Katalog

CUMHURÎYET 14 MaviS 1975 YEDİ Sorunlara Bakış Araştırma, Geliştirme, Kalite Prof. Orhan DALDAL ÎTÜ MmMna Fak. Motorlar Enstttusü Müdürü Okulunda dün sabah çıkaa Ç»tısmada dört BğraBd başmdan yaralanıtustır. Alınaa bilglye gOre, göTÜs ayrılıgı olan ögrenciler dersliklerde birbirleriyle tartışmiflar, çıkan çatışmada dört ofrenci sopa ile başından yaralanmıştır. Nizam özer, thsan Kaya, Hüseyin Güven ve Rifat Aksu isimli ögrenciler yaralı olarak Nümune Hastanesine kaldıalmışlar ve bu rada yapılan tedavüerinden son ra bırakılmışlardır. Hastane ıi gilileri, ögrencüeriD yaraiannın tehlikeli bulunmadığıra ve sağ uk durumlannın iyi oldugunu söylemişlerdir. ANKARA TtDcaek öfr«*men DENEME YUKSEK OGRETMEN OKULU'NDA ÇIKAN ÇATIŞMADA 4 ÖGRENCİ YARALANDI öğretim üyeleri öte yandan, son günlerde çatışmalann yogunlaştıgı Yüksefe Öğretmen Okulu yöneticilen, dün sabahki çatışmadan bemen sonra bir toplantı vapmışlardır. Deneme Yüksek öğretmen oku lunda özellikle Hacettepe ÜniversitesıTiden de ögretim Oyeleri ders vermektedir. Bu ögretim Uyeleri de olayda yaralandıklannı bildirmektedir. Can güvenligi kalmadığını açıkl»yan bu Cgretim üyeleri bir duyuru yaymhyarak, bundan böyle öu okulda ders vermıyeceklerini bildirmişlerdir. öğretim üyeleri duyuruda özetle şövle demişlerdir: «13 mayıs 1975 günü deneme Yüksek öğretmen OkuluYıda olay çıkanlmış ve «Komünistlere ölüm» sloganı ile bir grup öğrenci, önlerine gelen asistan, sek reter ve öğrencileri agır biçimde dövmüs. yaralamış, btaalann kapı ve camlarııu tahrip etmislerdir. Polis olaylara seyirci kalmıştır. Bu okulun en iyi şekilde yü rümes! ıçın uğraşan Ünıversite öğretim üye ve görevlilen, can ve öğretım guvenlığı kalmadığı için bu okuldakı öğretmenlik ve damşmanlıK görevlerimızı sürdü remiyeceğimizi üzülerek Dildiririzj) Duyuru fmzalıyanlar da şöyledir: «Doç. Engin Gözükara,, Doç. Dr. Timur Karacay, Dr Niyat Bozcu, Dr. Suphı Formalı. Doç. Dr. Mustafa Korkmaz, Dr. Orhan Özer, Dı. ömer Altıntaşlı» Komandolann saldınlan ile 1 1 gili olarak bilgi veren öğretim üyeleri, çok sayıda öğrencmin yaralandığını söylemişlerdir. B ondan Pneefel ysaüards Motar Dtstt Stnayiinin memleketiırozin kalfcuunası ve savunması Jçin gerekli oktugu, bu sagîanamadığı takdirde dünya milletleri arasındaki bugünkü yerlmizi dahl koruyamıyacagımız açıklanmıştır. Bu yazıda taşıt sanayiinin memleketimiı* yerleşmesi ile ilgili oian araşünn» gettstinne ve kalite sonmlannr fnceteyeceğiz. 