Katalog

ZİYAGÖKALP Yazan: Kâzım Nami Duru Mübeccel N Duru taraündan yenıden gozden geçırılen esenn 3 uncu baskısı 12M lıra fıyatla Bakanlığımız Yayınevlennde satışa arzedılnustır. Devlet Kitaplan MSdfirlöga Sultanahmet / Istanbul Satıs Tel.: 22 3S 03 umhurıyeı 52. yıl sayı: 18321 Knrnctısu : STJNÜS NADÎ 1 Ağustos 1975 Cuma Buyükelçi Orhan Eralp, NATO kODseyı olağanüstü toplantımnda, Turkıye'nın ABD uslennın geleceği konusunda Washıngton ıle gızli gorüşmeler yapabıteceğını ıfade etmıştır. «The Guardıan» gazetestnde, «Turkıye ABD usleri konusunda gızlı anlasma yapmaya hazır» başlığı altında yayınlanan habere gore Eralp, «Ankara'mn, AB D Kongresının onayına tabi olmayan gızlı bır anlaşmayı Beyaz Saray lle yapabileceğınl» ifade etmiştir. Orhan Eralp, ancak ABD"nin «Ayncalıklı statüsunü» eskısi gibı devam ettiremeyecegmı soylemıştir. Eralp, bundan sonra ABD Kong resındeki Yıınan baskı gruplanna atıfta bulunmuş ve ABD ile yapılacak yenl anlaşmanın <Te"o silcıler Meclısindekı etnık grup ların kapnslenne dayanmayacağı nı> ıfade etmiştır (Devamı Sa. 9, Sö. 8 de) En ünlü, en etkıli Türk yazarlannı 42 yüdır sayfalannda toplayarak tanlamayacak blr rekora enşen Varhk edebıyat ve sanat dergisinin ağustos sayısı bırblrlnden ilgınç deneme, hikâye, şıir ve çevinlerle çıkö. Bu sayısında Varhk kıtaplannı ne kadar tndirimll elabfleceğlnızi açıklayan bildiriyi ofcuyun. (llâncılik: 2S88) 6074 VARLIK ÇIKTI Türkiye'nin üsler konusunda Washington'la gizli pazarlık yapmak istediği ileri sürülüyor Dış Haberler Serrisi BRfKSEL Dıs basmda Demırel hükümetının ABD uslerıne el koyması işlemlnin cıddıyetl hakkında denn kuşkular doguran haberler çıkmaya devam etmektedır. îngiltere'de yayınlanan liberal eğılımlı cThe Guardıan» gazetesının 30 temmuz tarihlı sayısında bu konuda yenl bır ügmç haber çıkmıştır. Gazetenm Brüksel muhabirl Rıchard Norton • Taylor tarafından gondenlen habere gore, Tur taye'nm NATO daımı dclegesı Ford'la görüşen Demirel, u Üsler şimdilik kapalı,, dedi Kosta DAPONTE bildiriyor HELSÎNKÎ Helsmkı rirvesınde dün Türk Amerıkan ılışkılen ve Kıbns konularında yoRun temaslar olmuş, Başbakan Süleyman Demirel, ABD Başkanı Ford ve Ingıltere Başbakam Wılson lle gbrüşUrken, Dışışleri Ba kanı Çaglavangıl de, Yunanistan Dışışlen Bakanı Bıtsıos la bır araya gelnııştır ABD Buyukelçılı ğınde Pord la 73 dakıka suren kaJvvaltıdaki gorüşmeden sonra Demırel, Turkı>e'dekı Amerıkan uslennın yenıden faalıyetlenne başlayabıleceğım ıma etmıştır. Demirel bır soruya karşılıfc, Turkıye dekı ABD uslennın faahvetleruun .Şımdılık» durduruldu gunu soylemıştır ABD Dışışlen Bakanı Kıssınger Ford Demirel goruşmesınde onemlı bır ılerleme kaydedılmedığını soylerken. Turk Başbakanınm üslerın faalıyetlenne devamı koşuluyle Amenka nın Turkıye ye 50 mılyon dolarlık askerı malzeme verılmesı onerısını reddettıgını bıldınnıştır. Başbakan Demırel'ın daha sonra goriıştuğu Ingıltere Başbakanı Wılson da, Kıbrıs bunalımının çozumu için Tıirkıye'den bazı tavızler istemıştır Gorüşmeden once düzenledığı basın toplantısında