Katalog

Kredilerde ilginç gelişmeler var MC HÜKÜMETİNİN ÎLK AYINDA TARIM KESİMÎNE AÇIIiAN KREDİLER AZALDI SANAYİ KESİMİNE AÇILAN KREDİLER İSE ÎHMAL EDÎLEBİLECEK MC HÜKÜMETİNİN İLK AYINDA KREDİ VE MEVDUAT (Milyon TL) Mıitlak Nisan1975 Ekonomi Ekonomi Ekonc ni Ekonomi Ekonomi Ekonomi J AKREDİTIFLERIN ACILMASI GECİKTİRİLİYOR " aıtış .\i=an97J + BİR ARTIŞ KREDİ TtRLERİ Tarun kredileri 27.374 4.637 Sanayi kredileri Küçük sanat kredileri 2,870 4.01i Ipotek kâr krediler Muhtelif (ticari kredi) 63.478 102.373 Toplaın kredilsr: MEVDUAT TÜRLERÎ Vadesiz; ticarl mevduat 20,582 Vadesiz tasarruf ;aev. 39.M.1 Vadeli tasarruf mev. 25,006 14521 Diğer mevduat 99.932 Toplam mevduat: Rakamlar Mart975 27.419 4.615 2.809 4.006 61.513 ]ı'«,362 21.786 39,867 24,910 12.899 99.46» Bir a>da Nisan.975 + 0.2 11.5 J2 4 0.2 3.'i 0.8 Ü.l + ~ r 2.8 0.4 (1.3 0,4 I , 1 1 + 2,0 5.5 0.1 4T 0,1 li'.S 0.5 + + + + 3.1 0.2 1.1 4.5 0.5 KAYBETTİ Ticaret kesimine 3 milyar liralık kolaylık sağlandı Demirel başkanlığında MC Hükümetınin ilk ayınöa tıca ret kesimine 3 milyar 159 1111x011 lıralık nakit kolayhgı sagîandığı saptanmışür. Bu rruktann 1 milyar 965 milyon lirası yenl treaı açılmasından, 1 miiyar l'A milyon lirası da ticari nıavduatın çekilmesinden ileri gelmektedır. MC Hükümetinin ılic ayı olan nisan ayının tamamında Lredı \e mevduat göstergelerindekı jdiış | meler tabloda görulır,ektedir. Tabloda, 1975 yılının mart ve nisan ayındaki büyüklüklerın yanında nısan ayındaki yuzde oeğiş \ meier, geçen yılın aynı ayındaki ' yüzde degıştirmelerle karöiiaştır ! malı olaraii verilmekfeciır. ' külâtif ithalât ile stok fuıan&manı nan, artan nakitin en çok kallanıldıgı yerler olduğu ueri ojrriiimektedir. Bunun dışınâa ticaret kredilerinin önemli bir ooliimU nün, yine aynı amaçlaıla, snnayi kesimi tarafından kuiiîiiüJdığı bilinmektedir. MC Hükümetinin lU a\ :ndan son beş aydır duraksama ' e hatta gerileme gösteren loptcn e^ya fıyatlan sanayi hammaadelerı \ ve yarı mamuller grubunun her kalemınde fiyat artışı gorın;n°sı artan olanaklann, ticaret ve sa nayi kesimine yüksek fıyat isteme olanağını yarattığını onaya kojmaktadır. Merkez Bankasının son haftalık dummuna göre. mayıs ayı nın üçüncü haftası sonunda net döviz rezervleri eksı 60 milyon dolara inmıştir. Briit döviz re zervleri ise bir milyar doların al tındaki düzeyinı korumaktadır. Buna göre. MC Hükümetinin ku rulmasından bu vana brüt döviz rezervleri 326 ve net döviz re • zervleri de 130 milyon dolar a zalmış oimaktadır. Merkez Bankasmın L'3 mayıs 1975 tarihir.i taşıyan son haftahk dunımuna göre, bir hafta içinde kamu kesimine açılan Merkez Bankası kredilerınde 1 milyar 104 milyon liralık bir azalma görülmektedir. Anoak aynı dö • nem içinde özel kesime açılan krediler 268 milyon dolar art • mıştır. Kamuya açılan kredilerin azal ması, aynı hafta içinde, emisyon hacminde de gerilemeye yol açmıştır. Bir hafta içinde emisyon 1 hacmi 591 milyon dolar daralm .? tır. Son hafıa içinde brüt döviz rezervlerinde önemli bir değişme olmamıştır. En son haftalık bilgilere göre, brüt döviz rezervleri 997 milyon dolardır. Bu mik tar MC Hükümetinin ekonomiyi devraldığı mart ayı