Katalog

CUMHURıYET 27 Haziran 1975 HE 6LDu(HiMU ÇOK &£N AP7AL DftİLİ İM... HÎLKtf'LA HALîDtWEK, ONüiTulIUNKIÎ jı'ıH Df Wi ÛUiH. HIPVîMİ DİNUPİM. ABDULCANBAZ RAZÎYE 48 Halit Bey, diye seslendi yaşlı konuguna, Yusuf çarşamba günü uçuyor. Demin kahvede bütün köylünün yanmda kararlaştırdık. Sabah erken. Kayahburun'da tmiuşuyoruz. Geliyorsunuz degil mi? Halit Bey ağır agır ve alçak bir sesle, önune bakıyordu bu sırada. Belki de çarşambadan önce uçar, diye söylendi Sdylediği alay mı, eiorii mi, anlıyaTianuştun. Dayım bardaklarımıza şarap koyarken, Halit Beye yan gözle baktı, Halit Bey bu bakışın şarapla ilgili oldugunu varsayarak elini bardagımn üzerine kapadı. Oysa dayımın bakışı, Errniş Yusuf'la ilintiii geldi bana. ama bunun üze rinde durmavarak dayım bu kez damada dönüp şarap şişesini salladı. Dama' başını hafifçe arkaya atarak belirtti içmeyecegini, hem de içemeyeeegini kayınpederin yanında. Böylece dü^ünreler, sozler ve şarap birbıri içine girmis oidu. . Halit Bey: Neden derseniz, diye sürdürdii sozünu, öylesine zayıfladı ki, böcek kadar bile ağırlıgı kalmadı. Şöy'e güçlü bir psır.li. alıp önüne yap rak gibi uçurur onu. ama der kı, ben bedcnim flen kurtuldunı, ruh oidunı der. desm o başka da bizim ruhtan ahp veremedığimiz ne! Uçar uçar. ille biz de üfliyecek miyiz ya... B3şkası uçsa ormn yerine . Göbeğini oynata oynata gülüyordu bunlan söylerken, Yusuf'un ııçmasî öyküsünü eiddiye almamışa benziyordu. Ama bunun yanında başka bir düsüncesi daha vir gibiyrli Benim anladığım kadan ile «Ugraşma Yusuf'la • demek istiyordu daıma, tartışmaya kalkmadan, yumu şakçn ve bir soframn tatlı dili gerekttrdiği alış kanlıgına uyarak. Damat ise. başını önüne egmiş, sadecc riinliyordu konuşulfinları, kayınpederin gülümseme lerine katılmadan. Vedia yemekleri getirip sofraya oturmuştu, gözlerini bana dikmişti, hiç ayırmadan ubalqyOFd)u. ,( Ne demek, diye parladı Halit Beye, beni bir insanla degil de. bir mhla mı ugraşır dummunda görüyorsun Halit Bey? Önce şunu bil ki... Yazan: Melih Cevdet ANDAY ti: Halit Bey gulumseyerek onun sözünü kes SERMAYE VE HALK KESİMl j Yurdakul Fincancı Bizimki lâtite... diye mırıldandı. O sırada ne göreyim. Vedia gözlerini dameda dikmemiş mi? Unutmuş oeni. Dayım: Lâtifeyi bir yana bırakalım, diyor, önc« şunu bil ki. ben Yusul'la uğraşmıyorum. elin fıkarası ile neden ugraşayım! Çıkann bunu kafanızdan. Ama koca bir köy aylardır «Yusuf uçtu.. Yusuf uçacak» söylentisi ile çalkalamp duruyor. Sanırsın ki, kuyruklu yıldız çarpa cak. Kimsede çalışır.a hevesi. kımsede huzur kalmadı. Bu kadarına müsaade edemem Halit Bey, Halit Bey: Vedia. gözleri damatta şarabını içiyor, ama damat görmüyor bunu. Belki de görmek istemiyor. Dayım sağ elinin ijaret parmagını yukarı kaldırc::: Uçacaksa uçsun, kalacaksa kalsın. Çin genelerin dolaştığı yetmiyormuş gibi. şimdi bir de havalarda mı gezgin