Katalog

DÖRT CUMHURİYET 12 Haziran 1975 ABDULCANBAZ AlPiM. RAZlYE 33 Yazan: Melih Cevdet ANDAY tediği neyse onu veriyor. üst yanına yor, toprağına ve ısısına baylayarak onu »emel ögelerine ındirgiyordu. böylec« d« her şeye yeniden başlamak. her seyi yeniden kurmak olanağını saglıyordu ona. Purada insan ne ise o olduğunu anlıyordu. Fakat Vedla'nın varlığı ve sabahleyin patlayan bir tomurcuk gibi başına buyruk kişiligi, yasamın en olm»yacak yerde ve zamanda oluşturuverdiji saşırtıcı, hesapta olmaj'an bir olaydı sanki. Ve bUtün • hesapta olmayan» olaylar gibi. uyurnu, düzeni bozuyordu. Kimdi bu uzaklarda >üzen kız? Bu lcöyd* işi neydi? Dayım onun soylu bir ailenin kızj olduğunu söylemişti: onu iyi bir egitimle, ama elinın altında yetiştirmek istiyordu. Ojsa bu yaşa gelmiş bir kızın. yine dayıma yakıstırmam gereken bir mantıkla. şimdi büvük kentin okullarmdan birinde yetistirilmesi daha doğru olmaz mıydt? Peki, dayım ondan ayrılmaya razı olamıyor muydu? Niçin? Geldigim günden beri içten içe kafamı kurcalayan bu sorular. Vedia'run bu sabahki dejisik ve atılgan rutumundan ötürü büsbütün ortaya çıkıyordu. tşte buırun ve bu gece onunl» bu evde yalmzdık. Ben. bütün bu bflgisizlikler içinde, ona karşı takmacağım davranısı nasıl, 1 neye göre saptayacaktım: BİR TUHAF YAŞAM il Nevzat ÜSTÜN O önemli giin bütün aynntıları ile belleğımde kaldıgı için çok iyi büiyorum, odamda bir süre ne yapacagııru sasırmış, duvarlara bakarak kala kaldım. O sabah bir şeyin, ne oldugunu, ne olacagını bUmedigim bir şeyin birdenblre başladığmı bütün vücudumda duyuyordum. Ama bunu düşünmüyor. düsünmeJt istemiyordum. Akhmdan, istemimden önde giden bir çekıci güçtü bu, almıj beni ardı sıra sürüklüyordu. Onun sakin, kendine güvenli tutumu ise, bana başka bir seçenek kalmadı»ını gösteriyordu. l$te yapsam yapsam, odamaa birkaç dakika daha kalabilirdim, o kadar. Üstümdeküeri çıkardım, mayomu giydim, havlumu alıp dışarı çıktım. Vedıa denizin yo!unu tutmuştu. Hiç unutmam. arkasmdan koşnaya başladım, daha kumluga varmadan ye:istim ona. Van gözle beni yukardan aşağı süzdü. Şonra birden basmı öbür yana çevirerek bir ürkü mınldanmaya başladı. hızla saga sola salladığı havlusu arada bir yürüfne çarpıyoriu. Ben de basımı sola kaçırıyordum. Deniz kıyısma vardıgımızda: Sen biraz yan istersen, dedi. Ve havlusunu kumların üzerine atarak Evet. bunları düşünüyordum. ama düsüncoştu denize, çılgınca bir sevinçle, bagıra bamemin hiç bir işe yaramayacağmı için için rıra daldı sulara. büiyordum. Denizden dönecekti, ymnıma geleOturdum. kollarımı arkada yere dayayacektı ve beni kendi istedigi yola çıkaracaktı, ak onu seyretmeye başladım.. Bol köpük çıbundan kurtulus yoktu cararak yüzüyor, ciibe iniyor. bagırarak su üzüne çıkıyor. Ağzından sular fışkırtıyor. Geldi, yanıma oturdu. yüzüme uzun uzun ırkaüstü dönüyor. kollarını basının üstünden baktı. ırkaya dimdik atarai bir süre öyle yUzüyor Sen boyuna böyle düşünür müsün'. dee