Katalog

ÇAĞDAŞ U T I N U R I SENiN îÇiN EY DEMOKRASi N E C A T t CUMALI F I Y A T I 15 U R A İSTKME ADKESÎ r Hnlkevt SokaJt SW41 Caftaıogltı/TST. CAC,UAS VAYINLARI Cumhuriyet 53. yil. SAYI: 18747 V • • • « KIZ MESIEK uRTAOKuLlAnl ve KIZ MESLEK LISELERI ile İLKOGRETMEN OKULLARI OGRENC ÎLKOI Süheylâ Arel'ın Ynrdımcı Ders EV İDARESı Orta EV İDA EV İDA EV İDA EV İDA BıLiJıSİ^jprtaCtcul için) 3'C/LARÖBARANMASIODFMELI GONDERlll ' * Si|)..ıış MCIIMI^I Kurucusu: YUNUS NADÎ 7 EKİM 1976 PtRÎEMBE KÎFLİUR KITABEVI Ankara Cad.62 SIRKECİISIANBUL Danıştay, Vedat Dalokay'ın görevden alınmasına ilişkin kararı da durdurdu AXKABA, (Cumhuriyet Bürosu) rınca Ankara Belediye Bajkünı Danıştay, TÖBDER'e tlişkın Ka Vedat Dalokay görevııiın başina rarından sonra dün de Ankara dönebilecektir. öte yandan, Danıştay 12. DalBelediye Başkanı Vedat Dalokay'resi tarafından iklye karşı Uç oyın Içişleri Bakanlığı tarafından görevden el çektirilmesi kararı la ahnan TÖBDER'le ilgin vünın yürütülmesinl durdurmuştur. rütmeyl durdurma kararına tlışkin olarak TÖBDER avukatlaDanıştay 5. Datresi tarafındin oy rından Hallt Çelenk föyle kobirlijfiyle alınan karar, «îdarenln »avunmasının ahnmasiını <ta ön nusmuçtur: görmektedlr. Danıştay karan uya (Devamı Sa. S, Sö. 1 de) Danıştay 5. Dairesi Dalokay hakkındakı kararı oybirliğl ile aldı Asiltürk: «îtirazımız sonuca bağlanana kâdâr Danıştay kararı uygulanelmâz» Kâni Vrana, Anayasa Mahkemesi Genel Sekreterinin Başkanlığın bilgisi dışında davrandığıni açıkladı Elektrik kesilmelerine ilişkin tutumları nedeniyle İETT Müdürü İçişleri Bakanını, EGO Müdürü ise TRT'yi eleştirdiler ANKARA, (Cumhuriyet Btirosu) Ankara EGO Genel Müdürü Ertuğrul Amasyalı dün blr açıklama yaparak Ankara'dakl elektrik kesintilerinin (TEK) tarafmdan yaptırıldıgını bildirnıı? ve buna karşın TRT'nin bu işl EGO'ya yüklemesının haksızük oldugunu söylemiştlr. Ankara'da sık sıic hRşgösterpn elektrik kesilmesini Genel M U (Devamı Sa. 9, Stt. 6 da) ÎCFTU Genel Sekreteri: "Özgürlükler için sendikalar birşeyler yapmalıdır,, dedi Otto Kersten, özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı durmak için TürkIş'e bazı öneriler getirebileceklerini ve bu örgütü iknaya çalışacaklarını söyledi. DÎSK yöneticilerinin tutuklanması üzerine, TürkIş'e telgraf çektiğini belirten Kersten: «Bir demokraside her türlü fikir serbestçe savunulabilmeli» dedi. "Dünya işçileri özel mahkemelere karşıdır ANKARA, (ANKA) TUrkls yetkılıleri VB Türk styaset adamlariyle görüşmeler ve uyarılar yapmak Uzere Türklye'ye gelen Uluslararası Hür Sendikalar Konfederasyonu (ICPTÜ) Genel Sfkreteri Otto Kersten, kendisinin ve ICFTU'nun her ttirlü fi7el mahkemelere ve özel yasalara knrşı oldugunu söylemiştir. Kersten, «Bir demokrastde her türlil (ikrin serbestçe savunulabilmesi, bunun sağlanması 1çln de Krv müntst Partlst de dahil olmak Uzere her türltl partlnin kurulabılmesl gerektiğl inancında oldugunu» bellrtmlştir. Batılı Ulkelerln sağ kanat sendikalarını bir araya getiren uluslararası bir Ust