olacagız. Ruhlan ile de. kıçları ile de oturtmalı insanlar efendim! Halit Pey gülüyor. Çok doğru söylüyorsunuz, çok dogru, diyor. Söyleyecegini söylemisti. başka sözü yoktu. belki onun için tartışma diye bir şey de yoktu, çünkü geıpeksizdi. însanm bir duşüncesi olursa, elbct kiiçük bir düşüncesi (böyle diyordu içinden Halit Bey), bundsn ötürü küçiik bir sözü de olurdu. Bir yığın sözcüğü gerektirecek hiç bir düşünce tasarlanamazdı (belki Halit Beyin böyle düşündügiinü Vedia da içinden onaylı yordu). Bu yüzden de ona ancak dayımı dinlemek ve onavlamak knlıyordu. Çarşamba giinü ne olacagı sorunu ise. bu sözlerin. konuçmalann dışmda, kendi işleyis kurallarına baS'.ı, başka bir sorundu. Vedia damada bakıyor. damat agır agır yiyordu. Dapm daha bir süre konudan konuya atlayarak konuîtu. Ermiç Yusuf bir yana bırakılmıştı. Biz üçümüz içiyorduk, konuklarınuz içmiyorlardı. Damada baktım, Sarap içmiyorsunuz, dedim. İçmeaau.ded. ... J. ^j ^ı Ve gözuou ile Vedia'ya baktı. Dayım bana: • \, /Î Î' f \ | Babasmın yanında içnıez, diye açıkladı durumu. (DEVAM1 VAR) Büyüme hızındaki yavaşlık, Türkiye için bir lükstür 1 ..>» Ttırkiye planh kalkınma dönemine, karma ekonomi anlayışıyla girmişti. Uygulamada ise özel girişkiyi (teşeboüsü) gönendirme anlayışı ağır bastı. O kadar ki, 1974 yılında 40.3 milyar liraya ulaşan yatırımlarıyla özel kesim. ancak 36.4 milyar liralık yatırım yapabilen devlet kesiminin önüne geçti (1). Adı karma olan ekonomide, denge, özel kesim yararına bozuldu. Bu durum böyle sürerse, pek kısa bir zaman içınde, sermaye birikimı özel kesim elinde daha da yoğunlaşacak Mten etkin olmayan kalkınma planları, özel kesimi planlpmal; gibi bir gtilünçlüğe dti.şiT:''k bu yana, istatistik bilgiler dprpisı durumuna gelecek. Özel kesinın gelışme doğraltusu, Türkiye'nin temel sanayiini kurmağa dönük olsa. o kadar canınv.z yanmıyacak, Ne yazık ki. binbır güçlükle biriktirilebilen sermaye. özel ellerde. ilk adımda hiç de geıegi olmayan yatınmlara gidiyor. Kalkınma plan larır.m yakındıfı gibi. dengesiz, dışa bağlı bir sanajn doguyor. Başka deyişle. az tasarruf ederek zaten sermaye birikinıinde kısırhk gösteren Türkiye, bir de biriktirdigini israf ederek, iktisadi büyümesini geciktiriyor. Türklye, geçmis yıllajpn, açıfını kaoatmak için dogal büyüme sınırmm üstüne çıkmak zorundadır. Oysa yıllık iktisadi bU ylime hızı, bu suıırın hayü altında kalmıştır. Halk sektörü bugünkü düzende ge İktisadi büyihne hızı. birim ksldıramıyacagımız bir lüks olarak, düşük düzeyde sürüp gidiyor. Bir yandan, yanlış yönlü ser HALK KESÎMÎNÎN KURULABİLMESÎ IÇÎN ÖNDE • ÜRETİMtN KISMINI ELE YARATTIĞI GEÇÎREN ZENGİNLİĞÎN EN BÜYÜK ARACI T A B A K A. ORTADAN K A L D I E I L MALTDIR GELEN KOŞUL, GELÎR DA LÜ YARARINA DEĞÎŞTÎ. ĞILIMININ İŞÇÎ VE KÖY RİLMESÎDİR Ücret artışlarının maliyete yansımasını için « * işyerlerinin daha düşük kârla yetinir olmalarını sağlamak gerekir raaye birikimi ve yatırımıyla özel kesimi ön sıraya çıkanp, devlet kesimini geriye itiyoruz, bir yandan da bütün çabalanmıza ragmen hozlı bir iktisadi büyüme saghyamıyorjz. Bu yavaşİık, tüm Uretim olanaklannı iktisadi eyleme sokmamızı geciktiriyor. tşgücümüz hâlâ büyük bir işsiz ordusunu kapsıyor. 