Katalog

Dışişleri Bakanlığı, baskı yaptı ve 1975 yılı programı son anda değiştirildi Dışişleri, yapılan değişiklikle yetinmedi ve Ortak Pazar'la ilgili cnerilerin programdan tümüyle çıkarılmasını istedi Ecevit Hükümeti döneminde hazırlanan Ortakpazar raporunu Dışişleri' «objektif» bulmuyor. C Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi # # . Para fonu, devalüasyon'la ilgili olarak nabız yokladı TÜRKİYE'NİN 1975 VE 1976 YTLLARINDA KARŞILAŞACAĞI DÖVÎZ SIKINTILARINI ÖNLEMEK ÎÇÎN HEYET, PARA DEĞERÎNİN DOLARA GÖRE DÜŞÜRÜLMESiNi SAVUNUYOR karşıya bırskacağı ileri sürülmektedir. Bunu önlemek için ihraca'ın arttınlması ve ihracatı artırır.ak için de devalüasyonun gere::i ü^o'ind» Huruimsktadır. Devslüasyünun yapılması için gösterüen gerekçelerden birisi de dünya fiyatlarının yurt içi fiyatlsrının altında seyretmesidir. Halbuki bugün Türkiye'de. baskı altına al;n?.rak da olsa kamu ke'iminin ürettiği bir çok malın fivatı diinys fiyatiannm aîtındadır Büıün bu gelişmelere karsın biı Jevaliia'vnn ihfiyacından söz e•iilmesinin teme! nedeni o'.arak vurt içsnrieki iç ticaret hadlfrini : rcrtine çevirmek .=teği oıtaya çıkniaktadır. Tahnn fiyatlarının yük>ek tutulmasınm ve i^çi ücretler'ndekı =ırti5İarın etkilerini giderr;iek icin devalüasyon gerekli görülmektedir. Tznıir • ULUSLARARASI PARA FONUNDAN BİR HE• YET, ISTANBUL VE ANKARA DA YAPIĞI TEMASLARDA YAKIN ZAMANDA DEVALÜASYONÜN GEREKLİLİĞİ ÜZERİNDE DURDU GEÇEX HAFTA içinde Türkiye' den ayrılan Uluflarnrası Para Fonu ılMFı heyeti, Türkıye'de devalüasyon konusunda nabız y<jkîaması yapmışiır. Heyet İstanbul'da iş çevreleriyle ve Ankarn'da Bakanhk yöneticileriyle yaptığı görüşTnelevde vi.kın V i zani;ırıdvA >r rievalüasyonun gPrcklilİL'i üzerinde durmuçtuı. Türkiye'de geıek 1958 ve gerekT se 1970 devalüasyonları. L luslarariisı Pata Fonu'nun uzun U'knik çalışmalsrı ve i.=teü doâııılti'.~unda eerçekleştirilmi^tir. P^ra Fonu 'neyetinin bu trünlprde Türkiye'ye gelerek ifmaslar yapma<ı devaliiasyon kı>n\ıunun lekıar tartışılmasına imkpn vermiştir. Para Fnnu Hf*>e^inin gelnıe«ine dtnk düşen zsmanda Türkiye'de if çevre!<?ıinin bazı ke5imlerinde deva'.üaşyon isteei tekrar uıtaya atılmıştır. Hoyetin yaptığı 'emaçlarda ise. Türkiye'nin 1975 ve 1976 yılİprmdH karşılaşaosğı Jöviz sıkıntılai'inı önlerr.ek için şimdiden bir devalüa>\onun yapılmasmı savııncııçu o^renilmı^tir. Amerik.m do'arına göre yap'.lma.^ı rrüşünü^fn rie\ rılü^syonurı y[;zf^o )7 nranına u!a«ahilrcf Şi bildirilniekt?(iir. Heye'.i.'i bir deva'üasyon içm ırtaya attıâı gerfkçc ithalatın artarak rlri\"İ7 rezeı \^'^înin hızla ,ızalma>ma nayuv 'Madır. 1975 yılı içinde mevcut reicrvlerin bütünüyle eriyere't Türkiye'ye iidra m*?]er dçng^=i «or'.înlanvla kar ı Koşullar var mı? ANCAK huşün devalüasyon !C;in gerekli koşullann bir'çoâı.ı ırcvcut bulunmanıakladır Türijivc'nin bir dpvülüasyonla ibraca!:nı art'irahilc câi mal «tnklan f v.ı^'ur. S'nk, >acicce pamııkty :ır mnktatlır. Fakat dünyr.Haki tt'kstil hunalımı nfdrniyle devslüı'. ıtnun pamiik veya pamuk ipliği ~.mı>ını hiiyük ülçüde arttniTiHSi beklenmpmekterür Ayrıcs yalnız namıık irin dcvnlüa.«yon yapı'.ırı^ını aerçekçi >a\m3k miimkün rlmnmaktsdır. 1975 PROGRAMINDA Bakanlar nüz yasanıa organının onayır.dan Kurulu'nda görüşüldükten aonıa geçmediği için deşiştirilme şansıyeraian Ortakpazar'la ilgıli one na sahiptir. riler. program, Resmî Gazete'ye Ayrıca cleğişLkliğe uğramadan verilirken Dışişleri Bukan'ıığının, önce program. tamamlsyıcı pıo'.oiseği üzeıine değiştirilmiştir. kolun yeniden düzenlenmesinin Dışişleri Bakanlığı, lııı değiiklikleıie de yeıinır.eyerek prog bu yıl içinde tumamlanmasını. görev olarak (.