Katalog

tKÎ ırsal alanda, örgütlenmemis kredi pazarında, teiecinın lahış faizle borçlu ıle kurdugu üişklnin adı yardimdır. Uluslar arasında, bir ülkenln diger Ulkeye faizli, koşullu borç veren Ulkenin malım almak zorunluluğu gibi veya karsılıklı anlaşmataı edimi uyannca verdiği paraya da, mala da, erneğin, Amerikan yardımı denilivermıştir. Şımdi, güncel konumuz, Cephe Yönetiml ile Belediyelerln akçalı ilışkisine de Cephe Yonetimlnce yardım denmiş olmasıdır. Yardım sözctiğümi Terilen örneklerdekine benzer bıçımde savruk kullanır, bir sorunda yüzeyde kalır gerçege ınmezseniz, yardım, yardıra edenin takdirine veya istegine bağUdır ilkesince, ilk ağızda haklı bir savunma yapmıs gibi gö rünürsünüz. Bu söze bağh savunmaya karşılık 6ze bağlı gerçek Anayasadadır. Diğer ülkelerdedir ve rakamlardadır. CUMHURÎYET 26 Haziran 1975 K OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Ameriksda merkezden yönetim kamusal gelirlerin % 55,5'unu harcarken yennden yönetım bu gelirlerin % 44,5"unu harcar. (1). Gene, ömegın, 1970 yüında Almanyada vergi gelırlerinın % 55'i merkezden vönetim» % 451 yerinden yönetime gider. (2). Ülkemızde lse, 1962 yılında merkezden yöne tirn kamu gelirlennin °« 86'sını yerinden yöne' tim % U'ünii fcullamr durumdadır Bu oranlar 1972 ve 1974 yıllannda •/, 92 ve •'. 8'dir. '3* Bövlece, Ulkemlzde. zaman sürecinde verinden yönetimin akçalı kavnaklan azalmakta ve fakat gö revleri artmaktadır. Sıcaklar Artıyor epheci: TRT Genel Müdürünü azlettlm.. dedl. TepJdler: Aman yapma, yasalara aykırıdır, büyük corunlar çıkar, bukuk devleti, Anayasa Azlettim. Kanun? Dinlemem. Mahkeme karan? Irjralamaı b«d... Cephed, büvük kentlertn beledlyelerlne Tmptlaa hflkttmet vardımıru kesti. Tepkiler: Aman yapma, fcent halki zor dnrumda kalaeak, beledlyede çalışanlar» maas verilemiyecek, fehlr binnetlerl zaten zor viirfiyor. büsbötün bozulacak Kesttm. tzmir'de isçiler renel direnlse ıreçtfler. tsleıinln bası* na fittiler ama çalışmadılar. Tam Tetmls bln l?çi Isi durdurunca, kent vaşamı da dnrdu. Ama vetmls bln kişilik eylemde bir tek kisinin bıınra kanamadı Işverenler tzmir Vallstne kızmıslardı: Bu ralinin lcabına bakılmalı~. Cepheci çıkardı femuuu: Izmlr Valisi Orhan Erbuğnn lcabına bakıbnıs, derhal kızağa çeldlmiştir. Tepkiler: Aman yapma, hic durap dnrnrkm Vall ahlır mıf Osmanlı padisahı bile bu denli pervasız karar vermezdl; ayıptır, eünahtır. Devletin onuruna vakısmaz. İcabına bakılmıştır. Cephecinin Rözii karaydı. Komandoya ilişen polls mâdürii sürüliiTor safnlarla solculanı esit gSzle bakan devlek memunı azlediliyor, azçın partizanlara ulufe dağıtıl'^or, Tildırma ve sindirme politikasi her randa oyculanıyordn. Börkünö eirip, ndağım sırtına vnran, çizmelertni çekip bıçagını diyleri arasuıa alan komandolar, her vanda alikıran başkewndtler. övlesine M. Ornıan FaMltesi