Katalog

CUMHURIYET DÖHT 31 Majıs 1973 O00H\~. ABDULCANBAZ LADlM, Öı*A2f£RAH R BulAVıM (ÎAfti, ÎNÎP, 6 * DuK AAAHİ... C BcMıM SFMİN srm RAZİYE 21 Dsvım. rahstsıa edilmeyeeegıml sdvlemı<tl va, onun dedîğı gıbı oldu Ama ou kenoıl gınden gerçekJeşü. bana göstenlmesıne karar ^erlten oaenden değıl övle olsavaı belkı ds daha çofc rahatsızlık duyardım. Dayımın o so zu, kendısınln ve Vedla'nın dogal davran'«lannı vansıtmaktan baska bir amac taşımıvor. du demek. yaşamlan böylevdı; itosı de kendılerinden baska. düşlennden başka bir şeyle ılgılı degiIleTai kı Dayım ıçin ınsanlar pncak onun kurduğu tasanlar içınde bir rol a'dıkça anlam kaıanıyorlardı. Bu anlam ise bır yaprağın günün her saatınde değışen reneı gıbi, geçıci nıtehkteydi. Nıtekim bu gecıcı varlıklar ıçlnde o, «tek basına» yaptıgı volculufu stlrdürürken. genye donüp bakmıvordu btle Yalnızca Vedia bu görtlşü vanlış çıka~acak bir ömek gıbı dıküivord ı karşıma Oysa bu ılıskinin sonu çok başfca türlti geldı VeeLa ıse amaç nedır bılrrı\ordu, dus de kurmuyordu. Onun dusu varatılışınjn kok*nmdevdi Doğ^ onda düş kurmuştu. Bır go?a gibi, bır tohum gıbi sadece bır «can»dı o n samı kuracak, tası toprağı devırecek ve kımsenin bılemevecegi bır evrensel oluşumu gerçeklestirmek içın düşünmeden, tasarlamadsn akıp gıdecektf Gucu buradan geliyordu îlıskunizin sonu olan olayda bunu, hıç bır yoruma ver bırakmavacak denlı tanıtladı tklsini de 5itırdım, yaşayıp yaşamadıklanm da bilmıyorurn şımdı. Fakat ben. bu ıkı nızlı lnssnın gerıs'nde, bır sevırcı gıbı bıle degıl, bır ölünun avakkabılan ya da kaynağı ıle b rliKte denize boçalmıj bır derenın taşı topragı gıbı kaldım Onlan, onlarla bırlikt* gecırdi^m günlert T« aşkırnı anlatırken açık, tutarlı. çelisn.ıstz bır tanıtma beklenmesın benden, onların dogalan buna eherışh depldi Gerçeki;klenni bulap çızmel: ıstersek, yaşama boç rerıp odamıza kapamnamız gerekır ve boylece yaptıfımız ış de bütun canlılığını yitırir, ortada kala kala, butünü vermeyen avnntı çızgılen kalır. Sabah bayrak törenı ıle başlıjorduK giım^ mttze. Dayırn pıkaba Beethoven'ın Turk MarjıTu koyuyor, sonra bır koşu vukan fırlajarak, tfçüncü kaltakı odanın düz damı uzermde dlkılmış göndere kırmualı sirahlı bajragım çekiyordu Bayrafctaki kırmızı, besWicı kanı temsil edıvor ve kirlenmıs kana baskın CIKBrak vaşamı yaratıvordu «Canb Bajrakntı adı Güneş ıslak ıslak çıkardı denızden, cızırtılarla ve dumanlarla. Denız cıva yuvarlağı gıb. kabank \e tıtrek olurdu Evrem Oıuşturan başlıca elementlenn bır araya gelış anıru duşünduren bır '.aradılış soylencesiydı bu. Ta^ parlayıverırdı \e gıttıkçe artacak olan ağırUğını yok sayaralc rırlajrvermek lsterdl yerm Yazan: Melih Cevdet ANDAY den Sankl bij ısteği fark etmi? ffW bi cocuk. onu tuttuğu gıbl denize bır mersın agacrnın sık fakat taranrnıj vapraklan ıç.ne va da trr çarrm «ona ermrk üzere olan duşlerine atardı Ana taşın nıhu goıclere uçardı. Köjden lırr.onlann portakallann, narlann renklf balonlar gıbı uçu«an kokulu solukları gelirdı ormancuarn oraa oe>az kazlar yünivu5« geçerdi \e eâılmı» dafın etekleritıdeki bahçelerden damırlık koçlann sakallı keçiler'n oksuruÂlen duyuJmaya bas'ardı Kuru dereden hızla geçen sabah otobüsünün tangırtısına koçan köpekler neçe t!e bavlarlardı