Katalog

CUMHURİYET 27 Kaziran 1975 YEDl SORUNLAR Enerji Yakıt Sorunları Kadri YERSEl Maden T. Möhendisi Çözüm bekleyen önemll ulusal sorunlanmız arasındakı yakıt ve enerji darlığı ıle kentlenmızdekl hava zehırlenmesı bır acayıptır. Çunkü, bunlar kaynak ve olanak yokluğundan olusmazlar Yurt vonetımındeM becerıksızlık ve serbest ırademıze bağlı olarak bugunkü ağırlıklarına varmışlardır Kısaca, seçtıgtmız yasa kovuculariyle yoneticilerin tuttuklan yanlış jol ve bılgısızlık yüzünden oluşmuslardır Bugün de, gerçeklen arayıp bulacağımısa, bnenlerın olumluluk, yeterlılik ve etkinliklerini arastınp tartışacagımıza, aca acı sızlanıp yakınmaktan ve ceşıtU çıkar amaçlanna dönük demeçler atıp dınlemekten 8te bir sey yapmamaktayız Enerji uretımı, Cumhuriyetimisin kurulduğu günlerde de vetersızdı Savas yıkıntüarını onanp yurdumuzu ımar etmeye çabaladıkça. Empervalızının pençesmden kurtulup ekonomımızı guçlendırcneye uğrastıkça, dünya uvgarlık düzeyine tırmanma gayretimiı yogunlaştıkça ve nüfusumuz arttıkça enerjıye olan gereksinmemız de sürekli olarak bttyümüştur Endustnleşme yolundaki atılrmlann hızla büyüttuğu kentlenmızde hay« sehirlenmesi Ile yurda yaygın bır yakıt darlığı d* bun* katılmıştır. K»ynakta beraber olan bu Oç sorunun boTUtlannı ve önemlenni burada anlatmaya çalışmak gereksizdır En yetkilı ağızlar ve kalemler bunları yeterlnce ve rakamlara dayalı olarak açıklamış ve kanıtlamıslardır Şımdl bile, gün geçmiyor kl televlzyon, radyo ve basında yenı yeni kanıtlar ve yakınmalar öne lürulmesın. Bu sorunlann çözümü lçtn kamuoyuna yapılan önenlenn çoğu, ya eksik ya yanlıs ya da özel çıkar hesaplanyle hastalıklıdır Sağlıklı gozukenlerm yaklaşımları da tekıldir Ojsa, artık bunlar başlangıçlannda olduğu gibi avn ayn konular değüdırler Uçu de bırbınyle ılışkıli hatta sıkica bağımlıdırlsr Ayn ayn ele alınmalannda buyük ekonomık sakıncalar vardır îlgılı devlet daıre ve kuruluşlannın avnı Bakanhkta toplanmış olması, her ne kadar yeterlı bır kanıt ıse de, sorun'un buvuk önemı ve çozumün bu beraberlıkte olusu, kavranmasında hıç bır guçluk bulunmavan bu konunun kamuoyuna bır kez daha açıklanmasını torunlu kılmıştır Yurdumuzda, ısı ve enerji k&ynağı olarak bltkıgel, hayvansal madensel maddelerle akar sular kullamlmaktadır Gelışmış ülkelerde bunlara atom ve guneş ışınları da katılmaktadır Yeraltı ısısından, denızlerin gel gıtinden vararlanma olanaklan da araştınlmaktadır Bu türlerde, bızıra benüz hlç bir beceri şansınuz yoktur. A Bitklsel kavnaklar Ormanlanmran çeşıtli nedenlerle harap olup azalması ve buna bağlı olan toprafc erozyonu tehllkesl, bltkısel kaynaklanmızdan enerji ve »ı ıçln vararlanma olanaklanm çok genis ölçüde kısıtlamıstır. Zorunlu hallerin bil« karsüanmasına izin verilmiyeceği günler yakındır. B Hayvansal kaynaklaı Tezek adı verılen hayvansal yakıtın gübre değerı, yakıt değennin tistune çıkmıştır Bunu, ssdece yonetıcılerımızın değıl koylulerımızin de yeterince anladığı gun, yerine baska bir yakıtın konması zoranluluğu doğacaktır. Bu oluşumu çabuklaştırmanm, ULUSAL ekonomınm bır gereğı oldugunu da yetkılıler uzun yülardan berı vazıp soylemektedırler C Madensel kaynaklar Bu kaynaklann türlerl ve durunüan da söyledır