öerendleri tstanbnl'un Belgrad ormanlannda kır cezistae çıktıklarında komandolann bastanma afradüan Savulun, barasi ötüken yaylasıdır. Cephed, azlederek. lcabına bakarak. keserek, döverek. Sldflrerek yflrii.Tordn. Tfiılerce komando baskını, çatıçma, kavga, yaralama. Sonnnda halk vığınlan tstn içlne kanstılan mevdanlarda dövös başladı. yurttaşlar öldürfilöyordu. Cepheci: Komünlstler kıskırtıyor. dlyorda, hepsinJ asrnalı, kesmeli, köpeklere yedlrmeu, sıkıvönetim Uân etmell. mikroplan temlzlemell» Hahayt! Var mı blze vanbakan Tırt venl (renel mödürfivlr Cephe"ye katılmıstı. Her gfin Cephe Uderleri Ecevitin, CHP'nln. «olcuUnn aleyhlne demeçler verivorlan bu demeçlerln hepıd Tırtta vayımlanıvordu. Böylece Cephe>e dönuk tarafsızlık satlanmısti. Cephe'nin Genel Müdürfl. eöesüne Damştay^n karannı a»mıç, seriatat kestifl parmak pibl dolasıyordo ortalıkta™ Gajnimeşru fenel mfidüröyle kamuovnnn biçtme geörmek umudundaydı Cepheci .. TRT sorunu bitmistir.. diyordn. Toplnm lae gicaklardan mıdır nedlr; dokunsanıı patlayacak hale Relmi^ti. Cepheci konuşuyordu: Huıum aatlıyonız; hurunı saSlamak ffSrevbnlnHr. Basbuğ, komando, ve Cephe İle saglanacaktı buzurBasbuf Dojtu lllerinden ba?kente telefon ederek: Burada da sıkıyönetlm Uân edelim, diyordn. CGPT1 Gümrttk Bakanı. Tokat OGF H baskanına 50» bln kristal avire tasi, 100 bln metre dantel tahsla edlyor, sonra bn Işln do|al olduğunu söylüyordu. Blllrklsllet, tm malzemenln TCrHye'nin ihtlyacına bir kaç yü vetecek ölçüde oldn|tmn söylüyortardı. Ama, Cepheci Giunrük Bakanı koltufunda rahat otonıyordo. Temmuı yaklaşryordn. Clkedeö ABD nslerl ne olacaklı? ABD TemsllcUer Meclisi Dışlsleri Komisvonuna verileo raporda resmen «aı gBrüs yer alıyordu: Türldye, tsrafl politlkası İçin ABD'ne fereklldl*. Sıcaklar, çun teçtlkçe yojunla^ıyortla. Kimin Kime Yardımı Prof. Dr. Salih ŞANVER dık mı? UluSun akçalı olanaklannm merkezden yönetim ile yerinden yönetim arasında, geçerli ölçütlere göre, paylaşılmasını düzenledik mi? Ye rinden yönetime görevleri ile orantılı gelir kay naklan sağladık mı? Bütün bu sorunlann yanıtı, büyük b:r HAY1R. Gerek Beledıyeler kanunu ile yasal olarak, gerek kentleşme ve endüstrileşme nedenleri ile doğal olarak, yerinden yönetime büyük görevler yükledik mi? Bu sorunun da yanıtı, büyük bir EVET. Bu büyük hayır evet dengesizlığini gidermek, siyasal değil, ekonomik ölçjtlerle karar ver mek ve uygulamada bulunmak koşuluna bağlıdır. hem aryasal ve hem de ekonomik Wr bütünlült ve birlik amacında idiler. Bu nedenle, Cumhuri yetimizin başlangıcmda, demokratik olroasa da, fazla merkezden yönetimci, az yerinden yönetim ci idik. Şımdi, Cumhuriyetimizin tkinci yan ytlzyüında, fazla ekonomik merkezden yönetimin et ken ve venmli olmadığmı görmek durumundayız. Her lelim. ne ise, dıfer Ulkelere ve rakamlara ce C SONUÇ Savruk