Katalog

CUMHINİYET 22 Aralık 1975 TAfiAf IKPAK UZUM UZUM AlKlJLANAN TOPHANE SULE'/MANEFeNKPEKSOKiKA, OİMÛN USTA ^ Z ALpl... SANA HAVAÎ HAKKJ V/E&ME2... MEaiSTt SfHİK Mflc ByMDAN FAHİŞE,tOüJiKLA^NIZ. AEDULCANBAZ VATAN DEDİLER Talip APAYDIN 17 ODTC'nin gorevınl jenne ge tiremen;esır!de, bojkotlann bırbırını ızlemesmde uziaşmaia'a vaılamamasında. başta gelen neden. oğretım uyelermin hıçbır ginenceye sahıp olmamasıdır ODTTJ ojretım uyelerının genrl ıdare cıhazı ıçmde yer alan her hangı bır raemur, hatta ODTÜ' ındeki bır sekreter va da hade me kadar dahı gurencelerı \OK lur ODTÜ oğretım üyelen. Tür kıye"dekı çalışanlar kategorı«ı içerısındetarım ışçılenyle bır lıkte (rüvenceye sahıp olnama bakımmdan 1 numaralı verı iş gal etmektedırler Bugun 7307 savılı yasanın uvgulanmasmda ÜDTÜ oğretım uyeleri memur saMİmadıkları gıbı işçı dp sa vılmamaktadırlar Bu oğretım uyelenni, sıyasal iktıdar (kend. rhnıvetine vatkm oldugu tçın) atadığı mütevellı heyeti aracılığivla, hallaç pamugu gıbı atabıl mektedır lOfl'den fazla oğretım Uyesi ve yardımcısmm her tür İU gUvenceden joksun olmak tan otürükej'fl nedenlerle gorevlerinden atılabılmeleri bılım Ofgurlügiinü zedeler Ama asıl bnemlı olan onlarm. her tür gn \enceden voksun olmalarından oturü Mütevellı Heyetmın kevf<" davranışlan karşısında gorevlen nı gereğı gıbi yapamamaları, mü ıtevellı hevetlerınln baakjlarrn* bovun eSmeye mahkum edılmelendır. Bundan ıse, bn planda eğıtım ve ogrenciler «ararlı çıkacaktır. Özerk bir ünhersitede, 8grptım uvelerının istemedıgı \e t ı tumunu kınadığı bır dekan. bır gun bıle yennde kalamazken, ODTD'nde Dekana karşı çıkan çoğunlukUkt oğretım üvelerı kapı dıçarı edilebılıvor. lste bu du rum, Anayasamızm getırmek ıtedığı «Unıversite ve ö»retım Uyeleri «tatusü.ne, taban tabana Btttr. Söılejmtler ODTÜ bgretun üyeleri, yasanın, cMütevellı He>eü, Idarecıler, ogretım üyelen ve memurları tayın ve bunların ucretlerını, hız met müddet ve şartlarını ve mukavele esaslarıru, mer'ı me\zuat hüJrümlerıne tabı olmaksızın tesis eder> yolundaki hukmune dayanılarak hala bır takım ozel hukuk sozleşmelerıyle bağlanmaktadırlar. Ve bu sozleşmelerde uzlaşmazhklann adhve mahkemelerinde çozumleneceğı kavdedılmektedır. ODTÜ ozel bır fabnka. ya da özel bır kuruluşa bağlı bır ozel araştırma bürosu mudur kı, ogTetım uyelerının bu kuruluşa «özel hukuk sozleşme lenyle bağlanmalan esası» kabul edılebilsın' Bır Universıtenın adı ne olursa olsun (hangı kanunla kuruimuş olursa olsun», onun ogretım Uyelermin unıversıtcye sozieıune ile baglanmdMiu. 