kuruluş olan ICFTU'nun Genel Sekreteri. Başbakan Süleyman Demırel ve Baş bakan Yardımcısı Turhan Feyzioglu İle yaptığı Eörüsmelerden «onra ANKA Ajansına verdigl demeçt», hükümet yetkililerine Türkiye'deki gelişmelerden dııydugu endişeyi ifade ettiğinl söylemlştir. Kersten, özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı sendikalann birşeyler yapması gerektiğini savunmuş, bu konuda ICFTU üyesl olan Türklş'e önerllerde bulunabücceklerini ifade etmiştir. Otto Kersten, DİSK yöneticilerlnin tutuklanması üzerine TUrklş'e telgraf çektiklerinl ve dururn hakkında bilgi istcdiklerini söylemiş ve Türkls yöneticilerinin bu telgrafa cevap olarak gerekenin yapılacaguıı blldirdlklerini açıklamıştır. TÜRKİYE'DE DURUM Otto Kersten, TUrkiye'deki durum hakkındakl görüşlerini (Devamı 7. Sayfada) Düzenin Niteliği emokrasilerde hırçınük eden, hatta zaman zunıan bukuk kurallarını zorlaraaya varan davraıuşlsrla Iktldarı yıpratmak lateyen tektm, biUndiğl glbi nıııhalefet takımıdır. tktldarı denetlcmek, onun kusurlarını bir bir kamııovu önünde saptamak, böylece scçlm yolundan yönctiro mckanizmasını ele geçlrmeye çalışmak demokratik ınuha* lefetln en doğal hakkıdır. Gelir dağılımında en düşük payı işçiler alıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Diger Ulkelerle karşılaştırıldıgında «En eşıtslz durumun» varolduğu bildirilen gelir dağılımının TUrkıye'de mesleklere göre yapılan ayırımmda toplam gelirden en yüksek payı alanların toprak sahtpleri olduğu, buna karşılık en düşük paym da «Dtiz Işçilerce» almdığı saptanmıştır. Toprak sahiplerl toplam hanelerin yüzde 44' ünü oluştururken, gelirden aldıkları pay jrüzde 41,2'dir. Düz işçiler toplam hanelerin yüzde 12.4'ünU olu»tururken, toplam (elirln yüzd» 7.3'UnU almaktadırlar. DPT Sosytl Pltnlima Dairesi Araştırma Şubesi tarafından 19T:ı yılı verilerine dayanılarak hazırlanan «Gehr dağılımı arastırması», toplumdakl gelir dağıhmını genel açıdan vermekte. daha sonra değışık acılardan Irdelemektedir. Araştınna gelir dağılımını «Mesleklere gore» de ıııcelemiş ve su temel bulgulara varmıjtır: «Toprak sahipleri toplam hanelertn yüzde 44'iinü oluştururken, gelirden aldılüan pay yüzde 41.2'dir. Büjrük tlcaret va sanayld, serbest mes<D«Tamı Sa. 9, SO. 4 de) Seri banka soygunlarınm suçluları yakalandı Kadıkby yöresinde son bir ar Içlnde meydana gelen banka soygunlarının faillerı, Emniyet Asayiş Şubesi gorevhlerinc» y.ıkalanarak gözaltına »lınmıştır. Altı kisilik bir şeeeke tarafından yonetilen soygunlarla ilgili bır açıklama yapan Emniyet Müdür Yardımcıs; Yılmaz Çapın, olayların sıyasî bir yönünün olmadığım söylesaptanmıştır. Soygunculann, önce çevrede müşteri bekleyen şoförleri, Kurtköy Çakaltepe bölgesine götürüp, araçlarını alarak önceden planladıkları bankaya aynı araçla gittikleri ve soygun yaptıkları da kendi ifadfllerinden öğrenilmiştır. Polise göre, 5 silâhlı soyguncu, kısa sürede zengin olmak içıa bu girişimlerde bulunduklarını da tfadelernde belirtmıslertiir. DAMGA PolistekJ bazı çevreler, soygıınlardın heman lonra. olayların styasl (Devanu Sa. 9. 