yardım kellmesi Uzerinde sözde sarunmayı bırakahm. Özde, hem yasal olarak ve hem rakamlar ile konuşalun. Simdikl akçalı diizenimiı gereti. hem bütün kamusal gelirleri mer kezden yBnetim havuztmda toplayacajfrz, hem de bu havuzdan gerekll yasal bölüşümü yapmıyacagıı. Bu biçim düşünce, büvük çelişkidir. So nuçda, bir miktar bölüşüm olsa dahi. gelirleri sağlıyarak yaniımı yapan yerinden yönetimdir, herhalde merkezden yönetim degildir. Yasalanmız ve uyjrulamamız merkezden yönetim ile verinden yflnetim arasında dengeyi kurmak dogrultusunda gelisirse demokratikleşiriz, aksi halde keyfileşiriz. (1) Mussrave K. A. Musçrave P. B. Public Flnance, 1973. s. (24. (7) Wöhe G. Die Steuern ds ITnternehmetu, 1J7Î, a. lt. (3) Biitcc Gelirleri Yıllığı 1973 ve 1975 Vüı Proframı. Anayasa ve Gerçek Anayasamız, Yönetimln esaslan başlığı altır.da, 112. maddesinde «Yönetimin kuruluş ve görevleri merkezden yönetim ve yerlnden yönetim esaslanna dayanır» diyor. Anayasamız, 116. maddesinde «Mahalli idareler, 11, belediye veya kdy halkının müsterek mahalli ihtiyaçlarını karşılıyan ve genel karar organlan halk tarafından seçılen karau tüzel kişileridir... Mahalli idarelenn... görevleri, yetkilileri.. maliye isleri.. ve mer kezi idare ile karşüıklı baf ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevlerl ile orantüı gelir kaynaklan sağlanır» kurallannı koyuyor. Anayasamu kurallan uyannca: Merkezden yönetim ile yerinden yönetim ara sında, temelinde demokratik olan, bir denge kur duk mu? îkisi de halk tarafından seçilen merkezden yönetim ile yerinden yönetime, gene temelinde demokratik olan, vergi alma hakkını tanı Diğer Ülkeler ve Rakamlar Diğer ülkelerde kamusal gelirler, diğer bir deyisle vergiler, vergi koyma ve narcama yönünden, merkeaden yönetim ile yerinden yönetim ara sında, genel olarak Anayasa kuralı ile, paylaşılır. Bu paylasım sonucu, ömeğin, 1970 yıltnda Ara Yerde Ara yerde şu yorumu yapalım. Cumhuriyetimlîin kuruculan, belki Osmanlıdan intikalen. "Bakacaksın, ama görerek..., OKTAY AKBAL Evct Hayır GÜNÜN KlTAPLARI «••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• «Yön'dekl yazını pek sevdim. Daha dogrusu tana yazdığım mektuplardan özetledigin kendi yanlanmı. Tuhaf, unutmusum cnlan. Hani jrünün birinde kıtap halinde çıkmasmı merakla bekleyecegim. Yer, yer, kendi halim içime dokundu.» 196S'da Orhan Kemal, arkadası Fikret Otvanr» böyle yaayor Sultanahmet Cezaevinden.. Ben, yazarlann, sanatçılann özel yasamlannın ölümlerlnden sonra yalan yanlış biçimde didik didik edümesinden hoşlanmam. Ünlü bir kişiyle yaşamınızın belirli anlarınaa, hatta bazan epey uzun bir zaman dostluk, aritadaşlık etmişsiniz. Size uzun mektuplar yazmış, birükte resimler çektirmlşsinız. Bu, ne anlam taşır? Siz şimdi o kişinin iç evrenine gereği gibi girdiniz mi, her yanıyle onu tanıdımz mı? Sanatçılar