I) Maden komürü. yalnız Zonguldak'takı kömür havzasında bulunur. Devlet tarafından Uretilır Dünya olçulenne gore küçuk çaplı ve işletilmesi guç b'r yatak'anmadır Satılık üretıraı 5 milyon ton cıvanndadır. Bu miktan, kısa surede de, uzun sürede de enerji ve yakıt sorununu çozecek olçulerde arttırma olanağı kesınhkle yoktur Tersine, gıttıkçe dennlere ınıldığınden ve yenı yataklar bulunmadığından hemen hemen donma kertesıne gelmış olan bu uretım sevıyesını, gereklı yatırımlan yapmadığımız lçın muhafaza olanağını bile yıtirmek Uzereyız II) Linyit; havzacıklar halinde yurda serpılmış olan linyit yataklanmız, kısa sürede eneru ve yakıt sorunumuza çozüm getırebılecek rezerve sahıptirler Ancak, bunlann işletılrnesi için uygulanan yasal duzen, içler acısı bır dağmıklık, ısraf ve tahnbe yer verdığmden yeterince yararlanma olasıhğmı yofc etmektedir BUyücek yataklann birkaç devlet elınde yüksek venmle işletilmektedır. Birkaçı da özel sektörün elinde olup pıyasa koşullanna kesinlikle bağımlı bır üretim kapaaıtesiyle ışletilmektedir. Bu piyasa koşullan hıç bir zaman devletçe desteklenmedıgı gibi (Yabancı Petrolün) oldürücü rekabetine de tam sçık tutulmuştur. Üstelik devlet de malzerne, mv kıne, patlayıcı madde ve maden dıreği gıbi yaşamsal önemdeki araç ve gerecin tedarikinde. özel linyit üreticüerini yokluk, darhk, pahalıük gibi etkenlerin yıkıcüığına terk etnu> tır Bu sebeplerle, devlet Knyit işletmeleri yüksek uretım düzeyine eriştiklen halde özel gınşımcüerımız sınırlı bır uretım sevıyesıni asamamışlardır Aynı koşullar sürdüruldüğü takdirde, lınyitlerimızıa enerji ve yakıt darbğına çözUm getirme olasılığı da kesinlikle vücut bulamayacaktır III) Petrol; 1930Tardaki atüımla, yurdumuzda petrol varlığı saptandı ve uretıme geçildi Ne yazık kı bu bulgu, yabancı petrolculann dağıtım k&rlanna kurban edılerek atılım yavaşlatıldı Boylece, yakıt ve enerunın bu türunde de dıj koşullara ve yabancılann ekonomık egemenlıgıne kesinlikle bağunlı duruma dtıştuk Vucuda getırdığımız karayolu şebekesı, denız ulaşımımn yaygınlıgı ve büyük onemı, bu tür yakıta olan gereksınımi yıldan >ıla kat kat arttırmaktadır Bugunkü mütevazı mıktarlar içın bile guçlukle kar?ılavablldiğımız dovizl, yarının kat kat artmış mlktarlan ıçin, benüs çok çelhnsız olan ekonomi çapımızla goğüsleyebılmemız olanak dışıdır. Petrole bağlı gaz türUndeyse, emekleme devresme bile benüz giremedık D Sn kaynaklan Enerji üretünine elverişli IU kaynaklanmızdan yararlanma, Cumhurıyetin kuruluşundan sonra hemen ele ahnmış ise de yatırımlann büyüklüğu. etüdlerın Cumhunyetin kuruluşundan sonra başlatılmış olması, enerji talebi azlığı, madensel yakıt rekabeti ve benzen nedenlerle başlangıçta vavaş gelışmıştır. Bu kaynaklardan, Uçlü sorunumuza çozüm getirebilecek bır uretım potansiyeli gelismesınl kısa sürede sağlamak olanağı fıılen yoktur. Ancak yönetim koşullannı olumlu biçımlere donüştürsek bile, çok ama çok uzun vadede etkinlık kazanabıleceğınde de en küçük bır kuşku bile yoktur. Cumhurryet dönemınde nüfusumuz yaklaşık dort kat olmuştur. Çağdaş uygarlık düzeyine tırmanma çabalanmız yoğunlaşarak sürmektedır Endüstnleşme dofrultusundaki plansız uğraşlarımız olağan Ustü hızla hesapsız bır