Katalog

LEM. Taşlan ALTIN KALEM KLAStK ROMAmjUfl Fransız Edebiyatınıa jaheserlerlnden 70 r ASIK 0NLAR TEHLİKELI İÜŞKİLER (Tenl çıktı) Cü. De Lacios Dagıtım: BATEŞ 51, jü, sayı: 18155 c umhuriyet Kurucusu : TÜNÜS NADt 16 Şubat 1975 Patar (Cunlmrtret Hsber Merkesi) TÖB . Der Uraîından; Mus, Malatya, Tok»t, Amasya, Kahramanmaraî, Bingöl ve Adıyaman' d« dün dlizenlenen «Hayat pahaIılığı ve faşizmi protesto» top'an b ve yürüvüsleri komandolar ve kışkırtüan büyük kalabalık tarafmdan saldıny» utramı«tır. Olaylar sırasında toplantıların düzenlendiği yerler, TÖB Der ve CHP binalan ile sol eğiUmli kişilere »it tşyerleri tahrip edilmis, bu «rada çıkan çatışmaUr ıırfcstod» W?e yajcvn kl« yv ra.lanmıştır. Içişleri Bakanı Mukadder 07tekin, TÖBDER taraiından düzenlenen topiantılara vapılan saldırılarla İIRUİ olaralc dün yap tığı açıklamads, «Güvenlik kuvvetlerinin her türiü yasa dışı davranışların üstesmdsn gelecek irsanç ve güçte» olduğunu söylenıiştir. Bu arada TÖBDER tarafmdan dün 52 ilde yapılan toplantılar için komando diye anılan gruplann 5 ilde saldınianm yoğunlaştırdiğı, Bakanlıklara gelen bilgilerden anlaşılmıştır. 5 ilde emniyet kuvvetıerinın ilden ile kaydırılamamtsından da yararla nan gnjplar, saldınlarinı ıstenılen b;<"Ttde ?el:stırm:şlerdır. îî işleri Bakanlığı TÖBDER toplantılan nedenıyle her ii emniyet kuvveUerir.in aym ilde tu>uLduğur.u ve başka yere kuvvet kây dırmanın bu yiizden güç olduğunu soylemiştir. TÖBDER toplantılarmın *aldırıya uğradıgı, Mu?, Malsty», Tokat, Amasji, Kahramanmara.?. Bingöl ve Adıyaman'daki olayîar. şöyle Helişmiştır. Ml'Ş'taki olaylar, çevre 11, üçe ve kövlerden gelen ve bir kısım şehir halkının da katıldığı beş bin kişinin. TÖB DER'in dü zenledigi torjlanhnın iptal edildi ğinin açıklanmasına ra*men, bu toplantıyı protesto ıçin vüriiyüşe secmesiyle baçlarr.ıstır. Kanunsr.z olarak vürtivüşe geçenler, daha sonra taşkmhğa baç Enver Behnan şapoıyo Büytik düşünüriin çocukiuğu. gençli&i. fcendini öldürme gîrişlmı. baskı vönetimiyle savaşı, îttihat ve Terakki Partisındeki rolü, düşünce nayatı. Meşrutiyetin ilanıns etfcısl, filozoflugu. bilpniigi. sanatçılıgı, AtatÜrMe tamşması, ölüraü... Ek ve totoâraflarla. 20 Itra. GünUrnÜzUn Türkçesiyle sadeiestiren: Nevzat KIZILCAN tNKILAP ve AKA KÎTABEVLERÎ OBDER toplantıları saldırıya uğradı Comandolar tarafmdan aşkırtılan binlerce kişi l ilde düzenlenen yasal :oplantıları b a s a r a k Dgretmenleri dövdüler, bazı binaları da tahrip ettiler lamı?lar, TÖBDER binası, CHP îl Başkanı Avukat Cengiz Çetin'e ait yazıhane, CHP II Binası ve sahipleri CHP'li olarak tarunan kişilere ait işverlerine taş ve so palarla saldırıda bulunmuşlardır. Saldınlar sırasında; öğretmen Şerafettin Kaya. ömer Aksahan ve Ferhat Demirci yaralanmıştır. Bunlardan Şerafettin Kaya'nın dunımurmrı ağır olduğu bildirilmiştir. Oip.yla