1974'de çahşanlann sayısı 14 milyon 100 bia. Bir önceki yıldan sadece 86.000 kisi fazla (2). Tiirkiye'nin, kaynaklannı eyleme sokmakta bu kadar yavaş hareket etmefe dayanmasını bekliyemeyiz. Bir yandan kamu kesiminin ta sarruf ve yaunmları, bir yandan özel kesimın yaranr.a açılan tasarruflar, yüda ancak 86.000 kişiyi ekonomiye sokabiliyorsa, bir yerde bir yanlışlık olduğunu düşünmek zorundayız. Bu yanlışlık. yeter sermaye tasarruf edememektedir. Bııgtinkü düzen sürüp gıderse, hızlı iktisadî büyümeyi, hiçbir zaman umamayız. Kısacası bugünkü düzen yavaştır. çarpık bir gelişmeye yol acmaktadır, adale"ıs.izdir. dengesizdir, israfçıdır. fifletici. hatta engelleyici bir »Fiyat denetim düzeni» uy^ulanmaİıdır. 0 Temelde sermaye binkimınin dogrultusunu degişrirpcek bu düzenin gerektireceği tcurumlar ve örgütler kurulmalıdır. Bu noktalar üzerinde nrayia duralım: şigüzel fiyat artıylannı durdurmak. bir yandan da işçi ve köylülerin ulusal gelir içindeki payını arttırmak için denetimli bir Gelir dağılıım Halk kestminin gerçeklestnesmi »maçlayan iktisadi ve ınaıi sıyasetin ve o »iyaseti belgeleştiren kalkınma planlannın temel doğrultusu, işçilerle köylülerin ulusal gelirden aldıklan payı arttırmak ve böylece biriktirüîcek s«rJ mayeyi yatınmlara aktaimayı kolaylaştırmak olmalıdır. Halk kesiminin kurulabilmesi ıç n önde gelen koşul, gelir dağrıimının, işçi ve köylü yararına degıstirilmesi, karın ulusal gelir içindeki payırun yükselmesini engelleyici bir siyaset güdülmesidır. tkıncı kosul ise deneUmli bir fiyat dücenidir. işçiler ile küçük çiftçilerin . artan >? gelirlerinin tüketime i ' t ^ gitmesi "••••*? kenlik artışı. Ucret artış oranm dan fazla olursa. kânn toplam g lir ıçindekı payı büyür. Zıra ar tan üretkenliği.ı yarattığı zengı: ligin bir bölümü. vanı ücret artı lanna ödenenden artan parças kâra ekleniyor demektir Ücret a tı$ oranıyla liretkenllk arrışı or nının aynı olduSıınu varsavsa bile. bazı durumlarda Kânn ulu sa) gelır içindeki payı yine de a tabilir. Örnegin, özel bir enflasyon ö? si ekonomiye egemense bflvledı Ücret art^ı. tiretkenlik artışı OT nında olsa bile bellf Otr eMfcsyo hızında. gerçek ücret artışı. üre kenlik oranjaıo aUmds Mlncah tır. Bunun sonucu olarak. toplar gelir Içinde emegin pavı. kâr var nna düsüş gösterecektir. Bu nt denle, Ucret artışım UretkenM artışına bağlayan toplu ış sözle? meleri. eger belli bir enflasvnn r zı ekonomiye egemense. toplar gelir içinde kâr payının aıtması nı, ücret payının düşmesini engı