Katalog

rMHURÎYET 20 Haziran 1975 tîQ Portekiz'de; askerler çoğulcu demokrasi ilkelerine bağlı kalacak BON Portekiz Devrim jyinın aralıksız devam eden ıtüan sonunda dün sabah tı'da bir büdiri yayınlanmıs tildiride, silâhlı kuvvetler etinin, silâhlı müislerin des le bir proleter diktatörialuna girmeyl kabul etmiyeıçıklanmıştır. Bildiride, bu , Portekiz devrimince çizijoğulculuk» yoluna uygun lığı belirtilmiştir. Devrim syı. bildiride günlerce deeden toplantılannda Porteevriminin durumunun ince ;ini hatırlatarak. «Bazı güç lalk arasmda huzursuzluk çıkarmak ve bir sö5'lenti kampan yası yoluyla Devrim Konseyine baskı yapmak içın bu toplantılar dan yararlanmaya kalkmışlardır» demiştir. Devrim Konseyl. bazı basın organlarının halkı telasa düşürü cü tutumianıu da kınamıştır. ı I Arjantin'in atom bombası yaptığı öne sürüldü WASHÎNGTON Nükleer sîIâhlara sahip olmayan ülkelere bunlardan saülmaması konusunda Londra'da, ABD v diğer bazı ülkeler yetiklUerinin katıldıkları gizli bir toplantı yapıldığı ABD Dışisleri Bakanlıgı sözcüsU tarafından açıklanmıştır. Bu k o nuda başka bilgi vermekten da kaçmılmaktadır. Toplantmın ABD'nin girişimlerı üzerine düzenlendiğini ifade eden Oışişleri Bakanlıgı Sözcüsü Robert Anderson, konu ile ilgili olarak, ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissingertn, geçen sonbaharda BM Genel Kurulunda yaptığı konusmayı da hatırlat mıştır. Kissinger bu komışmasında, dünyada, nükleer silâhlann yayılmasınm önüne geçebilmek için ozel tedbirler almması lüzumunrian söz etmişti. öte yandan gizli toplantı ile 11gilir olarak bir makale yayınlayan ABD'nin nüfuzlu gazetelerinden «New York Times» toplantıya katılan bazı ülkelerden de söz etmektedir. «Times»a göre bu ülkeler arasında, ABD, Kanada. SSCB de bulunmaktadır. Ingiltere ve Fransa da toplantıya katılmışlardır. Londra'da yapılan ve nükleer silâhların satışının önlenmesini öngören toplantıya Sovyetler Birliği de katıldı. Sözü geçen toplantmın ABD'nin girişimi ile yapıldığı ve atom silâhlarının kontrolü hedefine yönelik olduğu bildiriliyor. DÜNYADA BUGÜN Demirel çıkmazı Ali SiRMEN Nükleer silâhlarla ilgili gizli bir toplantı yapıldı öte yandan büyük bir iktisad! bunalım lçinde bulunan ve kısa süre önce parasıru */» 100 oranında devalüe etmiş bulunan Arjantln'în atom bombası yaptığı ileri sürülmüştür. Bu konudaki iddia, Brezilyalı Milletvekili Lysaneas Maciel tarafından Parlamentodakl konuşması sırasında ortaya atılmıştır. Maciel, Arjantin'in bu alandaki başanlannı dünya kamuoyuna açıklamak için Kongre'nın karannı beklediğini de kaydetmış, Arjantinli bir milletvekilinin, Isviçre'deki bir uluslararası toplantıda kendisine, Arjantin'in elinde 150 kilodan fazla plütonyum bulunduğunu söylediğini açıklamıştır. Brezilyalı milletvekili konuşmasında, kısa süre önce Brezilya ile Batı Almanya arasında imzalanmış bulunan nükleer anlaşmayı memnunlukla karşıladığını belirterek, bunun, Brezilya'nın nükleer alanda ABD'ye bağımlı kalmaktan kurtulması anlamına geldiğine