ırıaya koyaıken Dı>rada yer alan ve üı'.••kpazar'Uı tîleri Brikanli}! nın ba>kısı ile kurulan ilişkilerin Türkiye'nin sa nayileşmesini engellemesini iinle bundan böyle sadece «gerekli gimeyi amsçlayan önerilerm bütü ri«imlerne huhınulması» kabul nüyle çıkarılmasını istemekteriii'. edilmi? olmaktadır. 1975 programındu yeralan Orı takpızar'la ilgili önerilen Irmak ! Hükümetinden önce CHP MSP J koalisyonu zamanında Başbakan ( Bülent Eceviı'in isteği iîe ku; Jlan Or.aUpazıır Özel İhti;ii< Knmisyonu Kaporımdan esinlrneı ek hazırlanrr.ışur. Diıiijleri Bakanlığı. Ecevit Hükümeü zamanınJii hazırlanan bu ıaporun «objektif» olmadı.uı gorii^ünü savunmaktadır. DPT ti.rafından h;ızıılanaı ak MECEI.T.E'nln b:r ükes! var. Bir kez daha hatırlatılması yaBaksnlar Kurulu'ndtı kabul eıii raTh. «Sıkışırss, gsnişler. anlarmna gellyur. Bu sozde büyük bir len 1975 yılı programının Ortak bilgeük sakh. Kapalı biı hacmin içine çok fazla gaz sıkıştırmak pazaı'la ilişkiler bölümü bazı ye rnümkün değil. Sıkıştırılırsa. geniçler. Patlar. ni öneriler getirmektedir. BakanTÜRKİYE'de uzunra süre dünya, Batı dünyası aniamına kııllar Kurulu'ndan rieğişikliğe uğıaianildı. Batı dünvası simrii sıkışıyor. Hem kendi içinden, hem de madsn geçen söz konusu öncriler clışından. Zor bir durum. Patlar mı, patlamuz mıV .Şu anda söyle5öyle «ıralanmaktarlır: i nıel; zor. (,'ünkü ıliinyanın hacnıi p<rk biünmiyor. lîilinen. Batı >ıi' 12 yılhk listeden 22 yıllık ' dünyi»:nnı sıkış.maya devam ettigi ve deva'iı edect^i. listeye mal aktarma olanuğınm ŞT petrol bunalımı rienılen olş;ıı ortsya çtk'.ı«ı zanıan ileri sübelirli bir miktar, süre ile sınır , rüldü. Pstrol fiyaılarının arttınlması girişimlerinin bir «Amerilandırılmasmm ve karsılığında kan ovunu» oldugu söylendi. Çıkışında iiyle olabilir. Halta. ge<;en ters yönde bir işlem ongorüimehafta Haıis'te toplanan ve Türkiye'nin de gnnül'ü üvesi oldtığu sinin gideıünıeM, Ulıiblararusı Eneıji Örgütü'ncie tartışılan Kissingerin en yeni pla< îi • Türkiye'ye Ortaklık Konse nına bakılacak olursa, bütün petrol gelişnıelerinin bir Amerikan yi •olur'U'.m, sürc. oran ve kon ' oyunu olarak piyasaya "iirüld'iiîünii düiu:ıır.ek münıkün. Niyetın tenjan açma koşu'.ları ile kısıtböyle oldujvmu gıirmek mümkün. Ama çok öremli değil. Sadece, lamaksızın bir miktar kısıt'ama. artık Amerika'nın oyunıın biıtun ak'iirlerini kontrol edemediğini sı koyma olanağının sağînnma.M. ' g'Ktcnuesi bakımından önemli. Kontrol ettigi akîorler hdâ var. <iii> Kontenjan aç'.lnıasma lîat: Aîmanya gıbi. En azından Türkiye'nin Dış;işleıi Bakanlğı örilişkin Katma Protukol hükümlegütü şibi. rinin. Türkiye'nin ithal gerekle ! KİSSIXGER. Pav\s';e Enerji Ajansı Ajansı'mn toplantısmda rinin dikkate ahnmasını sağlays ! petrol fiyatlan için bir ı^ban tiyatı onerdi. Tavan fiyatı deaü, tacak biçimde düzenlenmesi, ban liyatı. Petrol fiy»:ları belli bir düzeyin altma düşmesin fsti'ivi Ortak Gümrük Taıife.«! üyur. Petrol tüketicisi ülkeier, Ajarıs'ın üyesi ülkeler ve bu araria zerinden verilecek tavizlerin sap : Türkiye, bir taban fiyatında anla.