Başka verde kurulmak üz<re h»r anı *ıkiımsja harır boklevcn, temel^ız, altı bo? r. davımın koxdu*u adı üe «Uyanı? Konaiıv, bâyrsk. müzik ii'nnas*ik zıbi derrneenÜAİerle %8samma katıldıf' oe^r^' başta bır süre tedrgin ederdı Danr muzkten ve bavak toreninden sonra indinrdı merdıver' gece kaldınlmış olan ve bahçede ıımnastırrını yaoardı, lobutla Kurjdan su ceker dbküntlrdu Bu 15len arasmda da boyuna korusurdıı kendmn'n blr pencere arkasmdan durann oteiınden muhpkkak dinlend gine ınanarak O sıralarda gelm's ya da gelrrek ürere olan Hacı. dınle%emed klerını ainlediklenne ekleverek k=ndince orfaya çıkardığı acaıp işler \nizünden f azar ışi irdı davımdan ve bnnlan duymazlıkfan gelebılmıs olmak için, bançeyi nılamaya başlardı Gün. renkî: ortancalardan jiıkselirdl Ved'a'nm oda^ına. ıçınde anlar dolasan büylık guılenn kokularını da taşıyarak. Bunlardan başka, çamlann gbgüs aralanndan jayılan bu ruKİuklar da dnlardı kızm odasına \e onun dışlerinı kamaş'ınrdı Dudaklan şi? şiî çıksrdı oalkona bürümcük gecehği ıle \e ıkı elını onıine bacakJarının bırleştıği ^ere sokarak aşağı "oakardı Sorra sa.Iana sallana merd' bahçeve çıçeklikteKi stralıçalan, antorvumlan ılk goruyormuş gıbı gözden geçınr ve 1 1 mon yapraiclannı kopanp kopanp cildıne bastınrdı. Bahçede kahvıUı etiıHrdi genelltkle. Daytrran eıvaraan bulup getırdıgı, yuksek kabartmalı bır Roma mezar kapagı, dort tahta. ayak ur«rine oturtuîmuş. bahçe masası olarak kullanılıvordu Saoahleyın yenecek ıçecek şeyler bu Roma tasînın üstüne dızılırdı, fakat kabartmalardan oturü bunlpnn h.ç bın tam yermi bulamaz, hele sofra düzenı b' ttır'u kurulamaıdı. Darım hep ayakta kalıialtı ederdı, bu sıraaa da boyuna konuşurdu çogun buyruk b.çıminde »ozler sojlerdj. Arada bır «Bugun sıcak olacak* gıbi tumden gereksız sozler çıkardı agıından, sağ ehr.m ışaret parmagmı kaldırarak «Denize glımelı» ya da «Geml geçiyor» derdi. (DKV\MI KUTSAL TOPRAKLAR ÜZERİNDE Nazi Almanyasındaki kıyım belgelerle sergilenmiş îsraılde gsçirdığım blr hafta içınde gördüklenm ve ogrendlklerim ara«nda benı en çok etkılejen Nazılenn yahudi ırkmı \er '/üzünden ksıımak içın giriştıkien korkunç cınajeîlenn anısını vaşatmaıt amacıyla bır araya getınlmış belgelerdı tsraıl de bu amacla bir enstıtü kumlmuş Y?d Vaşem. Ruh hastası Hıtler dünyava hlıkmetmek*e gore\lı An ırkın vuksek tem'ilcisı Alman ulusunun kutsal kanını kırlenmekten konımak içın her verde Yahuaılerın vok edılmesinı v « geçılmez bır amaç olarak göstenyorda Ai manlara Çevresine açıladıgı bu lnsanlık dL^ı ulkJ Hıtler ıktıdarı aonemmde etüınhğını gunden güne genıjleterek ık.ıncı dünya savası yıllarınaa bır topiorrsal <^dızm nıtel'âıni almış Almanja ıle ıjpal edılmiş bolgelerde kuru lan topiama kamplannda mılvonlarca Yahudi, akıl almaz 15kence'.er ıçınde j"a açlıktan olmeye bırakılmış, ya da dunvada ılk defa gorulen bır enaüstn sasrr.azlıgıyla gas fınnlannda yok edilmıştı. Abba Eban şöyle der «Halkım» adlı kıtabında «Hıtler Bütün uvgarlıklar, bütün eğçblyat ve sanat zaferleri h«nen tümü ıle Arl ırkın esertdtr demıştl Nazıler içın An ırk kafatasının bıçıml, tenınln rengı. kanınm o?»