bana bakarak kahkahalar atıyor. Ben de, di.. ırtada gülünecek bir şey varmış gibi gülüyo DuşündügUmü nerder. biliyorsun? ım, gözlerimi ondar. ayıramıyorum. Vedia Düşünnrüyor musun? >ir süre dipten yüzd^kten sonra kıyi3 a çıktı, Du^ünüyorsam. düşünmeden olaiîiüyankasından biri kovalıyormuş gibi hızla yanıcağı içindir. na geldi ve ellerini, ayaklannı sallayarak üs Pekı, ne düşünüyorsun? undeki suları bana atmaya başladı. Kendimi Köyü, dayımı. seni.. erde jııvarlayarak oadan ueakla?tım, ama o Şaştı. ırkam sıra geliyor ve kahkahalar atarak beni Ne var bunda düsünecek? 4«di. slatmak içini sürdürüyordu. Sonra acele: Hadr, dedi sanunda. deniıe. • '•'••"'"' Beni de nii düsühüyordunT'<fl?4 'sjrdu. ' .Evet, dediln. Yerimden kallctım. ben de onun gibi ne$e "' " Beni neden? çinde denize koştum. Kıyıdan bejon aditn Tamyabılmek için. onra derinlik başhyordu, daldım, gözlerim Kahkahalarla gilldii. :apalıydı. bir süre öyle gittikten sonra bir Alay mı ediyorsun. dedi. eye çarptım telâşla suyun yüzüne çıktım. Ne Alay ettiğim yok, dedim. ılduğunu anlayamadan sagıma soluma bnkıordum ki, >anı başımda, suyun içinden Vç Beni tanımak ifin dUşunmek mt lâfim, lia çıkıverdi ve üstüme atılıp beni denize dedi. Tanıyorsun ya jste. >astırdı. .Vapma» derneye vakit bulamamış övle ama, dedim, tani5mak,la bitrnez Itı. ım. kendimi toplayamadığırn için su yuttauı Daha ne lizım byleyse? e çırpınarak yeniden suyun ytizünü buldu Bir şey lâzım âegil de. umda öksürüyor. tükürüyor, zorlukla soluk Ne diyeceğimı şaşırmıştım. kekelemeye bas^ lıyordıım. Konuşamadığım için elimle işaret ladım. Söyliyeceğim sözü ararken onun yüıücierek üstüme gelmemesini anlattını ona. ne bakıyordum. Vedia'nın alnında, üst dudağmda ve kulak memelerinde su damlalan varKendime geldigim zaman arandım onu, dı. 'ounlan ağzımla toplamak hevesini duydum oklu janımda. baktım ki açılmış, uzaklarda birden ve bu duygumdan ötürü düpedüz korüzüyor Kıyıya çiktım. havlumu bıraktıgım ku geçirdim. ere gelip oturdum. Soluk soluğa idim. Ama :ö?ürh ondaydı. kulaçlayan kollarını ve başım Bir şey JAzım değil de. diyt yineledim, ;örüvordum merak ettiğim kimi seyler %*ar. Yalnız başıma kalıp kendimi dinleyecegi ' \vdia. çenesinrî°n eöîüs arasına inen bir ni umarak geldiğım bu yerde. hiç beklemesu damlasım ^3f; elinir. iki parraagı ile göğsü l'.gim bir durumla k»rşıl»smı?tım. tçine k«arasından dışarı çıkarırkpn: >ah ve kendi dünyasmdaki bir kö;, ınsana is(DEV4MI VAR) BİR ERKEĞİNEN NASIL BİR OLABİLİRMİŞİM,, DIYORDU SİVASLI HİZMETÇİ KADIN... •a Bu yil, kadınlar*yıhdır. G*çen yıl klmin yılı idl?.. Kadil«rin ml, atların mı yoksa adatavşanlarının mıydı?... «Kadınlarınuz Buinı kadınlarınuz.» Nazım'ın Ou ikt dizesini pek sevmeiîi ben. Mal eaiııümışUgın kokulan gelir burnuma. Bııim kadmlarımız!.. Bizim atlanmıı, bızim elmalarımız, bizim bardaklanmız .. Ama ılle de bitim. Biı kimiz? Biz erkeklenz. Mal sahipleriyız yani, efendileriz. Onlar bizim