Katalog

Gerekli tedbirler alınmazsa 1975 mali yılı bütçesi 38 milyar açık verecek Maliye Bakanlığı lle Devlet Pianlama Teşkilatında yapüan son hesaplara göre, 1975 mall yılı bütçesinin bugüne dek görülmemiş bir açıkla kapanması söz konusudur. Irmafc Hükümeti'nce hazırlanan ve Cephe Partilerinin oylarıyla kabul edilen 1975 mali yılı bütçe çağının tedbir alınnıadığı takdirde 37.9 milyar liraya ulaşacağı öngörülmektedir. Cephe Hükümetinin oylarıyla yasalasan ve yine Cephe iktidarınca uygulanmakta olan 1975 mali yılı bütçesi, kendi toplam miktannm üçte biri oramnda açık vermiş durumdadır. 108.5 milyar liraya bağlanan 197J mali yılı bütçesinde öngörülen açık 37.9 milyar liraya ulaşmıştır. Yapüan hesaplara göre, bütçe açığına yol açan başlıca etkenler şunlardır: • Vergl gelirlerlnin yüksek tah min edıldiği saptanmıştır. Bütçede 98 milyar lira olarak gösterilen vergi gelirlerinin, ancak 92 milyar lirasınm gerçekleşeceği bildirilmektedir. Vergi tahmin farkından 6 milyar liralık bir açık söz konusudur. • 12 sayıh yasa gücündeki kararnamenin uygulanması sonucu, yan ödemeler, çocuk ve mahrumiyet zamları ile birlik^e bütçeye 12.230 milyar lirahk bir yük gelmektedir. • Türk Silâhlı Kuvvetlerinin yeniden örgütlenmesi, silâh, araç ve gereçlerinin modern teknik gelişmelere uygun bir biçimde yenileştirilmesi için 1601 sayılı yasada yapüan değişiklikle kabul edilen 1904 sayılı yasa gereğince, bütçeye 7.340 milyar lirahk ödenek konmuştur. • Bütçede tahmin farkından doğan bir açıktan söz edümektedır. Bütçede 9 milyar lira olarak belirlenen iç borçlanmanın, 5 milyar lira dolayında kalacağı hesaplanmaktadır. Arada 4 milyar lık fark bulunmaktadır. • Cephe hükümetinin lzlediği gübre politikasından 5 milyar, Demir • Çelik politikasından da 3.5 milyar liralık mall yüklerle birlikte bütçe açığı 37.9 milyara yükselınektedir. zammı 200 milyon, çocuk zammı 250 milyon, intibaklardan doğan yük 1.250 milyar ve 15 ile 16. derecelerin kaldınlması ile gelen ek yük 1.9 milyar lira olarak hesaplanmıştır. Türk Silâhlı Kuvvetleri araç ve gereçlerinin teknik gelişmelere uygun biçünde geliştirilmesini sağlamak amacıyla, 3 haziran 1975 tarihinde kabul edilen 1601 sayılı yasanın 5. maddesine göre, bütçeye 1975 malî yılı için konan 7.340 milyar liralık ödeneğin, «Yurt içinden, sağlanamazsa yurt dışmdan peşin ya da kredi usulil ile sağlanabilecefi» belirtümektedir. Şu ana değin, bu ödeneğin nasıl karşılanacağı konusunda herhangi bir kararm varılamamıştır. f Ekonomi Ekonomi ••• Ekonomi Ekonomi .«» Ekonomi Ekonomi ,.. J 12 sayılı kararname 12 milyar lira ek yük getiriyor Özel bankaların açtığı kredilerde artış görülüyor Merkez Bankası haftalık durumuna göre, özel kesime açılan krediler bir milyar lira dolayında gelirken, kamu kesiml finansmanı için Merkez Bankasının de ğişik hesaplan kullanılmıştır. Bu nun sonucunda, emisyon miktan 1 milyar 123 milyon lira artmış bulunmaktadır. Özel kesime açılan Merkez Ban kası kredilerinde gerileme nedeni olarak, son haftalarda özel bankalarda önemll ölçUde artan Dövize çevrilebilir Mevduat Hesabı