sonundaki düzeyden 326 miiyon dolar daha azdır. Böylece kuruluşundan ma yıs ayının dördüncü naftasına kadar geçen sürede MC Hiiküme ti, brüt döviz rezervlerini 326 Tümüyle tükenmiş olan net döviz rezervleri eksi 60 milyon dolara indi; brüt rezervler ise 1 milyar doların altında bulunuyor MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU (MİLYON TL; DÖVİZ REZERVLERİ, MİLYON DOLAR) 23.5.1975 16.J 197J 31.12.1 »7A 2S.3.1975 (Yılhaşı (MC H Ü K ) (G. na«ta) (S hafta) A K T t F 18.549 14^)33 14,698 Aitın ve Döviz (k%.) 22,454 29,392 31,810 30,907 28,485 Kamu kredileri 8,735 9,321 9.589 8.68S Özel Krediler 16.022 16,107 15,441 15.02U Tanm kredüeri 12,905 12,^/3 13.371 12.647 Dıaer aktıi 84.H01 XJ.f>72 8.>.:{47 1(7.292 T O P L A M P A S İ F 32.*47 31.856 32,(l.")5 32.8t>0 Emisyon D39 •2Tl 740 151 Döviz <kv.) 3,794 4.".a9 5,213 6.2on Mevduat 22.142 21.S2H 21,825 19.920 Mev. Mun. rCâr. 2r..929 24 ..«0 25.028 28.161 Diğer pasıt 999 .h 997.0 1323.0 1610.3 ERÜT REZERV + 70,0 K9.0 W .0 + 2fi0,5 NET REZERV Fiili ithal kısıtlamalarına başlandı milyon dolar eritmiş olmakta dır. Ancak brüt döviz rezervleri, bir ülkenin gerçek döviz potansı yelini göstermekten uzaktır. çün kü. Merkez Bankası kasalarında mevcut dövizlerin bir bölümti hukuken harcanmıştır. Hukuken harcama, ithalât işlemlerinm tamamlanmasına rağmen henüz ke sın transferı yapılmamış taahhüt lerle yakın zamanda ödenmesı gereken dıs t>orçlardan ılen gel mektedır. Bunlann hesaba ka tılmasıyla net döviz rezervleri nın miktarı bulunmaktadır. Bu na göre, mayıs ayının dördün cü haftasına girerken net döviz rezervleri eksi 60 milyon dolara inmiştır. Gerek Driit ve gerekse net döviz rezervlerının azalması MC Hükümetını dıs tıcaretle ilgili önlemler almaya zorlamaktariır. «Kıtlıgi önliyereğiz, kıt malları derhal ithal edeceğiz» gerekçesı ile mevrut olmayan kıthkla mü caılele ederek sıjeldilîfif i tın aevammı Siiğlavan U Hıu;ü V metının fi:li ithal Kısıntıiarına başladıgı haber verilmektedır. Fiili itha! kısmtısı akraditiflerin açılmasını bilinçli olarak geciktırmek seklinde oimaktadır. Diğer taraftan ithalâtın hızla artmasına karşılık ıhracatm geri lemesı Uzenne 1975 vılına ait ödemeler dengesı projeksiyonlannın venıden hazirlanması ı • çın çalışmalar vapı!dı*i öğrenılmıstır. YaDümakta rılan çalış malann ılk sonuçlarına şöre bu yıl içinde brüt döviz rerervleri 8no milyon dolar çevresınde azal ma gösterecektjr. YORUM YALÇIN KÜÇÜK MUHALEFET başka. hükumet başka. Muhalefette, bir anlamda, sorumsuz olabilirler. Bağlı oldtıklan güçlere karşı sorumsuzluk. Bağ lı oldukları güçler, bu rür sorumsuzluğu hoşgörii ile karşılar. Anr.,k Sanayi hükümete gelinceye kadar. Hükümette ise sorumsuzluk biter. İkrida rı elinde bulımduranlar. hükümetlerinin, kendi doğrultulanntn dışına kesimi çıkmalarına izin vermezler. MC Hükümetırun ılk ayuvlT ta run kesiınıne açılan krediler azalCEPHE HÜKÜMETrnde olduğu gibi. Cepheciler neler söylemedi? mıştır. Sanayi kesimine agılan Hükümeti oluşturmadan önce ve hükumet proğrammda bir seçim kredılerdekı artış ıse ihmâ] edi ekonomisinin ana çızgilerini ortaya koydular. Aşağı ytıkan Ecevit lebıleeek düzes'de