80. 1 de) D nustır. Bu hakkını kullanırfcen klml n o u muhalefet asın hırçmlı*a kapılablllr. tsbaşındaki tktidar ıcriD kanlı olmak, bukuk kurallanna sıki sıkıya baglı kalmak, muhalefctln elestlrllerl •sldırı dcreceslne erişse bile onlara yasal sınırlar tçinde gftfüs germek zorundadır. DcnıHfm yollan daima açık bulunaeaktır. Parlameotoda olsun, üasında olsun, muhalefetce llerl sürülen savlann gerçeğe ne denll uygun olup olmadığı ancak bu yontemle saptanabillr. Eleştlrller ve suçlamaların geçerslzllgi bellrlenlrse muhalefrt belki dah» da hırçınlasabillr. Ama bu boşuna bir çabadır. Tuttuğu yolda başarı 11e yürüyen hukuk kurallanna saygılı bir Uctldar karşısında muhalefet ne denll hırçınlaşsa da bir sonuç alanıayacağı besbellldlr. Sınıfsal çıkarlara gelince, onun kavgası da Parlamenlodan basına ve meslek örgütlerine drk tttm kurulusları kapsayan bir ortamda dttsünce özgurliiğü • • • nırları Içlnde vcrillr. tktidarın görevi, nereden gellrse gelsin, yan tutmaksızın, şlddet eylemİerlnl tinlemektlr. Bunu basarmak Içln ellnde yeterlnce güo vardır. Yasalara karşı çıkanlan Mrarsız kılmaıun blrlcik volu da budur. Ne yazık Id, blzlm Parlamentomuzda işçl sınıfını teınsil «.den bir partl henüz yoktur. Bir yanda kurulu düzenl savunınaya çaüşan anamal partilerl, karsılarında Ise ortanın solunda olduğunu söyleyen ve daba soldakllere de söz hakki tanıyan CHP tle Parlamcntomu* Batı kttkenll demokrasllerin bir hayll gertslne düşmektedir. Hal böyle Iken kurulu çarpifc düzenl «avunma durumundaki Cepbe Ortakları Cumhurlvet Halk Partlsl'ne tahammül edememekte, bu partl lş basına geUrse söz ve düşün özgürlügii boyntlannın daha da genlşleyeceginden ttdleri kopmaktadır. Bu da iktidarda olan sankl Kendllerl değll CHP ünlş glbl onlnrı hırçınlaştırmakta, eiinden (riine yasa dışı önlemler arayıp uygulamalaruıa yol açmaktadır. CHP Genel Baçkanı Bülent Ecevlt'tn partl gruplan oıtok toplantısında yaptıği konuştnayi okudugumuz zaman blzlm demokrasimizde «öze batan bu aksak durumu daha bir açık »eçlk görüyoruı. CHP Genel Başkanı gerçektfiı demokrasiyl ve bukuk devletlnl savunan bir Ba«bakan mantıjh ile partl arkadaslannı ve yurdumuzdakl tiim ÖEjrürlükten yana kl?l ve örgütleri uyarmaya özen RÖsterdl. Körpe demokraslmlzl viknıayı amaçlayan, bu uğurda her ı^eyt göze almış KÜrünen cephecllerln kışkırtmalarına kapılmamak, on lann oyuniarına gelmemek İÇİn dikkatlerl cektl. Evct, nonnal bir bukuk devletinde demokrasiyl kollamak ve korumak, herkesten cince kufkusuz İktidarda bulunanlann förcvldlr. Blzde ise sahlpsiz kaUn bu görevi, Işte hep RorUyoma. muhalefet liderl sürdUrmeye çahşıyor. Ne blçlm bir hukuk iiizenl leindc yaçadıgımızı varın görüıı »rtık! BE} SiliHLI ADAM örellikte Kadıköy bölgesinde arka arkaya soygunlar japan bes silâhlı kialnln, planlı bir »ekilde çalısarak hiç bir 1* bırakmadan içi yürüttüklerl Millet Meclisi'nde DGM yasa önerisinin tümü kabul edildi, maddelerin görüşülmesi olaylı başladı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Millet Meclisi'nin dünkü toplantısında AP Grup Başkanvekıllerindon Oguz Aygün ile Ilhami Ertem'in .Devlet GUverılıic Mahkemeleri kuruluş ve yargılama usulleri» hakkındakl yasa önerisınin maddelerine geçılmesi kabul edilmıştir. 