gösteritmektedir. Yapüan hesaplara göre, Dövize Çevrilebilir Mevduat Hesabısda son hafta içinde 225 milyon dolarlık bir birikım gerçekleşmiştir. Özel kesim, özel bankalann tuttuklan bu hesaptan yararlanmakta, bu hesabı kredi kaynağı olarak kullanmakta ve dolayısıyle Merkez Bankası "na daha *s basvurmaktadır. Bu gelişimi bankalann açtıklan kredilerde de izlemek müm kundür. Mayıs ayınm ilk onbes günü içinde bankaların özel kesi me açtıklan kredi miktan 1.5 milyar lirayı asmıs bulunmakt*dır. • Yeniden açılan dövize çevrilebilir mevduat hesaplannda 225 milyon dolar biriktiği belirtiliyor; bu hesap, özel kesim için ye niden önemli bir kredi kaynağı oluşturdu. MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURÜMU (Rezervler Milyon Dolar) (Milyon TL.) 28.3.197 S 30.5.1975 AKTtF Altın+Döviz (Kv) Kamu Kredileri özel Krediler Tanm Kredileri Diğer Aktifler TOPLAM PAStP: MC Hüknmeti 18.549 29.392 8.735 15.441 12.905 85.347 Gecen Hafta 14.728 31.694 9.601 15538 13.129 85.090 6.6.U75 Son Befta 14.537 31.673 8.634 16.267 14.072 85.219 Gübre ve demirçelik politikası ise 8.5 milyar liralık yeni bir yüke yolaçıyor Özel kesime açılan Merkez Bankası belgelernetrtedir. 6 Haziran tarihli bilînço durumunda sair hesaplardaki değlşikiikler 1 milyar 738 milyon lira olarak gözükmek tedir. Söz konusu işiemler sonucu, yıl basından bu yana emlsyonda yüzde 2 dolayında bir artış eö rülmüstür. Oysa, mevsimsel olarak bu dönemde emisyonda azalma beklenmekte ve bunun yüzde 11 dolayında bulunacagı tahmin edilmekteydi. 32.055 Emisyon 227 Döviz (Kv.) 3.794 Mevduat Mevduat Munzam Karş. 22.142 26.929 Diğer Pasifler 1.332.0 Brüt Rezerv +70.0 Net Rezerv 32.358 311 5.664 22.013 24.844 1.029.8 41.0 33.481 228 5.185 22.017 24.308 1.024.6 «3,9 Silâhlı Kuvvetlerin ihtiyaçları için de bütçeye 7 milyarlık ödenek kondu kredileri gerileme kaydetti ken, Tanm Kredi Kooperatiflerine 458 milyon liralık ek bir fcay nak sa*lanmıştır. Kamu kesüni Buna karşüık, Merkez Bankası son haftalarda kamu kesimini giderek daha fazla finanse durumuna gelmiştir. Her ne kadar di rekt olarak kamuya açılan kredilerde ve hazineye verilen avans larda son haftada büyük defişik lik gözükmemekle birlikte büânçonun aktif ve pasifinde bulunan sair hesaplardaki çeşitli degişiklikler kamu finansmanmı Tanm kredileri öte yandan. tarım kesimine açılan kredilerde son hafta yüzde 2. 1 oranında artıs (törülmüstür. Tanm Satıs Kooperatifleri kredileri 116 milyon lira azalır Döviz durumu Döviz rezervlerl Mayıs avuun ikinci vansında görece olarak bir duraklama tçine sirmislren. Haziran ayınm flk haftasmda venlden azalmava baslsmışnr. Bunun nedeni, durdıırulmuş olan ithalat translerlerı ve diger Kambiyo işlemlertnin Mayıs ayının tldncl vansında veniden başiatılmasıdır. Net doviz rezerviertndekl olumsuz selismenin nedeni Ise, dövlzle ödenecek diger borçlar hesabınm bir hafta içinde ""0 milvon lira dolayında artmış olmasıdır. YORUM SEÇİM EKONOMİSİNDEN CEPHE iktidannm programı açıklandığında, gerek iktidar çevrelerinin gerekse karşıt çevrelerin üzerinde anlaştıklan ortak bir nokta vardı: Cephesel ittifak seçim ekonomisine dayamyordu. Bu gözlemin doğruluğu kısa sürede anlaşıldı. Cepheyi oluşturan partiier, bir yandan dayandıklan güçlerin çıkarlar. yönünde karar almak isterken. diger yandan seçim sandıklannı düşünerek geniş halk kitlelerini kısa vadede tatmin yolunu aradılar. Daha doğrusu bu görünümü yaratmak çabasına girdiler. Bunun için de, gübre fiyatlannı düşürdüklerini, demirçelik fiyatlannı Indirdiklerini açıkladılar. Bunları da «halk yaranna» alınan kararlar olarak gösterdiler. îşte cephe Iktidarının temel çelişkisini de, «halk yararına» olduğu ilân edilen bu kararlar oluşturmakta. tşte bu çelişki, cephecileri siyasal iflâsa götürmekte. ÇELÎŞKÎ ashnda iki yönlü degerlendirilmeli. llki, sermayenin kendi iç çelişkisi, ikincisi sermayeemek çelişkisf. Birbirine kesinlikle karşı, birbiriyle kesinlikle uzlaşmaz iki ayrı çelişkinin, bir iktidar ittifakım yaşattığı şimdiye değin görülmüş değil. İktidar içindeki çelişki o denli yoğundur ki, kendi dışındaki çeliskiden henüz pek etkilenmemektedir. Etkilenecegi yer sandık başı, etkilenecefi zaman seçim günüdür. Kendi iç çelişkisinin yogun olmftsı, cephenin 1960'dan sonra kurulan hükümetlerin en zayıfı olması ile belirginleşmektedir. Zapf olması korkmasına yol açmakta, korkusunu da terörle kapatmak istemektedir. Cephenin zayıflığının başka bir kanıtı da, terör eylemlerinde en küçük partinin militanlannı kullanmasından doğmaktadır. Bu militanlan kullanması, en iyi militan örgütünün o partide kurulmus olmasından değil. zayıf olmanın verdiği gücün ancak o partinin çapına yetecek nitelikleriyle sınırlı olmasından dır. DEMİREL'ln geçen pazar günU yaptığı basın toplantısı, işte bu YALÇIN DOĞAN İFLÂSA... DAYANDIĞI güçler artık onu gözden çıkarmıs durumfla. Ne Amerıka. ne AET. Onlar da güvenmiyor cepheoilere Demirel'in ABD üslerinl kapatamaması onlardan güven aramasma dayanıyor Emek çıler. köylüler. isciler ise siyasal bilinçlenme yolunda büyük aşama yapmıs durumdalar. DtYELÎM Kt, doğuda ve güneydoguda nalkı bilinçlpndiren vıltardu süren iandarma baskısı ve topraksızlık Peki. Orta Anadolu'nun ktiyierinde «141142'ye paydos» dedirten ne halkai Bu Dilinç nerfr den kaynaklanıyor Bu bilinç bir vanda gtinlük ekonomik celişkiden bir yanda cenhenin zavıflığmdan ileri geliyor Kövlünün. iscinin ekonomik çelişkisini çözemedi Demirel ve ortakları. Bunu gizlemek için olaylar yarattı Anadolu'nun çeşitli yerlerinde. HEM değişik sınıflan. hem de yurt dışmdaki «dostlannı» biT araya getirmek çabası başansızlıkla sonuçlandi cephecileT için. 12 Marttan önceki siyasal bileşim artık bir daha eelmemek Uzere eeri gitti. Cephe iktidannm deneyi biitün boyutlanvla Itanıtladı bu eer çeği. Genis kitleleri tatmin tçin izin vermedl sermaye. Kendi tçinde kavgasını sürdüren sermayeden bu beklenemezdi. Demirel bekledt ama. 64 gtinde yanılgısını anladı. Basın toplantısında onur. için çaba harcadı. Yüzti günlerdir onun için asık. Umudu seçim efconomisinin koşullannı yaratmaktaydı. Yapamadı. Sermayevi tatmin etmek lstedl Yapamadı. Geriye tek bir şey kaldı Demirel ve ortaklan İçin. siva sal iflfts bayrağını açmak. Ramak kaldı buna Demirel neredeyse her koşulda razı olacak seçime. ÇUnkü kendisini tehdit eden MSP var yanıbaşında. CHP"nin sansı şimdi bu iflas bayrağında. Ama ne kadar? Bunu demokratik mücadele gösterecek. Zamanı belirleyecek olan bu mü cadelenin yoğunluğu ve genişliği. 