ilgiü ola rak 9 kişi sttzaltına ahnmıştır. Vali Halil ömeroğlu, TÖBDER' ln toplanhyı yapmaktan vazgeçtiğini daha bnce VaîiMğe duyurdugunu açıklarmştır. MALATYA'da TÖB Der'in toplsr.tısmm başlamasmdan son ra 2 bin kişi yürüyiise geçmiş, bu arada Vali lojmanını taşa tutmuştur. Saldırganlar daha sonra sol etüim;i kişüere ait bazl işyerlerıni \e gszete bayiler;ni tahrip etmiçler, sinema afişleri i;e kitaplan yırtmislardiT. «MÜJ lüman Ti.irkivçM div= bagıran =al (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) Hava Kuvvetlerl Komutanı, Ege semaları lle ilgill olarak NATO'nun tutumunu da eleştirdl ve: «Arada oraya buraya kayıyor.» dedi. uçuş sorun yaratıyor» Işin Özeti . ıbns'ta Taratılan IOB dnrum Batı gazeteleriiKle ^genellikle Ada'nın hukuk•sal bölünmeslne doğru Uılmış bir adım olarak yoruraanıyor. Batı kamuovunun bu rerçeldere aykırı düşen yorum ve EUturau beklenmiyor değildi. Grilas'tan Makarios'a, &ağcısından soleusuna değin bütün Yunan politikacılarının Enosis'çi olduklan uzmanUrca bilinmek)e blrUkte ustalıkla yönetilen bir propagandi dünya kamuo>unu büvük ölçüde yanütmayı başarmıştı. Kıbrts bunklımı çıktığından bu T&na freçirilen aşamalara bir göz atıldığı zaman h<er hak ajayışımızda, çoğualukla karşı tarafın baskın çıktığı, haksızlığı bıziın aırtımıza yükleyip aradan sıvrümayı başardığı görülür. Zürich ve Londra anlaşmalarını uygulamayan, yönetünde Tiirkleri hiçe sayan, bu yetmiyonnuş gibi soydaşlarımızı her bakımdan ezen, onlara kanlı bıçakh saldınlar ! düzenleyealer kimlerdi? l zun vadeli bir Enosis politikasmı ustalıkla yürüten Mabarİ06'u devirerek kısa yoldan Ada'yı Yunanistan'a katmaya cuntacı Saomson çetesi girlşince, anlaşmaların devletimize tanıdığı «rnüdahale» hakkımızı kullanırk«n bile yanımızda kimler vardı? İtiraf edelim ki Ece\it hiikümetinin aldığı, Türk Silâhh Kuvvetlerinin de başarı ile uyguladığı «Barış Harekâtı» kararı ilkin ortalıkta bir şaşkınlık havaeı yaTattı. Kâğıt üzerinde basımsız, tarafsız, federal ve otonom bir devlet görünümü arkasmda Kıbrıs"ın stratejik durumundan kendi çıkarlan hesabına yararlanmayı sürdürroek isteyen kodaraanlar bir ara durakladılar. Yıkılan cuntajn bırakıp bize ırüler yTİz gosterir gibi oldular. Süper diplomat Kissbıger sabah akşara Ece\it'i telefonla aradı. Cenevre' de Türkiye, İngiltere ve yeni demnkratik îunanistan Dışişleri Bakanlan arasmda sonuca bağlanaeağı çok kuşkvılu görüşmeler yapılrtı. Bir şey elde edilemejince haklı olarak İkinci Banş Harekâtına girişerek Ada'daki dururaumuzu pekistirdik. Ne yapacaktık yani? İki buçuk karışIık yerde sıkışıp denize dökülmeyi mi bekleyecektik? Zürich \e Londra antlaşmalarının yürümezliği, bu antlaşmaların İunanistan ve Kıbrıs Rumlan tarafından yırtıla yırtıla paçavraya çevrildiği çoktan görülmüştü. Ada' da coğrafi tabana dayalı, bağırasız, tarafsız, federal