1 Araştırma GgH»Wrıuc Sonmu: Bu s o runa memîeketimizde halen mevcut taşıt ve traktör ssnayünin çalışma tarzını izah ederek girelim. Türkiye'de Taşıt v« Traktör Sanayö henüz yabancı lisans altmda çahşmaktadır. Tani yabancı memleketlerdeki firmalann yapmakta olduğu araçlar bu firmalann bîlgl ve müs<»adeieri Se TuTkiye'ae inâl ecHbnektedir. Bu imalfttU parçalann bir kısmı tthal editmekte. bir Itrsmr İSB yerll yapümalcfadrr. Tetnenrrf yerli yapılan parça oranımn artırası, hatta tamamın'n yapılmasıdır. Fakat acaba bugün yerM imal etfüen parçalarm müzefne ve tjçüikleri yüade jrttz yerii olsa da bunisn tsm yerli olarak saymak mümkün müdür? Çok basit standart elemanlar dışmda bu soruya olumsua cevap vermek durumundayız. Çünkü bu parçatenn dizaynı'nda ve başka iıral yöntemleri ile ilgili bügUerin tartıaını da dışardan gelmektedir. Tanf bugün fknowhow» diye isimlendirilea esküeıiu «isin püf noktası» diye tanımladıklan bilgiler için de dışanya bağlı ve para öder dummdayt!. Bu dunım, Türkiye'de, işin aynntılannı bilmeyen lthnseTerl sasrrtabflir, çfinktt halktmızın Tüık mühendlsieri ve ilim »daralanndan kuı tffo teknfk ks<frortan befcîedfgi ber imAlat sorumnja hemen cevap vermesldir. Halbukf böhassa taşrt tekııigiııtlc her soruya hemen cevap vermek bir tsrafa. bîrçok basit görünen smunTars dahl hemen tam cevap bulmak olanak dıçıdır. Btmtm neden! Içm kısa bir açıklama yapalım: Bilhassa tatbüri Uimlerde. yani mühendislikte. tatbki kıymeti bulunan bilgiler, hiç olmazsa bir süre gizli tutulmaya çalısıhr. ÇOnMl ba bilsfler. ve tecrübeter «aman ve masraf karsıl^ı ekte edilir. Tabii ki bu masraflan yapanlar bilgi ve teerifbelerini hiç bir fcarşınk slmadıklan takdinfe' başkalan ile paylasmak lstemezler. Hatta gelişrrnş ülkelerdeki firmalarda bu sribi bi'^i'.ere sahip personel gelişigüzel is verını deftiştiremez. Meseik yapılan iş an}«*maîannda bir firmadan aynlıp avni mevzııda çalışan başka bir firmaya girmek için lkiüç senelik bir süre CngörüTür. Konumus olan araştrrma gellştlrme i$!erl evvelâ uzun saman isteyen lşlerdir. Bir kere bir taçıtın projesinl orteya koyrnak, bunun p*rçalarmm teker teker resirnierinl çizmek ve maiaeme seçiminl yapmak. teknik kadrmun bflytikîtigflne göre beiirll bir zaman alir. f S a t asıl bundan sonraki lş çok daba uzuridur;;3Jaşıt teknlglnde parçalar değlşken ıcrlainaya ve aşınmaya manâdur. Bir aracı yapıp, bir kere yflklemek, bir de birkaç kilometre gitaıek, piyasaya sürülecek bir marrrfü için yeterll deffldlr. Lâboratuvarlarda ve hakikî çartlar lçinde psrçalann ömürlerini tayin etmefc ve birbirî fie dengeye getirmek gereklidir. Aksi takdirde ya dizaynı çok emniyetli tutmak, yani aşırı sağlam pahalı yapmak gerekir, yahut da tatbikatta pderilmesi İmkansız armılarl» karşılaşmak beklenmelidir. Bir aracın geliştirme süresl, bu iflerde tecrübe<;i olan firmalarda en az 35 sene sürmektedir kl, genel olarak yeni model dlre takdim edilen araçlarda esM modellerln blrçok kısmı muhafaza edilmektedir. Bum motor •« aktarma organlannm gellştirmesl de flave edlllrse boyle bir mamulün ük çah?malardan ptyasaya sürülmestne kadar geçecek canutnm çok uzun olacağı aşikârdır. Bizim ise araç lmallne girmek için