12 sayılı yasa 12 sayüı yasa gücündeki kararnamenin malî yükü ise şu biçimde hesaplanmaktadır: Konsolide yük 3.4 milyar, kamu iktisadl ku ruluşlarında çalışanlara verilecek maaş ve ikramiye farkı 1.9 milyar, yan ödemeler 2.750 milyar, yargı hizmetlerindeki son ek öde meler 550 milyon, mahrumiyet zayıflığın savımmasıdır. Demirel ne diyor: Gübre, demirçelik, pamuk ve taban fiyatlan... Halk yararına hepsi de... Seçim ekonomisinin özellikleri bunlar. Bu özelliklerl iyi irdelemek gerekiyor. Gübrenin ucuzlatılması ile devlet 5 milyar liralık bir gelir transferi yaptı. Kime? Gübreyi kullananlara. Gübreyi kullanan kim? Toprak sahibi çiftçiler. Üretici ve küçük köylü bundan payını alamadı. Onlar taban fiyatlarını beklediler. Ama umduklann: bulamadılar. En önemli siyasal silâh niteligindeki bufdayın fiyatı, ancak yüzde 10 arttırılabiidi. geçen yıla göre. Geniş köylü kesimini tafmin etmeyi programlayan cepheciler, bunu başaramadılar. Demirçelik diyor Başbakan. Demirçeliği kullanan kim? Sanayici. Küçük esnaf ve "küçük işletme sahipleri değil. Devlet büyük sanayiciye kaynak transferi yaptı. Difer bir deyimle, seçime dayanan ve geniş halk kitlelerini kendine çekmeyi tasarlayanlar istediklerine ulaşamadılar. BUNUN dışında başka ekonomik göstergeler var, Demirel'i güçlükler içinde çırpındıran. Devletin kendi kuruluslarının araştırmaları ile belgeleniyor ekonomik çıkmazlar. ödemeler dengesi tam bir çıkmazda. Uzmanlann belirttikleri, yıl sonuna dogru, dış borç yükünün Blündan kalkHamsr hale geleceSi. Bunu dışardakiler de blliyor. Onun içindir ki, uzun vadeli borçhanma istemleri hep gerl çevriliyor. Kısa vadeli borçlar zorlanıyor ister istemez. Bunların faizlerini ödemekten, ana paranın ödenmesine fırsat kalmıyor. tç tasarrufları ve vergi kaynaklarını harekete geçirmek gerek. Buna da, seçim ekonomisi elvermiyor Kamu finansmanı Avrupa Para Piyasasından sağlanmaya çalışılıyor. Özel kesim ise, artık dövize çevrilebilir mevduatı kullanmaya başladt. Bunu da kullanan çok sınırlı. Bankalar dövize çevrilebilir mevduatı kendi iştiraklerinde, ortaklıklarında kullanıyor. Yani cephe dayandığı sermayeyi bile tatmin edemez hale geldi. Değil ki, karşıt sınıflan. Zaten onu siyasal iflâsa görüren de bu. 2.8 milyar kilovat saatlik enerji üretecek baraj ve santrallerin yapımını tek bir fırma üstüne aldı Türkiye'nin toplarn eneril üretimınin beşte Dirıru olusturaeal! olan ve yaklaşıK 2.8 mılvar kılovat saatlik enerii Ureterek baraı ve santrallertn vapımının tek bir firma tarafından gerçekies tirtleceğj öğrenilmistir. Gerekl kredinın ise bu firma ile onaklıi kuran bir banka tarafından sağ lanacağı saptanmıştır Kredi istemiyle Moskova'da bulunan Türk Heyeti Sovyetlerle bazı konularda anlasamadı Mayıs ayı sonunda Sovyetler