Katalog

OIMHOKİYH 3 EKİM 1976 Bugün kendısinden soz etmek istediğim kışi, I933'ten, yaru tam 43 yıldan ben yaşamını guzel Türkçemızın gehşıp serpılmesıne gerçek anlamıyla adarıış ve bu yolda turlu ınceleme ve arestirmalar yapmış bır ınsandır Onun 1933'de yayınlanmış olan ılk ıncelemesı «Gazıantep Düının TetkıKı», 1936'da yaymlanmış olan ıncelemesı ıse «Gazıantep Ağzında Smtaks Araştırmalan» başlıklannı taşır Aynca 1941'de «Gaziantep Ağzından Atasozlen», 1945/46'da 3 cıltlık «Gazıantep Agzı» kıtabı yorulmak bümez bır araştırmanın urnnleridır. Nıçin heo «Gaziantep» vöresiyle ilgıli dil araştırmalirından bas'ınrn vazıya13 Bunun nedenı, 1941 "îlıraan birı Turk Dıl Kurumu nda gorev almış vs son 14 yl suresınce bu Kururrun Genel Yazmarhgmı b*tvu> bır ozven ve basara ıle ^r^tıktan sonra gpçpn hafta, Kurumun yonetım Kurulundakı arkadaslarının butun nca ve ısrar'arına rağmen kendt ıstegı ıle bu gorevden ayılmış olan Ömer \sım Aksov un Gaziantîp'lı olmasıdır Eğer her \azar \e dılci Kendı memleketınde konuşulan Turkçe nın ozelhklerinı onun kadar ıncelemış ve t?ramış olsaydı, dılımız bugun daha zengın kavnaklara sahıp olurdu Ömer Asım Aksoy, bu^une defın «Tamkları Ile Tarama SOZUKTI», «\tasozlen va Deyımler», «Dıl Uzennde Dıışunceler Duzeltmeler», «Özıeştirme Durdurularraz» «Gebsen \e Özleşen Dılımız». «Atasozlen Sozlufu» gıbı her bırı bır omur ürunu alabtlecek defsrde cılt cılt yapıtlar rreydana koymuş bir araştırmacı, bır dıl bılginı, aynı zamanda bir dıl savaşımcısı ve savunucusudur. En onemlılerinı sıraladığım bu yapıtlanndan kimısı geliştirilerek bırkaç kez basılmıştır. Bun'ardan ıKi cıltlık «Atasozlen ve Deyımler Sozlüğü» nun ıki cılt halınde çıkan yenı basımının bınnci cıldi «Atasözlerı»nı (1971), ikınci cıldı ıse «Deyımlen» (1976) içermektedır îkı cildin sayfa toplamı 9S8'dir Duşünmelı kı, dil üzerine çıkan ılk incelemesı 1933, bu son yapıtı ise 1976 tarlhınl tasımaıctadır. Son 14 vıl süresince Dıl Kurumunun Genel Yazmanlığı gıbi çok yönlü ve çok güç bır gorevı başan ıle ve hiç aksatmadan yürüturken, ayru zamanda, daha önceki yllardan beri OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Türkçemiz ve Aksoy Hıfzı Veldet VELİDEDEOGLU Kurumun bılımsel bir goravı olan Tarama Kolu Başkanlığında da yogun bır çalışma sürdünr.uş ve butuıı bu işler arasında, yukanda savdıgım yapıtlanndan önemlı bır kısmını meydana getır me ve vavmıama başarısını gostermiştır Bu, gerçekten dev bir çalışma ve 78 yaşını doldur mus, her oiümlüye nasib olmayan dev bir başandır. Bu başarıyı ancak savunduğu davaya man mış kişıler gdsterebılır. Kendlsmi ne kadar can ve yurekten kutlasak azdır. ömer Asım Aksoy'u çok vakından tanınm. TUrk Dil Kurumu'nun Yönetım Kurulu üvesı bu lundugum yıllarda kendısıyle bu kurulda çalısroa arkadaşlığı da yaptık Düşüncelenmızin birbınne karşıt olduğu ramanlar da oldu. Her bılgın ve buyük insan glbi ondakı engin hoşgoru ve alçakgbntillulük onu bütun dost \e arkadaşlanna içten bir sevgıyle sevdırmış ve saydırmıştır Aralıks» tam 14 yü Türk Dıl Kurumu'nun Genel Yazmanhgına. seç:lmesi ve Yönetım Kurulunun son yıllardaki toplantılannda bu gore\den ayrılma istegıne, butün Uyelerın oybırlığı ıle karşı çıkılması, kend'sıne karşı beslenen sevgı savgı ve inancın cn büyuk kanıtıdır Ama o, kendıne ozgu ıçtenlığıyle, çeküme ısteğınde dırenmış ve son toplantıda Genel Yazmanlıktan çefcilmıştir. Gerekçesı şudur: «Artık eskl çalısms gficüm aıtldı. îş yapamaz bir vönetıci durumuna duşmeden Genel Yazmanlık'tan bağıslanmamı dilerım » Onun bu sozlerinde, insanlıgın