kadınlanrriLZ. Kalçalarıyla akjllanyla biüinı olanlar. Yasamlan avuçlarımızda, gözleri kulaklan bızde, uygarlıgunız ölçüsünde onlara ÖKgürlükler tanınz. OfUnürüz verciiğüniz özgürlüklerle... Neredettir bu bizim kadınlar1 Bir kaçını buldum ve konustum onlarla. Kendilerine nasıl baktıklarını ögrenmeye çalıştım. Konuştuklanmın adlarını yaxmıyorum. Bir sakıncası olciugundan değil. sınırlamak ı&temedıjim ,den. Bir çok kadınla konuftum. •Ayrı ayrı katlaftian itaduüarla. tlk konustugum, bir hizmetçi, Sııastan yani gelnılş daha. îkincısi okumuş yazmıs. UçUncüsU bir fab rlka. ifçlsi, dördüncüsü şarkılar söyleyen filmlerde soyunan bir kadın. Beşinci. dupedüs kendını satıyordu. AJtıncısı bir yabancı şirkette çahfiyor. Yedlnci6i evkadını dedikleri tllrden. Seklzinci, yeni yetnıe bir öğrenci. Ve daha niceleri... Ortaya bir »eyler çıktı. Ayın*avkı, Erciyas dağınm karlı yamaçlanna değciigi zaman da ortaya bir jeyler çıkar. Görürsünüz. Ne var ki. gündüe gbrdükleri 1,e s«k beıuemez. Kaya, buğul>r içinde bir kayadır. Gölgeler büytir. Yarıklar bıiyür. Korkular büyür. Şaslunhk büyür. Doğa'da ve sizde h«r ne vaısa. o büyür. Htr îeylerini bana söyledller mi?. Sanmam:., Backı kuvulann duvarların ardında yapay bir kadın tipi yaratılmaya çalışıldı dan çıkarabildiklerini ortaya dök mus olmalılar. Kalın » k: Kadın ve günah Geçmiş yüzyıllara uakarsak görüruz ki. kadın ve günah sozcükleri aynı anlamda kulianümıştır. Dinler ve düzenler kadını «günah» tan korumak için el ele çalışmışlardır. Gunah'ın ne olup ne olmadığını ise. açık açık tanımlayamaımşlardjr. Kalın duvarların ardında, yapay bir kadın tıpı yaratılmaya çauşıımışıır. Manastırlar, bekâret kemerîeri, örtünmeıer, zlncirler. haremler ortak bir çaUsmanın değisik yontemleri olarak gün ışığma çıkmıştır. Temei amaç elbettekı ekonomikti. Çunkü; htr çıkar. kendini soyut bir kavrama dayarnak zorundSdır. Mal edinmenin oaşka yolu yoktur. Buyurgan toplumlarda bu auruın daha da belirgm olarai ortaya çıkar. Kutsalüklar çogaltUır. yenı jreni kutsal l«vraınlar yaıaüiır. Konuştuğum kadmlardan bir ıkısi açıkça kendi turlennl suçluvorlaroı. Kendllennin adam oJamayacaklarını ve erkekler ka tınunn yönetilmelen gerektiginı söylüyoriardı. Kendilerinı erkeklere mal olarak sunmaktan kıvanç duyduklarını anlattılar. Bunu açık açık soyleyemedılerse bile, anlattıklarından böyle bir anlam çıktı. Hiç bir veriş karşılıksız olmadığından, başka yöntemlerle bunu ödetmeyi amaç edinmişlerdi. En büyük gerçek, bilinç altına itilmiş olanlardır. Onlan oradan çıkarmamn oianaklan var mıdır? Yoksa bile, var etmenin yolların: aramalıyız. • Toplum sagügı tek yönlü çalı»malarîa eîde edilemez. BUtünü anlamaya savaşmadıkça, butünü ele almadıkça vanlacak ner sonuç, «sakat bir sonuç» olacaktır. Bir hizmetçi kadın Boyu kısadan, gövdesı genışten, yüriı yuvarlaktan, başı örtulüden entansinin altı bez pantolonludan Dir kadın. Üç ay olmu^ «Suvaz» dan geleli, üç çocugu var. :|ızmetçilık zanaatuıiD