Birliğtne giden ve kredi isteminde bulunan heyetin hala Moskova'da bulunduğu ve Sovyet uzmanlanyla iki ana konuda anlaşmaya varamadığı büdinlmektedir. Edinilen bilgiye göre, kredi borçlannın ödenmesi ve Şeydişehir aliminyum tesislerinin tevsii ile ilgili konularda anlaşmaya vanlamamıştır. Sovyet uzmanlan kredi borçlannın ödenmesinde dolan kabul etmemekte, buna gerekçe oiarak da, doların sürekli dalgalanmalar gösterdiğini öne sürmektedirler. Dolar yerine borçlan altına bağlamak lstemek te ve altınların karşılığının ruble olarak ödenmesinde ısrar etmektedirler. Anlaşmaya vanlmayan ikinci konu Seydişehir aliminyum tesislerinin tevsii ile ilgilidir. Seydişehir'de her biri 15 bin tonluk 4 Uniteden oluşan toplam 60 bin tonluk aliminyum tesisi bulunmaktadır. Ancak şu anda, bunlardan sadece biri lşlemektedir. Aliminyum elde etmek İçin, bunun bir öncekl ktmyasal birleşimi olan alumina tesislerine gerek vardır. Türkiye alumina tesislerinin 200 bin ton kapasiteli olmasını isterken, Sovyetler bu kapasitenin 100 bin ton olarak kurulmasını istemektedirler. Türk heyetinin şu anda Mos ; kova'da bulunduğu ve anlaşma j ortamı sağlamak amacıyla çaba harcadıfr büdirilmektedir . DIŞ TİCARET AÇIĞININ ı MİLYAR 354 MÎLYON LİRAYA ULAŞTIĞI SAPTANDI Ithalat ile Ihracat arasmdaki farkın giderek büyümesı sonucu, dış ticaret açığı 1 milyar 354 milyon dolara ulaşmış bulunmaktadır. Geçen yılın aynı döneminde ise dıs ticaret açığı 586 milyon dolara ulaşmıştır. Öte yandan, mayıs ayı lhracat ve ithalat rakamlan belli olmuştur. Eldeki son verüere göre, gerek ithalat gerekse ihracat düşmeye başlamıştır. Ancafc, ihracattaki düşme hızı ithalatın duşme hızına oranla daha yüksektir. Mayıs ayında 314 milyon 913 bin dolarlık ithalata karşı, sadece 76 milyon 799 bin dolarlık ihracat gerçekîeştirilebilmiştir. Bu değerler nisan ayı verileri ile karşılaştırıldığında, mayıs ayı ıçinde ithalatın yüzde 20.9, ihracatm ise yüzde 23.7 oranında gerilediği görülmektedir. İthalat ve ihracat değerleri, geçen yılm mayıs ayı değerleri ile karşüaştırıldığmda, ithalatın 9 milyon 561 bin dolar daha yüksek, asıl önemlisi ihracatın 50 milyon 831 bin dolar daha fazla olduğu görülmektedir. Geçen yıla göre. sürekli artış gösteren ithalat, ilk kez mayıs ayında düşme göstermiştir. Bugüne kadar 1975 vılının en düşük ithalatı mayıs ayında gerçekleşmiştir. Yine ilk beş ayın en düşük ihracatı mayıs ayına rastlamaktadır. 1975 yılının ilk beş ayındaki ithalat ve ihracat tablosu 1974 yılmın ilk beş ayı iie karşılaştırmah olarak şöyle gösterilmektedir: İTHALAT (Bin dolar olarak) ı:>~4 1975 Ocak 212.859 348.535 227.666 Şubat 365.748 2«4.13S Mart 461.156 Nisan 319669 397.888 324.474 314.913 Mayıs Ticaret Bakanlığı Dışticaret Genel Sekreterliği Değerlendirme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bu tabloya göre, dış ticaret açığı 1975 yılının ilk beş ajinda 1 milyar 354 milyon dolar gibi çok yüksek bir rakama ulaşmıştır. Yapılan tahminlere göre, 1975 sonuna değin dış ticaret açığının 4 milyar dolara ulaşacağı beürtilmektedir. îthalatın ilk kez mayıs ayında