şs<r>. istıyor. Toplantıdan snnraki tanmasma ilişkin karaılarda Tür • açıklamada. Kisçaıeer'in onerdiği taiıan fiyatının miktarı konukiye'nin de oy sahibi olması ve sur.ria bilgi veıilmiyor. Ancak varilinin 7 doların altına düşmemesi Türkiye'nin belirli bir tarihten söz konusu. önceki Ortaklık Gümrük TarifeŞİMDİLÎK petrol fiyatlan 7 doların çok üstünde. Amerika, sine uyum ile yükümlü tutulmapetrol fiyatlannm artışını felâket olarak niteliyor. öyleyse neden 51, ; bir tsban fıyatı? Cünkü petrolün bu fiyatın aitına inmemesi ha(v) Türkiye'nin üçüncü ülkeler ; ünde A'.nenkan Birleşık Dev'.etlerinrie zer.gin olmayan petrol rele olan ilişkilerine serbesti getirilmesi. (vD Türk işçilerine topluluk ülkelerinde açık olan i?lere doarudan bajvurma hakkı getirilİTHALATÇ1LARIN BÜYİJK mesi ve işçilerin mesleki leknik eğitiminin sağlanması, İLLERE GÖRE DAĞITIMI (vii) Sosyal güvenlik hiznıetlerinin sosyal yardımları da kapsaİTHALA.TÇI SAYISI yacak biçimde yürütülmes:. Türkiye'de geçen hizmet sürelerinin 31.12.1S74 Sayı 31.12.1973 birleştiri'mesi ve aile yardımlarında hak sahibinin çahşılan ül6.935 + 280 + 42 6.SÖ5 İstanbul kede ikamet etme koşulunun a1 896 922 r 26 4 2.9 İzmir ranmaması, 649 716 + 67 1 10.3 Ankara konularını gerçekleştirmek üze702 559 143 20.3 Bursa re tamamlayıcı protokolun yeni226 177 49 21.6 Ciaziantep den düzenlenmesi 9ağlanacaktır.> 135 134 1 0.7 Adana lirasının deSeriııiıı düşürülmesini yararlı gormııyor İ/MİK İzmir Ticarot Odasi Baskanı DiindaT Soyer, son günlerde yaygın bir hal alan devalüasvon sövlentüerinin ekonomik havanmızın normal olusumunıı olumsuz vönden etkilediğini. endişe ve tereddütlere vol açtığ'.nı öne sürmüstür. Dündar Soyer, vaptığı açıklanıaria. en önemli döviz kurlarının dalgalanmaya bıraktldıjını Türk Darası değerinin ise kıs; aralıklarla yapılan opersısvonlaı sonucu dalsalı kur'ar'.a denîele.' tirıldiği bir zamanda. ayrıra bıı devalüasvondarı bahsetmenin ve' ya bir rievalüasvona karar ver menın tüm ekonomik gerçeklerı ve milli Çıkarlarımıza tamamet ters düsen bir davranıs olacağı nı da sözlerine eklemiştir. Yorum SIKIŞAN DÜNYADA TÜRKİYE YALCIN KUCUK zervleri işîetilcbilecek. Amerika, petrole almaşık olabilecek enerji lürlennı geiiştiıecek. Amenka. kendı silahının ters tepkisinin o>umsuz eikilerinderı k\ırtvılabüeceic PEKI digerlevıV Ajans'ın üyesi İtalya için boyle bir olanak yok. Kransa için de. Bu yiİ7den İtalya. ör?uıür. içind?n; Fransa, ise dışı.ıdan Kissinser önensiniıı k<ir?ısına çıktı. Artık Ameriks' r.ın ve Amerika petrol trostlernir. gelı^îTiesi. kurtulması. dünyanın kurtulnıası sayümıyor. Heıkes. ılınıli da olsu. kpndi başımn çare>ine bakma eğilıminrie Fransa. bu e»;limde önde. Petrol üreticıs: ülkelcfrle. Amerika'nın çatık kaşlanna kars:n. doğrudan ve ikıli anîaşmalar yapıyor. Amerikancı olarak seçim kazanun Fransız Cumhurbaşkamnm yönetimır.c.?. Sermuve. Frsınsız sermısyesi. kişilercien daha öneııü. K;s : !eri desUştirebih.var. YA TÜRKİYE'.' Sıı Lnııva rieniien potı.ıl aı;ı.'irma yenııınln hnrekeıiyle ılsıli fıhııak Dıişlerı B.ıkarılıâıpın «resmi» ;örü;lr!t ntr gün elhette yavınlanacsk. Şinirti üiTHklt ceîıl. Şimdi ctrek'i uliıt» <adrce s;ı «ı>ru : Dı^işlen Bakanlıüı kimden yar.a? Türkiyc'rifiı nıi. Yunani<1;ın'ıian mr, yok.sa Amrrika'ıian mı vana? Petifil al nnıa Kemi>iiıi Amerikan vai'lımının lanışıİHraâı "ı subalh kariar uurdurmanın ve bv. arada bnşka siiçierin arava »irn»?«ini sağlanıanııı hp<:ıhını vfrnıck riıırumunda. ASLINDA bir nokta>ı ,nhartnı;ıtr.:ık ı;erek. Dışişleri. sıkı^an 'fürıyaıla Türkiye'nin yerint hulm ıınria sadece bir ayak baiı. D;ıha fa?ta deâü. Daha fa/.la olmadıâını d? önceden kanı'larlı. B'.ısıin Amerikanın ça'ık kasla aozlediği Türkiye'nin Arap dünyasına HÇilması, Dışişierinin kar<: cıkmasınsı. ayak ^ürümefine raimen ıhıyor. Hem <ie Demirei in hükümet döneminden başlayarak devam «Hİİyor. Çünkü sernıaye Türkiye'de de güçlü. Y.