onurlu bir alçak gonüllulugun izlerıni gorüyoruz 78 yaşındakı bu ınanmış dil savasçısının taşıdıgı genç ve dinç kafa onu hıç bır zamon «ış yapamaj! bir yönetıci» durumuna düşürmiyecektı. Daha yıllarca bu g6revı yerıne getirebilirdl. Ama sanıyorum ki, ondani vazıfe duygusu ve insanlık onuru üstün geldı ve henüz tam çalışabilir durumda iken yerını yaşça daha genç bır arkadaşma bırakma olanağını açmak istedi. Niteklm, ömer Asım Aksoy'u çekılme kararından caydıramıyan Yönetım Kurulu kendısını çok sevdığım ve başarıtı olrıasını dıledığım tanınmış ozan Carut Kulebı yı Genel Yazman MÇtl. ömer Asım Aksoy, Yönetım Kurul'i uyelerine yolladığı veda yazısının bir yerinde harfı harfıne şoyle dıyor: «E\et, çun akşam oldu ve artık bu terazt, bu kadar sikietl hiç çekenıeyecek. Genel Yazman lık, çok dikkat Isteyen, bfitün fün çeşUU. sıkı çalışmalar gerektiren vorucu bir çdre\dir. Bo\le bir gorevln, benim gıbl gücu aıalmış, ama hastalık derecesini balan sonımluluk duy;u»u azalmamıs bir kişi flterinde kalması, hem ısleriu aksaması sonucunu doğurur, hem de >apmak iftedığıni çönlunce yapamavan o Idslnin dün\a«mı karartır. Her hirıne karsı sonsuz savgı beslediğirn Yonetim Kunüu'ndaki çok değcrli arkadaş larun, ku^kusuz, işleri de, beni de bu durımda gortnek istemezler. Otuzbeş Mİdır kol baykanı olarak. ondort \ıldan berı de kcl başkam ve Genel Yazman olarak Kurultavlardan, Yonetim Kurullanndan surekli güven gördiim. Bu, ja«amımın cn yaha biçilmez kazancıdir Sizlere ödememe olanak bulunmayan gonul borcum \ardır. Bana her zaman guç verdlnız, onur verdiniz. E?) aı bulunur bir davanısma haıagı Içinde. elbirlltiyle çok önemll nllimsel ve vonetsel Isler yaptık. Kutsal emanetin etkinlieini, sa\|cınlığııu, büMik Kunıcunun bize bıraktıtı zmmandald yıice dfiıeyde tutmayı başardık. Topluma, jüzyillardır yitlrdijl ıılusal dil bilincini jeniden kazandırdık. Ben kendi payıtna eriş«bilereğim basarının ve mutlulujun son kertesine ulastım. tntlyorum ki, bundan sonra birkaç tne\simim daha t»na davaya, kalan cüız fücümle, görev sorumluju ol mıyarak hizmet edevim.» Bu satırlar yalnız bir yonetıcınin, bir bılim adamının, br dıl savaşvismuı go^'^l.ını dcğil, bir göntll adammın lnce duygulannı da yansıtmaktadır. Göz yaşartıcı sdzlerdlr bunlar. Hele Omer Asım Aksoy"un insanlık yönünü bizim gibı yakmdan tanıyanlar için, gerçekten yiirek tıtretıcı satırlardır bunlar Dahası ve daha onemlısı de şu Türk Dılının yucelığıne tnanmış genç kuşaklara omek olması gereken bır ksianm sağlıklı duşunoeleridir bunlar ömer Aaıtn Aksoy'u ruhumuzun bıitUn içtenlığıyle kutlarken, omrunu Türkçemızın gelışmesın»» adayan bu buyuk kısının daha nıce yıllar bu yolda başanlı ve verımlı olmasını dılenm. Saldın ve Savunma B ir ülkede lşçi Konfederasvonu liderleri tutuklanır, en buyuk üçretıncn Derneği kapatüıp yoneticilen gozaltma alınır \e halkm seçtıği Başkent Belediye Başkam, tçlşlerl Bakanı emriyle gbrevinden uzaklaştırüırsa; 5nemli »eyler oluşuyor demektir ve ülke bir dizi olaya gebedir. Neresldlr bu ülke? Ya Asva, ya Afrika, ya da bir Gfl. ney Amerika derletidır sozkonusu Çüııkü Batı demokrasilerinde boyle olavlara rasianamaz. Bir kez AvTupada öğretmenlenn Derneklcri de|11 Sendikaları \ardır. Isiediklen zaınan çre\e gıdebilirler. lsçi Konfederasyonu voneticilertae hükümetler dokunamaz; biıtun demokratık güçler ayağa kalkar. Batı'da hükümetler lşçi liderlenni baskı altma alamazlar; lşçi sendikalan httkumetleri düşürebilirier gerektiğinde . Halkın seçtiğı Belediye Başkanuu «azletmek» ise demokrasmin d'sine yakisır bir iş