371 milletvekilinin katıldıgı oylamada 228 Uye kabul, 143 Uye de red oyu kullanmıştır. Dünkü görüşmeler sırasuıda CHP'lilerin çoğunlugun olmadığım bildirmeleri Uzenne yapılan yoklama, sert tartışnıalara yolaçmıştır. CHP'liler, oturumu yöneten AP'li Ahmet Çakmak'ın, salonda çogunluğun olnıadığını görünce, partizanca hareket ettigini öne sürmüşlerdir. Millet Mecllsl bugün saat 15de yeniden toplanarak, yasa 'jnerisınin 1. maddesini görüşmeye devam edecektir. ğıru hatırlatarak, maddelere g«çılmesl İçin oylama yapılacagını »öylemiştir. CHP'U milletveküte(Devamı Sa, a, SU. « da) İpraş'ta tehdit altında çalıştırılan bir işçinin kuleden düşüp komaya girdiği acıklandı • PETKiMIJ, İNSANUK TiDARINI EDEfEK... ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Petkimîs Sendikası, ÎPRAŞ rafinerlsinde de «MC ıktidannın anÜdemokratik baskı ve iiyımlannın bir «kurban> daha verfürdiğinı, polis korkusu, komando tehdidi altında gUnün 24 saati çalıştınlan sendika Uyesl ışçılerden thsan Haktanır'ın aşın yorgunluk sonucu plant 7 ünıtesınin kulesinden düşerek koma hallnde hastaneye kaldınldıguuaçıklanustır. Petklmls aynca, «tnsanlık dışı trygylamaları» nedenlyle MC iktıdarını Avrupa tn&tuı Hakları Komlsyonu'na şikâyet etmek !çin girişımlere başlamıştır. Sendikadan verilen bilglye göre, polıs üuru ve komando tehdidi ile devamlı çalıştırılan isçilerden thsan Haktanır «sırı yorgunluktan kuleden dUsmüs ve polisler Kaktanır'm öldUgünU b;ldirmişlerdlr. Ancak sendika derhal îstanbul'dan hir beyin cerrahı getirtmis, Haktanır'ın ölmediğı böylece anlaşılmıştır. Has(Devamı Sa. 9, Stt. 3 de) AVRUPA Df$l UYGUIAMAIARI NEDENiYLE MC IKJiKÂYET SÜLEYMAN BEY AZ KALDI, $URAYA KADAR TAJIYIVERİN!... İNSAN HAKLARI KOMiSYONUNA Galatasaray Mühendislik ile Çapa'da komandolar silahlı baskın yaptı Yenl öğretim yılına girdiğinden bu vana her gün çıkan olaylar yüzünden ders yapılamıyan Galatasaray MUhendislik ve Minıarlık YUksek Okulu'nda dün yine dınamit lokumu ve tahrıb kalıbu patlatılmış, bu nedenle derslere bir kez daha bir günlük ara verllmiştir. Yönetimın kararına gore 8 30'dan önce öğrenci alınmaması gereken okulda, derse gelen öğıenciler dün ylne komandoların oku la önceden yerleşmiş olduklanm gormüşlerdir. Ancak bu kez polis, «içerde komandolar var» gerekçesl ile okula gelen öğrencilerin içeri girmesini engellememiştir. Dışarda toplanan solcu grup toplu olarak okula girerken, binanın Ust katında toplanmış olan komandolar gösteriye başlamışlar, bu arada yukarıdan aşagıya önce sandalye ve sonra da dinamit atılmıştır. Içeriye girmekte olan öğrenci grubunun bir kısmı içerde, bir kısmı dışarda kalmış, bu kez onlar da toplu gösteriye başlamıştır. Solcu grup şikâyetlerine ve atılan dinamite ragrnen, polisin hiç