zaman yönünden tahammülümöa kalmadıfı büinmektedir. Soruna bu açıdan bakınca lisans altında çalışmanın başlangıç olarak Uk nazarda uygun olduğu görülür. Bu sayede araç yapımı ve imaIfit tekniği ile ilgili sorunlar üzerinde hızla tecrübe kazanmış buhınuyoruz. Talnız bu ka«anılan tecriibelerden yararlanılabilmesi için, imaîat yapan müesseselerin bünyesinde de mamul gelisTirme ve araştırma üniteleri tesis olunmalıdır. Bu yapılmadjgı takdirde bu sanayiin memleketimizde yerleşmesi mümkün değlldir. Bu olay savunma sanayiimizde bir kere yaşanmışt:r. Kurtuluş Savaşından sonra Kınkkale'de top ve tüfek fabrikalan kurulmuştur. Bu fabrikalarda dıştan tara bagımsız olarak top, tüfek, tabanca ve mermileri yapılıyordu. Hatta gerekli çelik ve diğer hammaddeler de bu mıntıkadaki diğer fabrikalarda yapılıyordu. Silâh fabrikalarının imalât sayüarı da memleketfmllin ihtiyacına yeter sayılardaj'dı. Faka.t, maale sel bu labrikalann geliştirme ve araştırma fasunJan yok denecek kadar yetersizdir. Bu sanayi'e sahip olan memleketlerde ise bu hususa fazlasıyla önem verilmekte ve silih ların ateş kudreti başta olmak üzere her yönde armstırmalar yapılmakta ve yeni silâhlar geliştirümekteydi. Biz ise bunun ferkına ancak İkinci Dünya Harbine geldigimiz anda varabil dik. Fakat bu defa da bu büyük eksiklik gideri lecegi verde, işin kolay taralma kaçarak hazır silâh almak suretiyle bu fabrikalan kapadık. Bu gün dahl o günlerdeki seviyesine ve kapasite sine getiremediğimiz çelik fabrikalarımız boy lece atıl halde kaldı. Dogal olarak. bu araştırma gelistirme zah metli bir iştir, sistematik bir çalışma, donanım, yatınm ve zaman ister. Durum böyie iken lisans altmda ve <know how> satın alarak çalısmak daha rahat gözükebilir. Yalnız bu man tıgı kabul edince araç motor imâlinden de vasgecilmelidir, çünkü bunlann da ithili, imâlinden daha kolay ve rahattır. Eğer bu mantıŞı daha da devam ettirirsek pratik olarak Türkiye'de hiç bir şey imâl etmememiz gerekir. Fakat geriye de önemli bir sorun kalır. O da hayat seviyemizi yükseltmek bir tarata, aynı konumda tutmak için gerekli giderlerin neyle ödenecegi sorunudur. 0 halde hangl nedenlerle bu sanayi'e girişmiş isek gene aynı nedenlerle bu sanayi'deki mamulleri geliştirme, yenilerini yapma ve bun lar lçinde gerekli araştırmalara girmek zorundayız. Japonya bunun en güzel ömegini vermiş tir. Hatta biraz sonra deginilecek olan kalite sorununu da Japonya gene en güzel bir şekilde çözmuş ve bir çok mamulde dünya piyasasında hakim duruma gelraiştir. 