gazetecılerm sorularmı ce\aplandıran Wılson'un, Kıbrıs ko nusunda Turkıye'nın karşısında bır tavır takındığı gorulmıiştür Wılson, bır soruya cevap verırken, Başbakan Demirel e «Kıbns ıstılfisından bu yana bır yıl ve bır hafta geçtığını» hatırlatacağı nı ve bır çozum bulunmasınm zamanı geldıgını soyleyecegmi kaydederek şunlan eklemiştır «^danın nufusunun sadece yuz de 18'ı Turk ıken Turkıye, Kıb rıs ın yuzde 40 ını işgal altında tutmaktadır. Demirel den bır an(Devanu Sa. 9. Sfi. 4 de) Demirel, zirvede yaptığı konuşmada, «Kıbrıs devietini yıkan Yunanistan ve Makarios oldu» dedi Tito Makarios'a söz verince Demirel, oturduğu masaya vurup «Makarios Kıbrıs'ı Başbakan Demirel ve Türk heyeti, Makarios konuşurken konferans salonunu terkettiler HELSÎNKÎ Başbakan Süleyman Demirel, Avrupa Güvenlığı ve İşbırlıgi Konferansımn dıin oğ leden sonrakl oturumunda yaptı gı konuşmada «Kıbns Devletini vı kan Yunanistan ve Makarios oldu» demıstır. Başbakan Süleyman Demirel, Yunanistan Başbakam Konstantın Karamanlıs'ın onceld gılnku konuşmasında ilen surdugu iddıala n ve Türklye'ye yönelttiğl îtham lan çok sert bıçımde cevaplandır mıştır. Öte yandan, Avrupa Güvenlıği ve İşbırliği Zin?e toplantısının dıin sabahld oturumunda, son konuşmacı olarak Makarios kursuye çıkmıs, Turkıye'ye, Adaya yapılan askerî müdahale nedenıy le şıddetle çatmıştır. Dün sabahld oturumda baskan lığı yapmakta olan Yugosla\Ta Devlet Başkanı Mareşal Tito, Kıb ns adına Makanos'a sbz verdıgi bir sırada, başta Başbakan Süley man Demırel olduğu halde bUtün Türk heyeti konferans salonunu terketmıştır. Başbakan SUleyman Demlrel, toplantıyı terkeüneden önce otur duğu sıraya vurarak, söz lstemıs ve Makarios"un bövle bir toplan(Devamı Sa. 9, Sfi. 1 de) temsil edemez» dedi ve söz istedi ABD Kongre liderlerinîn ambargonun kalkmasma îlişkin önerileri tehlikede W*SHİNGTON Ford yoneMmının, Turkıyeye uygulanan Ame rıkan sılah ambargosunun kaldınlrnası ıçın kongrenm tatıle gırmesınden once yenıden goruşul (Devaau Sa. 9, Su. 5 dej SOVYETLER BİRLİĞİ TÜRKİYE'YE ÇOK AMAÇLI ASKERİ HELÎKOPTER SATMAYI TEKLİF ETTÎ (Dış Haberler Servisl) WASHİNGTON Assocıated Press Ajansının habenne gore Sov>etler Bırlığı, Turkıye'ye asken helıkopter satmayı teklıf etmıştır. Assocıated Press muhabırnin Washıngton'da Amenkan ıstıhba rat kaynaklanna dayandırdığı baberde Sovyetler'in Turkıye >e çeşıtlı gorevler yapabüd^ğı içın «çok amaçlı» olarak nıtelendınlen Mt 8 tıpı naklıye helıkopterleri satmak istediği bıldınlmektedır. Bu hellkopterler, son zamanlar da saldın ıçın de gereklı sılah larla donatılmıştır. Amenkan ıstıhbarat kaynaklan Sovyetlenn Turkıye'ye sıl&h sa tan ulke olarak, ABD'mn yennı almak istedığını ileri sürmuşler dır. NATO'nun «Hıp» adı Ue kodladıgı Sovyet «Ml 8» agır naklıye helıkopterlen, genellıkle lndırme bırlıklennın ve agır malzemelerinın taşınmasında kullanılmafctadır. İkı turbuı motorlu Ml8 helıkopten 28 30 kosi ya da i bın kılograma kadar yıik taşımakta ve bu yükle saatte 250 kılometre hız yapmaktadır. Üzennde yapılacak bazı degişlklıklerle, bır