bir devlet kunılmalıydı. Bunun aynntılan üzerinde îlgililerle görüşmeye haurdık. Nitekim Kleriıles'le Denktaş arasında görüşınelere de başlanmışiı. Ktbrısh Kumiarın sözciisü olan Klerides, tosrafi tabana dayalı federal sistemin geçerliliğini knbul etnıi?ti. Makarios Ada'ya döndükten ANKARA, (Cmhnrirci B&rom) Türk Ha»« Kuvr«tl«rl KomuUuu Orgeneral Emln Alpkaym, keBilen ABD »skerl jrardımındaa sonra Yunanistan 11* araırozda hava Ustürüüglinün 1977 yıhna kadar lehimize devam edecegini açıklamıî, Güçlendirme VaMında toplan&n bir milyar lira ile uçak sanayü kurulmasının söa konusu olamayacatmı söylemi?, Kıbnı Ban# Harekitı sırasında "Ege'de 1977>e kadar Yunanistan'dan üstünüz,, C H P lideri Ecevit: "Devleti ele geçirmek isteyen bir azınlık, isyan hareketîne girişmiştir,, IAZIS1Z Turgut GÜNGÖR tek bir Tunan uçafcının Eg« D«niri ortasından çizilen mor hattın doğusuna geçmediğini bildirmi| ve «Ege Denizi üstünde uçmak ^unanistan ile aramızda bir ihtilâf konusudur. Halledilmedikten »onra başımızı agntacak bir konudur. Ayn»n tata sahanlıSt gi hl b»s probletnl«rlınl?rten Idr ta nesidir» demiîtir. İtalya'dan alman F1H4 S uçak larınsn Mürted üssünde yapılan devır teshm törenınden sonra ga zetecilerin çeşitli sorulannı cevaplandıran Orgeneral Emin Alp kaya, uçaklar hakkında teknik bllgller vermlî, ABD'nln yardıtn! kesmesine parale! olarak, F. Al i manya'run da yardımı busrune ka i dar açmadıgım, uçaX sanayiiriin etisin bir hUlcümetle kuırüabilece ğini"197fi sonlanna kadar keyfiyet ve eğilim yönünden Yunanistan hava Ituvretlerinden üstün kalacajjımızı bildirmiı, Ege gökleri konusundı (öyle konujmmtur: (DeTamı S. Sayfsda) CHP Merkez Yönetim Kurulunun olağanüstü toplantısından sonra bir açıklama yapan Ecevit; «işaretleri günler önceden verilen ayaklanma karşısında devletin gücü, büyük ölçüde etkisiz kalmıştır» dedi. ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosn) CHP Merkez Yönetim Kurulu yurdıtn çeşitli Ulerinde yapılan yasal toplantılar baiıane ediierek girlşilen saldınlarla :lpli olarak olağanüstü bi r toplanu yapmıştır. Top'.antıya başkaulık eden CHP Gene! Başkanı BUlent Ecevit, olaylann devlete ısyan niteliğinde olduğunu ve Bakanlar Kurulu'nun durumun vahametini y» görmediğini, ya da VValdheim Federe Türk Devletinin kuruluşuna ilışkin kaygılarını biidirdi (DIŞ HABERLER SEBVtSÎ) Kıbrıs Curahuriyeü Federe Türk Devletinin kuıulmasına Uiîkin ola rak dış dünyadaki tepküer genellikle olumsuz bir çizgi izlemekted:r Çeşitli başkentlerden gelen res mi nitelikteki tepkiler, yer yer farklı üsiup taşımakla birlikte, Federe Türk Devleti'nin kurulm» sıyia ilgih «tek taraflı» olarak adlandudıkları kararı onaylamadık j larını açığa vurmaktadırlar. | Birleşmiş Milletler Genel Sek i reteri Kurt \Valdheim, NewYork'da Birleşraiî MiUetler mer kezinde yaptığı açıklamada, Federe Türk Devletinin kuruluşuyl» ilgili kaygılarını büdinni? ve «Ada'nm bağımsızlüc ve toprak bütünlüğünün korunrnası ve bütüa yabancı kuvvetlerin Ada'daa çekil mesi esasına göre bir çörüm aranması gerpVtîgini» söylemistir. (Devamı S». 