! lıklenyle bellı bır insan türuydu An olmayanlar ıse msandan çok hayvana \akın \aratıklardı Oıle olunca ou yaratıklann or tadan kaidırüması. sonuna aek yurütulmesı gereken bır amaç onoordu Bu yuzden bayUk bıl Kin Eınsteın kotılıenıyor, yalnta sanatlann degıl bılımm de Yahudılenn katkılanndan t«mlzlenroesi isteniyordu.» Narl znlünüerl sergisinde.. Nayir, Hazreti Ömer Camisl önündc KoUektif şizofreni Bu kollektif şızofrenınln beş nulyona varan kurbanlarını sap İKÎ BİN YILLIKBİR ÜLKÜYÜ SÜRDÜRMEK İSTİYORLAR tamak, kurbanlarla ilgili her tür lü belgelen derlemek, onların anılannı yüceltmek ıçin 1953pte kurulan \adVaşem enstıtüsü, bu amaçla anıtlar. kütüphaneler, arşıvler hazırlamak üzere parlamentonun karanyla Işe başlamış. Bu enstıtü Yahudi kıvunlannm anısını ebedıleştırmek içın gerekll her türlü çalışmaları jaomak, kıyımın ıncelenmesine gırış mek ve varılan sonuçlan yayınlamak ödevını almış Bu mazlum öluler içuı matem günü olaraic kabul edılen 27 nısanın gelenek haline getınlmesi içın her sey japılmış Kudüs'un hemen yanındaki Herzl dağı yakınında yükselivor Anı tepesı Burada yüksek bır kahramanlık sütunu, blr anılar Mozolesı, bir sınagog. bır arşıv bırası, kut'ıphaııe \e jonetım binası ver aiıyor. rna ve ölum kamplan mütteflk kıtalarının ellenne geçlnce kıtla halınde öldürülmüş ınsanların üstüste ıstıf edıldiği çukurlar meydana çıkanlmış, Almanlarca çefellmiş ve ımha edılmesine \akit bulunamamış türlü fotograflarla gaz fmnlanna gönderilmek üzere sıralarmı beklejen canlı ıskeletler ele geçmıştı. Anılar sergisınde gorülen insan boyunda îotoğraflar en soguk kanlı kışiyı dehşetle urpertecek gonlntulen saptıyor. Işta bır gaz fırmının yanında bütun eşyalan sojulup alınmış çınlçıplak dort kadm sıze doğru jurujorlar. Bir başka gorüntü Bir gaz fınnımn açık kapıları önünde yıŞılmış ıskeletsı cesetler . öldürülenlenn daglar gıbi yığılmış elbıselen . Sokülmüş altın dışlerden meydana gelen tümsekler.. Neden cezalandınldıklannı anlamadan şaşkın şaşkın yuzünüze bakan uçuk benizli cılız çocuklar Her türlü insanhk haklanndan yoksun bırakılmış, belli bır ulusa mensup olmaktan başka suçlan bulunmayan ınsanların bıtkın yıkılmıs hallen . Yüzlerine tükurülen insanlar, sadist bir kalabalığın çevrele3erek ızledıgi bırtakım duzgun kılıklı kışılenn jere dlz çokmuş, sokağı sapsız fırçalarla temızlemelerıni gosteren çırkm fotograf. Sımdı artık yaşamayan bu msanlann o resımler çekilırken duymuş olacaklan blçusüz acıların sızısını duyuyorsunuz yureğınizde. Başbuğ Hıtler'ın çılgmca bır karanyla toplu olarak ölüm cezasma çarpılmış ve evlenrden toplanıp bütün mallan mulklerı ellennden alındıktan sonra jarı çıp ak halde topiama kamnlannın tel örgüleri arasmda o um sıraları gelınceye dek çorba dedıkJen b^r tas sıcak su ıle \ctınme\e nıahkum edilmiş mıljonlarca ın^an •dilmisler, HınsHyanlığı kabul etmeyenler sürülmus, Portekizde aynı sonuca ugramışlar, Polonya'da, Rusya'da, daha nice ülkelerde toplu halde ımha edılnııs, köylen yakılmış, yıkılmıs, tasıdıkları uğursuzluklan göçtuk leri her ülke>e beraberlerinda götürmüş t&lıhsiz insanlar Yalnız Osmanlı imparatorluğunda rahat yaşayabilmışler. Hatta yüzlerce yıl once îspanyadan kıtle halınde sürulmüş Yahudiler gelıp Selânık'e yerleşmışler, Osmanlı hükumetının verdıgi izinle Yalnız Türkıye'dır kı, kendisım arkadan vurmaya kalkışmamış bütün azınlıklar gıbı, musevilere her zaman