günü gunüne benzemeyen, duyguları, tutkuları coşkulu insanlardır. Bir gün öfkelenir en sevdikleri insanı yerin dibine batırır, bir kaç gun geçmeden aym Hşiyi göklere yükseltirler! Sözler uçar gider, ama mektuplar kalır ellerde... Bir gün bu mektuplan yayınlarlar diye düşünmez sanatçı, hem de orası burası atüıp, anlamı, değeri yan yanya eksiltileceğini ise hiç... Otyam'ın «Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektuplan. adlı beşyüz sayfalık yapıtını okurken bunları duşündüm. Bunları, öteden beri düşünürüm. Ne zaman elime bu tür bir kitap allam, bir kuşku girer içime; ölüye bir saygısızlık yapılacak dıye korkanm. Otyam'ın kitabını da böyle bir korkkuyla aldım, okudum, orasını burasını çizdim, yer yer aklımdan geçerüerı not ettim, sevınçle kapattım son yapragmı; Otyam'ın «Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektuplan» saygı, sevgi dolu, büyük yazanmızm anısını yücelten bir yapıt... Çocukluk arkadaşı Orhan Kemal'i anlatıyor önce Otyam. Blrlikte oyunlar oynadıklan bir mahalle arkadaşı... Sonra yollar aynlmış, Istanbul, Akademi, gazetecilik. Bakmış Orhan Kemal'in öykülerı, romanlan çıkıyor. Bir sevinmiş bir sevinmış! Gitmiş Yaşar Nabi'ye «O benım çocukluk arkadaşımdır» demiş. Ama aldığı yanıt şaşırtmış onu: «Sanmam, bir yanlışlık olmasın. Sizden bir hayli büyük o. Adana'da oturuyor, babası da hâkim değil, avukat...» Sonra bir gün Bedri Rahmi'nin atölyesine gelir gerçek Orhan Kemal... «Bunlar benim ögrenciler Orhan reis» der ressam reis, Az sonra Orhan Kemal «Müsaadenizle» der kalkar gider» Böyle tanısır Otyam onunla... On iki yas büyük bir arkadaştır. Yasamın sillesini yemiş, çekmiş, yaşamış bir kişi... Derken illşkiler artar, arkadaşlıklar, beraberlikler, mektuplaşmalar... Otyam resml bırakır gazetecl, yazar olur, İlk kes bir röportaj için doguya gidecektır. Orhan Kemal'den ilk aldıg\ öğüt şudur: «tnsanlara bakmaya çalış. Sosyal ve ekonomik durumlarını kurcala. Bir istidacı nasıl istida yazarsa Byle yaz. Gördügünü yaz. Olaylar derle. Ne yapmak istiyorsun, önce buna karar ver. Bakacaksın, ama görerek... Çok kişi bakar, ama göremez. Hiç uydurmaya kalkma. Daha ne söyleyeyim.» Sonra yıllar geçer, acılar, sevinçler, coşkular, yenilgiler lçinde... Orhan Kemal'in büyük serüveni; yazmak, yaşamak, ayakta kalmak, ölümsüz olmak, çağına, insanlarma bakmak, görerek bakmak çabası, bir de bu bakıp gördüğü gerçekleri okurlanna göstermek, benimsetmek inandırmak başansı... Otyam'ın kitabmda Orhan Kemal'in bazı ilginç mektupfatrını okuyoruz. Çağdaş bir çok yazar için düşüncelerini o »mn, o öfkeli anın uyandırdığı göriişler, izlenimler var: Yasar Kemal, Kemal Tahir ve daha baskalan... Eleştirmeciler, Fethi Naci, Alangu vb. Bir takım kesin tanımlamalar... Ama çok geçmeden anlıyorsunuz Orhan Kemal'in içi tertemizdir, kötü duygulan, niyetleri