saldın aracı bıçunıne de sokulabüen Ml8 he r lıkopterlen, ıstendıgı anda agır makınelı tufekler ve roketlerle ( donatılmakta, sahlp oldugu yuksek hız ve hareket yetenegi ile ozellıkle dağlık ve ormanlık bölgelerde uçaklardan daha basanlı gorev yapabılmektedır. Sovyetler Bırlığinın şündıye dek bm adet yapögı Ml81erden 300'den fazlası Çekoslovakya, Mısır, Hındistan ve Fınlandıya gıbı ülkelere verilmıştır. Başbakan Demirel Ue Baskan Ford ve ABD Dısışleri Bakanı Kissin jer dnn »abata kahvaltuUn önce Belâmlasırlarken.. (Telefoto AP) Ecevit, Hükümetin tutumunu "talihsiz bir taviz,, olarak nitelendirdi AYKARA, (Cnmhnrlyet Bflrosu> CHP Genel Başkanı Bulent Ece\ıt, Helsinkı'de Kıbns'm sadece Makarios tarafuıdan temsllme karşı Türk hukümetinin fhtırazı kayıtla yetinmesmi «Talıhslz bir tavte» olarak nitelemls, bzetle şöyle demiştir: «Turk hükümeti daha kesin tavır almalıydı. Tepkısmi sadece bır ihtırazı kayda lnhisar ettırmekle Turk hükümeti talihsiz bır tavizde bulunmuştur » Ecevit, CHP Genel Merkezinden alınan bilgiye gore, bır yabancı ajansa verdiği demeçte, 20 temmuzda düzenledıgi basın toplantısmda soyledıklerini de tekrarlıyarak şoyle devam etmişHn «Bu gellşme karşısında Türk hükümetının pasıf davranışı geriye atümış bır adım nıtelığindedır. HelsinM'de Kıbns'm sadec» Rum yonetimınoe temsiline karşı Türk hükümeU daha kesin bir tavır almalıydı. Bir yandan Kıbrıs'ta uzlaşma yolunda herhangl bır adım atmaktan kaçınırken, obür yandan Helsınki'de Makarios yoneümme verilen mevkl karşısında pasıf tavır bır çelişkidir.» Kıbrıs'a ilişkin üçüncü tur Viyana görüşmeleri umutsuz bir ortamda başladı VtYANA Kıbns sorununa banşçı bır çozum bulmavı amaç layan toplumlararası goruşmelenn 3 bolumu dun Avusturya nın başkentı Viyana'da başlamış BM Genel Sekreterı Waldheım buna lıma bır çozum bulunmasıyla ıl gılı olarak, aşın derecede ıyınir ser olunamayacağını belırtmış ve ıçınde bulunulan durumu «tehlıkelı» olarak nıtelendırmıstır Toplantıya gozlemcı olarak katılmak uzete Helsınkı den Vıvana ja gelen Waldheım. taraflardan bırbırlerınm durumunu guçleştı recek tedbırlere başvurmamalannı ıstemıştır Waldheım şunlan soylemıştır «Zaman geçtıkçe ve Kıbns sorunu çozumlenmedıkçe ıkı tarafm goruşlenm uzlaştırmak daha aa guçleşecek ve Kıbns'takı toplumlar bırbırlennden daha fazla uzaklaşacaklardır Bunu onlemek ıçın harcayacağımız çaba gelecek ıçın onem taşımaktadır » Waldbeım, toplantıdan önce Vıjana havaalanında gazetecıiere, ttalyanın onderlıgınde Dokuzlann Kıbns konusunda tarafların uzlaşönlmasını ongoren bır konferans düzenlenmesı teklifınde bulunulması gınşımını olumlu karşıladığını soylemıştır BM Genel Sekreteri toplantılar da merkezın hukumetin gbrevlenyle coğrafî durum ve goçmenler konulannın ele almacağını, bunun yarunda ortak geçıcı hukumet kurulması, Lefkoşe Havaalanının açılması ve toplumlarara sı goruşmelerm hızlandınlması gıbı konular uzennde durulabıleceginı bıldırmıştır. Klerides'in teklifi Rum temsılcısı Klerıdes, mer(Devaım Sa. 9, Sü. 5 de) Demirel ne dedi HELSİNKİ ZİRVE KONFERANSI