Katalog

DOST 22 ARAUK 1975 MLCANBAZ E5BS91 YOKlSTAN i i i L JAPIİ5ÜN Ku wktU M i i Hftlt'K EDİNMlfTİ. î Stalingrad "Son Kurşuna Kadar,, Y a z a n : HEÎNZ SCHRÖTER 7 6 Ancak ölüm Ustelerlnl görmeye olanak bulanlar, kayıplann çoklufu karşısmda sarsılıyordu «Propaganda Bolüğıi» büyük bır kurulus olmakla bırlıkte bır bo'ugün savas raporculan bu ış ıçın yeterlı değıldı Bır avuç askerden olusan bu kurulus, Içlennden bınnın yazdıgına gore onuç kışıden oli'şuyordu. Stalıngrad'da yok edılmekten kurtularek dorduncu elın üç parmagı gıbı kalmış oıuz kışılık uç kurulaş daha vardı kı, bunlaruı ellerınde kalemlernle kameralan bjlundugu ıçın fılımle reslm çekıp, ılgılılerle konuşarak Stalingrad dakı gerçek durumu yazıyorlardı Ancak bu belgeler Alman halkmın bılgısme sunulamıyordu. Propaganda gruplarının denetçı subaylanyla kurmay subaylarmın kırmızı kalemle çizdıkierı bu raporlar Propaganda Bakanlığının zırhlı k?salarında, \VehvmacM yUV:«*»k komutanlığt denetçl grubu ile Bakanlığın denetiml altında dıkkatle saklanıyordu. 19 kasım 1942'de, Stalırıgrsd'dan gondenlmış bulunan bır bö1lık raporunda: «Stalıngrad'da tutunmayı ya da orayı boşaltmayı basan>mayacak olursak bızım ıçın bu savaş kesmlıkle kaybedümls olacaktır » denivordu «Stalingrad'dakı savaş neden bu kadsr uzun suruvor 1 » sorusuna karçıîık bır başkası da «Insan bunun nedenlen ıçın h?r savfası orekınden daha onemlı bın savfası otekınden daha onemlı bın <s\fahk bır yazı yarabılır. Bunun başta gelenı ıse Rus daıma kotu bır paralı asVer olmakla bırkk'e ıjı bır asker, yukardan gel»n emırlere ıtaatlı, mukaddprata raı ve son dereos kanaatkprdır Bız daıma karşımızdakılenn sayısından soz eder ve valnız tank, top ve donatım kapsarnı, ıle akaryakıtını hesaba kaUığımızdan vanılgıya dıişenz Oysa etkın karşıkovmanın vapıcı^ı olan Hus ınsamnı, bu hesaba gore değerlendırmek dogru değıldır n Stalin de savaşa su parola ıle eırivoMır «Bu sava* bır motor savasıdır Bu yolda ustunlük gosteren taral savaşı kazanır.» Bu bakımdan \arsayim ol?rak Rus a<Ke:mın gonla rahat ola rak savaşa gırdığı İcabul edıleoılır. Çunku R:s asken or.unde tankı, arkasında roket bıtaryslarıvla savaş tannsı olan topçusunun bulunduğunu bılıyordu Obus memılerı ulkenın uzak yerlerinden elden e'.e vrilmek suretıyle getınlıvor, ssroaş h?b»rcıleri Stalingrad aakı gerçek dunırrm \aznordu «Stahngrad dan ftîman ders, Alman harp okullannda yanlış savaş sanatına ornek olarak okutulnıalıdır » «Kutsal gecedekl radyo yayınlan, birlıklenn suratlarına vurulan bır tokat gıbı etkı yapıyordu» «Kırmızı işaretlen ve parlak Rıtterkreuz nisanliriyle makinelı tüfeklenn arkasında dehşet içınde gorulen barut renkli generallerm rapor'.arı ancak. savaşı bu şekıld»* anlamak ıste\en erışkınler ıçın vazılacak masal kıtaplarında bulunabıhrdı.» «Stalingrad ın yuzbmlerce kurbanı üzerms, bır de burada tutunamadıkları eklenecek olursa, batı ülkelerinm sonu da gelmış olacaktı» «Eğer bır gun yetkılı makamlar vanlıslıklarını dürelterek 6'ncı ordu ba«komutan!