ElŞa"b gazetesi de, anlaşmayı «Araplann gücünü ortaya koyması bakımından tarihı bir olay» olarak nitelemiş ve • iki lider, Arapların düşmanlanna karşı Dirleşebueceklerini gösterdiier» demiştir. •BİRLE5JK ARAP CUMHURİYETİ» öte yandan Ortadoğu başkentlerindem siyasal çevreler, MısırSuriye anlaşmasmın imzalanrna«ı üzerine, iki ülKenin bundan önceki benzer gırişinı ve anlaşmaları ile sonuçlannı hatırlatmaya başladılar. Bilindiği gibi 1958 yılında. o zamanın Mısır Devlet Başkanı Nâsır'la Suriye Devlet Başknnı Şükrü ElKuvvetli arasmda da, iki ülkenin birleşmesini öngören bir anlaşma imzalanmıştı. Bu anlaşma geregince 21 şubat 1958 tarihtnde iki üıke «Birleşik Arap Cumhuriyetı» adı altmda birleşmiş ve Şükrü ElKuvvetli'nin feragat etmesı sonucu devletin başına Nâsır getirilmiştı. Birleşik Arap Cumhunyeti'nin doğması, Ortadoğu'da önemli bir gelişmeydi. Nâsır'm izledıgi antıemperyalist politika, MısırSuriye birliğlyle güç kazanmış; Arap tutucu rejimleri ise bu bırliğe karşı güçlerini birleştirme çabalarına gırmı?lerdi. O dönemde krallık rejimıyle yönetilen Iralt ile Ürdün arasında da MısırSuriye birliğine karşı «Birleşik Arap Krallığı» adı altında ve Irak Kralı Faysal'ın liderliğinde bir tutucu birlik kuruıdu. Ancak, Amerika ve îngiltere tarafından da destekveren Irak ihtüâliyle dagıldı. Ne var ki MısırSunye birligi de uzun ömürlu olmadı. Eirliği bozmak isteyen güçler, özellikle 1961 yılınm temmuz ayında Nâsır tarafından çıkanlan sosyalizasyon kanunlarından sonra girişılen devletleştirme ve toprak reformu uygulamaiarına sert tepki gösterdiler. Sonunda. 28 eylül 1961 de Şam'da bazı generallerce yapılan askeri rtarbeyie Suriye birlikten ayrıldı ve «Birieşik Arap Cumhuriyeti» de böylece tarihe karıştı. Suriye'de 1963 yılında yine bir darbeyle iktidara gelen Baas Partisi. Nâsır'la birlik konusunda görüşmeler yaptıysa da, olumlu bir sonuç alınamadı. 1971 yılında ise Suriye, Mısır ve Libya arasında «Arap Cuınhuriyetleri Federasyonu» kuruldu, ancak taraflarm bir görüş etrafında birleşememeleri yüzünden bu da etkili olamadı. SURIYE NE DIYOR! Şam radyosu ise, anlasmayı savaş re barıs açısmdan ele almış ve «Kahire anlaşması, Arap ülkelerinin âdil bir banşa olduğu kadar, gerekirse âdıl bir savaşa da hazır olduklarını kanıtlamıştır» demiştir. Şam'da yayın yapan «Filistln'in Sesı. radyosu ise anlasmayı, «Füistin'in kurtuluşu yolunda atılmış en önemli adım» olarak degerlendirmiştir. Suriye hükümetlnin denetiminde olan bu radyo, Kahire anlaşmasının Israil'i şaşkına çevirdiğini de öne sürmüştür. Suudi ArabisUn Kralı Ilalid.. trdiin Kralı HUseyin.. LIBYA DOIAYU ELEŞTIRIYOR Libya radyosu ise anlasmayı dolaylı olarak eleştirmiş ve Mısır ile Suriye'nin ya da anlaşmanın adım belirtmeden Şöyle demiştir: • Düşmanlarımız bütün güçlerini bize karşı birleştiriyorlar. Bizim de onlara karşı birleşmemiz zorunludur. Ancak bu birlik tabandan b'işlamalı ve halka dayalı olmaüdır. Araplar, halk kitlelerini bilinçlendirmek, örgütleyip silâhlandırmak zorundadırlar. Emperyalizmi ve onun güdümündeki güçleri ve maskeli yöneticileri ancak böyle yenilgiye uğratabiliriz.» NEW TORK Bırleşik Amerika Başkanı Gerald Ford, îsraiHe yapılan askeri ve ekonomik yardırnm 1,5 milyar dolar indirilmesini öngören bir tekhf'e bulunmaya karar vermiştir. IRAK YÖRUM YAPMIYOR Irak radyosunun anlaşma konusunda ihtiyath bir tutum takındığı ve her hangi bir yorumda bulunmadığı dikkati çekmiştir. Buna karşılık Bağdat'ta yayın yapan •Fiüstinin Sesi» radyosu, Arap gerici güçlerinin