kalını^ur. Kühükümeti neye el atrıysa hepsi proğramda yazıldı. Fakat sadece gübçiik sanayıye açılan Kreaı'epie!:) re ile oynayHbildileı. Sadece gübre fiyatlannda belirli bir indirim yaartış ıse 61 milyon iıra o!r.,uşpabildiler. Bunu da. daha önce çok fazla •angaie^ olduklan, söziınii tur. çok ettiklen îçin yapabildiler. Ondan sonra işler tıkandı. Bjnakarşılık ticaret ke.imine ARTIK Cephe Kükümeti'mn halk yaranna «müjdeleri» bitti. Daaçılan krediler 1 milyar * . > nıil> = ha doğrusıı başlamadan bitti. Demirel'in halk yaranna son müidesi yon hra genışlemışıır. Bir ayiık yurt dışjnrian izinli gelen işçilerin dönüşleıinde uçak biletlerinin sıticaret kesimi kredı artışı, omn kışıklığa tneydan veımeden sağlanacağı oldu. Kıdem tazminatını pro* olarak. yüzde 3.2 oimaktadır. Ge ramına alan ve Meclis'te Halk Partisi'nin verilmiş kıdem tazminan çen yılın aynı ayında tıcaıtt kre tasansını enselleyen Cephe Panılerinin halk yaranna yapabilecekleri oUerindeki artış binde 3 oranm bundan ıbaret. da kalmıştır. BU KADAR birikim ve bu kadar vaadden sonra Cephe Partilennın Ek olarak birdenbire tıkanmaları üzerinde durnıak gerek. .N'eden Cephe Paıtileri'nin en küçük bir hareket serbestliği yok'? Neden. Türkiye'nin bes Ancak ticaret kesıuıir.e MC yüzden fazla ilçesinden birinde bile tüm çalışmalan tamamlanmış Hükümetinin bir ay ıçinle sağladığı olanaklar bunımia smırlı toprak dağıtımını dtırduracak kadar güçsüzler? Türkiye'nin bir üçe değildır. Aynı ay ıçuıde ticaret sinde hazırlanmış topraklan dağıtımanın büyük propaganda değeri kesiminin vadesiz mevdufctrıdan var. Bu topraklar sonradan geri ahnsa bile dağıtımı. Cepheciler, cephe l milyar 204 milyon nra çekılmiş televizyonunda günlerce gösterebilirlerdi. Bıınu bile yapamıyorlar. tir. Çekilen mevduat oıanı y'izde Gerisini siz düşünün. 5,5'dir. Geçen yılın aynı üoneAN'CAK nedeni. belki gerisinden daha önemli. Nedenı fse Cephe mınde }iizde 3,1 ıdi. j Hükümetinin özgür olmaması. Hükümetin özgür olmaması da cephe Bir ay içinde ticarel kesin ; ne j partilerinin yapısından ileri geliyor. Sermayenin partilerinin kurduğu sağlanan bu büyük oianağın na hükumet ancak sermayenin tanıdıgı özgüriük içinde hareket edebilisıl kiiiianıldığı şu anda kc inlik yor. Sermaye. sadece gübrede özgüriük tanıdı. Bundan sonraki bütün 1« bilınmemektedir. Ancai s.pe hareket ancak sermayenin dikte ettiği sınırlar içinde kalıyor. u CEPHE HÜKÜMETİ özgür olmadığı kadar da giiçsüz. Aslında ÖZGÜR OLMAYAN HÜKUMET özgür olma ile giiçlülük yan yana giden kavramlar. Sadece güçlü olan lar özgür hareket edebilirler. Özgürlüğe doğru yol alabilirler. Bu yüz den Cephe Hükümetinin güçsüzlüğü gayet doğal. Kaynağı da dayandı ğı güçlerde. Sermayede. Bu gün Türkiye'de sermaye güçsüz. Şu anlamda: İktidar olmak için kendi arasında koalisyon yapmak zorunlu ğunu duyuyor. Ekonomik planda. sipasal planda defil. sermayenin en geri ve en ileri kesitleri birleşerek bu hükümeti kurabiidi. Siyasal pian da aralarında fark olmamasına rağmen en gerici toprak agalanyla, Ortak Pazar'la sorunları oldugj için ekonomik planda ileri sayılabile cek sanayi kesimleri bir araya gelerek Cephe Hükümetini kurabiidi. Bu \üzden bu hükumet güçsüz. Bu yüzden bu hükumet, sermayenin geri kesimlerinin yükümünü arnrarak kayııak toplayamıyor. Bu yüzden bu hükumet, sermaytnin hiç bir kesimini karşısına alamjyor; bir seçim ekonomisi uygulayamıyor. Bu yüzden bir seçimi kazanmak için de ol sa geniş koylü ve işci kesimine bir takım ekonomik çıkarlar sağlayamıyor. GÜÇSÜZ olnıa ve özgür olmama. ssdece iç ekonomiyle ılgili defil. Dısa karşı da. Olaylar çabuk geçiyor. Çabuk geçtigi, günler uzun tanh araiıklanna sıkıştığı için. belki unutuluyor. Bu yüzden Cephe Hükümetinin kuruhıs günlerinı hatırlamak gerek. Birıki ay öncesini. Biriki ay öncesi Cephec'lerin başı Demirel'i. Amerikalıların Vietnam savaşı do!a>Tsıyla geliştirdikleri deyimîe. tam bir çaylaktı. Kıbrıs için savaşa hazır Dirısı O kadar ki. Ecevit yaptı dıye. Dir seçim kazantna nın sevdasıyla, gereksiz bir savaşı baslatabilecegı izlenimını verdı. Ama çok uzun sürmedi. Şimdi tam bir güvercm. Yine Amerikalıların deyimi ile. Fakat sadece Amerikalıların etkisıyle. Bundan bir süre önce Demirel'i bir «gazi» olarak selâmlamaya hazırlanan Cepheci basın şimdi «banş» kanramanlığından söz ediyor. Şanssızhğa baktn. olayların gelişimi yüzünden gazılifi Vura] Önsel Ola\n'ndan da kazan mak olanağı kalmadı. CEPHE HÜKÜMETt, dışarıya karşı da güçsüz. Dışarıya karşı da özgür değil. İran. ekonomik bakımdan süçlü olduğu için kapitalıst dünya içinde belirli bir sınırla «özgür. davranabiliyor. Cepheciler el:o nomik bakımdan güçsüz oldukları icin dışarıya karşı bagımlı. Hem yapısal oiarak. nem de güncel nedenlerle Yapısa) nedenler bilinıyor Günoel olanı su: İcraat. yapmak için onaya çıkn. Kavnaklan vok Ya «İcraat» sozlerinı unutacak. Ya da dışandan borç alacak Borç a!a bilmek için de gerekli her tiirtü siyasal ödünü verecek. Batılılar siyasal ödün almadan borç vermezler Bazan da sivasa! ödün alır borç vermezler. tÇTE ve dışta güçsüz. içte ve dışta özgür olmayan bir nükümet. Olanakları dar bir hükumet. Bir tek olanağı var. Gübreden sonra de vamlı olarak kullanabüeceğı Bu, Merkez Bankası kaynaklanru bullanmak. Simdi de yaptığı bu. Hızlı bir şekilde Merkez BanJcası kaynak larını zorluyor. Hızlı bir sekilde sonunu hazır'ıvor. Sonuna dogru yak laşıyor. BÜTÜN bu gelişmelerin ılk işaretlerini görenler şimdi şaşkınlık içinde. Bir süre önce Cephecüerin başı Demirel'e «akıl« izafe edenler. şimdi soruyorlar. Demirel. Türkiye'yi nereye gntürüyor? Aslında bun lann Türkiye ile fazla ilgileri vok Daha çok kendüerinin nereye eötü rüldügünü merak ediyorlar. Bu onlann sorunu. Cevabmı bulmak, bul mak için de düşünmek zorundalar. ANCAK akıUa ilgili söylenecekler var. Akıl, kişilere özgü bir özel lik değil. Akıl, tarihle smırlı. Dayanılan güçlerle ilgili. Tarihi ileriye götürmek isteyen güçlerin dışındaki yerlerde akıl aramak, Demirel'in bir ara kullandığı dejimle, «abes» ile ufraşmaktan farksız. Tıpkı özgür olmayanlardan özgüriük beklemek gibi. Doğan Sigorta sirketıni satınaıan Akbank, Yapı Kredi'de hısse sahıbi oldu Doğan Sıgorta Şirketi'nin Ak bank taralından saun •nmuıgj ogrenılmıştir. Dogan Sıguria nın satın aluımasıyla Dlrlıkte Yapı Kredi Bankası "nın hısselerınden önemli bir