ıgına Yüzunüz dofuya çevnlı olmak uzerc Stalingrad dan dışarı. Don arka^ına gen dıvcbılsevdı » «6 ncı ordıınun yok e r i''ıresı. 19 ağ ısto^ta başlatılan harekâtın zorunlu kıldığı bır «onuçtur » «Bırlıkler yorgun ve yıpranmıştı, bu durumdaki tumenlerle böyle buvuk bır harekat yurutulemezdı. Taze kuvvetlere ıhtıvaç olduğu gıbı, mevcutların da sılahla c«phaneye pek çok ıhtiyaçlan vardı » «Kavıplar duşunulenın ıkı katını aşmıştı Buıidsn sonra kaybedıleceklenn ı^e zdman tııke".e^egı nesaplanabılııdı > «Askerlenn bırey olarak gosterdiklerı tutum her turlu ovgunun üs'undedır Alman dılmı konuşanlardan bunun aksını soyleyen varsa hıç onemı yoktur.» • 6'ncı orduyla Stalıngrad'da bulunmuş olan askerler yaşamlannda bır kez duşmana karşı mağduı durumda gorev aldılar • «6 ncı ordu asserlerı kış yardımı içın 3 ö mılyon marklık bır hıbede bulunmuş oluyorlardı Bu para onların sekız haftahk ma•S tutarlan olup savaş tarihlennde bir ordunun kendısının jok edılmesı ıçın fınansmanda bulunması ender gorulen olaylardandı.. •Cephenln kuzeyindekl bir tümen, bır günde ikıyüzaltmjş V.ti vermıştı. Gerçek olarak sadece ıkıytlzaltmış ınsan olmemiş, IKIyuzaltmısıncı kez birısı daha olmustür > «Burada her gun çekılenler, kahraman kalplerin tarıhinde daima değerlı yerinı bulacaktır.» •TESLtM OLMAK OLANAKSIZDIR.» StalıngTad, pencere oyukları, konut ialıntıları ve hâlâ tüten dumanlarıyla bır yıkıntı tarlası halıne gelmıştı. Avlularla sokaklajda bır dana kaıkmayacak olan asKeiıcı jatıvor, ıster juzıerce, ister bmlerce olsuıı bunların gerçek savısı ı!e ıtımse ügılenmıvordu. Yıkıntılar arasmda ınsanlar ıse yarar bır şeyler olup olmadığmı aıaştınjor, gerçeıtte ıse boş jere acılaıının kalıntılarını deşıjordu. «Teslım olmak olanaksızdır, son kurşuna ve son adamına Kadar sa\aş Her metre ıçın savaşılacaji, her savaş yonetım yerı savunulacaktır. Bu e.nir kolorau Komutanlanna gonaerıîmış, kolordular da tumenlere, onlar da bagh bırlıklerıne ulaştırmıştı. Emır gayet açıktı, buna ragmen bırlık komutanları başlarım sallamaKtan kendılerım aıamıyorlardı, çunku karşı koymanın anık hıçbır gereklıhgı kalmamıştı. «Işte boylece Schlıffen ın soyledıgı soz gerçekleşmış, kaçınılmaz sona gehnmıştı» 12, 104 ve 107 tepelen aa^muş çe.re aumduz olmuş, savunma parçalanmış, olum