ve teslımiyetçi rejimlerinin, Israil'le barış görüşmelerine oturmak uğruna Filistin halkını silâhsızlandırmaya çalıştıklannı ve bunun için kendi aralannda işbirligı yaptıklarını bildirmiştir. Radyo, Filistinliler, Lübnan solunu ve Suriyeli devrimcileri, Hafız Esat rejimini devirmeye de çağırmıştır. ABD İsrail'e yaptığı askeri ve ekonomik yardımı azaltıyor «New York Times» gazetesinin verdiği habere göre, Başkan Ford'un teklifi İsrail tarafından istenen miktardan 800 milyon dolar daha düşüktür. Ayrıca. bu rrukmr Birleşik Amerika Dışişleri Bakanlığınin öngördügü yardım tutanndan da 300 milyon dolar daha asagıda bulunmaktadır. «New York Times» gazetesi, Amerika'nın bu kararınm İs*ail Elçiliği tarafından tepkiyle karşüandığını bildirmiştir. Kararın kaçınılmaz olarak, yeni seçimlere gidecek, tsrail'de bazı etkiler yaratacağı bildirilmektedir. Öte yandan a.a.'nın haberine göre Amerika Dışışleri Bakam Henry Kissinger. Washington'daki İsrail Büyükelçisi Simşa Dinitz'e, Başkan Ford'dan, İsrail'e yapılacaK Amerikan askerl ve mali yardımı tutanndan 8W milyon dolar kısıntı yapılması yolundaki karanndar. dönmesini isteyeceğini vaadermiştir. (a.a. ANKA) Ouebec'in Kanada'dan ayrılması konusu şimdilik ertelenmiş görünüyor Ayşe TRAK kasırnda yapılan Quebec eyalet seçimlerınde Qjebec Partisi oyların yüzde 40'mdan Ivzlasını alarak çoğunlugu sağiadı. 1970"don berı ıktidarda olan LiberEİ Parti ise oyların p.ncak yüzde 30'unu alabilmişti. Oueoec Partisi liderlerini bile şaşırtan bu sonuçları bütün ilgiüler Lıb'îra! Parti iktidarı sırasmda eyaletin ekonomik durumunun durmadan kötüye gitmesi ve çoğunluğu meydana gstiren Fransızlarla İngıliz azmlık arasındaki ekonomik ve sosyokültür^l çatışmalann bir türlü çözümlen3memesin3 bağlıyorlar. Se<;im sonuçlanmn bu şekilde açıklar.8bilmesine karşm bundan sonraki gelişmeler hakkmda bır fikır yürütmek oldukça zor. Nitekim seçırr.leri izleyen bir iki hafta boyunca gerek basında, perek politik çevr?lerde Quebec Pariisinin zaferinin eyaleti ne şekilde etkileyebi!rceği konusunda hiç bir ciddi yoruma rastlanmıyordu. Aralık başmda çogımlugunu ünivrrsite profcsörleri ve gazetecilerin meydana getlrdiği yeni kabinenın kurulması ve bazı bakanların önemli ekonomik ve politik konulardaki görüşlerini açık lamağa ba$!amalan ile durum b'.raz ciaha açıklık kazandı. Yeni hükümet büyük ölçüde İsveç modelinden etkilenen sosyal demokrat bir politika yürütmsğe çalışacağını açıklıyordu. Ekonomik sorunlarm üzerinde önemle dunıluyor ve alınması îrereken sosyal tedbirlerden sık sık söz ediliyordu. Ayrıca yeni hükümetin kültürel alanda da bazı tedbirler alacafı açıklandı. Telcvizyon, radyo ve halk kültürünü doğrudan doğruya etkilayen bu gibi kumluşlann Quebec hükümetinin denetimi altma alınaca*ı söyleniyor. Bundan başka şin'diye kadar büvük iilçüde federal hükümet tarafından yiirüHilen çöcmen alma politiknnnın Quobec hükümeti tarafından yeniden düöenleneceği belirtiliyor Bu tür tedbirl?r Fransız dili ve kültürünün süreklı gerilemesmi d'.