gırdısını çıktısını pek öğrenememi* dalıa. Hanunlann donlaruu, memeliklerını, kendisine uysun uymasm ıç çamaşırlarıru almayı bılmıyor daha.. Yakında ögrenır... Usta olur. Yaşını bılmij or. Bilse ne ışıne >°arayacak?.. Otuz yaşlarında olmaU. On sekiz yıllık eviiymiş. Ne var ki. evlendiğinde dana buluğa ermemışmış. Istanbul'a bir saat önc« gelmlş gibi sevınçlı. Sokaktakı otomobiller, apartmanlar. vitrinlerdekt gıyecekier, yiyecekler O'r.un clana .. SDnra aniayacak bütün bunların kendisınin olmadıgını. Köye dönme'nin sözünü bile etmek istemiyor. Çalıştıgı günler «yetmiş pankunut» alıyor. Kocası da çalışıyormuş. Pabrikaya girmiş, «ız» kazanıyormuş. Ayda ssekiz dolcsan» alıyormuş. Se\'iyor musun kocanı? Hiç düşünmeden yanıtlıyor. Gunah !„ Neden günah? lster kocası olsun. ister ol masın. Bir erkeğ} sevmek günah mış. Seven kadın, cehennemlerde çatır çatır yanarmış. Koca se vilemesmiş. Kocaya yalnızca boyun egmek varmıs. Kazandığını götürüp ona vermek varmış. Kadın kısmmın çok şey bilmesi bile günahmış. Kadınlarla erkekler eşit olsalar. yani bir olsalar. Hoşuna gider mi? tster mısin? Günah, diyor. Bir erkeginen ben nasıl bir olabilirmişim. Olmaz. Kadın olarak bir sıkımın var mı, yakındığın bir seyler var mı?... Düşünüyor. Kuşkuyla bakıyor yüzüme. İkimiz de bir tunafız. Bir türlü güven duygusu doğmu yor aramızda. Şoran ben oldu Bu yıl kadınlar jılıdır.. ğumdan, kentli bir bay olduğun dan, ya da öyle sandığından bir savcıymışım gibi bakıyor bana. Ossa n'olacak, dlyor. Allama şükür!.. Kısır degilmı. Kısır degil misin? He ya, kısır kaduun yeri cehennem. Başlangıçta üç yıl çocuklan olmamış. Kısırsın diye. az daha gönderiyorlarmış babasının evine. î!k çocuk kız olunca da kakmışlar başına. Ondan sonra iki oglan doğurunca saygınlık kazan mış evin içinde. Geleceklerıni düşünmüyor. Gırîlaklanndan ke sıp «televizyon» aimayı amaçlı yorlar. Gecekondu borçlan da varmış ama, olsunmuş. Köydekı tarla ha bugün na yarın satılacakmış. Kavnanasından yakını • yor azıcık. Bir ayağı çukurdaymış nasıl olsa, bir iki yıla kal maz ölür. gidermiş. Üzülmez misin ölürse? Allah verdiği canı alacak, ranını bana mı veriyor ki ünı (Fotoğraf: \n GLLtK) iSi BOND 6İZ Şİ2 PCOPESÖC FAKAT BlZ ŞO YE. /VIE.K.İÇİN ÇOCGE LABBADO1? DA r/l leyim. diyor. Varırı Rizın evlenirse. dam; dın da senln ıçm böyle soyiers» hoşuna gider mi? GülümsUyor. Kızım evjeneli iki yıl olctu diyor. Damadı da öyle derse desin mış. Damadı kendinden öüjüt oldugundan klmin daha önce e leceğlnı Allah bilirmiş. Bakıyorum. Kendi so'ylemek istedığı her n< varsa. Allsha söyletiyor. Onun a dı ile söylüyor. Sorunlar soyut laştıkça, davranışlannda bir hai bilirlilik çıkıyor ortaya. Somu konularda nalıncı keseri gib hep kendine yontuyor. «Allah kimseyi kimseyft muh taç etmesin.» dcrken ıçten. Ayn Allahın kaynanasını kendisinı «muhtaç» etmemesine pek raz degil. O hep «muhtaç» olmalı. V A R I N: Bir öğrenci kız VEFAT ARÎH '.