burunlarının ucuna gelmıştı AncaK bırlüler hâlâ sa\aşıyor, gorduklen her seye a e ş edıjordu, çunku aojle emredılmıştı. On hatlarda bulunanlarda bıraz yıyecek vardı. Bıfdurum, Ruslar ancak arkalarında goranduklerı zaman, teshm olmalarına neden olujordu. Bu gıbı durumlar KOnuRanlığa ender olaraK bıldırılıj ordu Bunun sonucu olarak bu bırükler sılâhlarını bırakmış olsalar dahı durum hantalarında savaş gruplarıyle alayların taktık işaretlen hâlâ duruyordu Ordunun 28 ocak günu verdıgı akşam raporunda şoyle denısordu «Duşmanın Gumark Stalingrad demıryolu bojunca gerçekleştırdığı kuvvetlı çokertmeler sonunda ordu cephesinı kıueyde XI kolordu, ortaaa VIII üe LI. kolordu, guneyde de ordu artık bırlıklerı olmak uzere uç kuşatma bolgesıne ayırmıştır. XI\ "uncu zırhlı kolordu ıle IV'uncu Kolordular bağlı" bırhklerınden aynlmışlardır Bu durumda ordu, kuşatmanın kurey kenarı ıle batıdakı on arazıde yenı bır savunma cephesı kurmaya çalışma<ctadır. Batı kenarının mukadder olan çokertılmesinın 1 şubata kadar geıçekleşecegı beklenılmektedır.» Kuzey kuşatma bolgesmdesı Xl'ıncı kolorau emrmdekı 60'mcı motorıze ve 16'ncı ıle 24 uncu zırhlı tumenlenn artıklarıyıe sıkı^.tırılmış durumda olup, 389 uncu tumen tugla harmanlan tepesındekı eskı mevzılennı tutuyor, savaş gucü kalmamış olan 100uncu hafıl tumen artıkları da karşı koymayı surdurmek ıçın «K.ızıl barıkatm» gunej kesımıne yerleşmış bulunujordu. MerKezdekı kuşatmada. cephelerı batı ıle kuzeye donuk olmak uzere 113 Uncu üe 76'ncı pıyade tumenlen artıkları mevzılenmış olup, «0 me\cu*lu 284'uncu tumen de akarvakıt depoian batısındakı demiryolunda jer aimıştı. Volga cephesını tutan 305'ıncı tumen çıu fabnkaiindan gelen ağır saldırıları puskürtmuştu. 29'uncu ıle 3 uncu motonze tumen kalınîılan uçsuz bucaksız vıkıntı çolunden sa\aşarak doguja doğru çekılme<te\dı XIV uncu zırh'ı kolord ı karargâhı ıspırto fabnkası vakınlar.nda Kiırulmus IV uncu KOlordunan :se \alnu adı kalmıstı General Pfeffer'.n emnnde »rtık b:r tumen o'e kaimarruştı VIII mcı kOıordu saxaş vonetm yen çevres.nde Hırvat p'yade alayının ıkıyuz en grupUnmış'i. (DEVAM1 VAR) Hambıırg'daki Küçük Istanbul AZRAiL ALMAN SANILMAKTÂN HOŞLANIYORDU. ALMANLAR RAHAT YAŞADIKLARI iÇiN AZRAiL DE BiR ALMAN ÇOCUGU OLMAYI YEGLiYORDU.. Yazan • Ruth HERRMANN Türkçesi Zeyyat SELiMOGLU Ç e T ı r e n î N. DÎZDAJROĞLO bilgisınde sıra farelerdeydi. Yerjrüzıinde bm sekız yüz tuni \ar farelerın ama hep smı saymanın gereğı yok öğretmen kürsusunun Uzerın dekı tel fare kapanının içınde gn bır fare gıdıp gelıyordu. Yürümektcn kesıldığı zaman, bır koşede oturup kalıyor, susta du ran bır kopek