Katalog

tKÎ CUMHTJRİYET 1 Ağustos 1978 irleşik Amerika Devleti Temsilciler Meclisi'nın, ambargoyu kaldırmama kararından doğan durum, bence en başta şu kaıuyı kusku gotürmez biçunde orîaya çıkarmıştır: Türkıye'nın Birleşik Amerika'ya, Bırleşık Amenka'nın da Türkıye'ye vazgeçilmez bır gereksemesi yokmuş. Boyle bir gerekseme bulunsaydı, ister ıstemez «yaşarnsal» bır gerekseme sayüacaktı. Boylesı bır «yasamsal gerekseme«nin sonuçlan bugünkU den11 «vazgeçilebıllr» bir nitelige hic de elvenşli olmazdı. B OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Gerçekten de, Türkıye Hükümetinin, Anadolu'daki Amerıkan ve NATO üslerine el koyma kararı, sanıldıgından daha az ve önemsiz tepkılera yol açmakla kalnuştır. Gerçi Amerika Hükumetının yetkılıleri, Temsılciler Meclısı'nin karannı kö tiı karşüadoklarını açıkladılar; fakat bunu belırten demeçlerin hiç birinde Birleşik Amerika Devletınin yaşamsal gereksemelerinın baltalandıfını gös terir bir korku ve telâş yoktur. Bıze gelınce; bizde gerek hükumetın, gerek sağlı sollu basının tepkısı, bu üslenn olmamasından Türkıye'nin bır zarar gormeyeeeği göruşünde toplanmaktadır; gıderek Anadolu'daki Amerikan ve NATO üslennin islerlikten kaldınlması, ülkemlzde rahat bir soluk aldırmıştır. Yabancı askersel güçlere bunca kucak açmanın çeşitli kötülükleri gözler önilne serilmiştır. Bir zamanlar «Üs yok, tesis var» dıyenlerın bi le, doğrudan ya da dolayısiyle Birleşik Amerikaya bağlı üs ve tesislerin sayısı, genişlıği, işleme bi çimı ajTintüan ile ortaya döküldükten sonra, ulu sutnuzda uyanan kızgınlığa boş vermeyıp, sadece «Tiirklerin dostluğuna güvenenlerin kazanacağı> yolunda duygusal bir tepM üe yetinmeleri de bunu gösterir. NATO'dan gelen sesler ise, bu anlasma cephesının sağ kanadının zayıfladjğı ya da çok tüğu biçımdedır ki. bundan ötürü öteki NATO devletlennirı yaşamsal bir tehlikenin kaygusuna duştuklen soylenemez. Elbette böyle olacakb; tarthte hiç bir devlet, hiç bır zaman, bir ittifak anlaşmasının suya düşmesıyle yeryüzünden sıllneccği korkusuna düsmüş degildir. ÇunkU ittıfaklar, belli politıkalann getır diğt sonuçlardır; politikalarsa, nitelıkleri geregi, zamanla değisebilir, onlara doğa yasalan gibı bakılamaz. Kitekim, son olaylar dolayısiyle sayın Ece Kör Inançlardan Kurtulma Melih Cevdet ANDAY vit'in verdiği ikl demeç, bunu açık seçik ortaya koymaktadır. Saym Ecevıt bu demeçlerin birınde •yenl bır dış polıtika»nın gereginl öne sürmüş, öt« kınde İse >dış gelişmeleri kaygu verici bulmadığını> belirtmışti. Bu gerçekçi tutum yanında, «Turk lerin dostluğuna güvenenlenn kazanacagı» bıçimindeki demeçler, dış politıka ilişkilerini, insanlar arasındaki sevgi ilişkılenne benzemek gibi «ro mantik> sözcüğü ile sıiatlandınlacak bir davranış sayılsa yeridir. Doğrusu aranırsa, Birleşik Amerika Hükümetinden soyutlanarak değerlendırılmesıne olanak bulunmayan Temsilciler Meclısi karan karşısında, bir Türk devlet adamının acınarak ve acındıra rak konuşması, hem gerçekçilığe, hem de Turk ulusunun çıkarlanna karşıdır. Elbet