ıklnda bu güciinü Orakpazar konu = unda da gı.sterecck. GöMermeve alttan alta başiaıfı bile En alt katiemelerde «Ortakpazai' np getiriyor?» <liye sorulmaya ba?lartı. Dı>l^len aıbı ketdı dar d u n ı a ' i içine kapanmış bir kııtulu* icin önemli bir ariım BİR «iırertir Batı dünyasının Batıya söçü basladı. Yavaş yavaş v.ı kend! bıınnlımlarıvla vüklü olarak. Amerika'da i=sjzlik oranı yüzde *ekızi. Pntt Almanya'da yiizcie beşı aştı Amerika. veba ils kolera arasıntia stçımm: v:'ptı. Ford'un arıklartıâl pıoaramla. enflasvnnla ıssizlik .ırH'inrta «"ifiasvonu Pıti Arılamı A/ff**ll"snnis ülKflcr, sanayi ürunlerini c!;.h;t yuksek fıyatla «atın almak zorunda kalacak. Ametika iakı ıs<i/lik •uılfiıebıle'pt nıi'' Çok Kuskıılu. AMERÎKAN" varrlımınnı Stp«i!mesı. B;'tının Batıva sorünrte hir !ıHİk:ı Turkive nln veri Bniurta. Ama DnSııda iulmaS knlav rteîil. B;ıtının fla kctnH sıkıstklıiı icirvrie ç?=ıt!?nnıel seıekii. Türkıye'ı.in ekonnmik ilışkılerını h;,sa Arüp ülkp;»rı olmak üzere başka \rr'pre ı.evirnıe=: «j'.'irkli PETROL bnn.ılımı. Arajı lüıi'.jsnı zenain bir tioaret ortngı lıjılınp ifttrdi Ama ticar;t <4i>/lfr:r. renî'.ne sore ayarîanmaz. Tir:ıret:e fiyatlru unenılı Karsılıkiı fıyatlnr. İki ülke ara^lndaki fiv;ıtlai[i;ı l;ı (föviz kurlarının a j n l ı î l V2r. GENEL bir rievnlüa^vunun Tvirkiye'nin ticaret ortaklarını çeıtleMrlirnvsiııde hiçbir etki«l olamaz. ()la nlsa. Bat'.'ya daha çok )>aül;<r. Genel Vıir rleva!üa«vnnrian beklenen rte bu olmalı. Bur.a küiılık iki ülke ar:<<ında karşılıklı kurları ayarlamak mümkün. Bu ikilı tıcaret anlaşmalanvla vapı'abihr Tiirkive'nin bazı Arap ülkeli'iin" hazı ürünlerine ıı = !ıalı «atmasırtn karsı.«ınria petrolü pnhalt ^at'.n almasıyl;1.. petrnlü ııruz alıp ürunlerini ucıız «atması aras.nria (ark yok Bunu. ülkeler ara=ında kur farklılaş'ırmssı •ılarak £İ)rmek serek. E'îer Detrol üreten bazı Arap ü!k°leri Ba'l hespmonyasının dısındaici ülkelerle »iparet ve ~:va«al ilişki kurmak isiiyorsa ve bu iMek karşılıklı i^e. izlenpoek baska yol yok. îki tarafın rla yararına. Ulu^larnrası Para Fonu'nun yarsrına rfeğil. Fskat olma«a da ne çıkar? îzmir Ticaret Odası Başkan Dündar Sover bu konuda şunlar sövlemişür: • Fon günlerde hazı ortamlard: Türk parasının deva'.üe edileces konuşunria maksatlı hatx?r!?ıiı çıkanldığını ve vavıldığını ürüle rek sörmpkteviz. Pu tür haber lerin mpvrut ekonomik kosulls içinde hıçbır sereği ve dayana» yoktıır. Malıyet enflasvonunun vaver bir hastalık halini aldığı bir dri nemde ven: bir dev&liipsvoni maüvetler: daha da nahsllandır msk vanlıs ve ısabptsiz bir uv suiama olacaktır. Bazı tanmsa ihraç ürünlprinîzin :ç fıvatları r.ın vanlıs bir noütika netice.' dürjva fivatlarmdan vüks^k tutı; duğu malumrtur. Fakat hvı bi iki ürünün ihracını sa*lamn için devalüasvon volunu seçmf ğe serek yok'tır. Zira. bu ürünlpr için ihraç sf 7.onu büviik ö'çüde spcrmc v» riı talepler çok azalmt'tır Fivat r kab»ti ile bu maddeirrden hüvii miktarlar ihrsc etmek lmkîr çok aza'mıştır. Di»er vöndo her ne kadar cart ridemeler de gemiz önemli bir açık vermekt ise de su anda ülkeminn hir d viz S'.kmtısı söz konusu defild:: Türk parasının dış deaeri i5 sağlam bir sevivede sevretmekt d:r. Bövle bir ortamda ve bu k' sullar alttnda devaliiasyor.dan sr etmek versizdir Mevctıf hükürr Mn tesirler altında kalarak var lıs ve zararlı bir karar alacaâıı düsünmek bile istemiyorıı?.» (a.a Işadamları bazı alanlann özel kesime bırakılmasmı istiyor SANAYİCİ VE İŞADAMLARI, HÜKÜMETİN MOTOR, PETRO KİMYA VE GÜBRE YATIRIMLARINDA KAMU VE ÖZEL KEŞİM ARASINDA TERCİHINİ BELİRLEMESİNİ ÎSTİYOR.. mııktadır. Bunun dışında ithalât hacminin de. 1975 pıogramıncia öngtirülen büyüklüğü geride bırakacağinı ileri sürmektedir. Sanayiciler ve işadamları bütün bu eleştirilere rağnıen bu yıl içinde oıtaya atılan soruniarm çözümlenebileceyinden unıutlu eoı unme:nektedir. Umutsuzluk. 