düşme nedeni olarak, nisan ayı sonunda trasferlerin ve kambiyo işlemlerinin bir süre durdurulması gösterilmektedir. Ancak, edinilen bilgiye göre sözü edilen işlemler mayısın ikinci yarısından itibaren yeniden açılmıştır. thracatın ilk beş ayın en düşük değerini olusturması ise. tekstil ve pamuk ihracatında bek lenen gelişmenin gerçekleşmemesine bağlanmaktadır. Dünja fiyatian pamukta arttı, denildiği halde, yine de iç fiyatlann altm da kalması pamukta beklenen ih racatı 3ngellemiştir. Tekstil U j rünlerinde yeni bir durum doğ ; muş, dünya fiyatlarına göre Türkiye mukayeseli üstünlüğü kay! befmiçtir. Bunun sonucunda. raev . simsel düşmeden çok daha fazla i bir gerileme ile karşılaşılmıştır. Pamuk ihracatında vergi lades; oranımn vüzde 35'e yükseltilme : sinden sonra başlayan ihracat • uygulamasınm kesin sonuçlan, ancak temmuz ve ağustos ayların ; da kesinlik kazanacaktır. ÎHRACAT 1974 156.580 153.653 195.444 149.564 127.630 LPG gazı rafineri fiyatının 2 bin Jiraya çıkanlması önerildi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında ATAŞ, Aliağa ve tPRAŞ rafinerilerinin ürünlere uygulanacak indirim çalışmalan yürütülürken, LPG gazı rafineri fiyatının 900 lîradan 21)00 liraya yükseltilmesl önerilmiştir. Bazı yetkililerin itirazları ile karşüanan bu önerinin gerçekleşmesi halinde, rafinerilere akaryakıt istikraı fonundan, yani hazineden 500 • 550 müyon lira ödenmiş olacaktır. Bu miktar içinde. ATAŞ rafinerisinin sahibi olmalarmdan ötürü yabancı petrol sirketlerine de hazineden 60 milyon lira ödeneceği bildirilmektedir. Edınılen bilgiye »öre, rafinerilerden ürünler elde edildikten sonra, akaryakıt istikrar fonunu ;ağlamak üzere belli bir indirim uygulanmaktadır. Cephe iktidan şimdi, bu indirim oranlannı \Tikseltmek eğilimindedır ATAŞ'da yüzde 12 olan oran yüz de 18'e. İPRAŞ'da jiizde 8 olan oran yüzde 13e ve Aliağa'da yüzde 2 olan oran vüzde 7'ye çıkanlmak istenmektertir. tktidann bu oranlan arttırmayı sağlamak için, LPG °:!zı (iyatını arttırmak gibi. dolavlı bir yolu seçtiği bildirilmekredir öte yandan raiinenlerde indi rimler ile sagla.ıan akaryakıt ıstikrar fonundan 1974 yılı ıçınrie 1 milyar iiraya y?kın gelir sağlandığı öğrenilmistir. Talu döne minde petrol ürünlerinde zamanında gerçeklestirilmiyen (iyat artışları dolavısıj'ia. yabancı netrol şirketlerinin akaryakıt istikrar foı.undan 800 milyon lira alacaklan olduğınu belirten uzmanlar, 1974 yıhnda uygıılanan yeni fiyatlar sonucu bu borcun ödendiğinı. aynca da hazineye 200 mıl yon liralık ek gelıı sağlandığını açıklamıslardır. îki yıldır üst üste ekilen arazinin dağıtımına karar veritdi Urfa'da Toprak ve Tanm Reformu Yasası gereğince dağıtılacak olan topraklann seçiminde bir değişiklik yapılarak, ild yıldağıtılmasma karar verilmiştir. dır üst üste ekilen toprakların Topraksız koyîüye dağıtılacak olan bu topraklarda. iki yıldır ta rım yapıiraasındaıi ötürü önümüzdeki yıi veriınin duşük ola ! cağı hesapianmaktadır. i Uygulanmada toprak dağıtımı î için daha önceden sulu arazinin • dağıtılması düşünüldüğü halde, cephe iktidan karar