kentlesmeye yol açmıştır Bundan oturu hem ev \akıtı ve enerjısı gereksmımı yuksek sevıyelere çıkmış hem de endustrı>el ısı \e enerjı talebi kat kat artmıştır Ama tum sakıncalanna rağmen sevındıncı olan bu ge lışme yasa koyuculanmız ve yonetıcılenmız tarafından yeterı dıkkatle izlenmemış ve gereklı tedblrlere de zamanında baş vurulmamıştır Bu sebeple sorun, ne ekonomık ne de tekniktir Sadece, yasa koyucuların ve de vonetıcılenn, çağdaş bılgılere ve içtenlığe sahıp olabılmekteki çaplan sorunu olmuştur Sorun'un ULUSAL ÇIKARLARA uvgun biçimde acele çozumü, ancak lmyıt kaynaklanmızdan en geniş çapta bır yararlanma sağlayarak olasılık kazanabılecektır Uzun vadell olarak da, hıç ama hıç vakıt yayoetmeden bütün gücümuzle petrol aramalanna ydnelmek ve sularınnzın olanak verdiği her yerde barsj yapımın* girlşmektır. Linyit yataklanmız hem çok dağınık hem ktlçük çaplı hem de çok çeşıtli nıteliklero sahıptirler. Üretildikleri haüenyle uzak mesafelere taşımaya ve stoklamaya elverişli degıldırler. Bu yuzden tekil olarak havayı zehırlemıyecek şekılde arıtıhp ev yakıtı haline getinlmelerıne büyük çoğunluğu içın ekonomık olanak yoktur Üretıcılerın buna zorlanmalan yabancı petrol rekabetine açık tutulmalan nedenıyle yersız \e yasalara aykırı olur. Aslında bu işlem, sadece bır teknoloji sorunu da değıldır Sağlam pazar, buyuk yatınm, bılgı ve tecrübe isteyen guç bir ekonomi ışıdır de Merkezl bır sistemle, etken ve gu venilır bır koordınasyonla vonetılmesl, ydnetıme de DEVLETtN ve ULUSAL EKONOMt anlayışınm hakim olması kaçnulmaz bır zorunluktur Bunun içın, yem bır yasayla llnyitleri, petrol \e tuzda olduğu gibi Maden Kanunundan çıkanp FRANSA \e INGÎLTERE'dekıne benzer bır devlet kuruluşunun yonetımıne tes lım etmek gerekır Bu kuruluş, lmyıt yataklarını tek tek veya bırleşık havzalar halinde uretıme açar tşletme projesını ve üretıcısım de kendisı (beürlı bır yönteme gore) hazırlar ve seçer Ancak bundan sonra yurdun her yanına, en uygun uretım bolgelennden, zehınnden antılmıs linyit bnket ya da kokları gondenlıp stoklanabılır. Böylece yaz ve kış mevsımlerinde değişmeyen istikrarlı ve ekonomi ılkelenne uyarlı bır üretim düzeni kurulması da olanak kazanacaktır Ormanlanmızın harap olmaktan hatta yok olmaktan kurtanlması, tezeklenn tarlaya verilebümesi bu cesur ve gerçekçi atılıma kesinlikle bağlıdır Enerji darlıgının kosteklemedıği bir endüstnleşme ve kalkınma yolunu da ancak boyle bır atıhm açabılır Geçen donemın bazı mılletvekılleri gıbi, enerji komısjonunda gdrüşülen Maden Yasası reıorm tasan larını (yabancı ideoloji koktuğunu söyle}erek) suçlamakla bu sorunlar çozulup kalkınma gerçekleştinlemez. Olsa olsa, linyit arıtma öneTict ve deneycilerinin şohret veya servet sahibi olmalanna yarayabılir. Başhakan \ardımcısı Turkeş ın gune\dogu gezısı Onarbakırda kanlandı Once MHPIıler kale burcnna MHP bavrafı çektıler Daha sonra da Divarbakırlılar karşı gösterlvle bu bavrağı yaktılar. Olaylar bövlehkle gelışme\e başladı. Iki grap arasuıda çıkan çatışma, MHP11 komandolarm, \e bir ıddıa\a göre de polısln ateş açmasıyla kanh hale dönnştü. Taşlı, sopalı, sılâhlı çatışma sırasında bir piyade eri «ehıt edildi, bir öğrenci öldürtüdü. Dnarbakırda 23 hazıran