değildir. Batı demokrasHerinde bir hükümet, ülkeri vonetemediği zaman çekilir. Bizimkl gibl gostermelik demokrasilerde ise Basbakan Demirel konuşur: ülke idare edileınez hale duşerse, sıkıyonetime gideriz. Seriat Devletin^ Doğru mu? OKTAY AKBAL Evet Hayır Buluşçu Yetiştirme Yöntemleri ilimsel buluşların, ülkelerı nın mutlulugu baJumından önemınin bilınclne varmış uygar Ülkelerin yaratıcı adam ye tıstırme isını tesadüfe bırakma yıp bir programa bagladıklannı, bunun için üniversıtelerde ders ler okutuldugunu baska bir yazımızda belirtmıştık. Bu yazımızda, yaratıcı adam yetiştirme yolunda neler yapıldığı hakkında, bınlercesi arasından bır örnek verecegız. Yaratıcı yetiştirme yöntemlerinın en verimli seküde uygulandı gı Ulkelerden bınsı, ve belki bi rincisi Amerıka'dır. Bu Ulkede, bu ıs sadece üniversitelerde ya pılmamakta, hemen büttln sana yı dallannda uygulanmaktadır Kıyasıya rekabet kosullan altında çalışan fabrikalar, araştır ma laboratuvarlanna alacaklan e lemarüan va üniversitelerin Ugılı bdlümlerınde yetışmış elemanlar dan seçmekte, veya, kendı bünye lennde açtıklan «Yaratıcılık kurs larmnda adamlannı yetıştirmek tedırler Amerıka'da yaratıcıliK derslennın genış çapta okutuld'i ğu unıversıtelerden birisi Bu£falo Ünıversıtesıdır B Vehbi BELGiL sin sonunda, tuglanın kull&rulıs alanlan 20, hatta 30 'a çıkanlabıl mektedır. Dirhem, bır yere eri$ mek için ayak altına alınacak ba samak, oyuncak, lâmba althgı, bı leyi tası, iskemle, sıcak bir tencerenln üzenne konacagı altlık.. gıbı. Boyle kurslardan bırinde, bır oğrencı de, tuglayı masunıa yıp yaldızladıktan ve üzerine süs ler yaptıktan sonra yübaşı için onjınal bır hediye olarak arıca daşına götüreceğıni söylemis ve bu fıkır çok beğenilmıstır. Kurslann en onemli kurslı, eD saçma gibl görünen fiklrlerle da hl alay etmenın şıddetle yasaK olduğudur. Zıra, bu saçma Iı kırler bıle bazan çok olumlu bu luşlara yol açmaktadır. Kltaplar da, bu konuda şu ornek verilmeis tedır. Umanda demirlemiş bir kruvazöre büyük bır serseri mayın hızla yaklaşmaktadır. Gemlnın havaya uçmaması için ne ya parsınız? Ceşıtli çözılmler önn sürülmuş, (akat hiçbirisi doyuru cu bulunmamıştır Bu arada, bır ogrenci, gerçekten de gtllünecek bır fıkır ortava atmıçtır Gemımn butun mensuplannı guvertede bır gmvjs lîü/fM»", lıep*BlMU>»jıMP «nda majını ünenraını 1(fcJJuB}'ot}8L|Se mıden uzfflsştırmasmT «|l»nm Fakat, bu olmayacak teklıf, başka bır oğrencıye, gemının yangın hortumlarının kullanılma sı fıknnı vermıştır Ve gerçekten de, boyle bır gemı, hortumlar dan sevkedılen şıddetli hava basıncı ile mayuıuı uzaklaştınlma sı sonucu kurtanlmıştır Yaratıcılık eğıtımınde, ogrenci lere tek basına çalışma olanatta n da verılmekte ve bu çalışmaıa ra ışık tutmak üzere şu önerilerde bulunulmaktadır: 1) Amacınızı en vusuhlu de kafamzda olgunlaştınn. örnek Anneler, et veya yumurta yemeyen çocuklanna, ıll» de bunları yedirmek ıçuı türlU yollara başvururlar, çok kez de başan kazanamazlar. Bunun nedenl, amacın vuzuhla çizümemış olmasıdır: Nıçin yumurta yedırmek ısbyorsunuz? Cocuk proteın 11 gıda alsm dıye. Pekı, proteın sadece yumurtada mı vardır. Btiy lece, mesele, çocugun severek yı yecegi başka bir protelnli gıda bulmaya yonelmekte ve çözüme yaklaşmaktadır. 