Başbakan Demirel, Helsınki'de, muhabırımi2 Kosta Daponte nuı AP amnsınm bu konuda kı habenyle ılgıli sorusuna «Bana boyle (Devamı Sa. 9, Sd. 3 de) DEVLET YOKUŞU Ali Nejat ÖLÇEN Burokrasi ve politika kazan. larınm ıçıçe kaynadığı bu: ortamda oluşan ilgi çekıci belgesel bır roman yazdı «Ell, ayagı, gövdesi oUnayan bir gartp yaratıktı politıkacı. Hepımızin hıncı vardı politıkacna. Adı geçınce nrpenyor, Kaybolup geçen yülann sorumluluguna poUtikacjlann omuzlarında göruyorduk. Devrimin bnruklufu hepimızl sanp sarmalamıştj. önumuzde yenl bir donem başhyor, umndun altın sarısı tozian içinde uzanıp çldiyordu. Tutnculugun ve türn kötüluklerin çelık tellerini iordığumn sanıyordnk Ülketniz yhkselecek. voksulluk ortadan kalkacaktı Bunun sırnnı bulmaştuk bile: Poütıkacı üretım kararlarma bumunu sokmavacaktı artık. örçutumfiz bu amaçla kuruJmuştu. Bir kaie fibf. Burçlannda bılimin çelık ıruzrakları yükselı TRT YAYFNLARI KONUSUNDA MECLiS ARAŞTIRMASI iSTENDi ANKARA, (CamhnrİTet Börosn) CHP Kars mılleUekıü Doğan Araslı ve dokuz arkadaşı tarafından TRT yayuüanna ih*\nn Meclıs araştırması açüması isten mıştır. Araslı ve arkadaşlannca Mület Meclısı Başkanlığına venlen onergede TRT yayınlan elesttril mekte ve geçen yıllarda yayınlanan programlann bu yıl yeniden radyo ve televizyondan rayınlandığı ılerl sürulerek çöyle derulmektedir: «TRT'nın ışgalcl yoneticileri, haber duzenlemelertnde ve ba sınla ilgili kurallannı çığne>e rek, cephe hutcumetınin tezvırat ekıplenne doküman 7ermektedır (Devamı Sa. I, Su. 3 d«) Dalokay'ı ziyaret eden Ecevit, "Yabancılar ülkemıze, Hükümet halkımıza ambargo koydu,, dedi ANKARA, (Cumhuriyet Bflrosn) Ankara Beledlye Başkanı Vedat Dalokay'ı, açlık grevmın son gunünde CHP Genel Başkanı Ecevıt ziyaret ederek başanlar dilemış, Beledıyede yaptığı konuşmada, cAcı da olsa bır benzetmeyı yapmak durumundayım, Tabancı ülkelerin bıze ambargo koymalannı protesto edıyoruz. Ben yanda Mıllıyetçi Cephe kendi halkına ambargo koyuyor; CHP'll beledıyelere yardımı kesiyor. Bunu Turk mılletı affetmlyecektır» demiştır. Ecent konusmasında daha sonra şunlan soylemıştir «Cephe Hukümetı işbaşına geItace, CHP1İ büyük kent beledlyelerl guç durumda ttalmışlardır. Hukumet adeta CHP"ye oy veren halktan intıkam alma nlyetlndedır. Ama ou geri tepen bır intık.am sılâhıdır Ha!k elbetteki bu tunmu ızleven hükümeti soruTİu eormelctedır » İşadamları, ticaret açığı konusunda kaygı duyuyor Türk Sanayicileri ve tsadamlan Deraeğı Başkanı Feyyaz Berker dun düzenledıgi basın toplantısmda son aylarda fıyat artışlarmda basgosteren yavaşİBmaı»ın tesadufı faktorlere dayandığını ıfade etmış, dış ticaret açığının yıl sonunda 3 mılyar dolara ulaşacağını soylemıştır. Berker bu arada, Merkez Bankası'ndan özel sektöre venlen kaynaklann geçen yıla oranla azaldığını ileri Bürmüştur. Son bes yıldır Türklye'd« ekonomik ve sosyal sorunlara uzun vadeli çozum getırecek tedbırlenn aünamadığını belirten Berker daha sonra 1975 yılının ılk 6 aylık ekonomık durumuna degınerek şoyle demıstır: cKredi darlığı karşısında, tasarrufu