2 Kalite Sorunu: Eskiden kalite objektiv olarak sayılarla belirtilemiyen vasıflann topla mına denirdi. Bugün için ise, artık eskiden kalite olan birçok özelligi sayılarla tanımlamak mümkundür. Fakat gene de birçok imalâtta spesilikasyonlarda olmayan küçük hususlardan imalitçının hayat lelsefesini aksetören aranılan veya aranümayan özellikleri görmck mümkündür. Türkiye'de ise kalite sorunumuz hiç de iç açı cı bir durumda degildir. Temel besinimiz olan ekmekten, en iyi ttitünü yetiştiren memleket olmamızR ragmen, sigaralanmıza kadar bir ka lite sıkıntımız vardır. Yeni girdiğimız sanayi çagında ise bu sıkıntmın daha şiddetli olduğu gö rülmekWir. KanaatiRiizce bu duruma aşağıda sıralanan beş asgarî şartın gerçekleşmemesi yol açmak**dır. 1 • Her lmalSt için bir optimum malzeme vardır. Bu malzemeden bulunmadıgı için başka malsemeye geçilirse veya malzeme öngörülen stanrlartlarda olmazsa mamulün kalitesi düşer. Hammaddenin homogen ve yetersiz oluşu da ay nı neticeyi verir. 2 İmalât metodu, imalât sayısına göre se çilmeli ve tesis ona göre kurulmalıdır. Artan ih tiyaca tesisin kapasitesi yetmiyorsa tesisin kapaşitesi alelusul metodlarla genişletilmemell ve 1ca»«diyorsa yeni.)tobrlk*1'iatta yeni tesisler kuralmahdır. T M İ B ftpaaitesinden lazla mir tiretildigi takdirde kalite düşer. 3 İmalâtın kalite kontrolü için gerekli bü tün teçbizat çalışır vaziyette bulunmalı, gerekli kalite kontrol metodlan tam olarak tatbik edil meli ve kalite yetersiz hale geldigi anda imalât derhal durdurulmalıdır. 4 Uretilen mamuller arasında kalitesia mal bulunduğu takdirde, bunlardan tashih edile bilenler, tashih edilmeli, edilmeyenler imha olunmah veya kalitesiz olduğu belirtilerek piyasa y» verilmelidir. 5 Kalitenin sağlanmasına imkân veren dlger bir husus da tekel yaratmamabdır. Eğer mamulün yapımcısı bir tekel altında toplanmış sa, yani bir rekabet müessesesi yok ise mamulün kalitesi o tekel'in insalma kalmıstır. Kanun yolu ile kaate kontrolü tecrübelere göre pek iyi netice vermemektedir. Bu sartlar Uk bakışta agır veya lmkinsız dahi gözükebüir, fakat bunlar mamulün kalitesi nin sağlanması için yerine getirilmesi lâzım ge len asgarl şartlardır. Gerek araştırma geliştirme ve gerekse kalite kontrol oldukça masral isteyen işlerdir. Her kurumda bu işleri üstüne yüklenecek bir bölüm tesisi her zaman rantabl olmayabilir. Bu nedenle taşıt sanayiinde çalışan lirmaların araşturna geliştirme ve kalite kontrol islerini hiç olmazsa kısmen tarafsız ve ortak bir kunı luşça yürütmeleri düşünülebilir. Meselâ Ingiltere'de MIRA (Motor Industry Researca Asso dation) diye böyle bir kurulus vardu. Türkiye'de ÎTÜ Makina Pakültesi'ne bağlı Motorlar ve Taşıüar Enstitüsü Taşıt Sanayiimizde benzer bir görevi üstüne alabilir. Şimdiye kadar yer, teçbizat ve personel sıkıntısı dolajnsı ile mühim bir faaliyet gösterememis olan bu kuruluş rrü"nün Ayazaga Kampus*une tasmması planının gerçekleşmesi ile yeni ve yeterli olanak lara kavuşmaktadır. Taşıt sanayü'nin bu olanaktan genlş bir şekilde yararlanabilmesi müm kün olacaktır. PanAm'la sabah 10.15te Türkiye den hareket edin. Saat 16.35 te