2) Bir maddeden TararUnmak için akU gelen büttin yollan deneyin. Bunun için, araşUrmacının ken dı kendisıne şuna benzer sorular lorması gerekır. Bu seyden baska türlü nasu Tararlanabilirim? KömUrü sadece yakacak olmaktan çıkararak 300'e yakın maddenın elde edildıgi kimyasal bir dslm olarak duşünmek gıbı Bu âletln çalışma ilkesıni başka bir araç için kullanamaz mıyun? Dizel motorlarının bulucusu Rudolf Dıesel, dizel motoru 1krını sıgara çakmağından almıştır. Buna baska bir şekıl verenez miyim? Kitabın başka bır şekilde de olup olamayacağı düşu nulerek plak, teyp fılm şeklmde kıtap meydana getırilrruştır. Daha iyi hale (etirmek İçin ne ekleyebilirlm? Çoraplann en çok topuk ve burnundan eskidi gini görerek topuk ve burun kıs mı takviyeli çorap imali, ayak kapların ökçe ve bumuna demir çakma gibı. Bunun gerekıiz bir parçası var mı? Iç lâstıksiz lâstik, basamaksız otomobil imali bu sayede mumkun olmuştur. Dolma ka's mın bulunması. hokko, kuruima hifıdt. mn>giW ^Çî«to~gereksız kılmıştır Bunu başka Ur madde Tle va pamaz mıyun? Kâğıttan bavlu, sentetık kauçuk, bitkisel bova lar yerine yapay boyalar, böyle bır sorunun sonucu bulunmuştur Bunun tam tersini yaparsam ne olur? îgne dellginin, lgnenen av bınden degıl de basından açıl ması, dıkiş makinesinin yapüma sını sağlamıştır Mum. petrol. na vagazının tam tersı olarak oksıjensız yanan elektrik lambaları da bu ilkeye gore bulunmuştur. İki şeyi birleştirip daha ivi bir şey yapamaz mıyım? Bu sorunun sorulması sonucu yapüan en ilginç buluş, hem yakını, hem uzağı gosteren gozlüklerdır. Ben Jamin Franlm, gozluğunün anu nın alt yansını yakın gösteren, üst yansını uzaktan göstersn camdan vaptırraış ve böylece, > saktan da, yakından da gözlussü2 göremeyenlerı, ıkı gozluK taşıma zahmetınden kurtarmvr ör. 3) Ferdl buluşUr yapacak öğrencilere verilen uçüncu bir ofüt de, gerektiğinde araştırmaya ara vennektir. Gerçekten, bazı hallerde, boylo bir dınlenme gereklldir. Bir konuys gunlerce çd f % f l Mfsavaşı sürüp gldiror. Bir yanda AP, MSP, MHP. I I I f I f l CGP ortaklığı, öte yandan CHP ve Tnrkive'nln lle* rici güçleri . MC denllen ortakUk, «hem saga, hem sola karsı» bir tutumda da defildlr artık! Bir zamanlar «aola da sağs da karsıyız» diyenler, öyle olmasalar bile, öyle görünmeye çahşanlar, artık perdeyl yırttüar, gerçek yüzleriyle ortaya çıktılar. Zaten bilivorduk sağa karsıyız demelerl kaçamak bir sözdfi. Nasd safa karsı olsunlar, sağın temsUdleri kendlleri olduktan sonra? Ekonoml açısından sağdadırlar, kfll tür açısından sağdadırlar. hem de gurnrla söylerler sajrda oldnklannı... Ovlose «sağa karşıyız» demelerl bir içtensizlikti. Onlar için butun sorun soldu, solun tctirdikleriydi. halkımız yaranna girişımleriydi. MC partileri saçda olduklarını, sağa karşı olmadıklannı artık apaçık belli edi>orlar. 163 Maddeyi DOM jctkl sınınndan dışan çıkarmak karan MC'nin gerçekten sağcı, hem de aşırı safcı bir örgüt olduğunu gostermekle kalmı;or, Atatürk devriminin temeli olan layikUk Ukesine, tutumuna davramsına, uygulamasına da karsı olduklarını da gozler öniine seriyor. 141. ve 142. madde solun tepesinde sallanan bir Demokles kılıcı olarak kalacak, ama 163., şeriatcılann, din devleti kurmak istevenlerin korkulu dusü olmaktan çıkanlacak. Bay Demirelin ^P'si bunu kabul etmiştir. MHP de kabul etmiştir. MSP zaten 163.'e karsıydı. bugün de bütun gucuyle Atatürk ilkelerini tek tek ortadan kaldırmak amacını güdüyor. MC'den bir CGP, 163. maddenln DGM yetkisi içinde kalması gerekti|lnl söylüyor. Söyltiyor, ama uygulamada ne yapacak, bilmiyoruz. Meclis DGM'yi MSP'nin isteğine uygun yeniden onaylarsa, yani 163. maddeyi sınır dışı ederse ne yapacak CGP? Ortaklık hükümetinden çıkarak mff İRChin arşırı sagcı tutumuna ccphe mjl aiacak? Bunu bilmiyoruz. Ama bugünku iktidann gerçek yüzu 163.'u DGM yettd smrnndarr «t((an atmakla <aşın