gıbı ıkı ayagının uzenne kalkıyor on ayaklarıyla pembe burnunu sıvazlıyordu. Bır aralık kuyruğu dışarı çıkın ca, kızlardan bın çekıverdı kuy ruğundan. Bay Vagner kıza çıkıştı, hayvana ezıyet edilmez, dı jerek. Hepımız kursuyıi çepeçevre çe vırmış, fareyı gozden geçmyor duk. «Şu sıralarda e\ fare'.erının hâlı dumandır» dedi bay Vagner, «eskıden besın maddelennın kılerde saklandığı gıinl»rde durum başkajdı Gecelerı ev halkı uykuya daldı mı, fareler ortaya çıkar, dıledıklerı şeylerı kemırır dururlardı. Ama şımdı' Fare ne yapsın, nasıl etsm de buzdolabma gırsın'» Karnını doyuramadıgı yerde hıç kımse yaşayamaz, orası oyle Onun ıçındır kı bugun evle rımızde fareler tutunamıyor artık Kapandaki bu fareyı Mihael Kvartz jakalamıştı. bundan o*ü ru de gurur dır, uyordj Fareyi evın ahırmda jakalaıtrş Fare \ı çekme;: ıçın yararlandığı bır parçaciK domuz pastırması, hâ la çengelde asılıydı Faren'n pas tırmayı ısırmış olduğu goruluyordu hemen ajnı anda da ka panın kapagı duşmuş, farenın ıs tahı kesılmışü Bav Vagner. farelı kapanı smıf dolaoına koydu b:z de yerlerımı ze oturduk Ba> Vagner ev fa re.erının nevîe beslendıklpnnı sorau Alman çocuslar hemen he men hep bırden karşıhk verdıler Pevrıır. pastnma, sucuk, un ve daha b.r suru şevler Farelerın ne jedığını, bız Turk çocuıvlan da buı>oıda.< an:a sov leyemıyorduk. Bay Vagner, dunnadan aynı şeyleri soruyorv Almanlar aa, henı yuksek sesle, hem de kustahlaşarak, karmakarışık karşıhklar verıvorlardı Kımılerı artık hıç kulak asmıyor, sıkıldıklarmı gostererek esnıjorlardı Ne var ki bızım tabıat bılgisı ogre'menımv. halâ sormay sur duruyordu. Mihael Kvartz, masa mn altından çıkardığı bır kıtabı her hâlde bır polıs romanıyOJ okumaga başladı bu sırada. «Saıme, sojle bakalım, ev fa Bildikleri şeylerin yüz kez tekrarı Alman öğrencileri çok kızdırıyordu relerı ne yer'» dıye sordu bay Vagner. Saıme benden çok daha bnce lerı Almanya'va gelmışti, şovle karşıhk verdı «Peynır, pastırma, sucuk » Alman çocuklar makaraları koyverdıler «Peynır, pastırma, sucuk pekı başka'7» Saıme'nın bp.şka bır şev gelmıyordu aklına, suspus o!du, kızardı. • Murat sen soyle bakalım» Murat da sucuk ıle pe\r.ırden başka bır şey bılm:5ordu Bırden bıre, masamın altından bır gurultu geldı, sağ ayağıma bır şeyın dcğdıgmı duydum Lâstık takılı bır oyuncak fareydı bu, kımın ortava çıkardığmı bılmıyordum B:r sanne şovle aşagıya bakayım dedım, oğre'men hemen gördu' 'Kasım Ozdemır, dıkkat et'» Bereket farelenn neyle beslendığmı bana sormadı, beîkl de, tam bu sırada Mıhael'i kıtap okurken gördu de, ondan. Soruyu Mıhael'e vonelttı Ama Mihael, karşıhk verecek yerde, kıtabı tutnığu