dikkati çekmiştir. (a.a.) D «Rusya da katıldı» Macaristan 7 yıldır izlemekte olduğutüketim ekonomisi modelini terkediyor tim bakımından Sovjet bloku ül Plan Komitesi Başkanı Jozsef Bog keleri arasında birinci sırada nar bu konuda su açıklamayı bulunmaktadır. Ancak lstikrarlı yapmıştın «Her iktisadl sistemin fiyatlar ve refah sistemine göre kendine göre koşullan vardır. Ye ayarlanmıs olan Macar iktisat mo ni Ekonomi Modeli daha çok bol deli, Batılı ülkelerdekl bunalım Macarlar bundan yedl yıl önce nedeniyle ilk darbeyi yemiş, bu luk devrine ait bir modeldi. Bu merkez planlamayı hafifletmişler nun sonucu olarak ülkenin ihra modelde. dünyanın bunalnnlı gün lerinde de israr edilmesi hata ol Kısa bir süre Macaristan Baş ve çeşitli teş^k tedbirleri alarak catı düşmeğe başlamıştır. Ma du. Simdi merkez planlamaya bi ekonomiyi canlandırma yolunu caristan'ın geçen yılki dış ticaret bakanı Jeno Fock'un istifasından raz daha ağırlık tanıyacak, buna hemen sonra, iktisadî politikadan tutmuşlardı. Bunun sonucu ola açığı 700 nıilyon dolan bulmak karşılık teşvik tedbirlerinl arttıbir numaralı sorumlu kişi olarak rak üretimde önce büyük canlılık tadır. Bu yıl bu miktann daha rarak üretim faaliyetlerini canlan kabul edilen Reszo Nyers de Po kaydedilmiş ve özellikle tüketim da fazla olacağı tahmin edilmek dıracağız> litbüro'dan çıkanlnuştır. Gözlem mallarının kalitesi düzelmeğe baş tedir. Macar Parlamentosu Bütçe re (DIŞ HABERLER SERVİSf) cıler bu gelişmelere Macaristan lamıştı. Bugün Macaristan, tükeBUDAPEŞTE Macaristan'da yedi yıldan beri uygulanmakta olan ve ülkeyi diğer sosyalist ülkelere kıyasla bir «Tüketim cenneti> haline getiren cYeni Ekonomi Mo deli.nin ciddi güçlüklerle karşılaş tığı büdirilmektedir. ekonomisinin içinde bulundugu durumun yolaçtığını belirtmekte, ancak güçlüklerin neler olduğu hu susunda kesin bilgilerin elde edilemediğini söylemektedirler. oares: epublica layı ım bir ıkmazda,, LİS Portekiz Sosyalist Genel Sekreteri Mario s, «Avrupa Bir» Radyosurdigi bir demeçte, «Repubgazetesi olayımn bir «çıkı olduğunu» soylemiş ve ı «çok vahim bir siyasal ma yolaçabileceğini» öne Lştür. io Soares demlşür M: âhlı kuvvetler hareketi, aştınldığının tam tersirtı ve gazeteyi işçüere testti. Gazetenin yazı lşleri rü ile yöneticisi binaya gir büyük güçlük çektiler. list Parti bu bunalımı çöz çin her şeyi yapıyor, anosyalist Parti özgürlükleavunulmasından vazgeçe«Republica» gazetesi, gaçıkaranlann istediği biyayunlanamazsa ki bir Portekiz'de olan budur nin teiıiiked* oldufcu açıkSimetten aynlıp aynlmaya iorusuna karşüık da Sos Parti lideri Soares şu ce rermiştir: , partlmin yönetfm kurulu özeceği bir konudur Ortada >run var. Kopmayı önle:çin her sey denenecektir.» Sovyetler Birliği'nin Mozambik'te üs kurmak istediği bildiriJiyor WASHİNGTON Sovyetler BirUği'ain, Portekiz'in Hint Okyamısuna bakan eski sömürgesi Mozambik ile iktntıdi ve askeri işbirliği kurmak amacıyla gir:şımlerde bulunduğu Amerikalı istihbarat uzmanlan tarafından