bu tutumda, yıllarca toplumumuzun bilincine işletilmek istenen «Amenka'sız olamayız» mantığının iflâs etme sinden çıkan ruhsal durum da rol oynamaktadır. Bdyle bir mantığı içte ve dışta, bütün siyasal etkinliklerine temel yapan bir takım yöneticılerin şimdı içlne düştükleri şaşkmlığı doğal karşılasak bile, konu, neresinden baküırsa bakılsın, öğretıci, uyandırıcı, uyancı niteliğini gözlere sokmaktadır. Türkiye'nin Birleşik Amerlka"ya, Birleşik Amerika'nın da Türkıye'ye vaz geçilemez bir gereksemesi olmadığı gerçeği, topluma değişmez yasalar gıbi aşılanmak ıstenen bır takım tutumlann ve düşüncelenn tanhsel çozumunü elbette zorunlu kılmaktadır. Amerıka'ya, ülkemızı bagımlı duru ma sokan bir yaklaşma, bugün hangı nedenlerle açıklanmaya çalışılırsa çalışüsın, nıçin Türkiye'nin alın yansı durumuna getirilmiştır? Bunun bir alın yazısı olamıyacagını, bütün siyasal görüs ve tutum lar gîbi eleştirilebileceğinl düşünenler, niçin yurt hainı yerine konmuşlardır? Nîçin tartışma ve Brılem kapıîan hep kapalı rutulmuştur? Yukarıdan beri yürütmeye çalıştıgım mantıgın, rorunlu sonuçlanna da deginmek gerekiyor. Bugünkü durum, Türkiye'nin artık Amenka Birleşik Devletleri için vazgeçilmez bir güvenlik koşulu ol maktan çıkması sonucu doğmuş ise, daha açık bir anlatımla, Birleşik Amerika Devletının bu yurden telâşa kapılmaması. Anadolu'daki üs ve tesislerin artık onemıni yitirdigi gerçeğine dayanıyorsa, buna üzülmemia gerekir, tms Amerikasız kaldıgımız içın degil, dünyanın gidişıni goremedığımız içıru <Biz senin için gerekliyız» demeye getiriyoruz, adam hiç orah olmuyor. Demek, Kore'ye asker yollamak, topraklanmızda yabancı bir devlete bizim orgenerallerirnizin bile gıremedıği bölgeler bagışlamak gibi davranışlar, bu davranısla rm kendfleri lçta sarsılmaz bir sağlamlık gettrece gine inananlar için de, değişen dünya koşulları sonucunda, bir gün bırden bıre anlamsız kalabllırmış! Yanılgının 6nemU yanı, belll kişılertn duş kırıklığuıa düşmelenni çok aşan bir nıtellkte ol masıdır; toplumumuz, TUrldye'nin Amerikasız yapamıyacağı raasah üe avutulmak istenmıştır Böyle bir istegm tartışılması bile yasaklanarak kamuoyumuz, bir kör inanç saplantısına düşürül müştür. Bundan yarar uman yöneticiler de, eğer Birleşik Amerika Ue dostluğun varhgı »« vazge çılmezligi inancj hâlâ yaşıyorsa üslerin kapısına Türk bayrağı asmakla yetinmek halkı oyalamaktan baska anlama gelmez. Ama unutulmamalıdır kı, sadece bayrak asmak olayı bile, oralara eskiden bayrağımızı astırmayanlann bulundugunu dü şundürerek insnlanmızı tazdıracaktır. «Kıbns bans harekâtına girişllmeseydl, Blrleçık Amerika darütılmamış olurdu. anlayışı ise, yukandan beri «nlatmaya çalıştıgım yanılgılann en büyügüdür. Karşüıklı yardıro temeline dayandığı sörlenen Türkiye • Birleştk Amerika lşbırliğımn. sadece Bırleşik Amenka yaranna işle mış oldugu noktaya çıkmıstır. Bu durum sürsey dı, Bırleşik Amerika gibı, çıkarlanna toz kondurmayan bir emperyalist devlet, Kıbns Adası yüzünden kendı yararlannı görmezlikten gelemez di. Ona