New¥)ik'tasıııız! Ve eğer ABD'nin bir baska kentine devam ediyorsa yolunuz, baglantı seferleri New York'ta hazır bekler sizi... Her çarşamba, her cuma, her cumartesi PanAm'm 111 sayılı ekspres seferi Ankara'dan sabah 8.40'ta, Istanbul'dan 10.15'te havalanır ve 16.35'te, ikindi çayı zamam sizi Nevv York'a ulaştınr. New York'un Kennedy havaalanında 93 milyon dolara yaptınlan PaüAm tefminalindebütön işlemleriniz çabucak tamamlanır. Artık Nevv York sizin! AYJİS PanAm Istanbul Tcl:47 45 30/Telek3:22 PanAm Ankara Tel.: 1821 7074 PanAm Izmir Tel.: 33 472 / Teleks: 52 339 PanAm Adana Tel.: 17 071 DürTvanın en tecrübeü hava\Dİu f I a « ymttlı loulır ve (uıliMtıriM mulestkkıl cenıze merısin *Mmı, bır telefonla emrınlîdrtk. lılt'.t ılânı vt rnnıım mıtmcMI VEFATLAR İCİN fe!.: 47 20 06 Ankara Elektrik Havagazı ve Otobüs işletme Müessesesi Genel Müdürlüğünden ıc« ırn bir «crel iUnmı, luaıt isleriai ıslttremı; #eraM« tfcr, ICt (Unleriniil p»jl||:n;. Seyyar Hava Kompresörü Satıo Ahnacakür 1 MUessesemizce, 4 adet seyyar hava kompresörü teklit alma usulü ile ve Türk parası karsılıgı satıo aunacaktır. 2 llgliler, bu lşe ait sartnameyl mesal saatlerl dahllinde Müessesenuz İç Ticaret Müdürlüğünde görebüirler. 3 îlgililer, çartnamesine göre hazırlayacaklan kapalı teklil zarflannı % 7,5 muvakkat teminatlan ile birlikte en geç 22.5.1975 günü saat 15.00'e kadar Kurumumuz Yaa İşleri Müdürlügüne vereceklerdir. 4 Teklifler 22^.1975 tarihinden itibaren 30 gün opsiyonlu sayüacakür. 5 Postada vakl gedkmeler nazan lUbare almmayacagi gibi telgrafla yapılan müracaatlar da kabul edilmez. 6 Teklifle birlikte teslim müddeti bildirilecek. tealim müddeti bildirilmeyen teklifler nazan iübare alınmayacaktır 7 Müessesemiz 2490 sayıh kanuna tab! degildir. (Basm: 15470) 3821 İSLİM CEMAZC İŞLERİ KOT : 8uliın muame't'er ısktm«ye ait tlnuk iıere y»rt ici. yur <ı;ı. yurt <ı;mdın yurlla ctnın nıkli yapılif. Gunm her %uUott emrı ANKARA DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ iSTANBUL TURNESi BALE TEMSiLLERi Ankara Devlet Opera ve Balesl Orkestrası eşliginde mıtttfr. (Cenajans: 1345 3«18) IŞUTMELEMJLŞdan HAFRİYAT YAPTIRILACAKTIR ŞİRKETİMİZE AİT ARTVİNGÖKTAŞ ÇAKMAKKAYA MADEN SAHASINDA 2 0 0 0 . 0 0 0 ^ HAFRİ YAT ı İÇİN KAPALIZARF USULÜ İLE TEKLİFALINACAKTIR. İLGİULERİN ŞİRKETİMİZE MÜRACAAT EDEREK 50O.TLMUKABİLİNDE İHALE DOSYASINIALMALARI VE İHALEYE İŞTİRAK BELGESİ İÇİN TEKÜF ALMAŞARTNAMESİNDE BEÜRTİLEN DÖKÜMANLARJNI29 MAYIS 1975 GÜNÜ SAAT 12.ooYE KADAR VERMELERİ RKA OLUNUR. ADRES; . . KARADENIZ BAKIR İŞLETMELERI A.