açıklanmıştır. İstihbarat uzmanlan, Sovyetler Birliği'nin amacının, Mozambik'tekı liman tesislerinden yararlanmak ve burada kendi gemüeri için bazı yeni liman tesisleri kurmak olduğunu söylemişlerdir. Sovyetler Birliği'nin bu tesisleri kurmaktan amacı, Batı Avrupa ve Amerika için büyük önem taşıyan petrol tankeri hatlannı kontrol altmda bulundurmaktır. Sovjet yetkilileri bu konuyla ilgili olarak daha önce Somali'de de harekete geçmişler ve burada önemli bir üs kurmuşlardı. Aynı şeyin Mozambik' te de tekrarlanmasuıın Batı dünyası için tehlikeli gelişmelere yol açabileceği uzmanlar tarafından belirtilmektedir. Süveyş Kanalı'nın açılması Hint Okyanusu'ndaki tanker hat larmın önemini bir ölçüde azaltmıştır. Ke var ki kanaldan ancak küçük tonajlı gemilerin geçebilmesi. Hint Okyanusu'ndaki hatların öneminin tamamen ortadan kalkmasım önlemiştir. (Dış Haberler Serrisi) PETROLE ZAM OLASILlGl KUV VETLİ (ABD basmından) (VNDT'IN İFASINA LAÇAN İLLAUME'UN iMi YILLIK SUS OLDUĞU IKLANDI OPEC ülkelerinin döviz rezervleri artarken, ithalâtları azalıyor NEW YORK OPEC ülkelerinin para rezervlerinin önümüzdeki 5 yıl içinde eriyip gideceği yo Tntllı htcılar n itıltnivtm \'N Danışmanlığım yap mütcsckkil ctnjje merısin tiüMlatı Almanya Başbakanı nı:, lir lelefınlı emrini2*«*f. Brandt'ın görevinden isti Cazete ilioı ve ımunı muıadM nek zorunda kalrnasına yol İCM atn hr fcret ılınmız, ce*!2f islenni isJetıremiî deruhte tttr, Günter Guülaume*un Dejcı funKriaizı »aylısır ı. »tik Alman Cumhuriyeti ılma servisleri hizmetinde ••••••••••••••••••••• Tel.: 47 20 06 mdan yirmi yü çalıştığı iÎSLtM CEMAZE İŞLERİ iirülmektedir. «Stern» derSATILIK göre, Guillaume bunu, da kendisini sorguya çeTEMiZ füvenlik ügililerine itiraf ir. Derginin henüz gizü TRiPORTÖR n Federal Savcılık iddiaine dayanarak verdiği bıl Tel: 23 71 72 ;öre Guillaume bu sorgu 'Cen Aians: Î3391 bazı itiraflarda bulunmuş • • • • • • • • » • • • • • • • » • •• • "ederal Savcüık, 24 haziDüsseldorf Mahkemesi öçıkarılacak olan Guillau, Doğu Berlin Haberalma lerine NATO'nun «Fal1964» ve «Fallex • 1966» ıtıyla ilgili raporlar sunu kanıtlayabileceğini san dır. Federal Savcılığa göZEYTİNBURNU ÇİMENTO FABRİKASINDAN ms Guillaume, Doğu Berıberalma Servislerine ay tonn hükümetinin doğu ül ?le imzalayacağı antlaşma ızleyecegi siyasetin anah • üzerinde de raporlar ver Batı Alman Sosyal Deıt Partisi ile Batı Alman kalar Koniederasyonu yö eri konusunda dosyalar ıştur. ; «Stern» dergisi. Federal ığın hazırladığı iddianame re, Guillaume un eşı Chrıs13 ağustos 1973'te «Doğu lya Devlet Güvenlik Baı»nın kuryesüıe NATO'nun incelemelerini ve Baş rixon'ın Başbakan Brandt'a j bir mektubunu verdiğini :! ürmektedir. Günter Guilbu belgelerin fotokopyalan • aşbakan Brandt'ın Nortatilini geçirdiği sırada bir fotoğraf makinesiyle ştir. Guillaume bu sıra I randfm yamnda bulunlydı. (a.a.) MARMARA ÇİMENTO FABRİKALARI . 