1975 yılının bir seçim yılı olarak kabul edilme.inde ileri gelmekte ve şu ^ekilde ifade edilmektedir. «1975 yılı seçime hazırlık veya seçim yılı olacağından hükümetler etkili uzun vadeli cesur politika uygulamalanna girişemeyecekler, parlamento ekonomik ve sosyal yapıyı etkileyecek temel konulara ei>ilemeyecektir.» TÜSAID. kamu iktisadi girişimİşadamları. temel yapıyı etleıinin açıklarınm devam edeceğini. bu yüzden yatııımlarnın ger kileyecek düz.enlemeler konusunda bu yıl için umutsuz olmakla çekleşemtyeceî;i görüşünü Si birlikte mevcu: hükümetten bazı istekleri olduğunu da açıklamaklan geri kalmamaktadır. lsteklerden biri teşvik uygulamasının sınırlandırılma.'iyla ilgilidir. «Herşeyi teşvik, hiç bir şeyi teşvik etteke'leşme olmaz mı? Bugün j memektir» görüsünü savunan işadamları «teşvik uygulamasının Türkiye'de bir motor sanayii etkenliği sınırlı ve güçlü olmakurulacak oUa bu tekel olarak sındadır. demektedirler. crtaya çıknıaz mı? Ku>kusuz fikar. Çünkü tekellesmenin mon 1975 yılı fiyat artışlannın «en az ta.icılıkla hiçhir dagrııdan iliş yüzde 1520 oranında gercekleşeki^ı yok. ceğini> ileri süren TÜSAİD. süDr. Aker'in kınamüal gelişrekli olarak yapılan devalüasyotirmelpri burada kalmıyor. Mon ] nıın devamını şu sözlerle istemekta.ıdan sanayiye oeçışin yasa | tedir: lannı orta>a koymava çaîısı | • Fiyat artışlannın özellikie AET yor. »Monta.idan saravie vöne : ülkelerindekileıie kıyasla çok fazliıken oşılan bir kritik nokta la artması halinde 1975'de kanıbivardın diyor. «Kabaca. artı ürü r.urı yüzde 4'1'inriaıı fazlası kul '. yo ayarlamalarını ara4ıklı ve sılanılan yeıü ifçiicünrien alını • nırlı oranlarda fakat geciktirmeyoı^a. bu krilik nokia a^mis ! den yapmak gerekecektir.> tır» («. 91 diye eklivor. Ancak ; Yabancı sermaye hu eklomesini ne Marksist ik ı tisat ne rîe Batı iktısatı açısınRAPOPL. .1975 yılının ba^mda dan bilinı«el nulm.ık mümkün hükümetin iki konuda politika de|ı'. Mark«ist ikti=atta. isletkaıarı almasını istemektedir. Bun nıe tiirü ne olur^a ol«un. aıtık • lıiraan birisi. yabancı sermaye ve ürünün bütünü issücü yaratır. ; teknoloji transferi ile ilgilidir. Artık ürünün. daha doÎTU^u ar \ Yslıancı sermaye alanında, yatık ripneıin. varatılma=ı ile rea ; bancı semıayenin gireceği sektür lize ?dilme?i birbirinden farkve bölgolerin betirtilmesi önerillı. Batı iktisatında ise artık mekte ve .genel politika olarak deser, kavraını yok. Batı iktiyüzde 55'in altına düşmeyen bir sstın bovle bir hir Tıantıuı yerli sermaye sınıı lamaîinın geynk. Bütün hunlar ol = n ^i!e n? ' tirilebilecepi. belirtilmektedir, Hen vüzde 40" Cevsbı bulmak Iadamlarm:n bu hükümetten mümkün <ie£il. I beklediğ; e n önemli politika kaKitahın bir rie cok kficük c o , rannın. bazı tome! yatırım pronuc bnlümü var. Rurartn d:ı şu : jeleritıde kanıu ve özel kcsim arasında tercih yanılması olduğu sövİPnivor: Tjrk:ve'de •es^i!' nnlasılm.iktadır. lçad;;mlnrı. kaçpliski. biivük «sravi sprmavp. mu ke?imi ile özel girişiniciierin « İIP kövliik ke'im ara^ın'* ıriir » • ri'.ıştıiiı .mnlnr üretimi. petro Buntın nPfien bövle olrfıırn vp kimye. eniegcıe çiibre te.ci?îeri ya nerier. olamıvacagı 4a kitat,gibi» yatırım a'anlarında özel ve ta tartiMİmış ripgil Bir kli?r kamu ke?imi ara.smda hir tçrcih olarak 'onu: bölümüne konuljapılmasını islemekteduler, ' mus. D kadar, Bapoıda. DPT'nın 1 * 4 tahminle<7 rinin gerçeklesmediği belirtilerek, 1975 yılında da yapılan tahminl»ıe gerçekleşme şansı lanınmamaktad'.r. tşadamları Derneği. 