arttıncı tedbırler yenne, Merkez Bankasımn sınırlı olanaklarmdan yarariamlmaktadır. Enerjl sorunu karşısında kaynak artüncı tedbırler yerine sanayun enerjisl tasıJmaktadır. Yaglı tohum üretiminm düşmesl karşısında, üretiın arttıncı tedbırler alınmadan sadece ithalAtla yeümlmektedlr. Dovız rezervlennin aTalması karşısısda. dovız gelirinl arttıncı tedbırlere ağırlık verilecek yerde dövize çevrüetftlır znevduat npsaplannın geçıcl lmkânlanndan memn'jnluk duyulmaktadır Kamu gelirlermın yetersızlıği Karşısında vergl mstemıni ıslah edıcı, vergi kaçakçılığını onleyıci cıddî gırişiınlerde bulıınulmamslî'adır Fıyat arkarsı çok yönlü elcono , > TSİAD Başkanı Feyyaz Berker düzenlediği basın toplantısmda hükümeti eleştırerek, önemll sorunlar karşısında koklu tedbırler aünmadığını söyledi mık tedbırler uygulama olanagı bulamayan hukumetler, fiyat ar tışlarmın genış halk kitleleri ve ekonomi üzenndeki olumsuz etkısıne rafmen sınırlı kamu kaynaklannda baskı gücü yüksek memur ve lsçi gruplanna devamh maas ve ücret avarlaması VR Helsinki beigesinin ana ilkeieri nelergetiriyor? (Dış Haberler Servtsi) Aşağıda bugun Helsuıkı'de tonzalanacak olan belgemn önemll bolumlenni bulacaksınE: parak çok kısa süreli geçicl ç 5 <Detant: Konferansa katılan Ü T zumler arama durumunda kalkeler detant'ı genışletaıeyi, dennmaktadır..» Türk Sanayicileri ve Işadamlan leştirmeyi ve sürekli bır işleme Derneği Başkanı Feyyaz Berker donüşturmevi taahhüt ederler. (Devamı Sa. 9, Sö. 8 de) 1975 yılının ılk 6 aylık ekonormk raporu uzerirıdekl açıklamalannı (Devamı Sa 9, Sü 6 da) Su Yüzünde Zeytinyağı Damlası i'd# toplanan Avrupa İGfivenlilr KoDferansı, doğn 'ile bstıhın. daha baskm devimle kapitalist ve sosyalist dflnyalarm yabuılasmasma v Işblrliğine ^arllısel btr belçe eeöriror. Amerfkavta Kanada gibl Avmpa dısmda fcalan ve Sovyetlerle Tfirkiye rfhi bem Avrupa hem Asva'ya varılan ölkelerin de butandııjhı 35 devlet, bir belpenin altına \mra atacak!ar. Yülardan beri çeşıtll eabşmalarla oInştımılmus ba beljenln altında, Malta ve Kıbm gibi Akdenlı adalannda kunılmns kfiçfik devletler de var. TürldTe bn toplnlnkta, sn yüzfindpM Mr zevtinvağı damlası *r*bl kalmıstır. «Bfivıik mfitterikfmlı ABD» ve NATO'la dostlanınB da blze aofuk, hatta dfişrnan bir çözie bakmaMadırlar. Devlet Baskam savmadığımra Makanos, Kıbrıs CumhurlveM Devlet Baskanı olarak Avrupa Güvenlik Konferansına katılmısUr, ve on b!n kelimelik ortak belgeyi imzalayacaktar. Aynı belrerl TurÖve adına Imzalavarak OLAYLAKIN ARDINDAKİ GERÇEK Pazar günü Cumhuriyet'te Sevgi gösterisi CHP Genel Başkanı Ecevtt yamnda eşı Ranşan Eceviı. CHP (Oevamı Sa. 9, Stt. 7 de) olan Başbakan Süleyman Demirel, Makarios'n meşrn bir hükümet ve devlet temsilcisl olarak tanımadığımm, bu nedenle de belçenın; Türk göruşfl ile flgill bir şerh konularak imTjtianmağını açıklamıstır. Daha önce Türkive adına da biç blr ihtirazi kayıt koıımadan kesin şeklini alarak parafe edılmiş olan ortak belgeye, sorunda herhanei bir deçlşme olmamasın» karsm fanza töreni sırasmda koSa. t Sa. C dml