sagcı», döUynuyte de Atatürk duşmanı kişiliğini göstennistir kamuoruna .. Şimdl, Türkiye'de günden güne sayısı artan Kur'an Kurslannda Atatürk düşmanı «hoca»lar küçuk çocuklanmıza su andı içtirirlerse yasa yakalanna yapısmayacak!.. Işte size Kuran Kurslan yemini Atatürk Üniversitesi Doçentlerinden Dr. Zeki Başar'ın «Tarihte Yemin» adlı kitabından alarak oldufu gibi size sunuyorum: «Ben, Muhammed Musliman ünunetindenim. Türkiye dinsiz, layik bir memleket haline gelmlstir. Hayatını Mustafa Kemal dinsizliği ile savaşa adayacağima, Tfirkiye'yi bir din ve seriat devleti haline getlrmek için mficadele edeceğime. Kemal Pasa zamanında çıkarılan dinsiz kanunların tatbikini onlejecefime, kısa zamanda ummet esasuıa dayanan seriat devletinın kurulması için devlet idaresinde söz salubi olacak mevkilere gelmek için çahşacağıma, dinim Allahım ve butün mukaddesatım üzerine jemln % kasem ederim.» e Eıet, yülardan beri Kur'an kurslannda minlcik çocuklanmıza boyle antlar içirtiilvor. TürMye'yi din \e seriat devleti haline getirmek, Kemal Paşa zamanında çıkanlan yasalan ortadan kaldırmak, bu amacı gerçekleştirmek için de devlet idaresinde söz sahibi olunacak yerlere gelmek için çalısmak... Tıllardır binlerle din savaşçısı, seriat savaşçMi yetiştl ttlke mizde! Yine de iyi dayandı Kemabst Devrim. Ttine de güçlu>müş, temeli çok sağlammış. îçten dıstan ufradığı saldınlar, dostun düşmanm yıkıcı çabası büsbütun yok edemedi, ortadan kaldıramadı layik cumhuriyeö... lşte şimdi son darbe indiriliTOr. Din »e seriat devleti kurmak İçin, Kemal Paşa devrimini yıkmak için yıllardır glzli çlzli edilen vemlnler, içilen antlar kesin yençiye ulasmak üzeredir. MC iktidan 163. maddeyi DGM yetki sınınndan çıkararak Atatürk Devrimlne kesinlikle karsı olduğunu belli etmekten çekinmemcktedir. Hep yazdık, biz DGMIeri gereksiz göruyoruz. Ne 163, ne 141, ne 142. maddeler ıçın DGMIerin kurulması gereksizdir. Afır Oza Mahkemeleri suçlulan cezalandırmak, vargılamak, cezalandırmak Içta yeterli kuruluslardır. Olagandısı mahkemeler olagandışı ülkelerin. olafanaışı dönemlerınde kurulur. Hiç bir demokraside olağan dışı mahkemeler olmaz, bulunma*. MC »ırtını boyle mahkemelere dayayarak hiç bır zaman yıkümayacağını sanıyor. Yalmzca sola karşı çıkmak, sağın ker turlusunu yanına çekmekle, sırtıru oksamakla iktidarda kalmanın yolunu bulduğuna inanıyor. Bu tam anlamıjle gaflet içinde olmaktır. Atatürk un son yıllarda unutturulmaya çalışılan Gençlige Seslenişinde dediğı gıbi «gaflet, dalaiet \e hatta hıyanet» yoluna sapmaya heveslenenler, son çekimserlikleri de bırakarak b6yle bir çıkmaz yola dalmaya kalkışanlar lyice bilsinler M burası Itaturk Cumhuriyetidir. Gözü dönmüşleri bir keı daha uyarmak her sağduyu sahibi için bir görev dir. «Ümmet esasına dayanan seriat devleünin fcısa zamanda kurulması» için yemin edenler DGM'yi karsılaruıda bulmasaiar da biliuçli Turk halkını bulacaklardır karsılaruıda Grricillk, faşizm, zorbalık, çağdısı efilimler, istekler halkm bilinçlenme kayasında ezilip gidecektir. Bundan kimse kuşku duymasm. züm arar bulamar, sinlrlenir, bulmaya uğraşırsınız. Böylo bir durumda çözUm aramaya bir sure için son veımek gerekir. Zi hin «ambale» olmuştur Fakat, geçicı olarak bıraktıgımız bu îto nu Uzerinde şuuraltımız durmadan çalışır. Bır gun, ummadaglnız bir anda, sorunun çözüm şek 11, bütün vuzuhu ile aklıruza g« lır. Bu, hepimizin basına çok kez gelmlş bir olaydır. HERKES GÖRDÜ AMA 4) Yaratıcüara son bfr Bneri de, bulunan çesltll çöxum yolla rından en u}gun olanını seçip uyfulamsys koymaktır. Bütun