haktan yana, uluslar arasuıda karşüıklı saygıdan yana ülkücü bir devlet gözü Ue bakmak, aldanmalann en yamamdır. Kıbns olayı toplumca gözümüzü açmanın sadece vesllesi olmuştur. Aynca Kıbns banş harekâtı sırasında Kocatepe savaş gemimizin bafması nedenleri ara sında, aynı tip geml ve uçaklann Amerika tara fmdan hem bize, hem Yunanlılara verilmesınm de buvük payı oldugu söylenmektedir kı. yalnız bu olar bile, karşılıklı yardım dıye adlandırılan ihskinın Bırleşik Amerika'ya göreliğıni ortaya koymaya yeter. Kaldı kı Birleşik Amerika, bu ılışkl ıçmde bize verdiği savaş araç ve gereçleri ni, onun buyrugunu almadan kullanamıyacağımı zı açıklamıştır. Sımdi, savaş araç ve gereçlerinden yana zayıf düşeceftimız kuruntusunu çözülebilir bir sorun durumuna getiren en sevinilecek olgu. kamuoyunun dış politikaya üişkin bır kör mançtan kurtulrnuş olmasıdır. Yazar Tutuklama Dergi Toplatma., 1956 yıunda «Dolmus» mlzab derçisinde yönetlciydlm. Türkiye'nin unlü yazar ve karikatürcülerinln yergüerinl yayımlıyor, kuşknsnz zamamn iktidarına ters dusnyorduk. 1957 setinılerinde Denıokrat Parti kıl payı kazandı ve iktidarıru yinelerince baskılannı birden yoğunlaştırdı. Derginin klğıduiı kesiyor, blzi ııksık uvcılığa çaçınyordu. Bir ke* flç s*yımızı üstüste topladılar. Toplamalar stmdikl gibi değildl. Emniyet'ten iki polis gfliyor, derçi daha piyasaya çıknıadan nıücellilte el konuyordu. Zarara dayanatnazdık. O zamanlar Îstanbul Savcısı Hıcabl Dinç'ti. Gidip kendisinl gördiim ve dedim Id: Eğer çelecek sayunıa da toplatacaksaıuz, simdlden haber verin; boşnna basmayalun. Yüzöme dikkatliee baktu Sen, afallı bir gence benziyorsnn. • Sid dinliyoram. » Bak san» blrsey sfiyliyeylm, aıtift anmısda kalsm. önce ?unn bilellm: Sectmler bltH, yenl Urtidar belll oldu, T*> rine oturdu. Buna före d»vranmak gerek.« Evet. Aynca bir konu daha var. BeyefendUün karikatörünu kapağa koynıayın, fazla göze çarpıyor. «Beyefendi» dedi|l Adnan Mendere»"ti. O zaman Adllye şimdlld Büyük Postahane blnısındaydı. Savcının ramndra »yrıldım. Sıcak bir gündü. BabıâU yokuftınu tırmanırken düşünüyordırm. Dergimize fiç kez, ba\1lere dağümadan matbaada el koymuşlardı. Bu davranış yasalara temelinden aykırıyriı; ama ya bıivök gnetelere yansımıyor, veya arka sayfalarda tek sütunluk bir haberle k«yn> yordu. Biz siyasal iktidarın buyrufundaki «avcı karşuuıda yalnızdık. Şündl ne zaman gazete sütunlannda bir derjinln toplatıldıgi baberittl okusam, o günleri anarım. Aradan ozun yıllar geçmistir; ülkemizde fikir özgürluKÛ, basın özgürlüçü çibi demokratik haklar sağlanamamıstır. Bu özgürlükler Anayasa kitahının savfaları arasmdadır, hayata yürüyememiş, benimsenememlştir. Derçfler toplatılır, yaaarîar g&caltuu mlınır, tutukJamr. Oysa bütun bunlara yasal gerek yoktur. Bir ülkede flkir suçu bulunması zaten bir myıptır oygar dünyada... Aynca flkir «uçundan ötürü insanlann cözaitına alınması, rutuklanması, kitaplann ve dergilerio toplatüraası, ikinci bir ayıpla hrpimizin alnıns vanliyor. Çağdas dfiny»> nın, çağdas