gıbi duvara fırlattı, bagırdı «BelM yüz kez aynı şey' Hep bu Turklerın yüzünden'» Bır an, ortalık suspus oldu. Sonra, bay Vagner: «Haklısın» dedı, «ama onlar da oğrenmelı, değıl mı va' Bunu daha once de konuşmuştuk » Bır Alman kızın bağırdıgı du\uldu: «Mıhael. kotuluk edıyorsun'» Ama bızlen savunan, s»dece bu kız oldu. «Türkledn vü/ünden c«nımı* sıkılıyor, bunu söylemeyecek ne var9» dedı Mihael Uve'ye doğru bır goz attım, bütun Alman çocuklar yerlerınden fırlayıp kızı azarlarken, o yerınde sessız, sâkın oturuyordu. Paydos zılı çaldı. Okul bahçe sı her 7amankı gıbıydı Bız TurKler kendı koşemize çekılmışt'k. Haksn ıle Azraıl'e, olan bıtenle rı anlattım «Boyle şeyler olurn, dedı Azraıl, «Almanlara da hak vermek gerekır, bildikleri şeylerı tekrar tekrar ışıtıyorlar bızım juzumuzden, ben bıle sıkılıyorum bazan » «Sızm sınıfta da oluyor mu boy le şeyler7» «Elbette » «Ama senm Alman arkadaşların var, senı savunuyorlardır her hâlde » Hakan, uzun uzun baktı Azraıl'e «Benım arkadaşlarımı bızım okulda değıller, başka yerde oturuyorlar» dedı, Azraıl sıkılgan bır tavırla. AZRAiL'E NE OLUYOR! Bir gun Azrail Ile bırlıkte. Elbe nehrini karşıddn karşıya geçen gemıdeydım. Gemı kıyıya ya naştı mı, gemi adamlanndan Ikı sı. volcular kıyıja çıkabılsınler dıye blr ıskele uzatırlar. Azraıl bu gemi adamlarıyla arkadaşlık kurmus. Zaman zaman onlarla konuştuğunu gorüyordum. H3va o gur çok guzeldl, epey yolcu vardı Kentın bu eski kesimme jabancı olan yaşlıca bır bavan, Azrail'den volu sordu Az raıl bana, bayanın ne sordufunu Tuıkçe sojleyır.ce vaşlıca bayan hayretle Azrail'den yana dondü ve «Olur şey değıl», dedi, «Almansın sanmıstım » Boyle seylerle Karşılaştı mı, Azraıl'ın kayf'ne dıyecek yok, cakasından yan;na vanlmıyor o zaman. Sarınm, bır Alman kadar ivı Almanca tconuşuyor O da, yaşlıca bayana: «Evet, Turkum asltnda » deyıp. ardından bana. «Su berbat yerden bır kur tulabılsem de Almanlann oturdukları yerlerde oturabılsem» dedı. Almanlar rahat vaşadıkları ıçm, Azraıl de bır Alman çocugu olmayı yeğhvordu sanırım. Kımı zaman, butun KuçukIstanbul'daküere kızıyor gıbı gelıyorda bana. Bır seferınde. bızım kuçuk kızlardan bın, tekerleğı kopan patenim onarsın diye yanına yanaşmıştı. Azrail, baktım hıç oralı olmuyor. «Patenıni onarasm istlyor», dedım, «kıza yardun etsene » «Ne soyledıgıni anlıyamıyorum kızın » Oysa, kız çok açık Konuşmustu Gelgelelim, Aırail Almanca bır şeyler söyleyıp, kızı /üztistU bırakmiîtı Bekâr erkeklere ait barakalann arasmdaki alanda, büyik çöp bıdonlannın durdugu yerd« blr kaç eski tahta ile bır de sebze kasası duruyodu. Azraıl oraî« Desen (Mehmet GÜLERYÜZ) nünde çıkanr, tçeriye çorapla gireriz. Bundan ötürudür fcl, bOtün KUçük îstanbul'dakı bannaklarda kunduralar Korıdorlaıua durur. Azrail bu arada, tahtalan bırbırıne çıvılıvor, kücuk bır merdıven vapıvordıı saliba. «Aniadım Yuksek dolaplar» enşebılmek ıçın küçuk oir aıerdıven yapıvorsun.» «Hlç bır çev anladıjhn T.