bir girişimde bulunmadığmı ve kendilerinl derslere girmeye zorladıgını, oysa sınıflarda hocaların bile bulunmadığını anlatmış(Devamı Sa. 9, Sü. 2 de; Millet Meclısl dün saat 15'de AP'li Başkan Vekillerinden Ahmet Çakmak'ın başkanlığında toplanmış ve ad okunarak yapılan yoklamada çogunluğun bulundugu belirlenmiştir. Birleşimi açan Başkan Çakmak, dinleyicilere uyarıda bulunarak, iç tüzüge göre gUrültU etmemelerini lstemiştir. Oturumu yöneten Çakmak daha sonra yasa önerisinin tümünun görüşülmesinin tamamlandı Milli Birlik Grubu: "İktidar DGM adı altında kendi emrinde mahkemeler kurmak istiyor,, ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Milli Birlik Grubu adına bir açıklama yapan Fahri Ozdilek, 12 Mart dönemtnde getirilen ve Anayasa'nın temel ilkeleri ile bağ daşmayan geriye dönük maddelerinin düzeltilmesi girişimlerini desteklediğini bildirmiş görü^Umüz odur ki, iktidar, bugünkü şekll İle Devlet Güvenlik Mahkemeleri adı altında kendi emrinde siyasi mahkemeler kurmak istemektedır.» demiştir. Cumhuriyet Senatosu Milli Birlik Grubu toplantısından sonra Grup Başkanı Fahrl özdilek lmzası ile kamuoyıına duyurulan bildiri özetle şöyledir: «12 Mart dönemlnde. Anayasamızın kuvvetler ayrılığı ve yar(Devamı Sa. 9, Sü. 6 da) İşçi kıyımı ve rafinerilerin zararlârı konusunda Demirel ve Kılıç için soruşturma açılması istendi ANKARA, (ANKA) Izmir CHP Milletveklli Süleyman Genç ve 13 arkadaşı, son zaman larüa işçiler üzerlnde yapılan baskı ve kıyımlar İle Aüaga ve ÎPRAŞ R» fınerllerlnin çalıştırılmaması ua llgill olarak Başbakan 8Uleymün Demirel ve Enerji Bakanı Selihat tın KI'K hakkınd» »«eoils soruş turması açılmasını istemişlerdir. Genç ve arkadaşları önergede Başbakan Süleyman Demırel'in Istanbul'da işverenlerle yapılan toplantıda kararlaştırılan eylem plSnınm uygulandığını beliıtni'ş ler, «Tüm bu olayların dUjjlinürü, uygulayıcısı. tertlpçisi ve sorumlusu Başbakan SUleyman Demirel'dir» demişlerdir. Süleyman Genç ve arkadaşları bugünicü yasalara göre toplu ola(Devamı Sa. 9, SU. 5 üe) GÖZLEM UĞUR MUMCU Ateşle Oynamak... Gaziantep'teki komando saldırısında 4 lıseli ile bir genç kız yaralandı GAZtANTEP (Cumhuriyet) Okulların agılmaM ile beraber Gaziantep'te oğrenci olayları başlamış a günden beri Atatürk lispsınde suıen olaylar dün silâhlı (.atışmaya dönüşmüştür. Pazartesı günü sabah başlayan olayların ılk bolümünde okul ban çesınde toplanan bir grup öğrenıi derslere girmemiş, Okul Mıldürü Mehmet Güler aleyhlnde gösteriler yaparak ayrılmasını ve okuldakl faşizan baskılann sona erdlrilmesini istemışleıdır. Pazartesi günü olaysız geçen bu gösterilerden sonra okul ve çevresınde sıkı güvenlik önlemleıi alınmışsa da ertes,i gün sa'jnlnn erken satlerınde okul çok sayıda sıvıl ve komando ögrencıler tarafmdan ısgal edilerek kendilerinden olmayanİHrın ukula ginsleri engellenmiijtir. (Devamı Sa. 9, Sü. 2 de) Türkiye'deki baskıları kınayan Fransız Komünist Partisi heyetini büyükelçilik kabul etmedi PARİS Fransız Komünist Partısine mensup 4 kisilik