demokrasinln, çafdag bnknkun ne olduğuna Mlen savcı ve yargıçlar, yürfirlüktekl yasalar cercevesinde bile devletünizi bu ayıptan kurtarabUlrler. Çflnkü fikir snçn vftzünden bakkında kovnstorma başlamıs bir yazarm veya yaa lsleri müdürünün tntnklanması, kiUbın, dergisln toplatüması yolunda yasalanmızda bir zorunluk yoktnr. ÜsteUk diyeblliriz kl, bn tör tsleri yapanlar, yasalar» ters düşmekte, ya da yasalan zorlamaktadırlar. Bir lanığın tutuUanması için çeşltU nedenlcr vardır. Ssmk yurt dısına kacma kuşkusunu mu yaratıyor? suç kanıtlannı değiştirme tehlikesini mi olusturuyor? Davanın kama tanıklarmı mı tehdit edivor? Bir yazar veya gazetecl bunJarı yapamaz. Vayım suçunun sanığı, yerl, vnrdn. fiMrleri belli; mesleğ) ve toplumsa) veri saptanmı? kişidlr. Suç dellU ise, ya bir gazete, ya bir dergi. ya bir kitaptır. Değiştirilemez, yok edilemez. Bunlardan bb'kaçını dava dosyasına koymak yeterlidir. öyleyse neden yazar ve gazeteci ttrtuklanır? Niçin gazete, dergi, kitap toplatılır?. mi?.. Törkiye'yi dünyanın gözü önunde küçfik dflsfirmek için ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• YAŞAM YAYINLARI Dr. Haydar DÜMEN \ Cinsel Sorunlarınız \ GÜNÜN KİTAPLARI Sosyalist Yol ö^ürlük A Sa/ısında « u $ t o s • T. basım I Cinsel eğitimde tek lsim • 1. kjtaj. erkekJenn sorunları. • 2. kitap kaduüarın sorunları re gebelıkten korunmanın • B yollan. • 3. kitap silenln sorunları. • Her kitap 272 sayfa 20 TL. 5 ÜÇÜ BİR ABADA BEZ CtLTLt ŞÖMtZ KAPLAMA 71 TL. I Cinsel Yaşam Henkli ofset 8. basım yaîam'ın tüm yonleri gerçek renkli fotoğraflarla sunuldu. 1. hamur büyük boy 150 sayfa 40 TL. M. ALİ AYBAR PORTEKİZ: SIMFLAR \E PARTÎLER ADNAN ERMİŞ DEGtŞEN DÜNYA GALİP M. ATAÇ TUMURTA KÜFESt SAMİM KOCAGÖZ TBX TOL TAŞAR KEMAL BU SAYTDA: AYIN OLAYLARI ABD NEDEN TURKtYETJE SOSYALtST PARTİLEŞME SORUMJ IRAKTA GELÎŞMEUCR Kürdistan Ulusal Blrüği'nin Bildırisl CHP ve DOĞU DOĞUTÎA FEODALÎTE VE AŞtRETII ÖZGÜRLÜK ÜZERÎNE URPAT3A TOPRAK REFORMU UYGULAMASI Sanlı Han 105/214 Yenişehir • Ankara DtSK ZORUNLÜ BtR AÇIKLAMA SP PROGRAMI Fiatı: 750 kurus Türkiye Dağıtun : Hürriyet Gazete Dagıtım Yazışma Adresi: Babtfli Cad. No: 14, kat: 2 UĞUB CANKOÇAK ARKUN KUDAT İş ve Trafik Kazalarında OLÜM TAZMİNATI Ta^roinat bulyılcunun en oöJinal e'UdünU; Yargı'ay ve Federal Mankemenın en seçm» kararlartnı: rralık Kanunu, Tüzük ve yönetmelütlertni; îsçl saglıjına ve tş çüveni Ulskln mevzuatı lfitira eder, 560 sh, lüks cilt. 125 ura: tsteme adresi: Bafdat Cad. 426/9 îstanbul. Sağlık ve Beslenme Cinsel Rapor Toplumun ve kişUerin cinsel yapısını ortaya koran kitap 120 sayfa 3 TL. DAĞITIM: BATEŞ ÖDEMELİ ÎSTEME: P. K. 60, Bej'oğlu ISTANBUL | •Hastalıklardan korunma ye hastahklarda uyulacak yöntemler, • •düzenlenmıs ustelerle ÖMRÜNÜZ ON YIL UZAYABİLİR. • Rekorlar kıran AYUK İNCELEME YORUM BBSX OERGİSİ mm "ECEVİT OLAYI,, dizisi bütünlendi 14. SAYI ÇIKTI 0 Kemalizm ile Sosyauzm Arasında «Aşümaz Bir Duvar» Var mıdır? • Dünya Işçi Sınıfı Fartıleri Üzerine Bügiler Komsumoz Yunanistan bütün nygarhk dfinrasmda