yoktur; çok kınldığı, üzüldüğü için, insanlara olan güveni zaman zaman çok sarsüdıgı için o da arkadaşı Otyam'a içini boşaltarak bu tatsız ağırlıktan kurtulmaktadır. «Bu mektuplann bir kitap halinde basılmasını merakla bekleyeceğim» dedlğıne göre Fikret Otyam'ın bu isteğe uymaması beklenemezdi elbet. îyi yapmış Otyam, bu anılan, izlenimleri derlemekle, mektuplardan bir seçmeyi kamuoyuna sunraakla... Hem Orhan Kemal'in kişiliğini gereği gibi öğrenebilmemlz, hem de edebiyat dünyammn perde arkası yönlerini anlayabilmemiz bakımından... Ben olsam «Orhan Kemal'in Romanu admı verirdim bu koca kitaba. Heyecanlı, akıcı roman gibi llgiyle, hızla okunuyor. «Arkadaşım Orhan Kemal» sizin de, hiç değilse bir süreliğine arkadaşuuz olacak... Sevilen, sayüan, anısı içinizden süinmeyecek bir arkadaş, bir dost, bir «insan»... DERGAH KİTABEVİ Kurulusunun birind yıldönümü munasebeti ile 23 Haziran 1975 tarihinden itibaren fiç hafta aüre İle bütün çeşitlerinde tenzilâtlı satış uygulayacaktır. Duvururuz. Bugüne fcadar sayın müşterilenmizin kitabevimize gösterdikleri ilgiye tesekkür ederiz. DERG.VH KtTABEVİ. Ankara Cad. No: 85 Sirkecl • tstanbnl Prof. Dr. M. OSMAN SAKA YAŞLIUK, UZUN YAŞAMA VE GENÇ KALMANIN SIRLARI Bu kitap yalnı» doktorlar ıçın dejil, Kırkını aşan herkesin yarar lanabilecegl bir eserdir. ÖdemeU gönderüir. tst«me ve dagıtım yeri: Kitabın yazanndan Piyerloti Cad. 19^3 Çemberlitas tstanbul. Telefon: 223565 461715 .»••••••••••••••••••••••••••••••a1 toprak bızım hikmet MUSTEHCEN İlhan Selçuk, Melıh Cevdet Anday, Ali Sirmen, Atiili tlhan, Demır Ozlü, Fent Edgü, Dogan Görsev, Dr. Haydar Dumen. Dr. Ihsan Ünlüer, Günel Alııntaş, Giovanni Scognamillo, Ornan Duru, Mercimek Ahmed (Atillâ Ozkıranlı), Av. Orhan Apaydın, Prof. Dr. öztekın Tosun, Av. Halit Celenk, Adalet Bakanı tsmaıl Müftüoğlu, Türkiye Barolar BirUgi Başkam Prof. Faruk Erem, Prof. Feyyaz Gölcüklü, Doç. Dr. Erılp Ozgen, Doç. Dr. Selâhattin Keyman, Doç. Dr. Yüksel Ersoy, Doç. Dr. Yılmaz Günal. KlUpçınısdaa Isteyinlz. Fiatı 15, ÖdemeU 17.50 Lıra. SOYUT ÎATINEVt P.K. 7U İSTANBUL m^ A.BOUDANOV G SOTCHEVKO yayınlan w^ıv «••• M«6lHPEDİLEMITEH . vietnam ve kamboçya tsf»nJ>u< georges cogniot Sosyalist • • IMMMHIMMMIM MI AYLIK SOSYALİST DERGİ Yurt ve dünya sornnlanna Sosyalist bakış Sosyalist diişüncede son gelişmelerle ilgili çeviriler IONAL MAGAZINE okuyucularına Nüjdef Bu dergilere abone olmak için İNDİRİMLİ FİATTAN YARARLANINIZ.. 30 Haziran 1975 tarihine kadar abone olanlara 2,3 ve 5 yıllık süreler için BÜYÜK İNDİRİM uygulanacaktır. Bu f ırsattan yararlanmak için aşağıdaki kuponla birlikte siparişte bulunmanızgerekmektedir. Kuponla siparişte bulunanların, kuponlarını ve abone ücretini yatırdıklarını gösterir banka makbuzlarını şu adrese göndermeleri: R eader's c Digest I temel I yaymlar Y A K I N D A ÇIKIYOR Oağitun: Hürrlyet Garetesl Dajhtım A. Ş. Cumhuriyet 5074 MUHASEBE I Hıfzı Veldet Velidedeoğlu DEGERLEME MALJ T A B L O L A J İ DEVÎRDEN DEVİRE İKİNCİ CtLT Ç1KT1: Sosyal, hukuksai, ekonomik türlU gözlero T« incelemeler, absolütizm, liberallam, sosyalizm, fasizm (jibi öğreüler. 