ık » Azrail müthış keyifsızd) o gün Ondan okul ödevlerime v»îdım etmesını istemevı (iılsünÜTordum ama belli ki bosun» oiscaktı Zaten varriım i w drt çok sevrek ve isteksız yatdım edlyordu. Y A R I N: El&E'NiN KIYISIKDA yöneldi Tahtalardald çivii«r1 eekıp çıkardı. tasla vutara* dlizelttı. «Tantavla ne vapacaicsın?» • Bekle de gor1» Ben de heveslenmiştim bu işe nereden tahta bulabılırım dıye sordum. «Nereden bulabılırisn bılmem. Ben Alman arkadaşlantr.dan almıştım. Ama bakarsın senin ıçın de bulabılinm bır kaç tane » Genı? tahtalan tki ince tnhta Uzenne cakmağa başladı • Kunduralan temizlemek için evın onune koyacaksm değıl mı''» •Övle dıyorsan öylsdir • Bana aldırmaksızın çalışmavi sürdürdu Bunun bızler 1çm ger»ksw oldugunu duşundüm. Bız nasıl olsa çızmelenmızle. «va''kabılanmızla gırmıyorduk evden ıçen. Bız avakkabılanmızı ^apînın ö \AlUı\ ve <f«xu*K VE ÇAGDIŞ1 MC'MN EKONOMİK SSOSİAL PROGRA.M SOYTARIMGl 6 Sayı Bugün Çıkf Cumhurıjet 13874 BULMACA TiFFANY ÎTKARIDAN ASAĞIYA: 1 Gunduz ıle gecenm eşıt olduğu gun 2 «Oyer» an!a mında bır soz Guneydoğu bol gemızde bır petrol bolgesı 3 Arap yarımadasmda bır ulke Genışlığı 4 Tersı bır goz ren gı Baş tarafına seslı bır harf getırıldığınde bır isım olur. 5 Eskıden kullanılan bir sılâh Kabul ettırme, yola getırme 6 Gezıntı teknesı Tersı bir kurk hayvanı Brom'un sımgesı 7 Bır sıfat eki Bir rüz gâr ismı 8 TUrk müzigı â l e t lerınden bırıni çalana verılen isım Bır nota Tersi kırmızı 9 Fransa'ya ait bir ada Tersı suçu bağıslama. DÜNKU BULMACANIN ÇÖZÜ1VTÜ SOLDAN S*ĞA: 1 Sınematek 2 Ebe Alaka 3 Pedal Nıl 4 îrem pA 5 Cınayet 6 ıK Balata 7 Paralel 3 Alacalı 9 Karasmek 1 Sepıcılık 2 I b e n k 3 Neden paR 4 amabalA 5 Mal yaraS 6 Al t«lact 7 Tan Talan 8 Ekip Tele 9 Kalabalık. W ~ TMOBBSON'UM BURA.7 rBANAkZ3^J«UeGeUMN H OAN UZAKLA^MAŞMI ^ ^ H6. VVPACAdlMIZl Jji 123456 78 9 irtrBi^nr"!"" 1 " ^ ^ " ™ p DiŞi BOND KAFESI Ş MAI2EKETE 6SSME SOLD1N SAĞA: 1 Eskıden Muharrem ayında yurt içınde kapı kapı dolaşara* ve ilâheler okuyarak aılenen kimse 2 î d r a r jolu tfe dışarı atı'an zararlı madde Kural 3 Tersı af dıîeme Vılâyet 4 Tersı mr bağlaç 5 Bır kehme ıçın. kendısme herhangı bır ılgı ıle yakın sa\ılan başka bır kelımenın bıçımce ve anlamca örnek tutulması b sodyum'un sımgesı Tersı duyuru 7 Amırler bu\urucular S Engel Korülük 9 Askeri gıysı.