bölümü Akbank'ın elıne geçrruş oimaktadır. Türlaye'nin büyük özel banka larından birisi olan Yapı Krecıı Bankasmın en büyük nıssedarının Doğan Sıgorta olduğu bıiınmektedir. Doğan Sıgorta nm elınde Yapı Kredi'nin sermayesının yüzde 30'a yakın biı Dolümü Dulunmaktadır. Şırkeun Akbank taralından satın aiınmasıyla Akbank, Yapı Kredı'nin en oüyük hissedan olmuştur. Ancak Dogan Sıgorta'nm Akbank tarafından saun alınmasına rağmen Akbank'ın Yapı Kredi Bankası'nın kontrolunu elıne geçiremediği büdirilmektedır. Ya pı Kredi Bankasının sermayesı, Doğan Sıgorta hariç, daha çok küçük paylar şeklinde dağılmışnr. Fakat, nlssedar sayısının 800 çevresınde olnıası bunlann temsü yoluyla bırleşmesını mümkun kılmaktadır. Doğan Sigorta'nm el degiştirmesiyle birlikta Yapı Kredı Bankası içinde Akbank grubunun söz sanibi olması ve Yapı Kredi'nin kontjolunu eüne geçirmeye çalış ması diger sermaye gruplarmın da banka satın almalannı plânlamalarına yol açmıştır. Bu amaçla, satın alınabilecek bankalar olaraK, Istanbul Bankası ile Osmanlı Bankası üzerinde durulmaktadır. Ordu Yardımlaşma Kurumu ile bazı büyük sermaye gruplan, bu oankaiardan birısmi satın almak için caba nar camaktadırlar. Maliye Bakanlığında Erbakan ile Demirel'ın demeçleri üzerinde çalışma yapılıyor 1975 Yılının ilk dört ayında Para Kredi göstergelerindeki gelişmeler (Milyon TL) Nisan Ayı • ı Gelişimi 1975 GÖSTERGELER EMİSYON PARA ARZI BANKA KRD. M.B. KREDİLER t NET KREDİ HAC. BANKA MEV. Nisan 33.438 89.909 102.373 48.669 126.447 59.922 NTlsan Ayı Mevsimlik Hareket) 1975 1,4 fl.l 0.1 ... ... 0,4 +4,3 +0.8 +2.0 +7,7 +3.0 0,5 Nisan • Jcak • t 4 Avlık Grlişimi • Bir ÖDCeki Yılın Aynı Ayına Göre •• Gelişimi 1973 1973 1975 1974 2,0 +3,0 ^4,7 6,7 J2.5 + 4,1 +33,9 +25,2 +35,8 +71,4 +393 +21,7 +27,0 +30,8 +28.6 +55.6 27,2 + 25,3 +16.9 +23.2 + 31.0 + 18.6 J23.7 1974 1,9 0.2 +0.4 1,5 fl,5 +0,5 1973 2,5 +0.4 Mevsimlik Hareket 1975 10,6 J1,8 7,5 +1,2 3,0 +6.3 + 6,2 + 6,3 4,0 + 1.5 1974 1,4 + 1.8 +0,4 +1,8 +2,0 2,1 +2.1 2,1 +0.6 +2,0 +31,1 GOODYEAR, YABANCI SERMAYE IZNI İÇİN RESMEN BASVURDU Sernıayesinin yarısından çoğu Amerikan Goodyear, Rubber Company, ait olan Goodyear Şir keti, lâstik yapımıyla ilgili yeni bir proje ile yabancı sermaye izni almak amacıyla Ticaret Bakanlığına resmen başvurmuştur. MC Hükümetinin kurulmasından hemen sonra Milli Savunma Bakanı Ferıt Melen'ın Ticaret Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilâtına yazı yazarak destekiediğini bildirdiği Goodyear proiesi, Ticaret Bakanlığında încelendikten sonra kesin karar alınmak üzere Devlet Planlama Teşkilâtına gönderilecektir. Goodyear Şirketl, bundan sekız av önce Türkiye'deki t«sislerini genişletmek için yeni bir yabancı sermaye izni istemiştir. Ancak bu ızni alamamıştır. Goodyear'in yabancı sermaye izni alamamasında Petkim ile Sabancı Holding'in lâstik projelerinin varlıgı rol oynamıstır. Yabancı sermaye katkısı olmadan ve sadece lisans alarak gerçekleş tirilmesi planlanan bu iki proje, mevcut talep artışı için birbiriy le rekabet etmektedir. Aradan geçen zaman içinde Goodyear Şirketl, yine semıayesinin yansından çoğu Amerikan Goodyear Rubber Company"ye ait olmak