\i CLAY .. • ) Floş İpliği tthal Edilecektir 1 r Muhtelif denyelerde 2000 ton bevaz mat ve parlait viskoz ve asetat floş ipliği ahnacaktır 2 Şartnameler Sümerbank Alım ve S»tım Müessesesi Tedarik Mudürlügü Bahçekapı'tstanbu) ile Sümerbank Genel Mudürlügü Satınalma Müdürlugü Ulus'Ankara adreslerinden sağlanabilir. 3 Tekliflerin 25.6.1975 günü saat 12.UU ye Itadar Müessesemiz Haberleşme Servisinde bulundurulması sartiır. (SÖ'OME.M G E CiSi BENİ BU QAOA Ş E t CEH OUJ KU UAKIACA<5 rZ "3 / Oltu esrafından, emekli Maliye Veznedan • Fahriye Hocaoglu'nun deferli esi > Melâhat Ertaş ve Cemil Hocaoglu" nun sevgili babalan Zekeriye Hocaoglu Hakkın rahmetm* kavuşmuş ve Karacaahmet mezarlığm da deınedilmiştir. Tanrıdan rahmet dileriz. AİLKSI SÜMERBANK MERİNOS l'ÜNLÜ SANAYİt MÜESSESESÎ BURSA (Basın: 17164/46791 Cumhuriyet: 4984 Dokuma Resti îplik Satılacaktır NTıtessesenıizdP mevı.ut ı ron civarında muhtelif kali\ fe. rsrk ve nıımaralardt Kamgarn dokuma ipliği 24 hazıran i97î sal; günü saat 16.00'ya kadar kapalı zarfla teklif aiınarak sarılacaknr. Şai"naııiesi rauessesemız Ticaret Mudürlügunden. İstanbul cia .Sümeruank Aiım ve Satım Müessesesi Tedarik ve Dagıtım Müdüılüğünden temin edilehilir. SCMERBANK MERİNOS Vt'NLt SANATtİ MÜESSESESİ BUKaA Istanbul Jandarma Satınalma Komisyon Başkanlığından Aşağıda clnsi. miktan, tahmır.ı bedeli. geçict teminatı ve ihai» gtinü yazılı 3 kalem maizeme kapalı zart usulüyle satın alınacaktır. Ihale Sirkecı üemırlıapıda kı komisyonda yapuacaKtır. Evsaf ve şartnam«si Istanbul. Anlcara ve İzmir J. 8«t. Al. Kom. Bîk.lıklannda aörülebilır. tsteklilerin teklif mektupltruu lhal* s»atmden oır aaat Onca komısvona vermelerı sarttır Gecikmeler kabul eöılmez. Kunye levhası ve zıncır) o(r mUte*hhid« mal» edılebüecefl gibi ayrı cinsiar nalind* tki ıstekjiye de ihale edlleblhr. lthmfnl bedeU Geçicf teminat C I n s 1 Miktan Ura Kr. Ltra Kr. thale çfinö Saati (Künye levhası (Künye rinein Künye levhası »e anciri (birlikt») S kalern aaradye m»lı«mesi K'0.0UO çift Kiralık îşyerlerı ve Temızlık Işı Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminalinde aşağıda durumları belirtilen ışyerleri kajşalı zarf artırma ve eksiltme usulü İle kiralanacaktır. 1 Bu işyerlerine ait şartnameler 25. TL. karşılığında işletmeden sağlanabllir. 2 Artırma ve eksiltme lhalesine iştirak edecekler. teklif mektuplarını en peç 18 6.1975 günü saat 12.00'ye kadar işletmeye tesllm edeceiderdir. 3 İşletme artırma ve eksiltmeyi yapıp yaproamakta veya dilediğine yapmakta »«rbesttir. 4 tŞ YERİMN AD1 MUHAMMEN BED. 72.000. Aylık 3.000. Aylık 480.000. YUllk GEÇtCl TEMİNATI 40.000 3.000. 36.000. tHALE Tarlh 18.6.1975 18.6.1975 Saati U.30 14.45 loo.uuu adet R3.0O0.0O £.'âJMMW 310.000.00 SS.229 5O 5.5O0.1K) İZ.5U<W«I 18.150.00 4.012.00 1 temmuj 197a saiı ) temmu» 1975 talı ıı.oo 15.00 girabilir) B 1 nolu dükkân Gürültüsüz kokusuz bir iş için C Terminal temizlik işi kı.palı zarf eksiltme A 28 nolu gişe i4 ortak 18.6.1975 15.00