44 4930 VEFATLAR İÇİN l'jndaki iddialar, New York'taki bir petrol sanayii danışma enstıtüsü tarafından kesinlıkle yalanlanmış ve OPEC ülkelerinin para rezervlerinin her geçen yıl biraz daha artmağa devam edeceği açıklanmıştır. Walter L e ^ Enstitüsünün hazır lattığı bir rapora göre, OPEC ülkelerinin para rezervleri 19751980 yılları arasmdaki dönemde bugünkUnün dürt katına çıkacak ve bu ülkeler dünyanın kredi kurıam lan ııaline gelecekleroir. Walter Levy raporuna göre OPEC ülkeierinin para rezervleri faziası bu yıl sonunda 47 milyar dolardan 1977 yılı sonuncia 73 mil yar dolara yükselecektir. Yatanm iar ve çeşitli harcamalar nedeniy Ifc para rezervleri faziası 1980 yılmda gene 47 milyar dolar düzeyine inecektir. Raponı hazırlıyan uzmanlar, bu rakamların da ortaya koyduğu gibi, petrodolarları yeniden devreye sokma sorununun önümüzdeki yülarda öne mini koruyacağım belirtmişlcrdir. Levy raporu OPEC Ülkelerinin itlalâtlarmm ise önümüzdeki beş yü içinde yavaşlıyacağuu ve yüda urtalama olarak yüzde 15 oramnı bulacağını belirtmektedir. Rapor ıthalât düzeyinin şündiaen düşme ^e başladığmı da bildirmekteCır. (Dış Haberler Scrvisi) PARtS Fransa'nın bu yılki silâh satışlannın, NATO ülkelerine satıiacak uçakla1" konusunda uğranılan yenilgiye rağmen, büyük bir artış kaydedeceği ve Fransa'nın, silâh satışları alanında Amerika ve Sovyetler Birliğinden sonra üçüncü sıra>T işgal edeceği gözlemciler tarafmdan açıklanmıştır. Gözlemcilerin açıklamasma göre, yabancı ülkelerde Fransız yapısı füze ve roketlere, Mirage tipi uçaklara ve helikopterlere büyük bir ilgi bulunmaktadır. Bu ülkcler daha şimdiden Fransız silâh sanayiini sipariş yağmuruna tutmakta ve istedikleri silâh miktarmı arttırmaktadırlar. Fransız Savunma Bakanlıgı yet kilileri de gözlemcilerin bu görüşünü doğrulamışlar ve eldeki siparişlerin, ulusal silâh sanayiini en az beş yıl tam kapasite ile çalışma dummunda bırakacağını söylemişlerdir. gızan haberlerden anlaşıldığına göre Fransız silâh yapımcılarına verilen siparişlerin değeri 7,5 milyar dolar düzeyindedir. Bu miktann yansını Mirage uçakları. helikopterler ve tanklarla ilgili siparişler meydana getirmek tedir. İngiltere ve Amerika ise, bazı tip Fransız füzeleri için sipariş vermişlerdir bu ülkenin silâh yapımcılarına. Fransa'dan silâh almak için glrişimde bulunan ülkeler arasmda Kuveyt, Mısır, Yunanistan ve Malaysia başta gelmektedirler. İran ve Suudî Arabistan da bu Ulkeden silâh almakta ve her yü yeni siparişler vermektedirler. Bu arada Çin Halk Cumhuriyetinin, 200 Mirage uçağının satılması aalinde Concorde yolcu uçaklarından almayı kabul edeceği öğrenilmiş, ancak Pransa bu teklifi kabul etmemiştir. (Dış riaberler Servisi) Fransa, A B D ve Sovyetler Birliği'nden sonra silâh satışları bakımından •• • •• • uçuncu durumda emirel Hükümeti İle yandaşı gazeteler şlmdi ABD silâh ambargosu karşısındakl akıl almaz gevşekliklerinın sanınmasını yapmaya çaüşmaktaâırlar, Bu savunma çabasında gerçeklerin saptmldığmı da görüyoruz. Nitekim, Dışişleri Bakanı Çağlayangil'in konuşmasında VVaşhington'a 30 gün süre tanımalanru naklı gostermek için, 1969 anlaşmasınm