1974 yıhnda yüzde 9 oranında gerçekleşen marjinal tasarruf oranı için I9T5 yılında yüzde 4i'e çıkan bir sıçıayışı kuşku ile karsılsmaktadır. Özel yatırımların da 1974 yılmdnki S5 mUyarhk düzeyinden 1975 yılmda 50 milyara yükselnıesini mümkün görmeırıektedir. Aynı şekiltie \ ergi geliılerinde, vergi sisteıninde hîç bir deği^iklik yapılmjksızuı, üngöıülen büvük artı>ı dn hayalci bıılmaktadır. DEVLET PLANLAMA TEŞKİLÂTTnın hazırladığı ve Bakanlar Kurulu'nun bu bölümünde değişiklik yapmak ihtiyacım duymadığı 1975 yılı programı, basılmak üzere Resmi Gazete'ye verilirken Dışişleri Bakanlığı'nın itirazma uğramıştır. Dışişleri Bakanlığı. 16.1.1975 tarihinde ESAT 760.428'75'16 sayılı bir yazıyla Başbakanlıi>a başvurarak, bu bölümün büıünüyle programdan çıkarılmasını istemiştir. Bakanhk gerekçe olarak süz konusu iîkelerin benimsenmesnde Ecevit tarafmdan toplanan Oıtakpazar Özel İhti?as Komisyorıu'nım • tarafsız' olmadığını ileri sürmüştür. Bakanhğın yazumda, ayrıca geçmiş hükümetin Dışileri Baka , m Turan Günes'in Ka'.nıa protokolü öven konuşmasına yer veıilmiştir. | Bakanlığın ısrarı üzeıine' 1975 programınm Ortakpazar'la ilgili önerileıi esastan değişlirilmiştir. Resml Gazete'nin 98'inci sayfasında yukarıda yer alan öneriler yazıldıktan sonra şöyle denmektedir: «Konularını gerçek | leştirmek üzere igerektiğinde Katma Protokolun değiştirilmesi. de dahil olmak üzere 1 gerekli girişimlerrie bulunulacaktır.» Resmi Gazete'deki bu ifade Bakanlar Kurulu'ndan geçen «konularını gerçekleştirmek iizeıe tamamlayıcı protokolun yeniden düzenlenmesi sağlanacaktır» ifadesinden önemli ölçüde ayrılmaktadır. Tamamlayıcı protokol, he Turan Güneş 10543 ithalatçı firma arasmda sadece 119'u kamu kesimine ait 1974 yılında Türkiye'de ithalât yapan lUÛı:! firma arasmda sadece HH'u karr.u kesunine aıt bulunnıaktadır. Özel kesim ithalatçı lırmalarının ise yarısından çoğu Istanbul'da çalışmak'adır. Ticaret Bakanltgı Degeılendirme Genel Müdürlüğü'nün yupmış o'duğu istatistik değerlendirmeye göre. ithalâtla uğraşan firmaların yarısından büyük bir bölümü Istanbul'da yerleşiniştir. Ayrıca IstanbuTdski ithalatçı firmaların sayısı yıldan yıla artmaktadır. 1973 yılında 6655 olan ve Istanbul'da i'halat yapan firnıalarm sayısı geçen yıl yüzde 4.2'lilc bir artışlâ t»:l5'e çıknııştır. Geçen yıl Bursa, Gaziantep ve Adana sibi büyük illrrdrki itlmlatçı lirması sayısında azalma ol ımiitur. TÜRK Sanayicileri ve l.îadamlan Derneği hazırladığı yeni bir raporda, 19Î5 pıogram ve bütçesinin gerçekçi olmadıuını ileri süreıek, «1975 yılının ?»çıme hazırlık veya seçim yılı olacağını» ve bu yüzden de bu hükümetten cesur kaıaılaıın beklenemeyeceği görüşünü savunnıu.*'.ur. Buna karşın tşadamları Derneği. lrmak Hükümeti'nin motor sanayi, petrokimya ve en'.ejere «übre tesislerinin kurulmatında kamu ve ozel ke^im arasmda tercih yapmasını istemİFtir. TÜSAÎD tarafından hazırlanan «1975 yılı programı ve 1975 yılı bütçesi üzerinde görüşler, öneriler» adlı çalı^ına, program ve bütçenin gerçekçi oinıadığını kanıthılnaya çalışmaktadır. Rapor. 