'i ürk Hukuk duzenıne uygun sajmaü ıçm hıçbır neden düşünulemez.. Hele 120'ncı maddenın bırıncı fıkrasında, «Unıversıtelerın jo. nız De^Iet elıyle kurulacağı» on1 goruhnuş olursa . Anayasanın, «bır kısım unıversıtelerın oğretjm uyelerının memur savılmajıp sozleşmelı mıistahdemler olabılmelenne olanak tanıdığı» ko nu^unaa her^angı bır gerekçe bulunamaz Feyzıoglu'nun getırdığı mahut ıstısna hukmunun, cbazı bğretım uyelerını sozleş melı müstahdemler dunımuna düşurme amacı dahi püttügune ılışkm en kuçük bır belırtıje ne Temsılcıler Meclısı goruşmelenn de, ne 120'nci maddenin metnınd<" np de amaççı vorumlama yontemınin ulastıracağı anlamda rastlajama>i7 Clen poHn Istemeye mi geldıniz buraya? Susun hel«. Sen neye geîdn'' ndı bumundan nefes koyverdı, Yü>basıdan azar tsitmeye geldım ustuler. la Mabmut sıgara sarıp yaktı Canı sıkılmısh amı belli du Basını tkı yana salladı, «cık cık cık Bır sor bır n'ye gelmısız, nasıJ gelmtş:z' Böyle yapılır mı adama? » el: ışı jakav/a vuıdu, Bu yuzbaşı herhaJde hanımdan haber alamadı Onun ıçın Yahut bınbaşıdan azar ışittı Belfcı de çızmesı ayağını sıkıvor Bana versın de ben gıyeyım, dedı Aşır. Tamam, hemen venr •ndı gsrıye yaslandı Vaj anam vay va> vay Her yerlerım ağrıyor Bize blı verseler de dınlensek kendımıze gelsek Dınlenmeye mı geldın buraja ahbap9 Kaikın bakım, yuzgınyor sui ^ruldular. Nerede1 Arkada Çabuk olun. Ctnli hertftır, yakar vallahl. Adı ne o yuzbasının1' Eyüp Sabn Tamam. Adı kendine denkmis m çekıp önüne vardılar. Buyur yuzbaşıırr AUan ruye getırdıniz be' \'e yapacağım ben bunlan? Göbağlayın bır yere Torba t&kın tkı saatlık bır ısınız var, Pekı an ahınn önüne çektiler. Gdlgedekl kazıklara beğlayıp taktılar Yuzbası uzaktan ızlıyordu Kızdırmayalım şu adamı. Çabuk olun. şarak geldıler Buyur yüzbasım. Gelın arkamdan Boş durmak yok burada Herkes çalısız de çalısacaksınu. Başüstune. aya geçıp peşmden yürüduler Ahtnn arkasinda buyük ot n vardı Bır kısmı arabalardan yeni boşaltılmıstı herhalgınık dunıyordu Toplayın bunları dedi Şdyle üst üate yığın. Başıistüne komutanım Sılâhlannın mermıleriniri duvar dibine kojrun Yenl ır gelınceye kadar burayı güzelce düzeltin. Bitince jelip gım Peki leri arkasında bır iki gezındl Sonra ağır ağiT UMklastı lan kucak kucak toplayıp ust üste yığdüar. öbür yığmjevreiinı temızledıler Tınnık yoktu Dökünttl otlan ellelyakUnyle topladılar ıhmut ıkı yana bakındı Çalışın dıye fısüdadı Durmayın . ızbaşının kendılenni denetleyecegini, belki bir yerlerden •dığını dılşundu Nasıl adamlar oldugurnuzu denıjor. lyl çalışuı. Emme çok ot be nerden buldular acaba' Hem de ıyj ot. Incecık çayır otu Hayvanlara iyi >arar Saman arpa ot Çok gider öyle >a' Kıra bilır kaç hayrdekl düzlukte acemi erler eğıtım çalısması yapıyorlardı. ı ta buradan duyuluvorau. Yat kalk sağa drm, sola don, mars mars 1 . Hey bobam hey. dedl Kâanm Bız de az yapmadık bu i»ladımkoyun kırlannda ayağimızın basmadığı yer kaldı mı 1 Dolap beygın gıbı don boborn don Doneceksın elbet ağa Donmeden oğrenılır mi' Hıçt çahşın' izbaşı koşeden görunmuştü Bıtü mı ışımz'' dıye seslendl Gelin buray»! »tlennı başlannı çırparak yanına vardılar Saman kağnılan geldı Boşalmasına yardım