feshl İçin öngörülen sürenın bir yü olduğunu, ama nükümetm yalnızca bir aylık bir sureyle yetindiğini Uen surmüştür. Kuşkusuz bu kabul edüir bir mantüc deglldlr. HerşeyJ den önce, ABD tek tarafü davraruşı Ue, Türkiye ye süân ambargosu uygulayarak, zaten 1969 anlaşmasım bozmuş, lşlemez hale getirmiştir. Bir taraftn tek yönlü tradesiyla bozduğu bir anlaşmada artıR feshi ihbar stireslnta beklenmeyeceğiru bir Dışişleri Bakamnın bilmesi, bilmiyorsa da bğrenmesı gereklrdı. Aslında Çağlayangi) bu gerçekleri bilecek durumdadır. Ne var ki, nükümetin politikasını gerçekleri saptırmadan savouıabılmek son derece güçtür. (jerçekte, MC iktidan üe Demirel'in çıkmazı blrdir. Hükümet, 17 hazıranda ABD'ne bir ay süre verdiğini açıkla>aca*ı yerde, üç Amerikan üssünü kapatmış olsaydı sorunu çözcbilecek miydi dersinız? Ya da başka bir deyişle, Demirel lktidan 17 temmuzda üslerın geçicı statüsünü saptarken enerjik davransa ve göriişme süresıru tusa tutup, sonunda ambargo sürdüğü takdirde bazı üsleri kapatsa sorun çöziilecek midirT Bu soruya olumlu cevap vermek, Amerikan stlâh ambargosunun doğurduğu durumu ve sonuçlannı fazlasıyia küçürasemek olacaktır. Amerikan silâh ambargosu, Türkiye'ye savunma strateJisinin yanlışlıŞı Ue birlikte. dünya üzerindeki yerinin hatalı seçilmış olduğunu da göstermiştir. Kıbrıs sorununda, ABD. NATO ve AET Türkiye üzerindeö baskılannı yoğunlaştınyorlar öte yandan... Avrupa ülkeleri ABD'nin ambargo kararının doğurduğu boşluğu kapatmaya hiç de niyetli göriinmüyorlar. Oysa Türkiye yıllar yılı, Batı'mn sadüc dostu olmaktan başka bir şey düşünmemişti politikasuun temeli olarak. Ne var kl, Ecevit fktidannın Türkiye"nin sorunlanna Türkiye açısmdan eğilmeyi yeğleyen dış politikası sonunda Batı'nın tepkisı hiç de yüların dostluğu ile bağdaşacak nltelikte değildı. Bu durumdan dolayı Batı'yı kınamak da yersizdir. Politikada devletler, önemlert, etkileri kişilikleri oranında ltlbar göriirler. Kişilik. bağınp çağırmak değil, bulunduğu bölgede. ya da blokta etki sahibi olmaktır. Herhalde Tü> kiye ABD'nin, ya da NATO'nun dümen suyundan giderelc kişilik ya da etkinlik sağlayamayacaktı. Nitekim öyle de oldu. Oysa Ortadoğu'da çok yönlü üişkiler lçinde olan bir Türkiye nin hem bölgedekı etkinliği, hem de üçüccü dünya ülkeleri nezdindeki itiban artacak, dıs politika sahnesinde ülkemiz kişilik ve ağırlık kazanacaktıt. Amerikan silâh ambargosunun sonuçlannı zarar görmeden karşılayabilmenin yolu bu, yani NATO'cu Amerikana politikaya karşı yeni bir seçenek hazırlamaktır. Demirel Hükümeti üslerin bir kısmmı kapatsa ne olur? Yeni bir dış politika ve savunma stratejîsi seçeneği hazırlanmadan yalnızca üs kapatmak nereye vanr?. Hem bazı üsleri kapatıp, hem ABD'nin tek yanlı davranışıyla çığnediği ikili anlaşmalan yürürlükte tutarak, yeni bir politika uygulamak dünyada yeni bir yere sahip olmak mümkün müdür? Unutmayalım, bugün Türkiye İle ABD arasında 5 mart 1959 tarihli anlaşma yürürlüktedir ve kaynağıru Eisenho»er doktrininin. dolaylı müdahale