leyemezler. Ker yıl taban ütrretler saptanıı ken. özellikle bu nokta eöz önür de tutulmalı. enflasyonun yaptıj aşuıma. onanlmalıdır. DiŞi BOND HTSOO mun Ücret tabanı Tanmda küçük çiftçıyi korumak amacıyla devlet her yıı birçok ürünün taban fiya'ını saptıyor ve uyguluyor. Memurun. hizmetlinin aylığını da sapıayan devlettir. Aynı şey sanayi ve hizmet kesimindeki isçiler için ae yapılmalıdır. Devlet işçilertn yüksek Ucretıer elde etmelerini guven altına almak üzcre h«r yıl, işçi birıiklerinın yardımıyla. iş kolu ıtibariyle isçi ücretleri tabanını saptamalıdır. Bu. asgarl ücretlerle karıçtırılroamalıdır. Asgari ücreüer, bir iş çinin yaşıyabilmesine elverecek ücreti bulmayı öngörüyor. Bizim öne sürdüğümüz taban üoreı ise, işçiye belli tasarruf olanagı verebilecek bir miktar olmaiı. her yü artması gtiven altına alınmaİıdır. engellenmeli, , yatırıma dönüştürülmesi sağlanmalıdır fiyar düzeniyle bu yola başvurulması aerekiyor. YARIN: Yatırıra bonolan Kâr ve gelir payı Biraz önce. kânn ulusal gelir içindeki payınm yükselmesi engel lenmelidir, dedik. Bit ülkede üret (lı Kavnak: DPT'nın 19Î5 Tür Ekonnmlst raporu (2) Kavnak: y. a. t e. Sı GiBtxaŞU BİR ECKBCTIP GARTH WS*O*' Ücret artışı ve fiyat Dogal ki ücret artışlarını fiyatlara yansıtma çabasına tanıklık edilecektir. Tanmsal ürünü hammadde olarak kullanan sanayi kolları, artan ürün fiyatlarını kendi maliyetlerine yansıtmak istiyeceklerdir. Özellikle ücret artışlarının maliyete ak tanlması, çok ciddî bir fiyat denetim düzeniyle. gözlenmelidir. Öcret artışlarının maliyete yan sımasın! sınırlamak üzere herşeyden önce, işyerlerinin daha az kârla yetinir olmayı kabul etmeieri sağlanmalıdır. Bunun vanı sıra üretimin yarattığı 'eneinliğin en büyük kısmını ele geçiren aracı tabaka, ortadan kaldınlmalıdır. Ancak o zaman, işçi ücretlerinin, fiyatlan jukan doğru ıtmeksizin yük seltilmesi olanagı bulunabilecektir. İşyerlert, ücret artışlarını, U retimi arttırarak karşılamalıdırlar. Ücret artışının ancak belli bir oranı fiyata aktanlabilmelidir. Yakın zamana kadar Ingiltere'de, ücret artışının ancak yarısı maliyete sokulabiliyordu. Kısa süre önce bu oran degiştirildı. Ücret artışınırı yüzde 80' inin maliyete yansıtılmasına yol verildi. îşyerleri Ucret artışlarını, üretimi arttırarak karşılamağa zorlandı. Türkiye'de de bir yandan gell Nasıl bir yol? TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T.A.O. BEYOÛLU ŞUBESiNDEN KARADENiZ TEKNiK ÜNiVERSiTESi MAKiNAELEKTRiK FAKÜLTESi ••••'•sfî':DEKANLIĞINDAN SAT1LIK DAIRE Bsnksmı?R ait İstanbul Bakırköy Yenimahalle Pajj'^recı Ssdık bokağmaa kam paita 8 ada 56 parsel sayılı spartmanuı 40 260 hissflve karşılık 2'ncı kat 5 no:ıu daırenin tamamı Bejüğlu Istıklâl caddesı No: 168 şube binasında vapılacak açık artırma ile satılacafcur. EVSAF1: Daıre Bakırköy Yenımanalle tren istasyotıuna yakın bir mevkıidecir. :i oda bir hol banyo mutbak heladan ibarottır. MLHAMMKN »bdF.RI: Bulundugu mevkii. imar duruımı nsii!