9, Sü. 8 de) Türkiye'nin Enerji Ajansına uyelıgı, Işıl ın kararnameyi imzalamamasıyla askıda kaldı ANKARA, (ANKA) Türklye' nin, Paris'te Ekonomik tşbirliğı ve Kalkmma Orgütü (OECD) nezdinde kıarulan Uivıslararası Enerji Ajansı'na katılması için gerekli kararnameyi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Erhan Işıl imzalamayacagım bir yazıyla Başbakanlıga bildirmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakunı l?>ü'ın, OECD nezdindeiu Türk Büyükelçisi Memduh Aytür'e Türkiye Cumhunyeti adjna Ajans'a gırme yetkisi veren kararnameyi ımza lamaması nedenıyle, Aytür'un Enerji Ajansına katılmak için a^ nuş olduğu ırruanın hukuki dayaaağı ortadan kalkrnakt3dır. Türkiye, Ulusiararası Enerji AJansı'na Ecevit HUkümetı'nın istifa etmiş bir hükümet olarak gö. rev yaptığı sırada Eirmiştir. Ajansa girişie ilgili yiiksek düzeydeki teknisyenler ftrasında görüşmeler devam ederken ve gerekli Bakanlar Kurulu kararnanıesi hazırianmadan Dışişleri Bakanlığının direktiîi ile OECD nezdıncieki Büyükelçi Memduh Aytur, Türkiye'nin Aiansa katılmasını sağlayan anlaşmayı imzalamıştı. Ecevit hükümetinin îiilen gorevden çekilmesinden sonra Irmak hükümeti, Paris'teki Büyükelçiye imza yetkisi vermek üzere bir kararname hazırlamıştır. Ancak bu kararname uzunca bir süre Enerji ve Tabit Kaynaklar Bakar.ı Işıl tarafından tutulmuşıur. Bakan Işıl, onceki gün Ba?bakanl;ğa yazdığı bir yazıyla kararnameyi İmzalamıyacaŞmı bildirmiçtir. Erhan Işıl'ın Başbakanhğa yazdığı uzun yazıda Enerji Ajansına Ririlirken Bakanlığm olumlu göi'üşün'jn abrknıachğı ve aradan geçen zaman içi..de uluslararası ilişkilerdeki gelişmeler dolayısiyle Türkiye'nin ajansa üye olmas:nın ülkenin çıkarlarıyla bağdaşmıyacağı yer almaktaciır. görmezlikten geldlğtnl »Byiemlş «Devleti zorbahkia ele geçirmek isteyen bir azınlık, bir merkeiden düzenlendi£i belli olan bir isyan hareketiriB gtrişmiştir. Ve bu küçük azinlıgın, işaretleri gün ler öuceden verilen, ayaldannıv sı karşısında devlet gücü büyüic ölçüde etkisiz kalmıştır.» derrustir. Bir saat «Uren CHP Merkeı Yönetım Kurulu olağanüstü toplantısından sonra Genel Başkan Büient Ecevit, basına çu açıkiaraayı yapmıştu: İsyan hareketi «Tiirkiye"nin birçok 11 merkezinde devlete isyan nitehğında olaylar olmaktadır. Bil olaylarla ilgiii olarak Bakanlar Kunılu'tıun şu ana kadar bir toplantı yaptıgmı duymadık. Herhalde Balcanlar Kurulu durumun vehametîni ya görmemektedir, ya gönnezlikten gelmektedir. Bizim birçolc kanallardan aldığımız birbirını doğrulajan haberlerden çıkardlğımız şudur. Devleti sorbalıkl» ele geçirmek