görüşünden alan bu anlaşma gşregincş, Washington . TBMM"nin çagnsı olmadan Türkiye'nin içişlerine asker göndererek kanşma olanağına sahiptir. Şimdi 17 temmuzu izleyen gtinlerde Demirel Hükümetinin kendinden beklenmeyecek bir kişilikli tutum lzleyerelt bazı Amerikan üslerini kapadığını düşünelim. Bu anlaşmalar yürürlükte kaldığı sürecs böyle b.ir davranış ne anlam taşıyacaktır? Artık Türk dış politikasını sağlam bir raya oturtmanm zamanı gelmiştir. Bundan böyle: Sen bana ambargo uyguluyorsun öyle mi7 Ben de senin üslerini kapatayım da gör, dUşüncesinden hareket eden politika bırakılmalıdır. Amerikan silâh ambargosu, TUrkiye'ran kendi gerçek yerini bulması, Amerikancı ve teslimiyetçi politikanın yerine bağımsızlık ilkesini temel edinen yeni bir seçenek getirilmesini zorunlu kılmıştır. Çözüm buradadır, tepki politikasında değil. Ne var ki, böyle bir uygulama saglam dünya görüşüne ve kisilige sahip bir iktidan gerektirmektedir. Herhalde o iktidar da MC iktidarı değildir. İşte Demirel'in ve tüm MC'nin dış ve iç politikadald çıkmazlan da budur. Şeker hastalığına bir vîrüsün yolaçtığı öne sürüldü FRANKFURT Bütün dünyada en yaygın hastalıklardan biri olarak kabul edilen şeker hastalığının bir virüs tarafından meydana getirUdiği ileri sürülmüştür. Bu konudaki iddiayı ortaya atan Almanya'nın Ulm Üniversitesi Profesörlerinden Pfeiffer, hayvanlarda şeker hastalığına neden olan on tür \irüsün saptandığını açıklamıştır. Prof. Pfeiffer, söz ', konusu virüslerin, pankreas dokulan arasına yerleştiklerini ve ; şeker hastalığmı önleyen insü ( lin'in gerektiği zamanda salgılanmasır.ı engellediklerini bilimsel bir bildiri ile açıklamıştır. Prof. Pfeiffer raporunda, halen Almanya'da nüfusun yüzde 23'ünün şeker hastası olduğanu, yüzde 8'inin de, şeker hastası olmak üzere bulunduğunu belirtmiştir. (a.a.) CAGOAŞ YAYINLARI Yakında çıkıyor: Birliğimize bağlı her hafta pazartesi ve salı günleri Temeldeki Yazan: Gavit Orhan Tütengil Siparişlerinizi şimdiden bildiriniz BEYAZ CİMENTO teslinatı Hma etfnekîeılir. Teslimatın aksatılmamasını teminen çimento bedellerinin Birliğimızin A K B A N K T A.Ş Tersane Caddesi Şubesindeki. 5123 numaralı hesabına havale edilmesi gerekmektedir. Taşradaki müşterilerimize önemle duyurulur ABD Hazine Bakan Yardımcısı istifa etti WASHtNGTON ABD Hazi1 ne Bakan Yardımcısı Jack Bennett'ın istifa ettiği Beyaz Saray tarafından açıklanmıştır. Bennett, Hazine Bakamnın para işleri ile görevli yardımcısı idi. Bu konudaki açıklamasında Beyaz Saray sözcüsü, Bennettin istifa gerekçesini açıklamamış. ancak yerine kısa süre içinde yeni bir atamanm yapılacağını söylemiştır. Bilindiği giOi Jack Bennett, ABD'nin, uluslararası para relormu müzakerelerindeki baş temsilcisiydi. Bennett, geçen hafta •Wall. Street Journal» adlı iktisadi gazeteye verdiği demeçte, Fransa Isteme adresi: \ ÇAGDAŞ YAYINLARI »' .Cagaloğlu Halkevİ Sok. no: 3941 . •* ' Istanbul i 1P Turizm Bakanlığının umaralı Rehberlik Kokartılybettim. Hükümsüzdür. : İHRACATveSATIŞ BİRLİĞİ