ı?.z): var.ıyetine göre daıremn tamamı 210.000. TL. kıymet tahmın ve takdir edılmıştir. SAri.? ^ARTLARl: Satış şuoemiz binasında (Utıklâ: cad. no: 16Scie 7 7 1976 pazarresi eünü saat 15.00 15.30 arasında icra cüilecexîır. Bu artırmada ır.uhammen değerın tamamını ve satış masraflannı geçmek sart; ile ençok arttırana üıale yapılacaktır. /uttırmava katılacakıann tahmm edılen degerin °» 10u nısoetinde tenımm akçesı veya bu miktar kadar banka temintt mektubunu ıhaleden önce şubemize tevdi elmeleri lizımdır. i»tış peşin para ıledn. Alıcı ısterse 20 günü geçmemek üzere nıehil verileoılir Tellaliy*1 resmı. ihale damga vergisi, tapu harç ve masralları alıcıya aıttir. Satış bedeli neıhai veya verılen süre ıçinde ödenmez ise ıhale banka taratından (Mhedilır. İhale banka ıciare merlisırun tasdiki hajınde eeçerli olııp. banka SMIŞI yapıp yapmamakta serbesttir. Satış sartnamesı bankamız jubeierinae herkes tarafından «örıilebilir. NOT: Birinri satışta muhsmmen dejerini oulmadıgı taktirde ikincı satıs 21 7 1975 pa?artesi günü 15.00 15.30 »rası şubemiz binasıiKİa yapılacaktır. (Basm: 17766) 5099 Asistan Alınacaktır Fakiiltemizin Makina vc Elektrik Bölümlerine asistan ahnacaktır. 31.12.1975 tarıhine kadar Dr. Y. Mühendislerin veya Yüksek Mühendislerin Dekanlığırmza müracaatları ilfin olunur. ADRES ; Karadeniz Teknik Üniversitesî Makina • Elektrik Fakültesi Dekanlığı T R A B ZO N (Basın: 17956 5097) İMRALI YARIAÇIK CEZAEVi MÜMESSiLLiĞiNDEN 11.7.1975 Cuma günü saat U.UC'de Müessesemızae tıuıda demır varil, teneke, çuval, Siirt tipı tıftiit oattanıye ıpliji Rapali zarf usulü ile satısı yapuacaknr. Taliplerin malları müessesemizde sörmesı ve ihale tarihınden 3 gün önce teklif mektupannı Mısır Çarşısındakı 8h no.lu magazamıza vermeleri ve orada sartnameyı iförmeleri ihale saatinden bir saat evvel 'i 7.5 geçici temlnatlarını tmrah'daki vezneye yatırmalan ilân olunur. (Basın: 18172) 6106 Bugtinkü durumdan ıwçınmak, hızlı bir sermaye bîrikimi, demokratik siyasal kurumlan güçlendirici toplu yatınmlar düzeni ve dengeli bir gelir dagılımı sağlamak istiyorsak, njtmamız gereken yol şudur: • Ulusal gelir dağılunı öefiştirilmeli, işçilerle küçük çiftçilerin toplam gelirden aldıklan pay arttınlmalıdır. • Varolan özel gırişklnın daha verimli ve daha düşük Kâr oramyla çalışması sağlanmalı bugünkü üretimden büyük pay alan aracı kaidınlmah. onun ulusal gelirdekı pajT işçilerle, küçük çiftçilere aktarılmalıdır. • İşçilerle küçük çtftçilerin artan gelirlerinin tüketime gitrnesi engelleıımeli. vatınma dönüştürülmesi sağlannıalıd;r. • Gelir dağılımında'o bu ternelli degisımin fiyatlar öüseyinde yapacağı olumsuz etkileri ha HEDEF DEV B R DENİ2 GÜCÜ TÜRK JONANF MA BU VAKFINA YAPACAGINI2 YARDIMLARLA LAŞABILIR'Z HEDEFE'U