1975 pıogramının kaynak iar ve haıx«malar dengesi. tüketim haıcamalaıı kaiemleri, ortalama ve marjinal lasarrıtf oranları ile özel ve kamu yatırımlan için bi daireler 15: belediyeler 21; kooperatifler 8; kamu kuruluşu nı öngörülen büyüklükleri «abartılteligir.deki dernekler 7 adettir. | mi5> olarak nitelemektedir. Ege Bölgesi 6 ncı Jeoloji Konferansı Türkiye'de yapılacak CHP'nin de bir temsilciyle kat,M« ve Paris'te toplanan Beşinci Ege Bölgesi Jeolo.ii Konferansında bundan sonraki toplantının İzmir'de yapilması kararlastınlrmşMr. Gelecek toplantının Ytınanistan'da vaoılmssında !?rar eden Fransa VP Batı Almanya deleselerinin aradan çekilmesinden sonra Tiirkive ve Yıınan dele°Meri kıta sahanhğı sorunvımın teknik bplaelerinin jröriisülmesine olanak veren konferansın yerinde anlasmışlardır. Altınm değerinin resmen yükseStümesi, az gelbmiş ülkeleri güç durumda bırakacak DIŞA BAĞIMLI TEKELLEŞME KİTABIN tam adı, «12 Mart Doı.eminde Dışa Bağımlı Tekelleşme». Yazarı, Boğaziçi ve Jo'nns Hopkins Üniversiteleıi öjretim üyeM. Öıifözde, kaynak olaıak sadece başta Cumhuriyet olmak üzere günliik şazetelerle bazı dersilercfeki ekonomi hahetlerinin kullanıldığı belirtiliyor. Ur. Ahmet Aker'in küçük kitabı, Türkive'Jeki gelismeleıin bir yonünıi gıisternıesi hakınıındaıı önemli. En azmdan gazf.eleriıı bilimscl çalışmalara kaynaklık yapabilecejini nrtava koyuyor. Bu, gazeteleıiıı n.i çul; ilerlediği, yoksa ünıvers:teleıin mi çok geride kalclığı 51'p.ıstınun fio^maına yol açıyur. H.ııdı ve süncrl bir soru ol.'ıiak u:tada. Kıtabın bir tezi var. Yeni olmayan bir tez. 12 Man dönenıinde ortava çıkan gelihmeieri büyük sanayi sermayesınin bir niarifeti oiaıak deserlenriirmeye çalışıyor. Bu açıdan ve çerekie kullanriısı kaynaklar bakımından kiîabın getirtlİKİ biı yeniiik ynk. Ancak kitapla İ!L;;İİ ol:ırak k birkaç nokta \'»ı. kullanllan kavnakl:.r Biıiııfi>i l a f)7 'imlenememiş. yetftı k MT Titi/ce okunmamıs. Örneiir. errfe «TİP'in başvıırmaivbir av;ı<a Mahkem">ince ıpt =ıl !e c ii>n 9r}3 savılı kanun ortatlan kalkınca» deniliyor. Kanun ortaiari kalkmadl. CünUü Anav^=a MDhkernrsi kanunun bü'iin : cıadüeleıini ıpial clmccü, Dr. Ekonomik kitap Aker, kitabının başka bir yeıınde (s. 1118) «gunlük Das:nda nr çıkmış^a o alınmı>m> diyeıek uygulad'.ğl yönteme as'kiık get iriyor. Fükat bütün hunlar çok önem ii :iejıl. A*ı! «inemli olan küvük Kitabın oaçına kor.an küı;ük 211İŞ biilümü. Burada, Dr. Ahmet Aker, düşürıce sitemir.i kııramsai bir çerçeveye oturraak iîtiyor. Tekelleşmevi ve muntaicıiıfiı ele aiıvor. Tez şöyle: Muntaj voluyla sanayilesme ^dçınllmaz olarak tekelleşmevi doâ'iirur. Türkive'tle sanayileşme iie bu yüzden tekelleşere'c Sielisti. Türkiyc''.fe ileriei düşünce ..kımı ıçınıie nıontajcıl:fii eles'.ıımek hir jeienek haline gelrti. Saglıkh bir selenek. Ancak *aâhkh bir elcştıri yapılahilcliğl takriird». Ve htçbir şey abartılnıaması şar'.yla Pıı yüz'ifn snr ır.ak seıek; Montajcı o.madau 400 bin ton pamuk ihracat için bekliyor ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Dünya pamuk fiyatlan hızla dü şerken, Türkiye'nin elinde bulunan 400 bin ton pamuk stoğu her geçen gün fire vermekte, •bozulmai'.ta ve ihracı için Köy İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan kararname, bir türlU Bakanlar K'.ırv.luna genrilmemektedir. ' Pamukta bu yıl uygulanan taban fiyaundan ötürü. Türkiye' i nin pamuk ihraç liyatı. dünya li ( yatlarının üstüne çıkmış ve Tür. kiye'nin zarar etmeden pamuk ihraç etmesi olanaksız hale gelmiştir. Bu nedenle Köy İşleri ( BakanUgı tarsfmdan haîirlanan , pamuk ihracına ilişkin bir karar I namenin Bakanlar Kumluna gön I derjjmesi dvuduruiaıuştur.. Istanbul'da ISTAN'tsUL, sadece tüm itha ; lâtçılar bakımından değil, büyük ithalutçılar açısmdun da en büş sırayı işgal etmektedir. Ticaret Bakanlığı'nın yaptığı degerlendir rae Türkiye'de her birınin öz ser mayesi 10 milyon