bu ılkeler, eski yenl t U > tün bllginlerin buluşlannı nasıl yaptiıcları ıncelenerek bulunmuştur. Bu arada, buluşların çogunun tesadüf esen oldugu da bi linmelctedir. Ancak, tesadutU bilımsel bulusa çevirmek de bulusçu, yaratıcı bir kafaya sahlp olmakla saglanabiUr. Elmanın ağaçtan dustUgUnü herkes gttrmüstür. Fakat, ondan genel çekım yasasını bulmak, Nevvton'a naslp olmuştur. Yııkandakı orneklerden de anlaşılacağı gıbı, buluşlann çogu mevcut araçların daha iyi haie nasıl getırılebıleceğı cluşunlılerc< ortaya konmuştur. Bu durum, Fransız duşunuru PBBÎ foîfrf (18711945)'nın şu sozunun elmas değerınde bir soz olduğunu orta ya koymaktadır: (Duşünür, yenl den dusünen ve bu gune kadar dusunülmüş şeylerın asla yet«nnce duşünülmemış olduğu kanısmda bulunan ınsandır.) Osmanlı Imparatorluğu, Kanunı'ye kadarkı donemde yenı buluşlara onem verdığı ıçın kısa surede bır cıhan ımparatorlugu olabümıştır. Fatıh, devnnin atom bombası sayılabılecek büyuk toplan yaptınnıştı. Gemılenn K a radan denıze ındirılmelen, yu karda saydığırmz ılkelere tam bır uygunlukla yapümıştı. C z* mankı Osmanlı ordusu. başlı ba şına bır buluştu. Fakat, zamanla menfaaUer yerleşıp koklesmı?, menfaatlennin bozulmasını ıstemeyenler yenl buluslara karsı çıkmış, Iraparatorluk, böylece çagının çok gerilerinde kalmış tır. Bu gün bıle bunun secıyesıni çekmekteyız. Yapılaeak is, bır an bnce ı*p<ıt lı bilımlere, teknolojiye, maddaye hakimiyete vönelmektir. Kurt larm kol gezdiği bir dunyada varlığımız bu savaşın kazanıhna sına baglı olacaktır. Ortadoğu'da ABD \e Cl\'nm tasanbn iirerine «spekülasyon» >apmak doğal savılmaktadır. Son ola\lar ki^iyi isteristemer dtişundürmor: Acaba Türkije üstuoe jeni bir Alicengiz oyunu nıu var? Geçenlerde bir İsrall Bakamnın demeci basınunızda yavınlandı. \dam diyor ki, (erekirae ve bize yakiaşırsa Türkiye'ye silâh satarız. Wa«hinçton'dan izin almadan Amerika'nm verdiği silâhlan bize aktarabilir mi Israil? Acaba Kıbns \e Ege üstüne TurkYunan anlaşmasmı bir kapalı rejimde mi vasavacağız? Mısır ve Surive'den «sonra nlkemiz «(e KİMİnser'in ketempereıine ml gelecek? Bunlann tumu ha^ada kalan sorular. 4ına havada kalraama<!i gereken bir soru var: Acaba Cephe Hukumeti baskı rejimine \e sıkıydnetime dojrru tırmandırrnayı planlı ^e billnçli mi ujguluyor? Yoksa Meclls'teki DGM ycnllfisindtn dnjan hırcınlik ve çaresizlikle mi saldınva «eçlvor? Sornnun karsılığuıi \ermek 7ordur. Demirel'in çaresizllk içinde hırçınlaştıgını duşunebiliriz: ama iç politikada verilecek demokratlk savımmın koşullannı düşünürken biz sotukkanlı olmak zorundayız. Bir kez ilk saptanacak nokta şudur: MC iktidan, MecUs'te dar bojhıza girmiııtir; DGM yasasını çıkartanııyor: bölünmuştur; önumuzdeki avlar btttçe tasansı çalışmalan başlavacaktır; hayat pahalılığı patlamava dönusmuştur; seçimler (ittikçe yaklaşmaktadır; v» Demirel sıksık yinelemektedir: Devleti soksfa teslim etmireceü*. Ne var M slvssal çatısmanın «oka|a dilsmesl ve Meells dıtına kayması Demirel'in ekmefine yag sürmektedir. öyleyse siyasal çatışmalan sokağa yaymak için atılaeak ber •dun, MC'nin isine yarsyacaktır. önumuzdeki gunlerde bu noktays dikkat edllmelldlr. Mademki demokratlk savasunın Parlamentodaki en etkili gücu CHP'dlr; anamuhalefet par> tisinln saptadıjh temel strsteiiri bozacsk çıkışiar, MCnln yaranna sayümsbdır CHP'nin soluna düşen guncel bir görev var: CHP, kendl solnnda kalan demokratik guçleri harcama anlayışı içinde MC'ye yaklaşmadıgı sürece anamuhajefetin savasmuru baltalayacak bir uğrasa çlrmemek. Kuşkusuz bu Halk Partislne