değiştirerek topraksız köylüye susuz arazinin dağıtılmasma karar vermiştir. Donandı, Bozyazı, Dirik. Şehrince köylerinı kapsayan bu toprakların ancak yüzde 2ü'sinin nadasa bırakılmış oldufu. geriye kalanuı iki yıldır ekilmekte bulunduğu bildirilmektedir. Uzmanlann belirttiklerine göre, bu toprakların seçilmesi sonucu, önümüzdeki yıl değü ürün, tohumun bile elde edilmesi güç bir hale eelecektir. AFYON ALKALOİD FABRIKASININ KURULUŞ YERININ DEĞIŞTİRİLMESİ KARARLASTIRILDI Afyon llinin Bolvadin ilçesine ait bir alan üzerinde kurulması düşünülen Afyon Alkaloidlert fab rikasınm verinin değiştiriltnesine karar verilmiştir. Karar değişikliginin nedeni olarak, daha önce düşünülen arazinin bazı kişilerce bilinmesi üzerine bu yerin başkasma satılması sonucu, arazi fiyatının spekülatif amaçlarla arttınlmış olması gösterilmektedir. 1974 Ağustos ayında Afyon ilinde başhaş türevleri ile ilgili fabrikanm kurulması için bir rapor hazırlanmış ve fabrika yeri olarak da Afvon'un Bolvadin ilçesine ait bir alan seçilmiştir. Raporun kuruluş verine ilişkin bolümünde, haşhaş ekımi yapılan illerin toplam yüz ölçümleri ve bunun haşhaş ekiml yapılmakta olan alana oranlan karşılaştırılmaktadır. Afyon, Burdur. Denizli, Isparta, Kütahya, Konya ve Uşak illerinin karşılaştınlması yapılan raporda '"aşhaşın oran olarak en çok ekildiği ilin yüzde 48^4 oranla Uyon olduğu anlaşılmaktadır. Bun'in dışında. enerji, yakıt ve su olanakları araştırılmıştır. Yakıtın İzmir Ali Ağa Rafmerisinden sağlanacağı belirtilmefcte. su ve enerjinin yeterli miktarlarda bulunduğu bildırilmektedir Ulaştırma, oa7arlama ve tş?Ucö saSlanması gibi konulann da araştırıldığı raporun '«Aiternattf kuruluş verlen ile mukavese» bölümünde aynen söyle denilmektedir: «Kurulması öngörülen Afyon alkaloidlert fabrikasında 20 bin ton haşhaş kapsülü, 2 850 ton kimyevi madde, 1.250 ton yakıt, toplam 24 106 ton maddenin ı 'kline ek olarak tşletme artığı olan 20 bin toı naşhaş küspesi ve 146 ton uyuşturnru madf?T.1n de naklı düşünulürse, toplam nareket görecek madde nakli miktan 44^52 tona ulaşacaktır. Tasuna masraflan içinde nakliye mas raflan ağırlık taşımaktadır. Bu bakımdan, belirtilen verde fabrlkanın kurulması. taşıma masraflarının en düşük düzeyde olma sını sağlayacaktır.> Bir vıl önce nazırlanan rapor da, yer seçim! için en uygun yerin Afyon"un Bolvadin ilçesine ait bir alan olduğu belirtilmek tedir. Fabrikanın îhalesi bundan bir süre önce vapılmış. ancate ke sin sonuç rıentra elde edilmemiştir. Fabrika vaoımı bu aşamaya geldiğinde, önce kararlaştmlan yerin satılarak el değiştirdiği ö | renilmiştir El değiştirme sonu cu, veni bir emlâk vergisi beya nında bulunulacak ve bu beyana göre, alanın kamulaştınlması va pılacaktır. Ancak. el defiştirme ve yeni emlâk beyanından asıl amacm spekülatif kazanç olduğu anlaşılmıştiT. Edinilen bilgiye göre. ıhales bir tek firma taraiından alınmı: bulunan barajlar ve santralla: şunlardır. 1) Aşağı Yeşilırmak havzası gı liSimJ icınde veralan Ha"=Hn U?iı lu Barajı. Elektrik enerjisi ün tımı. sulama ve taşkın Runtroli amaçlıdır Toplam eücü 5 H ^rw <' dır. Yıllık enerji üretımi 1.2 mi yar KWH'dır. 800 milvon liralıt bir yatınmdır ve 1979 vılmda deı reye girmesi beklenmektedir. 