üzere, hisselerinin bir bölümünü Ordu Yardımlaşma Kurumu'na satmıştır. Ordu Yardımlaşma Kunımu. Petkim'in or taklanndan olmakla birlikte Petkim'in lâstik şirketine sermaye koymak istememistir. Bunun yerine Petkitn'in Ipstik şirketine ortak olarak Devlet Malzeme Ofisi ile Emekli Sandığının kat kılan sağlanmışsa da gerekli Kararnameler MC Hükümetinin Maliye Fakanı Yılmaz Ergenekon tarafından tutulmaktadır. Petkim'in sermayesini tamamlayarak lâstik vatınmını gerçekleştirmesi önlenirken Goodyear Sirketi Ticaret Bakanlığına resmen müracaat ederek yabancı sermaye izni istemiştir. Müracaatta mevcut tesislerin eenışleti lerek ucak lâstiği imal edilecegi bildirilmektedir Ancak gerek Petkim'in ve çerekse de Sabancı Holding'in pra jelerinde de uçak lâstigi rammı öngöriilmektedir. Uçak lâstigi yapımı, elde mevcut bütün proielerde toplam üretirain çok kü çük bir bölümünü oluşturmaktadır. • MALIYE BAKANI ERGEj NEKONOJN YAPMIŞ OL1 DUĞU ATAMALARDAN SONRA BAZI GENEL MÜDÜR YARDIMCILARININ GÖREVLERİNDEN AYRILARAK TEFTİŞ KURULLARINDAKİ 1ÎÜFETTİŞLİK KARİYERLERINE MC Hükümetinin işbaşına gel DÖNMEK Ü2ERE BAŞmesiyle birlikte emisyon, p a r a VURDUKLARI BİLDİSİ ve kredi göstergelerinde, son yıllarda gürülmeyen artışlar sap LİYOR. MC Hükümeıi'nin Maliye Bakar.ı Yılrnaz Ergeneion'un ıstegi üzerine 1 nisan'dan ıtibaren Süleytnan Demirel ile Necmettin Erbakan'ın ekonomi ve maliye ile ilgili demeçleri üzerinde çalışma yapıircaktadır. Maliye Bakanı Yılmaz Ergenekon, MC Hükümetinın Başkanı Stileyman Demirel iîe birinci Başbakan Yardırr.cısı Necmettin Erbakan'm ekonomi ve maliye üzerındeki demeçlerinin derlenme sıni istemişth. Diğer Başbakan yardımcılarının konuşmalan, Yilmaz Ergenekon'un ilgi alanının dışında kalmaktadır. Maliye Bakanlığı Teknik Kurulu üyeieri, Anadolu Ajansı bültenlerinden derledikleri Er'oakan ve Demirel konuşmalarını bir dosya nalinde Maliye Bakanı Ergenekona vernıışlerdir. Öte yandan, MC Hükumetim;ı Maliye Bakanı Yılmaz Ergenekon'un yapmış olduğu atamalardan sonra bazı genel müdür yar ttımcüannın görevlerinden aynlarak teftiş kurullarındaki müfettişlik karyerlerine dönmek üzere başvurdukları bildirilmektedır. Yılmaz Ergenekon'un Bütç« ve Mali Kontrol Genel Müdürü ile Gelirler Genel Müdürünü değiştirmesi üzerine söz konusu genel miidürler de genel rnüdür yardımcısı olarak çalışan Ertuğrul Kumcuoğlu, Saim Kırgöz ve Alptekın Müderrisoğlu'nun teftiş kurulundaki görevlerüıe dönmek için başvurdukları haüer verilmektedir. Gorevlerinden ayrıîm?k için mü racaat eden genel mv'dür yardım cıları, yeni genel müdürlerle çaistememektedirler. PARA VE KREDİ GÖSTERGELERENDE SON YILLARDA IZLENMEYEN ARTIŞLAR OLUYOR Artışların, 1974 ve 1973 yıllarını geride bı. rakmasının yanı sıra mevsimlik olarak beklenen hareketleri de aştığı görülmektedir. Bu gelişmelerin enflasyon hızmı artırıcı etki yapması bcklenmektedir. MC Hükümetinin yapabildiği en büyük sıçrama Merkez Bankası kredüeri, MC Hükümetinin kurulmasıyla birlikte yüzde 7.7 oramnda bir sıçrama kaydetmiş tir. Böylece geçen yılın nisan ayından bu yılın nisan ayı sonuna kadar Merkez Bankası kredi Ierindeki artış, yüzde 71,4'e ıtlaşmışnr. Bu oran. 