ksrsı defil; demokratik rejim adına bir sorumluluju dlle ırrtlrmektir. DGM konusunda yaratılan direnme, srfak Meclis'e yansumştır. Şimdi Parlamento çatın sltınds dar bofasa giren Cephe Hükfimetine, cepheslni genişletmek ve dısan yaymak İçin en kuçuk bir fırsat yaratümamalı.Denebilir Id: Ama Cephe laldınyur; duruUbilir ml? Saldın m denll yo|un va hırçm olursa olsun, yasalar çerçeveslnde sofukkanlı bir savunnuya yönelmek ferekiyor. EgcmeB siyasal İktidann saldınsı, bazan bilinçli ve çâpb bir planlamayı, bazan denfesizligi ve çaresizlifi sim(Cİer. 1876 Torktyeslnde Cephe'nln saldınsı hangl türden olursa oteun, demokratik muhalefet için tek yöntem v»r: Sofvk* kanü ve yasal savunma yönteml... Yaratıcılık derslerırun okutul duğu unıversitelerde, bihm tan hının ıncelenmpsı ^ ^ ^ sonucu vazı mış eterl kiUpnrrîTI!nW*^%HS?w' lar^rajugdadır Btfluşlann ria^L. yapıldıklan, buıu? yaratcılarin™* buluşlan örnek alınarak, bu kıtaplarda açıklanmaktadır. BiRittCI METOD Yaratıcı yetiştirme derslerl, diger bütün dersler gibi, nazari \e uygulamalı olarak yapılmakıa dır. Uygulamalı derslerin birind metodu Pikır Çatıştırma (Braıns tormıng) metodudur. Bunun • çın, ogrencıler, 10 veya 12'sı bır arada, bır masanın çevrecinde oturtulmakta ve profesorun ortaya koyacağı problemlere, hep bır den çozum aramaktadırlar Probleme herkes bir çözüm yolu gös termekte, bunlar bırbırlenyle çarpıştınlarak bir sonuca varıl maktadır örnek. Bir tuglayı, ınsaat dısmda kaç şekilde kul lanabıhrsınız' Ogrencıler, ılk gunler, boyle bir soruya, beş da kıkalık bır sure içinde 78'den fazla çözüm yolu bulamamakta dırlar: Tuglanın silâh olarak, Ki ğıtlann uçmasını önleyecek agırlık olarak, kapı veya pencerelerin rüzgârdan çarpıp kırılmaması 1 çın mani olarak, farelenn, kedilerin geçtigı bır delığe Ukaç ola rak kullanılması gibı.. Fakat, der OZGÜRINSÂN Ekim Sayısı Çıktı İS MA i L CE M ÖZGÜR İNSAN'da... Bu sayıda: Cahit Kayra • Muhittin Taylan • O. Nuri türk • O. Koloğlu • Dogu Erbil Y. Doğan Anü Yalçtn Soyıal • Nusret Flşek • M. Hacıhasanoğlu • Cemtl Sena Emre Kongar M T. öngören • Aysegül YUksel Erh*n Bener • V.O.B. . N.KO A B.Min yanlan • Gülten Akm • Vedhl TimuroRlu î Hakkı Birler Siirleri Flkret Otyarn • Oya Katoğlu'nun reslmleri • Ercan Akyol • Salih Memecan • Erdoğan Ozer Kankaturleriyle. Derginiai Bjnrtmul. Cumhurivet 11180 MEMUR ARKADAŞ DALOKAY'm görevdrn alınması ve TÖBDER'ln kapaülma». na karsı sesımizi yukvrltellm. «DGM'LERE ve MC'YE KARŞI MÜCADELEDB YÜBTSEVEB MEMURLARIN BIRLIGλ FORVM'una katü.. KONUŞMACILAR: Şamtl PERK : MEMDER Genel Başkam M. Cenriz ACAR : YENÎ HABERÎŞ Gn Baskaru Muzaffer SARAÇ : YOLÎŞ Fed Sekreten Ahmet YILD1Z : HALKEVLERt G«nel Bticani Mustafa TİMlSt : TBP. Genel Başkanj YER : DÎLŞAD DÜĞÜN SALONU, MlTH.\TPAŞA CAD. K I Z I L A Y TARÎH : 3/10/1976 SAAT : 14.00 (Cumhuriyet: 11188) VİLLAT ~ ÜNİVERSİTE ADAYLARI ÜNİVERSİTEYE GİRMEK İSTÎYORSANIZ MERKEZ DERSANELERİNDEN BİRİNJ StClNİZ merkezdersanesi 19761977 ÖĞRETİM YILINDA KALORİFEBLİ PANStYON Lâle OREN Tağmurdan, çamurdan ve sonbahar kasvetindan kaçanlar, BAYKAM, YTLBAŞI, HAFTA SONTJ dlnlenme tatülerinia, dogum ve evlenme yıldönUmlerinia için sizleıi VtLLA LALE'nta sile sıcaklığına bekUyonıs. GÜLÎSTAN ve GÜLÇÎN dairelerimiz BALAYI'na çıkan yeni «rlller Dairelerde iç ve dış telefon, devamlı sıcak su, kalorifer, leyUn ve güi tidanlan içında neliı manzara tam panliyon 150 Uımdu, VtLLA LALE. ÖREN . Bt'RHANlYE'dedlr. Tel: 343 VE DlGER KIMYEVI GömuşpalaCad.2 MADDELER (7Hat) KMSİYUM KLORÜR Unkapam/isUnbul DÜNYANIN SESİ TURİZM (NEDRET StKUKER'DEN SEVGiLERlf) « 0 • 0 Dc.TUft Yıllardır Istanbul dersanelerinde üniversıte giriş kurslarıyoneten.onbinlerce öğrencinln ya^n ve ögretim komısuncla vakından tanıdığı DURSUNÖNAL, HALİL ZOR L.