2) 1975 Şubat ayında Uıaleyı çıkanlan KöklÜce Bara.iı. Hidrn lik santral olup eücü 100 MW'diı Yıllık enerii üretimi 580 milyoı KWyi bulacaktır. 350 müyon U ralık bir yaOnmdır ve 1979 yılın da açılacaktır. 3) Ceyhan Nehrt Uzertadeld A lantaş Barajı ve hidroelektril santralı. Gücü 138 MW olup, yıl lık enerji üretimi 570 milyoı KWH'dir. 1.5 milyar Uralık bl yatınmdır. Ve 1980 yılı sonundı bitmesl planlanmıştır. 4) îzmir'de 2. Petklmtn su İh tiyacını karşılayacak olan Güzel hisar Baraiı. Ener)i Uretimindı buJunmayacaktır. Yatırım mik tan 260 milyon tiradır. 1979 jn lında bitecektir. 5) 1975 mayıs ayında ihaleye ç kan Ayvacık Bara.li mansabın da bulunan Suat USurlu Barajı 50 MW gticündedir ve yılda 401 milyon KWH eneru üretecektir Yatınm miktan 530 milyon lira dır. 1980 yılında devreye girecek tir. îhaleye çıkan ve bir tek flrmi tarafından vapılmasına karar ve rilen barai ve santrallertn Urete cej?1 toplaro enerii miktan 2.75i milvar KWH'i bulmaktadır. Top lam yatınm miktan ise 2.440 mil var lirava ulasmaktadır. 32 bin dönüm üte yandan, Faşbakan Demi ı rel geçen pazar yaptığı basın top lantısmda, 32 bin dönüm topra j ğuı dağıtılacağını açıklamıstır. Edinilen bilgiye göre, dağıtılacak 235 bin dönüm toprak bulunmak | tadır. Bunun 175 bin dönümü ka mulaştırılan, 60 bin dönümü de hazineye ait toprakjardan oluş j ıııaktadır. 2Ü5 bin dönümün 2.500 j aıleye dağıtılma olanağı bulundugu bildirilmektedir. Haziran j sonunda 32 bin dönüm toprak 1D8 aileye daeitılacaktır Oysa bu yörede toprak istern'nde bulunan 9 bin aile bulunmaktadır. Bu du rumda. kamulaştınlan arazi ile dağıtımı vapılacak arazi arasın da varolan oranın bozuldugu ile ! n «ürülmektedir. ' Seydişehir alüminyum tesislerinde enerji sorunu hâlâ cözüme kavuşturulamadı ANKARA (ANKA) Seydışe " hir alüminyum tesisleri 3 ve 4. elektrolizhaneleri ile naddehanesi enerji sorunu çözümlenemedi | ğinden üretime sokulamamakta | dır. İlk maliyeti 1 milyar 586 mil j yon IL. olarak hesaplanan pr& | jenin daha sonra revize maliyeti • 4 milyar 739 milyon 720 bin TL.'va ' yüksetılmiş, 1967 yıhnda başla ! nan prcenin bitif yılı da 1973ten 1975e kaydırılmı^tır. ı Pankalar yasasının 38. madde sine göre, bankalar özel ve tüze löşilere ödenmis sermaye tle ih tîyat akçelert toplammın vüzdf 10'undan daha fazla kredi aça mamaktadırlar. Turtzm ve tnşaa gıbi yatmmlarda bu oran yüzd( da. oir bankanm bir firmaya aç; 25'1 aşamamaktadır. Bu Rosullaı bilecegi kredi miktan 200 milyor liravı eecrnemektedir. (Bin dolar olarak) 1975 112.471 124.171 118.507 101.530 76.799 Ancak aynı maddelertn deva mında banka tarafından kurulan va da bankanın toplam ser mayenm viizde 25'lnden fazlasını Karşıladığı bir kuruluşa ortak' iıSı halinde. kredilertn sınırsu açılacağı bellrtilmektedir. Bu maddeye dayanarak gerccWest1rtlen sözü edilen firma 11e banka arasındakl ortafclık «onucu, firmanın toplarr V 44n milvsr lira lık kredi rmlması sorun olmaktan çıknuştır.