cTürkiye'de demokrasi yoktur» propagandasıyla çaba harcarken, bizim bazı adalet adamlannuz bu propagandaya malzeme mı hanrlıyorlar? Dergi toplatıp, yazarlan gözaltına almak, bo* tün yalnız demokrasiye ve hakuka, aykın düşen bir lslem olntakla kalrnıyor, aynı zamanda ulnsal çıkarlara tera düşen bir davranış niteliği kaanıyor. ~ * ' ' " Fikir suçn ne yazık H, Tnrk Ceza Yasasında vardır. Diyelim ki, bazı savcı ve yargıçlar, kişlsel açıdan fikir suçuna karsı olsalar bUe, yürürlüktekl yasalan aygııUmalcU görevll olduklaruMİan, İster lstemez kovnşturmayı yürütmek zornndadırlar. Ama aynı mantık, tntuklama ve toplatma kararlan için geçerli oiamaz. Çönkfi bn kararlarda bir yasal xo> runluk yoktur, bir çafdaf ayıp vardır. !•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• behrengi 10 Lira basım lamorlsse ikinci ^PROGRAM MESELESİ »R.S.D.İ.P.'nin 1903 PROGRAMI »1899 PROGRAM TASLAĞI »KÖYLÜLÜK MESELESİ II »SOSYAL DEMOKRASİ VE KÖYLÜLÜK SORUNU/Lenin TemmuzAQusfos çıkh Teoman Bilgi KIBKIS HAREKU1 BİR BAŞBAKANIN DOĞUŞU KAYHANSAĞLAMER yılın şiir kitabı HİLMİ YAVUZ • Sovyet Ekonomısırun Optımal tşlemesi iran Yunanistan Küba BEDREDDİN ÜZERİNE ŞİİRLER Cem Yayıncvi 1 7 * J ] Turk sanatcılart dızisi 15 Lira 1? Nisan Köy EnstitâleTİnl Sevenler Dernefl Yayım İŞ HUKUKU ADtL tZVEREN • Oç kltaptan olu?an bir cilt içinde, bugünkü îş Hulcukunun bütün sorunlan tüm mabkeme içtüıatlariyle birlikte açıklanmaktadir. • Fiyatı ciltli olarak 150 TL.'dır. Ve P ^ . 31 Maltepe Ankara adresinden ödemeli olarak gönderUir. • Sosyalist Planlama ve S S.C.B. Ekonomisının Gelişmesı Nikolai Fedorenko Nikolai Baibakov ANALARr BABALAR, ÖĞRETMENLER ÇOCUKLARINIZA TATÎLDE EN YAKIN ARKADAŞ ARKADAŞ KİTAPLAR Birinci hamur kâgıt, çok renkli ofset baskı Tonguç'dan Mektuplar Hiçbir yerde yayınlanmamıs 37 mektup 5 lira Ödemeli göndenlir, 5 kitaptan az satümaz. Hazan Sok. 6, Bostancı ISTANBUL Aıık»t Prol. Dr. ~. 1. CİLT m . BASKI) 15 LİRA 1 CİLT (S. BASKI) 20 LİRA %. CtLT («KIBRIS HAREKATI» • YENI ÇIKTI) 20 LİRA Â MEHMETCtK • Genel Dagıtınu*. ISTANBUL DAĞITIM, Cağaloğlu Yokusu, Kemaliye Han 4/14 îstanbul • Ankara Dagıtınu: Bayındır Sokak, 38/3 Kızılay Ankara • Yazışma ve Ha\ale Adresi: PX. 41 Sirkeci ISTANBUL Arnavntluk EmA Partisi Tarihi 1 t K £ne« Port s Tö* ı AEP M«rk« re bafilı Mortss' Lonmı*t ır,ctt«T»ı«r J "0! rtîon hoı rf=rır ş *« Saadet s Han No <0S Bütün kitapçılarda Genel Dagıtım: Tektn Yayınevi, Cağaloğlu, Îstanbul. Tel: 37 69 69. Fiyatı: 10 lira îsteme: Yaiıya Kemal Cad. 14/B4 Yenımahalle Ankara a YUCEL W1NLAH SUNAR paul sweezy YÜZYIL SONRA KOMÜNİST MANİFESTO yücelyayınlan 136 ı 10 Hra bilim vesosyali?nr ATAÇ SOKAK, NO 36/2 YENİŞEHİR ANKARA büim pohtika dizisi 11 VİETNAM HALK SAVAŞININ ZAFERİ ...,. i«?AGDAŞDIIZ KAKL MAKX kOMÜNİST MANİFESTO DAVASI « DEVlET VE İHTİLAL DAVASI ..'....v GÖLGELER ORDLSU .<............. PROLETARY'A DEVRtMt VE DÖ\EK KAUTSKk' YAŞASIN HALK SAVAŞIMN ZAFERİ DİYALEKTİK VE TARİHİ MATERYALİZM . : . PEKİN MOSKOVA ÇATIŞMASI DÜN KÖLEYDİK BİGC\ HALKIZ . MAR\ VE BtLtM