eşıt yurttaş eylemı japmış. Oysa Naziler onbir milyon başa varan Yahudıyı soğukkanlıükla ımha planını hazırlarken Türkıye'ye de 55 bin kışıllk bir kontenjan ayır mayı ıhmal etmemısler, eksık olmasınlar. Romalılann Fılistını ıstilâ ettikleri sırada yaşam koşullan epey çetın olan Kızıl Denız kı^ısında Masada bolgesınde bır kalede sa\iınmuşlar son kez yurtlannı. Ne var kı koca Roma İmparatorlugunun güçlü lejvonlan bu kalenin de hakkından gelmisler. Şimdi kumların altuıdan ortaya çıkanlan kale harabeleri tarıh meraklısı turistlere gezdırilıj or. Gene Kızıl Denız kıyılarında ikı bin yıl once yasamış Yahudılerin kalıntılan bulunmuş der n magaraİBrda. Bütün dünjada büyuk meras uyandıran îbranice yazılı Papırüsler burada çıkarılmıs ortaj*a, bırtakım ılkel eşyalar ve Iskeletler janında Buralarda gızlıce bannan ve mançlarını sürdürmej e çalısan Iann ardlarında bıraktıkları eskı Ibranice yazılı metinler buvük onem tasıyor. Yuzyıllar boyunca rutubet ve tozdan çok ziyan görmüş bu belgeler, sonradan yapılmış fotokopıleri muzelerde halka gösterilmekte. Talıhsız bır ulus îsraıl. Büttln tarıh boyunca oradan oraya savrulmuşlar kurabüdıkleri bagımsız devletler uzun ömürlü olamarrus, Asya"nın istilalar bakımından pek ışlek bır köşesine rastladığı ıçin vatanlan. îlk tek tannlı dini onlar getırmişler dunyamıza. Sonradan ortaya çıkan Hırıstıyan ve Müslüman dınleri Musa'nın peygamberliğlne ınanmış ve dinlenni tann buyruğu olarak kabul etnuşlerIkıbm yıldır eski yurtlarına dönmeyı ulkü edınmış Musevıler. «Adanmıs Topraklar» demisler eskı yurtlarına. Son dünya savaşından sonra böyle bir olasılık belırince Ingilizlerle Amerikalılann da yardımıyla dünyanın dört bır yanından koşup gelmişler Kutsal Topraklar üstünde yenı bır yurt kurmaya. Ortaya koyduklan eser gerçekten bir başarı. Bır a n kovanı gıbı düzenlı çalışmıs kurduuları jenı detlet. Bakımsız, tükenmış topraklar ustunde yepjenı bır uvgarlık kurmuşlar, batı omeğınde İşm garıp yanı dın lerinın kurallanna sımsıkı sarıld'k'an, bütun uluslardan çok din lcrıae duşkün olduklan halde ujgarlıkta AsvalUara öncülük edebümiç olmalan. Bılim adamlarıyla din adamlan arasmda çelışme % cekişme vok e Çagdışı bır gorunüşte değıl din adamlan. DiŞi BOND GARTH Bu enstıtü dunyanın her yanında gorevmln gerçekleşmesmı kolaylastıran ^ardımcılar bulraş Avrupa'nın turlü ulkelennde yaşayan sekızyuz kışı onursa! üyesi olmuş enstıtunun. Bu uyeler kıyımlara ılışkın îıer türlu bılgıleri toplajarak enstitüye u'aştırreakta Alınan bılgıler tıtız bır elemeden geçırüerek deferlendınlmekte Bu üyelerden I^raılı zıyaret ed»nler anılar yapıtma giden agaçıi jola bır lıdan düone şerefını kazanıvorlar Geiemeyenlere de bulunduklan ulkenın tsraü elçılıgmce ozel bır altın madalya verıliiormuş Buradakı bslgesel sergıde ılk boltım Nazilerm Almanlara antı semıtizmı (lahudı dismenlıgıı asılamak içın \ularca suren h»r çeşıt (gazete. ılan. broşur, resim gibı) propagandamn belgelerıne aynlmış tkınci bolümde kal.ra manlık ve karşı koyma anıları ccnlandırüıyor. Savas bovunoa Almanlara karşı savaşan ülkeler ordulannda yer almış Yahuuı birllklennın gösterdıkleri dırer", va da du$man ışgalı altındakı verlerde. Iırınlarda yakılmaktaı silah elde olmeyı tercıh edenle nn bine karşı birle