isteyen bir azvnl'k, bir merkezden düzenlendiği belU olan bir isyan hareketine girişmıçtir ve bu küçük azinngın işaretleri günler önceden verilen ayaklanması karşısmda devlet gücü büyük ölçüde etkisiz kaltnıj tır. (Devamı Sa. 9, Sü. 7 de) SORUNUN HUKUKSAL YÖNÜ Orhan APAYDIN ÖDEMİŞTE 11 ÖĞRENCİNİN CAmrERDİĞÎ YATAKHANE.. Savunma bütçesine 9 milyar ek ödenek sağlanacak, Holianda'dan mermi alıyoruz. NADİR NADt (Devamı Sa. 9, Sü. 1 d«) Ulusal Enerji Ajansı, Petrol lhraç Eden Ülkeler örgütü (ÜPEC)'in karşısında, bir tüketiciler karteli oluşturmak amacıyla Avrupa tktisadi tşbirliğl ve Kalkmma Teşkilâtı (OECD) çerçevesinde ABD'nin liderlifin de kuruîan b:r örgtittür. (OECD) üyelerinden Fransa, Yunanistan, petrol üreten Arap ülkeleriyle lliçküerinin bozuiiYiaman için bu örgütü kuran anlaşmavı irazalamam:?lardır. OECD nezdinde Türkiye'yi temsil eden delegasyonun başkanı büyükelçimiz Ise, Türkiye'nin iç hukukunu oANKARA (ANKA) Atr.erlka Birleşık Devletleri'nin Türki luş*.uran yasal kuraliara uygun olarak yetkili kılınmamasına rağ je'ye as'serî yardımı kesmesi üze rr.en anlaşmayı inı?alam^ş ve hne, savunma giderierı ıçın 1975 böylece Türkiye fiiien Uluşlaryılı bütçesinden ayrılan ödenek 8Tası Enerji Ajansı'nın üyesi olyeters'.z duruma gelmistir. Bu nıuçtur. Antak, ulusiararası ar.t konuda bir açıüama yapan Millaşmaların, Anaya.samızda ve lı Savunma Bakam İlharni Sançar'ın veröiji bilgiye göre, 20 anlaşmaların yapılmusıyla ilgi't milyarhi: savunma bütçesine 9 yaçanm kurallanna uygun olamüyarhk yeni kaynak sağlayacak rak yetkili kılınmıs kişilerce im e'rc ödenek tasarıları hazırlanmış zslanmaFii ve yetkili organlarca ve şimdıden Millet Meclısine sev da onaylanmssı durumunda Tür ke başlanrrr.ştır. I kive'yi bajlavıcı niielik vp petr«T Öte vandan, özellikle Hava' lilik kazanabilir. Zita, Türkiye Kııvvetlerimızin ihuyaoı olan mal | rıin iç hııkuk kurallarına göre ?emenin ahmı için çesi'H ülkeler ulu?lararası anla^malar, yetkili le temaslar sürdürülmektedir. kıl:nan kişüerın im?alaması ve Hava Kuvvetler.nee kul'.anılaiî yetkili nrganın onay» ile oluşbazı mermilerin alımı ıcin Hol makta ve yürürlüse girmektedir. landa ile 3 milyon dolarhk bir Uluslarararı Ener.ii Ajansı anlaj (Devamı Sa. ». Sü. Z de) (Devsmı Sa. 9, Sü. 1 de) ODEMIŞ'TE 11 OGRENCI YANARAK CAN VERDÎ ÖDEMİŞ Bahkçıoğlu öftrenci Yurdu'nda dün ssbaiıa karşı çıkan yangm sonucu 11 öğrencı yanarak öimüş, l\ ajır • • >#• Ecevit, tahrikler konusunda Içişleri Bakanına bilgi verdî ANKARA. (ANKA) CHP Genel Başkanı Büient Ecevit, TÖBDER toplantıları nedeniyle çıkan olaylarla ilgili olarak Içişîeri Ba kanını telefonla arayarak bu eylemîerin direktifinin glirüerca önceden beri Ortadogu gazetesinde verilmiş olduğunu, kendisinin de îstanbul'daici üasın toplantısında buna dikkat çektiğiııi hatırlatmış ve bu konuda önceden tedbir