1974 yılında yüzde 5ö,6 ve 1373 yılında da yüzde 18.6 idi. Emisyon, para ve kredılerdeki bu hızlı artısa karşılık mevduat hacmindeki gelişmenin smırlı ölçülerde kaldıfı görülmektedir. Mevsimlik olarak binde 4 ora nında gerilemesi gereken mevduat hacmi nisan ayında binde 5 oramnda genışlemiştir. Geçen yı lın genişleme oranı da binde 5'de kalmış, fakat 1973 yılında yüzde 2'yi bulmuştu. Nisan a • yından nisan ayına göre hesaplanan yıllık mevduat artış oranlarında, bu gelişmenin izleri görülmektedir. Nisan ayında yıllık yüzde 21,7 olan mevduat artış oranı geçen yıl yüzde 25,3 ve 1S73 yılında da yüzde 31,1 olmuştu. MC Hükümetinin bir aylık para ve kredi politikasının yapısını özetleyen bu gelişmeler, hükümetin sadece banka sıstemine dayanarak «icraat» yapma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Ancak, bu tür icraatın sonuçla rının, enfljsyon hızını artırmak şeklinde ortaya çıktığı geçmis yılların deneyimlerinden bilin mektedir. Atamalar tanmıştır. Artışlann. 1974 ve 1973 5'illarını geride bırakmasının yanında mevsimlik olarak bekle nen hareketleri de aştıgı görülmektedir. Demirel başkanlığındaki MC Hükümetinin izleyeeeği ekonomi politikanm para ve kredi alanmdaki görünütnü bütün açıkiıgıyla ortaya çıkmıştır. Bu açıklık, başlıoa para ve kredi göstergelerini içîne alan tabloda özetlen mektedir. Mevsimlik olarak, nisan ayı içinde emisyon hacmi, para arzı, banka kredi ve mevduatında azalma olması gerekmektedir. An cak MC Hükümetinin ilk ayında. bütün bu göstergeler. mevsimiik hareketlerinin dışında bir s»yir izlemiştir. Emisyon, para arzı, banka kredi ve mevduat ları nisan ayında azalma göstermesi ge rekirken, artmıştır. Böylec« MC Hükümetinin bütün gücünün ban ka sisteminin kaynaklancı zorlayarak genişletmeye yettiği ortaya çıkmıştır. İran, ekonomik işbirliği için Türkiye'den AET ile olan bağlantılarını azaltmasını istiyor ye ile yapacağı ekonomik işbirliği nın kendısıne hıç oır yarar sağla mayacağını ileri sürmüştür. Buna karşılık Türkiye AET'ye l'rşı yapmış olduğu taahhürler nedeniyle her nangi bir ülke için gum rüklen ortak gümrük tarifesinin altına düşüremevece*ini belirtmiştir. Ortak gümriik tarılesi. Ortak Pazar üyesı ülkelerın üçüncü ül kelere karsı uy^uladıklan ortak gümrük duvanni belirlemektedir. Türkiye'niD İran ve Pakistan'la imzalamavı planladığı ticaret pro tokolunda siimrük ındirimî. ortak gümrük tantesinin üstünoe kaldığı sürece İra: ve Pakistan'ın ihracatlannı Tiirkiye'ye yöne!' meleri için ekonomik bir neden kalmamaktadır. Karadeniz gübre tevsii projesinin yüzde 75 oramnda gerçekleştiği bildiriliyor ANKARA, lANKA) Azot Sanavıi TAŞ'nin Samsun'da t>ulunan Karadeniz Gübre Faonkası tevsii proiesınin revize oitiş tarihi 1975 olduğu nalde orojenın ancak vüzde 75 oramnda serçeKleşti*i bildinlmektedir. 