umutsuz çar pısmaları gosterüiyor. Özellıkle savaşın son günlermde Rus ordulan Varşova'ya yav laştığı sıralarda bır yasak boıge halmdekı Yahudi gettosunun Almanlara karsı umutsuzca ay«Jk lanması özel bir jer alıyor B'1larda Tam o sırada Varşova'da bulunan ÜnM romancımız CenK 7 Dagrı cölum \e Korku Gün1 leri > adlı romanında o gettonjn ınsafsızca bombaiandığı sırada saptamışö msanlan ınsanlıktan çıkaran goruntı suıti iLAN TiCARET BAKANLlGlNDAN 1 Bakanlığımızca resmen iştlraJdne karar ver.len 1975 yılı Milletlerarası Sonbahar Fuarlannda teşhir edileeek sanayı mamuilerlyle gıda raaddelerlni toplarna, depolama ve anibalâj ve naJülye l«i kapalı zarf usullyle eksiltme.ve konulmuîtur. 2 Işm munammen bedeli 790.000 (yedıjruzdoksanbm) lıra olup, geçıcı temınaü 35^50 (Otuzbeşbınuçyüzellı) liracür. 3 Eksıltme 6 6.1975 tarünne raslayan cuma gılnıl saat 1000'da BakanUk Levazım Mudürlügünde kurulu Eksıltme Kotnısyonu tarafından yapılacaktır. 4 Şartname her gun mesai saatierl içınde Levazım Müdarlüğündc görülebilır. 5 Isteklilerin eksılüneje girebılmelen içın mületlerarası naklıye yaptıklanna daır Tıcaret Odasından alacaklan bir belgeyl lbrar etnıeleri çarttır. 6 îsteklîler 2490 sayılı kanun hükümlerine göre tıaarlayacaklan teklif mektuplannı ihale saatınden 1 saat evveltne kadar Kotnlsyon Başkanlıgına raakbuz muîabillnde rermelen şarttır. 7 Postada vâkl secüsnıaler KabuJ edılmaz. Tıcaret Bakanlıgı Levazım Mudürlügu. 10953,4280) DENÎZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI Seyır Hıdrografl ve Oşmografı Dairesl Baçkanlıgındaa Büdırümlştır. Bi TTi Düzeltme: Dun yayımladığımız Bahaı Tapmagı, Akkâ'da degıl Ha^fada olacaktı. Duzelur, ozür düerız. Serüven Bın frce jıl once vurtsaz bırakılarak çeşıtlı ülkelere sıgınma\a mahkjn edılmıs ulusun hazın ie ac.klı serü\enı. Fıra\Tinlarca esır edılıp sağ kalabılenlen koie oiarak Mısır'a götürülnıuşler, ıızun bir esırlik dönem^nden sonra Musa'nın önderlıfınde b'na çolunü asarak yenıoen «\danmış« yurduna ddnmuşler Burada bır yandan Araolara. o f e ^andan Romalılara karçı adım adrn vurtlannı koru rnak zonınaa kalmışlar Son sıfınaklan o'an Olu Deniz kıvısmdâKi Masada kalesı düştükten sonra son deUstleri de ortadan kalkmış, hep o adanmıs yurdu duslerinde savrklamıs bır ırkın hazın sermenı canlanıjor gozlerınızın onunde Ispanva'da zorla Hınstıvan DENiZCiLERE VE HAVACILARA 61 SAYILI BiLDiRi 5 hazıran 19T5 saat 14 00'den 6 hazıraı: saat 06 00'va kadar aşagıdakı noktalarm bırleştiği sana ıçinde seyretme, demırleme, avlanma 1e 6u sahanın 12M0 metreye kadar olan yükseshğ. can \e mal emniyett bakımından tehlıkelıdır. KARADENiZ KARABURUN 1 tad nofcta: Enlemi 41 derece 44 dakiKa Kuzey Boylamı 28 derece 24 dakıka Dogu t ncl nokta : Enlemi 41 derece 44 dakıka Kuzey Boyiaraı 28 derece 00 dakika Dogu 3 üncü nokta: Enlemi 41 derece 24 dakika Kuzev Boylamı 28 derece 20 dakika Dugu 4 tiflcti nokta: Enlemi 41 derece 24 dakika Kazey Boylamı 28 aerece 24 dakıka Duju DENİZCİLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE Dt'YLRlTUR. (Basuı. 16146/42831 Siciller tutulmor Kıyımlarda ölen Yahudılenn sıcılleri turuluvor belgeler ele gectıkçe. Savasta Alman ordu ar ruıın bozgununüan sonra topla tekinyayınevi >ankara caddesi 51, istanbul çiKn