456 sh. 25 TL. Bml.NCt CtLT: Yeni rürkiye'nin Atatürk zamanuıdakj ve Atatürkten sonrakı çols ılglnç olay ve sorunlannı bir özyaşam havaa tçinde belgelenvle anlatan büyük eser. 25 TL. (Tükenmek Uzeredirı UEVİKUEN UEV'tRE: biUmsel Dir disiplin ve sistem içinde, herkesin anlayacagı bir dılle meydana getirllen ve bugüne değin yazann öiç bir kitabmda yer almamış olan bir bilf?i hazinesıdır TtCAR; v#ı MALi SILANÇOLAR AMERİKAN NEŞRİYATI BÜROSU İSTANBUL ANKARA İZMİR ADASINI TAVSİYE ECMYORUZ AVŞA abone bedellerini şahsen yatırmak isteyenlerin ise : istiklâl cad. 387, Beyojjlu • Utsnbul Tel : 49 35 58 Mîthatpaşa cad. 3 1 . Yenifehir . Ankara Tel : 25 53 54 • 25 53 55 : Şehıt Nevres Bulvarı 7, izmir Tel : 26 942 İstiklâl cad. 348, Kat 3, Beyoğlü Istanbul Tel : 44 26 36 44 07 72 DEIMÎZ ŞARAP BAUK Yazan: Maliye Bakaniıfı Bas Hesap Uzman) RÜŞTÜ ERÎME2 FlyatıMTU Odemell lstenebilir Dafıtun: Hesap Uzmanlan Knrata Irtanbttl Gnbo YEN1 ÜNtVERSlTE KOTOFHANESI ve AKGÜN KTABKVt BiLGi YAYINLARI BÜTÜN KÎTAPÇILARDA. Cumhuriyet 5U75 molcl 67 e o adreslerine başvurmaları rica olunur. ABONE ÜCRETLERİNİ YATIRACAĞINIZ BANKA HESAPLARI : Garanti Bankası İstanbul Şubesı Hs. No. 1778 Yapı ve Kredi Bankası Tünel Şubcsi Hs. No. 4/05 İSHAK • Şehırleşmemn yarattıgı arsa spekülâsyonu ve ekonomiye olumsuz etkılerı. 0 Günümüzde nocaların yaptığ) günah alma torenı. TAHİR KİKRİ'nln bu romanını zevkle sürdüreceksiniz. Ankara Dagıtım. tsteme: P.K. 74 üluı / Ankara • • • • • » • • • • • » • •• • »»»» » • • • • • • • • • • • • • » • O » » •• < • Istanbul Jandarma Satın Alma •^ İsim : Adres : NATIONALGEOGRAPHIC MAGAZINE 2 Yı • 550 T L 3 Yıl • 750 T L 5 Yıl • 1190TL. , Tlf. No. :. Şehir READER* S DİGEST • • • 195TL 285. TL 525TL. :. HER İKİ DERGİ d) • • 695 TL. 945 TL. 1590 TL. Komisyonu Başkanlığından Jandarma blrlikleri ihtlyacı çin Kapali zart usulüyle 50.0C metre parka mutlonluğu satın alınacaktır. Tahminl bedell 4.250 000 oıı lira olup «eçıci teminatı İ4Î.25OO0 lirndır. Kîsiltmesj 15 temmuz 1975 salı günü saat 15 00'df Sıriıprı . Demirkapıdaki Komisyonds yapılacaktır Evsaf ve sartnamest Istanbul Ankara ve Iznm ı Sai ( \ Knm B?k hklannda sö'UlPbılır Isteklılpnn teklit mektııpİHrn' ına.e saatından oır saat n c r KOTii«vona vermelpri spntır Her türlü Recıkmeler Kan > bul ı»di)me!B. Aşağıdaki dergilere isaretlediğim ( X ) süreyle a b j n e olmak istiyorum. • tr l HERODADA BANYO WC REZEKVASYON İSTANBUL: ARARATTUR Taksim Sarayı Ho. fl03 TAKSİM rW.4SM0849230S AV9A 6T • •••••••»••••••••••••«>•••••••••»••»<>••»••»•«; Cumhuriyet 5076 (Basın. 5067