İLKER DEMİR, ERKAN KARLLCELİL ALf AK' I da dğretim kadromuzadahıl ettlk. Simdı dahada guçlu ve iddıahyut. Bilgı için şubelerimİ7e bizzat telefonla veya mektımla başvurabilirsiniz. Not:Kavıtlarımzı her şubeımz için ,Alerkex Ders aneleıınii her hınsîi birinden vaptırabılirsini7 Merkez Dersaneleri: ISTANBüL:Mıthatpai,a Cad. No. l? Beyazıt Ieb27 40 92 İZ1NUT : Emnhet ArUsi Tel:U2l4 MALATYA: P T T Kar^ısı Tel:l7l5 Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Başkanlığından : Akadsmımız Yuksek Mımarlık Bölumü, Yapı, Bina Bilgisi, SUtık (înşaat Y. Mühendısi), Yapı Malzemeieri. Yapı Tesisatı (Makıne Y. Mühendısi), Roldve ve Restorasyon Kürsuleri ıle Iç Mimaruk Dısıplınıne birer, Mlmarlık Tarıhı Kürsusune ikı (AJans 70 551/1U/B) İçişleri Bakanhğından Bakanlıgımu merkez teskilatmda açık bulunan bir adet 9. dereeada; iki adet 10. derece ve iki adet 13. dereoa ki cem'an beş adet şoför kadrosuna 1897 sayılı Kanumın 38 maddesinüı mukt«sep hak Kabul ettiği giriş derecelari ile, • SOVYET RÜSYA: 27 Ekim 3 Kasım: 6 900 Ur» (uçakla) Cıimhunvet Bayramında BÜLGARtSTAN BOMANYA 25 Ekım 2 Kasım (otobusle) (140 dolar ve 750 hra) Yılbasında BUDAPEŞTE 29 AraüJc 5 Ocak (uçakla) (170 dolar ve 2.750 TL.) GÜNEŞIN PEŞÎNDEYİZ: Cumhunyet Bayramında KIBRIS: 28 Ekim 3 Kasım (uçakla) 3000 lira. Kurban Bayramında KIBRIS: 30 Kasım S Armlık ve 1 Aralık 6 Arahk: 2.850 lira. (uçakla) Yılbaşında KIBRIS: 27 Aralık 2 Ocak ve 28 Aralık 3 Ocak: 3 300 lira (uçakla) ROMANYA Felixte saglık kurleri: Romatlzma. kireçlenme, cilt, sınir ve kadın hastaüklanna elveda. Küolarla savaş: 21 gün 9500 lira. Telefonlar 49 79 79 44 26 32 65 24 16 ADRES: Beyoglu, Tokatlıyan karsısı Tumaabası Sk. Pulat Apt. 14 2 Tesekkürlerimizle .. (Dunyanın Sesi Ajansı: /11140) Asıstan Alınacaktır K O Ş t L L A R : 1 657 sayuı Devlet Memurlan Kanunu uyarınca Devlet hizmetine girmede aramlan kosullara uygunluk, 2 Gorev almak ıstedıklen Büım Kolu ıle ılgılı Yuksek Oğrenim diplomasını almış olmak, (Aslı veya drnegi dllekçeye eklenecektir). S Hangl vabancı dilden sınava girecekleri dılekçede belirtılecektır, 4 30 yaşını geçmemiş olmak (Doktora yapanlarda ve tç Mlmarl dalı için Y. Dekoratif Sanatlar Bölümünün llgill dalı ve bmseri bir diplomaya sahip olanlarda bu kosul aranmaz), 5 Suıava girmek istevenlerin bırer dllekçe İ e 35 ekim V 1976 pazartesı gunü saat 17.00'ye kadar Baskanlığımız» basvurmalan gerekmektedir. Sınav günlen ve kosullan BdlUm Baskanlığınea Akad«mi içuıde duyurulacak, aynea adaylara bildirilecektır. Şoför Alınacaktır 1897 sayılı kanunla tçişleri Memurluğuna atanacaklar için Sınav Yönetmeiıginın 10. maddesındeki sartlan haıa olan ısteklilerin 21/Ekün/19T6 Persembe günU mesaı sa»Onın bıtunıne kadar; 1 ögrenim belgesl veya noterce tastüüi ömegi, 2 Nüfus cüzdaru örneği, 3 Saveüıktan almacak sabıka kaydı, 4 îki adet vesikalık fotoğral'ı; tş ısteme lonnuna eklıyerek Ozlük İşleri Genel MüdürlUğune basvurmalan gerekir. Postadaki gecıkmeler kabul edilmez. Yazılı imtlhan l/Kssım/1976 Pazartesi gımtl saat lCda Bakanlık Konterans salonunda yapüacaktır. Yazılı sınavı kasananlar aynca tespıt edllecek gUnda mülakata çağrüacaklardır. Yaalı vs sözlü ımtıiıan ortalaması sonucu Uyto eds««ktır DEVRELER 7 Ekim i a Ekim Hl Ekim Beklemeli öğrtıncilere 3Ekim16Ekırr Uise son »ınıf öğreocilerine m«D (Basm: 35312/11153) V 1 (Basm: 35388) 111»