bır heyet önceki gün Türkiye BUyük elçıliğine giderek son tutuklamaları kınayan bir bildiri bırakmıştır. Aralarında, Pransız Komünist Partisi siyasal büro uyelerinden Jean Kanapa, Merkez Komitesi üyesl Gısele Moreuu, Paris Belediye Meclîs Uyelerinden Lillane Brozille ve Merkez Komitesi dış politika üymerınden Roger Trugnan'un buluncluğu heyet Ankara caddesindeki l)ü(I)evamı Sa. 9, Sü. 5 de) MUSTAFA EKMEKÇi'nin ANKARA NOTLARI TAN ORAL'ın ÇiZGiSiYLE (7. SAYFADA) D emirel, seçlmJerden önce, TUrkjTe'ye blr «Jayönetlm döncıni yaşatmak Istiyor. Bu amaç, ntitün kaDalığı ve çıplaklıgı ile cözler önfine serllmistir. lieralrel bir yandan Bakanlar Kuruluna Sıkıyönetlm ünerllerı (tötürürkcn. öte yandan da Demirelcı basında, ba^tan açagı «ııç dolu vazılarla, Silâhlı Kuvvetler ilyana leşrlk edllmektedlr. Demirel'In sağ kolu, «Son Havadis» taıctoslnde, silâhlı kuvvetlerde önenıll görevlerde nuiunduktan sonra emekllye ayrılmıç blr emekll gcnerulln kaleme aldıjtı yazılarda. açıkça. silâhlı kuvvetlerln lhtilâl yapnıası önerilmektedlr. $u «atırlara bakın: Görülen durum, edilen yenun, Anayasp.'ya, Türk Silânlihlı Kuvvetler Iç Hlzmet Kanunu ve Talımatı... Nedlr bunlann anlamı?.. TUrk Silihu Ku^etlerl lç Hlzmetleri VaMSinda, Silâhlı Kuvvetlerln Cıımhurlyeti «koruma \e kollaına» z>Tunda olduğu yazılıdır. Bu iııikümâen, Silâhlı Kuvvetlerın, kurulu Anayasa düzcntni ortadan kaldırarak, blr askeri yönetim kurınası anlamı çıkarılamaz. Bu vasanın âilahlı Kuvvrllere verdijti Kb'rev, kurulu «Anayasa düzenl»nl korumak ve kollamaktır. Fakat, Son Havadis gazeteslnin rmekll renerml yaıarı, üteden bcri yazdıgı vanlarla, Silâhlı Kııvvetleıin. vönetiml (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK A vrupa Konspyi statüsü S mayıs 1949 yılıoda Londra'da lııızalanmıştır. Statünün 1. raaıldeslnde söyle denmektedlr: «Avrupa Konseyl'nln amacı, fiyeterlnfn ortak kalıtımı olan üU kU ve llkelerl korumak ve yavnıak, aynı zamaada rkonomlk ve aos.val gellsmelerinl saglamak Içln iıyıler arasında daha sıkı blrllk olusturmaktır.» Türklye Avrupa Konr.ryi'nln blr üveaidlr. Avrupa Kon^evi'nln dünya göıüşünil ve temel Avrupa ve Türkiye fpMnl, Insan haklan. slyanal özgürlıikler ve demokratik hukuk devletl kuralları olusturmaktadır. Koımryin çeşitll karar ve danısma orpanlan arasında I M mayıs 1954'de kurulmus Avrupa lnsan Hakları Komlsyonu «la vardır. Bu komlsyon vannız bir kovusturına kurumıı nltcllftindedlr. tnsan Hakları Sözleşmeslne göre, hakların çlğnenınesl durumunda, üye devletlerden özel kisllrrin de dogrııdan do^rııya komlsyon» basvurma yetkllerl varc*ır. Ancak hu yetkinln y«rürlüSe glreblunesl şarta baglıdır. Avıısturya, Belçika, Danlmarka, Federal Almanya, trlanda, Lük.iemburg, tsveç, Norrcç bu konuda komlsyona yetki tanımıslardır. Bu devletln özel kişileri Insan haklannm çigııenmesi halinde Avrupa Insan Hakları Komlsyonuna doğrurian doğrııya basvurablllrler. TUrklye, Kransa, Malta, Yıınanlstan ve Kıbru Ise yurttaşlarına doğru• •• mevamı Sa. 9. SU. 3 de) NADtR NAÜİ