pazartesl gunu Turkeş i getıren nçagıa hava limanına Inmesinden once baslavan olaylann kısa surede gelışmesı uzerıne, askerî biruklerden \e jandarmadan \ardım ıstendi. Olav verıne sevkedılen askerı bırlıkler çatısmavi onle\ebılmek içın sungu takmak zorunda kaldı Pazartesi gunu oğleden sonra başla\an olavlar, alınan butun guvenlik iedbirlerine rafmen, avnı gecenm geç saatlerıne kadar »nrdu. Olaylar jatıştıktan sonra guvenlik tedbirleri de kaldınldı DIYARBAKIR'DA GÖZALTINA ALINAN 4 6 KİŞİ SERBEST BIRAKILDI Doğan KATIRCIOĞLU Ziya AKSOY Dt\4RBAKIR Mıllı Hareket Partısı Genel Başkanı ve Baş kanı \e Başbakan Ttardımcısı Alpaslan Turkeş ın Dıyarbakır a gelışı sırasında çıkan olavıarla ılgılı olrak goz aıtına alınan yetmış kışı nm sorgusuna başlanmıştır Sorgusu tamamlanan 46 kışı saat 13 30 da serbest bırakılmıs tır Gozaltında kalan 24 kışınm de sorgulanna devam edılmektedır Öte yandan Dıyarbakır Bolge Barosu Başkanı avukat Cevdet Yardım ımzası ıle bır bıldırı yayınlayarak olaylan kınamıştır. • Dıyarbakır olaylannın tasvıp edılmeyen üzucü ve kanuna a\ kın donuşum ıçerısıne gırışının ilkel polıtık tahrıklerın etkısı ıle meydana geldığı gıbi anayasal ve hukuksal esıtlığe rağmen koru polıtıkacılığın etnık ve >oresel küçümsemelerıne karşı bır reak<u \onun da sonucu olmuştur» denilen bıldırıde aynca «Turk vatan daşları arasmda dın dıl, ırk ve mezhep ayrıcalıklan gutmenm sıvası çekışmelert bu yonde gelıştirerek ıktıdar sağlama çabala nnın mılletımıze ve yurdumuza çok büyuk zararlar getırececı hatta hangı kadroda bulunursa bulunsun bu tefnkın düşüncesını taşıyanların Türk vatandaşlığına layık olmadığı ınancındayız» de mlmıştır MHP'II komandolarm Diyarbalar'da neden olduğu ola>lar sonucu 47. Piyade Alayı erlerinden Klmll Karadaf da sehit edildi Kâmfl Karadağ'm terhlslne 10 gunu kalmıştı. Kanh olavlarda uzerine düşen gorevi japmak isterken, bir kurşunla şehit edildi. Askeri Hastanede yapılan askeri bir torenle tabutu, babası Mehmet Karadağ a tesllm edildi. Mehmet Karadağ, «Millete maloldugunu» belirttiği oğla Meh^ " topraga rFiuıel'KgAt Baltkesir'e olajlara yolaçan Alpaslan Turkeş ise, Urfa dönfisfi nçafa bınraek uzere Di\arbakır%a gelmıs, ancak kentin Içine ngramadan, tozlu, toprakb Anadolu jollarından hava limanına götürülmüstü. Öldurulen ogrencının cenaze torenl sırasında ortalıkta görulmeyen polls on;utu de, basta başlan Emniyet Müdüru, Recep Şeker olmak üzerp ha\a llmanında Başbakan Yardımcısı Alpaslan Türkesi konımakla meşgulduler. Kanlı olavlar bir gencin daha hayatını yitirmesine neden oldu Dıjarbakır'da, pazartesi gunu . Atılan bir knrsnn, Diyarbatar Efitim Enstitusfi 2. sınıf öfrencisi Mehmet Avtekin'in de vasamım sona er. dlrdi. Mehmet Aytekin, çok tayıda Divarbakrrlnun ellerl üzerinde Ulucamlde kılınan lklndı namazu> dan sonra Mardinkapi mezarlığında toprağa verildi. Cenaze, eller üzerinde Atatfirk Anıtına ve vnruldngn noktada sayp durusunda bnlunalmus tnr. ALTI N Cumhurıyet Reşat Hamıt 545 550 810 590 530 825 600 540 DEN1ZCÎLİK BANKASI T.A.O. Asağıda yazılı malzeme alınacaktır 1 MATBAJİ MÜREKKEB (Tnkomı) Muhtelif renkte 400 Kg En geç teklıf verme tanhi 7 7 1975 mesaı saatı sonuna kadardır (Dos No* 1975/1127) 2 Beyaz BOBÎN 