1975 yıl! programında proje için 19 milyon liralık harcama öngftrjlmeK te oldugu naJde şubat sonu ıtiDarivle niçöır narcama yapılmadığı belmılmpktedir Yılda 2 H Din ton dap Ürete2 cek olan rabrikanın ılk maliyeti 9» milyon 9 ) Din TL olarak W tıesaplanmış. revize malıyet ıse 2R'I milvon 812 Oin TL olmuştur. Başlangıçta 1973 vılında tamamlanması öngörülen proje. revıze programla 1975 yılında tamamlanmaga bırafcıünıştır. Kısa adı RCD olan «Kalkınma tır. Ticaret protokolunda söz ko mıştır. Uluslararası toplantılarda İçin Bölgesel İşbirliği Örgütü» nusu mailarda karşıhklı olarak bir rielegasvon adına yaDilan konün Ankara'da yapılan Ticaret gümrük duvarlarının indirilmcsı nuşmaların karşı delej, ısyondan Nisan ayı içinde emisyon hacbirisı taralından tercüme edilme Bakanlığı Müsteşarları toplantı üzerinde durulmuştur. mi yüzde 4,3 oramnda artmıştır. Toplantılara MC Hükümetmin si ilk kez oimaktadır. 1974 ve 1973 yıllan nisan ayla • sında îran'ın ticaret protokolu imzalamak için Türkiye'nin Or Ankara Ticaret Odası Genel Sek Yapılan toplantıda dış ticarete rında emisyon hacmi. mevsimlik tak Pazar'la olan bağlantılannı reterliğinden Ticaret Bakanlığı konu olan 3(1 mal için karşılıklı bekleyişlere de uygun olarak, azaltmasını iştediği öğrenilmiş Müsteşarlığma getirdığı Agah Gü gümrük oranlannın ındirılmesi gerilemişti. Nisan ayı sonunda, tir. İran'tn, bazı mallarîa sınırlı ner başkanhk yapmıştır. Resmi üzerinde durulmuştur. Bu mallar bir önceki yılın aynı ayına göre. olmak üzere gümrük duvarlannı dili Ingihzce olan RCD'nüı bu genel olarak Türkiye'nin ihraç pa emisyon hacmi yüzde 3^,9 artmış Ortak Pazar'm ortak gümrük toplantısında İran re Pakistan de zan bulabiidiği mallarcian seçiltır. Bu artış. 1974 ve 1973 tarifesir.in altına uıdirilmesi öne legelerinin İngilizce konuşmasına nıiştir. Fakat buna ragmen sörüs yıllarındaki aynı tanıma göre risine Türkiye'nin, AET'ye bağ karşılık Ticaret Bakanlığmın ye melerden olumlu bir sonuç elde hesaplanan artışlardan önemli lantılann bunu olanaksız kıldığı ni müsteşarı bildiği lisan olan edilememiştır ölçüde yüksektir. cevabını verdiği bildirilmektedir. Fransızca konuçmuştur. Ancak Görüşmelerde İran. söz konusu Para arzı göstergesi de nisan Geçen hafta Ankara'da yapıîan yeni müsteş^r konuştuğu Fransız 30 mal için gümrük indirim oran ayında binde 8 oramnda yüksel RCD üyoşi İran, Pakistan ile Tür ca'nm tnfrilizceye çei'rilmesı kontı i.nnın AET'nin ortak gümrük ta miştir. Yükseliş. geçen jilın aykiye Ticaret Bakanlığı Müsteş^r sunda Tıcaret Bekanlığı mensup rifesinin altına düşecek kadar bü nı ayındaki gelişmelerden fazialannm katıldığı toplantılarda 3" larına güvenmediği için çevirile .vük tutulmasını istemiştir. İran, dır. Banka kredileri de mevsinımal için bir ticaret protokolu : ı ri îran delegasyonundan bir ge ortak gümrük tarifesinin sınırlik olarak azalma göstermesi lalanması olanakları araştırılmış nel mü&ür yapmak zorunda fcaı la n içinde kaldıgı sürece Türkigerekırken, • yiizda 3 oramnda gemşleroiîtir. Antalya'da karpit fabrikası kuruluyor ANTALVA, (ANKA) Türkiye'nin karpit ihtiyacını karşılayan Ferrokrom tesislerinin kapasitesinin arttınlması yolunda karar alınmıştır. 19S5 vılmda iilkemizin karpit intivacmın 30 ton olacağı hesanlanarak kuıiılacak fabrika iki yılda tamanılanacaktır. Türkiye'de yıllık karpit tüketıminüı 10 bm ton olduğu ve bunun ferrokrom tesislerinde üretildiği Dildirilmektedir. Kapasite 30 bin tona çıkarıldığında iç tüketim fazlasınm laıç edilecegi açıilanmıştır.