lirayı aşan 736 büyük ithalatçı firma bulunduğu nu göiteımektedir. Bunlann 474'ü yıne Istanbul'da iş gurmektedir. t Büyük ithalâtçılar sıralanma , sır.da ikmci yer >ö ithalatçı ise j > îzmır'e aitür. Üçüntü sırada ise ' 41 büyük i;hah';tçı ile Ankara j Ticaret Bakan!;ğı F.leklronik Bilgi İşlem Merkezi'nde derienen b'j'.gulardan, ithalitçıV.k nws leğinin büfinüyle bir özel kesinı j islevi olduğu anlaşı!mak;r.dır. Ru j bilgilere göre kamu kesiminden ithalât yapan kuruluşların toplamı llfi'dur. Bunun içinde kamu iktisadi dpvlet teşekkülleri 29; katma büt çeli idareler 34; genel bütçeye ta FRANSA'mn Oaşlattığı ve Ult lararası Para Fonu'nun hazır: avnnda Paris'te vaparagı topla tıda vaygınlaşttnlması beklenı altınm revaltiasyonu işlemini Ege Bölgesi Jeolojî uzmanlanüçunoü dünya ülkeiermi ve t nı bir araya jjetiren bonferansm arada Türkiye'yi si.iç durum< sonuncıı«ıı Paris'te yapılmıştır. bırakacağı anlasılmaktadır. Bu konferansa Türkiye 15 kişilik Cezayir Malive Baknnı bu : bir delegasyonla kaMlmıştır. lemle sanayileşmiş ü'.kelerin 1 Delegasyonda, Türkiye'nin Normilvarhk sermayp kazançlari! veç'le petrol alanında yakmlaşkarsıhk. üçünrü dünya ülkele masında etkin bir rol oynayan r.in sadece m milyar dnlarlık t Ege Üniversitesi öğrettm üvelekazanç sağlayacaklannı açık] rinden Doç. Dr. Tunrer Güvenç mıştır. ile yine avnı üniversppden Doç. TJluslararası Para Fona'ram s Dr. Erol t?dar ve Doç. Dr. Orhan çen ay içinde Washinston'da \ Kaya da m.ılıınmus*ıır. Knnferansa. CHP adına Girpsun Spnatörii ' pı'an toplantısmria. Batı Merk İhsan Trmaloğlu gözlemci olarak ı Bankalarınm altını revalüe ı meleri konusunda önemli adıı katılmıstır. İar atılmıs ve rmiran ayında Eee Bölgesi Jeoloji uzmanları Paris toolantısıvla bu işlem yav<!inIa*tıni?"lPSı bilrlirilmişti] nı bir araya getiren tonlantılara btı böljede çalısan bütün leolosCezayir Malive Bakanı. ; lar katılmaktadır. Konferans. • tının revalüasyonuna karşı ç: Ege kıta sahanlıSınm *eknik somıstır. Karsı cıkıs iki serekçe nmlanmn tartısıldığı bir zarrandayanmak'ad'.r. Bunlardan biri da ayn hir önem kazanmıştır. ücünoü dünva ülkelerinin alt Yunanistan. ülkpsinin petrol isrezervlerinin azlığından ileri e lerinde en ve'kili kişisi olarak mektprlir. tkinri ned»n ise hu t tnnınan Prnf. Zac'nros'ıın baskanülkelerin r°^=rv]prinin daha çı hgında S kişiük bir dele°aS5ondolar. sterlin» VP fransız frs la toplantıya kından olusmasına ve altının ; valiiasyontı i!e bu oaralarm c Konferansa katılan Batı Alman ğpr kavhefmesine kesin eozüj ve Fransa deleepleri, bundan son bakılmasına baglanmaktadır. raki toplsntının Yunanistan'da Milive Bakanı. altımn reval vaoıimasınT is'pmişlerdir. Buna karşın Türkiye. eelpcek toplantv ' a«=vonu ile «anavileşmiş ii'.keteı sermr>ve kazanclarının 12(1 mily nın tzmir'dp vanılmgsınrta ısrar etmi«:t!r. Tiir'tive'nin ısrsn kar ' dolara ulasaraeını buna kar^ı! ücüricü diinya ülkeVnnln rezeı sı.s'Trta Batı Almsn vp Frans\7 lerinin ^nrak 10 milvon doUr s Tı'irkivp ile Yımani«: t & ^üdirmok'prîir. Bu d sarnviİP'rniş iilkelprin ı •• T ü r k ve Vıın^n rtple • qrtı«=ın vii?de. 90'ı geVrî ^cp V^ımrJnrt cnnrnkt t n n inntırın Tük;vp'de vapümastn Bakm. petrol ihracatınm c da anlasmışlardır. ğr>ri vi'Vcpifi'mi* altınla ödenrr sinin de kfirsısına çıkarak p < IConferansında Türk ve Yunan rolfl iir?tiri'=i üikelerin petrol Jeolo^arnvn 5p.ni toplanf.nn ye v;ı .arını sanayi'pşmis ülkeler rinden başka birçok telın^< snsaftıklan temel 2ft3fl malm fiy larms »fire endekslenmesini : ni"'ia da anlaşükları bildırilmek temektedir. tedir.