Ş. ZiyaGökalpCad.No.17 Kat:6 OdaNa608 YenişehirANKARA (Cumhuriyet: 3831) ATLIK DÜŞÜNCE ve SANAT DERGtSt HEYBELÎADA'DA SATIL1K DAIRE Heybeliada, Küçükbey ve Turgut Reis Sokagmda (ttfaiye Karşısı) 13 kapı sayılı apartmanda 214 arsa paylı üç oda, mutfak ve banyodan oluşan 4 No.'lu daire, içinde mevcut yazük eşyası ile birlikte 23 mayıs 1975 cuma günü saat 16.00'da Şişli Halaskârgazi Caddesi No: 291, Kat: 6'da pazarlıkla satılacaktır. Satış peşin bedelledir. Satışla ilgili Komisyon satış karan verip vermemekte kesin olarak serbesttir. Pazarlıga katümak isteyenlerin 50.000. (ellibin) üra teminat yatırmaJan gereklidir. Ek bilgi için: 48 48 10 (Cumhuriyet: 3836) ŞAN SiNEMASINDA 20 Mayıs 1975 Salı saat: 21.00'ds ŞIMARIK KIZ (La Fille Mal Garde» 21 Mayıs 1975 çarsamba, saat: 21.00'de M.T.A. ENSTİTÜSÜ GENEL DiREKTÖRLÜĞÜNDEN Pembe KadınYoz DöngüGüzelleme 23 Mayıs 1975 cuma, saat: 21.00'de Hurda Lâstik Satılacaktır 1 Enstitümüz* Etlmesgut Tesislerinde bulunan takrıbi ö O adet ourda oto lâstikleri kapalı teklif almak »uOO retiyle satılacaktır. 2 Tesislerımizde ikl grup nalinde bulunan nurda oto ıâstiklerinin tümüne veya gruplardan herbirine ayn, ayn teklit verilebilir. 3 Lâstikler mesai saatleri lçinde Istanbul yolu 16. km.deki Etimesgut tesislerimizde görülebilir. 4 Teklifte bulunan firmalar teklil ettiklert toplam fıyatın % 5'ne tekâbül eden miktar kadar banka geçlci teminat mektubu veya Enstitümüz veznesine naktt olarak yatırarak alacaklan makbuzun bir süretini teklil mektuplarına ekleyeceklerdir. Teminatı olmayan mektuplar kabul edilmeyecektir. 5 İhale üzerinde kalan tlrmalar kendilerlne tebliği tarthinden itibaren 10 gün içinde bedelinl Enstitümüz veznesine yaürarak lâstikleri mahallinden götüreceklerdir. 6 Teklil mektuplan kapalı zarf içinde 28.5.1975 günü saat 17.0ü'ye kadar Enstitümüz Genel Haberlerşme Servisine elden veya P.T.T. İle gönderüecektir. 7 Zarfm üzcrine «HURDA LÂSTtK TEKIİFİ» yazılacaktır. 8 Enstitümüz 2490 sayıu kanuna tabl degüdir. (Basın: 15475) 3820 Pembe KadınYoz DöngüGüzelleme 24 Mayıs 1975 cumartesi, saat: 18.00'de (Matine) ŞIMARIK KIZ (La FUle Mal Gardee) Biletler Şan Sinemasında 13 mayıs 1U75 salı günündea itibaren satışa çıkanlmıştır. Fiyatlar: Parter: 30. 20, 10. TL. Loca: 100. TL. (Basın: A. 8877/3819) ANKARA ÜNiVERSiTESi TIP FAKÜLTESi DEKANUĞINDAN Fakültemız Medikal FiziK Kürsüsünde bir DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMiSi BAŞKANLIĞINDAN Akademtmlz Y. Mimarlık BClümü Yapı Kürsüstoe bagü Tatbikat Projesi tgiD (1) eylemli; YENİ ÜFUKLAR (SAYI: 260) ÇIKTIBEŞ LİKALIK POSTA PÜLÜ KABŞILIĞINDA YENİ l/FUKLAR P.K. 1U34 Karaköy Istanbul ADRESİNDEN İSTEYÎNÎZ.. Proiesörlük Kadrosu MÜNHALDIR Bu kadroya tsteklilerin Biyografilerl ve eserierinln llstesinı eklemeK sureuyie ıB mayıs 1975 cuma günü saat 12.0ü'ye k«iar müracaatlan. (Basuv 15605 3836) Doçent Alınacaktır tsteklilertn; en geç 23 mayıs 1975 cuma günü saat 18.00'e kadar dilekçelerine ekliyeceklert kisisel sanat wya bilim oiteliklerini belırten belgeterle Dirlikte Akademi Baskanlıgına basvunrjalan duyunılur. (Basm: 158133H24)