ırdurmakta yararlı olabilir. Bu Kanada'nın diğer eyaletlerinde yaşayan Fransızlar için de bir umut kaynağı oluyor. Quebec'in destegiyle Kanada'nın bütünür.de Fransız kültürünün canlanması umuluyor. Bu konu özsllikle nüfusunun yüzde 35'ini Fr'ansızların meydana getirdiğl New Brunswick eyaleti için önemli. Yeni Başbakan Rene Levesque geçenlerde Bussiness V.'eek dergisine verdiği demeçte önemli madenlerin ve bankalarla diğer malî kuruluşların millileştirileceğini söyledı. Bununla birlikte hükümetin genel olarak İngiliz ve Amerikan sermayesine karşı aldığı tavır kesin olmaktan çok uzak. «Bağımsızlıkn kavrp.mınm yerini «Otto\va'yla ilişkilerin yeniden düzer.lenmesi», «Eşit söz hakkı ve karşılıklı dayanışma» gibi formüllerin almdsı da Quebec'in Kanada'dan aynlması konusunun şimdilik geriye atıldığım gösteriyor. Ouebec Partisi liderleri politik ve ekonomik konularda kesın bir tavır almaktan çekinirken Kanada ve Amerika burjuvazisi de aynı şekilde eyalet seçimlerinin sonuçları üzerinde kcsin bir yorum yapmaktan kaçımyor. Şu sıralarda Qı:ebec'de yapılması dü.şüntüen yatınmlann büyük bir kısmı durdurulmuş vaziyette. Yeni hükümet sermaye çevrelerinin güvenini sağlamadan bu durum degişmeyeceğe benziyor. Aslında Quebec için en önemli sorun sermaye dariığı değil. Bu konuda yapılan çahşmaların çogu eyalettekı tasarruf oramnın oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. Fakat bu tasarruflann büyük bir kısmı Kanada'nın diğer kesinılerine vp ABD'ne akıyor. Buna karsılık Quebec'deki yatınmlann büyük bir kısmı İngiliz ve Amo rikan kontrclu altında. Bu da yabancı yatırımlardan sağlanan kârlann eyaiet öışına transfrr edilnıp.sine yol açıyor. Yanı sorun maddî olansklarla degil fermayenin kontro'.uyla ilgili. Yabuncı vatınmlarm rnıllileşt.'rilmeS uzun vadede hn soruna bır çözüm getırebiür. Pakat IDU ı'ir oır çözüm yolunun kısa vadede yaratibilecsgi kaıışıklıklar ejaletm za!.?n oldukça bi")<ruk oîan cko nomik dengesinin daha da kötüleşmesine yol açabüir. Ekonomik durumu düzelteceği yolundaki vaatlerle başa geçen yeni hükümet böyle bir olasılığın seçmenler arasmda yaratabilecegl hoşnutsuzluğu göze aiacak riurumda değil. Bu JTİZden önümüzdeki günlerde Başbakan Levesaue'irı Amerika'ya gidip oradaki sermaye çevrelerinin güvenini sağlamağa çalışması bekleniyor. Bu arada federal hükümet de Quebec'e karşı tutumunu yeniden gözden geçirme durumunda. Seçımlerden sonra Başbakan Trudeau Guebec'in federasyondan aynlmasına hiçbir şekilde razı olamayacağını büyük bir kesinlikle belirtmişti. Fakat federal hükümet seçimleri yaklaşırken, Trudeau'nun başkanlığındaki liberal parti yeniden seçilebilmek için Quebecl: secmanlerle iyi ilişkiler sürdürmek zorur.da. Bu yüzden Otto\va hükümetinin Ouebec ekonomisinın düzelmesine yardımcı olacak bazı tedbirler alması bekleniyor. Nitekim, son günlerde Kanada dış ticaret politıkasmda Quebec'deki tekstil endüstrisinin gelişmesine yardımcı olacak bazı değişlklikler yapıldı. Bu tür tedbirler Quetec ekocomisinin düzelmesine ve dolayısıyla Qı:ebec Partismin daha da güçlenmesine yol açabilir. Son günlerdekı gelişmelerden çıkan sonuç kısa vedede Qusbec'de büyük bir değişiklik beklenemeyeceği, Quebec halkı milliyetçi bir hükümetin işbaşına geçmesinden memnun olmakla beraber hayat seviyesincie hsrhangi bir düşüss razı olacak gibi görünmüyor. Politik ve ekonomik bağımsızlığın sağlanabilmesi için kısa vadede katlanılması gereken sıkmtılara kimse hazır değil. Bu yüzden Quebec Pariisi'nin radikal girişimlerde bulunması v? Kanada hükümetiyle Amerikan sermayesine karçı kesin bir tavır alması olanaksız ?örünüyor. Bununla birlikte, liberal hükümetin yürüttüğü sorumsoız politikadan sonra ivi niyetli ve aydın bir kadroya dayan^n sosya! demokrat bir hükümetin yürüteceği politikanııı çok daha olumlu scnuçiar vermesi bekknobilir. RENE LEYEStRrE QUEBEC EYALETÎNİN YENÎ BAŞBAKANt GEÇTİĞİMİZ GÜNLERDE VERDİĞİ DEMEÇTE, ÖNEMLİ MADENLERİN VE BANKALARLA' DÎÜER MALI KURULUŞLAFIN MİLLÎLERTİRİLEC'EOİNİ SÖYLEDÎ..