700 adet Sıyah BOBIN 1000 adet Bej BOBİN 800 adet En geç teklıf verme tanhı 9 7 1975 gunü mesaı saatı sonuna kadardır (Dos No 1975/1128) 3 Muhteltf PROFIL 8 kalem en geç teklıf verme tanhı 1D 7197o gunu mesaı saatı sonuna kadardır Dos No 1975/1119) Şartnamelerı Bahçekapı 27 Mayıs Han 3 katta IKMAL MERKEZ Mudurlüğünden temin edillr Teklıfler Karakoy Yenı Yolcu Salonu Kat l'deki Satmalma Komısjonu Başkanlıgına verılecektır. (Basın 17958 5096) TAKViM Ankara Elektrik Havagazı ve Otobüs işletme Müessesesi Umum Müdürlüğünden n HAZtRAN 1975 CTMA Azız Napoljon İngılız 24 Avar 22 Ayar 18 Ajar HAĞDAS YAYINLARI Tarih • Anı • Gezi • C!av dizisinin ikınci kıtabını sunar 690 700 800 810 Güneç 5 28 Aksam 20 45 Oğle 13 17 Yatsı 22 48 Ikindi 17 17 Imsau 3.11 79 00 79 15 72 35 72 59 25 59 50 40 NattaMn Çamuru ve Kükürt Çamuru Satılacaktır 1 Kurumumuz Guvercinlik Havagazı Fabrlkasındaı yan Urun olarak elde edılen ıçersinde, kok, katran, mazot ve °k 34 oranında sal naftaJin bulunan takriben 35 tos naftalin / çamuru ıle ıçersinde "t 25 nem, katran ve 4k 71 oranında til Kıkürt buiunan takriben 50 ton agırlığmdaki bükürt çamuru ve yıl sonuna kadar çıkacak aynı çamurlar ton birim £ıaü üzennden önerge alma usulü ıle satılacaıttır. 2 tlgüüer hazırUyacakian bnergelerini 10.000 TLJık muvskkat temınatlan de bırlıkte en geç 3 7.1975 Perşembe gü nü saat \5O0'e dek Kurumumuz Yaza tseri Müdürüiune rerooeklerdlr. 3 Postada vakl gecikmeler nazan itibare alınmayacat. gıbi telgrafla yapılacak müracaatlar kabul edılmez. 4 Kurumumuz 2490 sayılı kanuna tabi degildir. PTT FABRiKA MÜDÜRLÜĞÜNDEN 5.000 Kg. Rulo halinde Silisyumlu Manyetik Saç Satm Ahnacaktır Idarl ve Teknık Şartnamesıne göre, 4b mm. genıçlücte, 0.35 mm kalınlıiîta, 6 000 Kg. şent silisyumlu manyetik saç kapaü yazılı teklıf alma usulü ıle saun alınacaktır Bu lse ait sartnameler normal çalışma gun \e saatle rınde 35 TL. mukabılınde Istanbul/Ümranıve'de bulunan Fabrikamız Malzeme AmirliKinden alınabıhr Teklit mektuplan en geç İU 7 1975 tarıhıne rastlavan perçembe gıinü saat 15'e kadar Fabrikamız Malzeme Amırliğine makbuz mukabıh teslim edilmelı veya aynı gün ve saatte amırllğımızde bulunacak şekılde posta üe gondenl melidir. Postada vaki gecikmeler kabul edılmez. (Basın 17343) 5095 Romanı Yazan: Muşerref Hekimoğlu 15 YıktönumOnde 77 M«yı« n« d Neler g«tırdı nt dönu$uml«r« ugrsdj' ıhtılaleller sımdı nercde hançı cizgıde' 15 yıldır turup qel«n ol?ytar ortadan kaybolan tllınıp gıden polıA>kacıUr' Ve 27 W*r » uvtunc yecreni Kiklamalar' KİRALIK StNEMALAR Istanbul, Beyoğlu Istıklâl Caddesınde Serkldoryan Bloku namı ıle maruf mahalde mülkıyetı T C Emeklı Sandığına aıt Emek ve Ruya Sınemalan, muştemilâtları ıle bırlikte avrı ayn veya muştereken kıraya verılecektır Bu ıse aıt ıhale dosyaları Ankara da T C Emeklı Sandığı Genel Mudurlugunden (Genel Muhasebe Mudurluğu odeme servısıi tstanbul da TC Emeklı Sandığı Istanbul Irtıbat Müduıluğunden (Sırkecı, Mımar Kemalettın Caddesı Nur han) ış saatlerı dahılınde 50 TL mukabılınde temın edıle oılır Teklıf verme muddetı 4 7 19"5 cuma gunu saat 17 00 ye kadardır Sandık ıhaleyı yapıp yapmamakta serbesttır Fıyatı: 20 TL. ÇAĞDAŞ YAYINLARI Halkevı Sok no. 3941 Istanbut