alınıp almmadığını sormuştur. CHP Genel Merkezi Ecevit'in belirttiği gazete yayınlanna örnek olarak olay çıkaran çevrelerin sözcülüğünü yapan Ortadogu gazetesinde son zamanda yapıbn yayınlan göstermiştir. Veriîen örr.eklere göre, bu yayınlar arasında şövle ibareler Tardır: «Elâzığhlar, kahraman, yiğit ve milîiyetperver Elâzığlılar dev letierine bağhlıklarını bylesins bir celâdet ve dikkatle göstermışlardır ki, uraarız kunl mihrakların ynnettiği azgın sosyalist sürüleri ve bölücü hainler bir da ha has V.sldıramavacaklardır.» «.. Simdi avm şey Elâzığda oldu. yann Eskişehir'de öbür gtin Izmir'de oltıoaktır... Kor.ya simöi huzıır uinde, çünkü bu imtihanı verr'i îtlers meydanlannı kapattı. tstanb'jl'ds bir Taksim (Uevamı Sa. 9, Sü. 2 de) Hikmet ÇETİNKAYA olmak tizere 15 kişi de yaralanmı$tır. Yangmla ilgili olarak Yurt Müdürü Mehmet Balıkçıoğlu tutuklanmıştır. Ödemiş Kaymakamı Nusret Saygın'dan alınan bılgıye göre, öğrenoı yurdundakı yangin <iün sabaha karjı 01.30 sıralarında elektrik kontağından çıkmıştır. Ö^rer.c.lerin uyku saat:nde msydana gelen yangin kısa zamanda gelişmiş ve şahsa ait olan Balıkçıoğlu Yurdu'nun üçte iSibinm yanmasına yolaçmıştir. Yanarak ölen öğrencilerin kiro liklerı şöyledır: İbrahim Ütük. ömer Çelsbi, Osman Şenocak. Hasan Kaya, Rsmzi Yağcı. Nedım Akpınar, Musa D:lek, Muzaffer Koç, Muzaffer Clutan, Hasan Kırktaş, Mehmet Sait Alpaslan. Ölçn öğrencilerden Has.ın Kırktas ile Mehmet Sait Alpaslan Öciemış Lisesi. diğer 9 kışı ise Ödemış Endüstri Meslek Lı»esl öğrencisıdır. "Ve bunlar ülke yönetecekler,, YAZAK: Olay sırasında yaralanan 15 Öğrenciden Adem Söylemez'in duramunun ağır olduğu bildinlmektedir. Bu öğrenci tzmır Devlet Hastanesine nakledilerek t«davı altma alınmıştır. Ödem:ş Kaymakamı Nusret Saygın, Adem Söylemez'e bir beym amsliyatı yapılacağını söylemiştir. Kaymakam Saygın, Bengisu mahailesı Yayla caddesinc<.e bulunan ögrenci vurdunda 187 öğrencinın kalmakta olduğunu, üç katlı binanın ıkı katının tamamiyle yandığını eklemiştir. Bu arada olay sırasinda jnırdun ikinci katuıdan atladıktan sonra civar eczanelerde kendilerirıı tedavi etnren 4 öğrenci de Devlet Hastanesinde teda"i altmda tutu:makt3Qir. 15 yaralının ısmı ^jöyledir: Ahmet Kılıç. Muzalfer Dönmez. Osmart Sarı, Süleyman üün gör, Cumalî Ceylân, Hulki Yılmaz. Ramazan Özdemir, Irfan Çınar, Halil San, Yusut Taybn, Befcr D.rıçaslan. İbraiıım üön(Devamı Sa. 9, Sü. S de) Aytür öte vandan Paris'te yapılan jon Enerji Ajansı toplantısından sonra. daha önCe ajansı bir «Ekonomik NATO> olarak niteleyen ve aiansa katılmayı savunan Büyükelçi Memduh Aytür'un hayal kırıklığma ugradıgı bildirilmekted.r. Bu toplantıdan sanra Aytür'un «aerekirse aianstan çıkı'.abileceği» görüşünü savunmaya başladığı öğrenilrriftir. (Devamı S». 9, Sü. 6 4») Hıfzı Veldet VELiDEDEOOLU Bugün ikinci sayfamızcla