edin. Başustune komutanım lahları fışekliKİerı d u a r dıbınden ahp yuzbaşmın ârkasın unıduler U7ur. samanlık bınasının onüne sekız on saman ,ı janaşmiîtı Askerler toz bulutu ıçinde saman boşaltıdı Hemen gıraıler Kımısı kagnılara tırmandı Ellerlvle ır.yle samanı yere doktüler Yüzbaşı uraktan bakıyordu Duvarın dıbmdekı çuvallan alm tçen taşınacak, hadi ı Kağnılar gıtsm1 acelı yan jan baktı Vlee B'z burava çahşmava mı Eeldik arkideş' 1 Sus, dedı Mahmut Elbet çalışmaja geldık. ne sandın dzbaşı kâğnıların başmdaki çavuşa tenbıhler yaptv Ikı sefer daha doneceksınız Elınızı çabuk tuftın Bu §aışı bır aıj once bltmelı Ber ıçen taşıtırım, sız h«men gıdln. Faşüatune yusbaşım. ağnılar gıttı Kad' bakalım arkadaşlar Komutan gelınce^e kadar bu bıtırın1 , . M Yuzbaşun çuvalları doldurmak zor oluyor Kule ols«ydı çabuk ^apardık Kufe mı'' Kufe olacaktı Nereye koydular acaba' Içenle tın Yok • çamur karanlar almış'ir Gıdın getirın. (DEVAMI VAR) ODTÜ'deki bunalımlarm hukuksal nedeni Inceleme: Prof. Dr. Muammer AKSOY Karikatürler: Turhan SELÇUK dakıka kavb«tmemek Içln tartıs malan asaanve ındırmeye kara rermıstt tşte b\ı koçullar altın da rapılan önerl. CnlversHı O7erkll8ının HavarisJ olan ve ı gunlerrie kendı«ınl demokrası vı hürrıvpt a^ıtı «landıgimız bir kı şıden gelıvor Ve o klsi. ODTü nin rektrtrlügünü de yapmıs bt kisi olarak eetlrllen istisnann bıre zonınluluğunu anlatıyor On d»n. hu knsullar BİMnda «U"n ederek. ıızun ın^el'mKiere tif sebılırmıydık' tnandıie ve a dandık' Sonuç T * tariıjmıyı ça$rı ODTÜ öğretim üyeleri, ne memur ne de işçi sayıhyorlar ka kurallanyla da açıkça çatışır. Örnegın, Anayasamızm 50'mcı maddesi, «halkın ogretım va efıtım ıhtıyaçlannı sağlamak, devletın basta gelen odevlenndendır. dıyor 117'ncı madde ise şoyledır. • Devletın ve dığer kamu tuzel kışılerinın. genel ıdare esaslanna gore yurütmekle vukumlü olduklan kamu hızmetlennın gerektırdığı aslı ve sureklı gorevler, memurlar eliyle yürütıilur » 114 ve 118'mcı maddeler de, memurlara, gerek dısıplın cezaları gerek gorevlerınden uzaklaştırılma konusunda garantıler sağlamıştır. Bu joldak: ışlemler, Danıştav'm denetımıne tâbıdır Kej'fi, kışısel ya da partızan durtu \e amaçlarla. memurlarm cezalandırılmalarını ve gorevlerınden atılmalannı Danıştay önlıjecektır, ve onlemektedır ODTU ogretım uyelennin, ünı\ersıteye ozel sozleşmelerle bağlanması, onlarm «süreklı nıt«lıktekı eğıtım kamu hızmetını geregı gıbı gonnelen»nı. olanaksız hale getirır. Kaldi kı 50'ıncı maddede, Devletın başta gelen gorevlerınden bırı savılan bır kamu hi7metmn gorulmesınm \azgeçıhnez şartı olan ogretım ü>elığı, kuşkusuz asli ve sureklı gorevlerden sayılmak zorurfluğundadır Şu halde ODTÜ ogretım uyelerımn, şu ya da bu sermajecınm şırketındeki müstahdeTiler ımış gıbı, kuruluşa «ozel hukuk sozleşmelerıyle bağlanmaları> ve istenildıği UMİaiktidarem ataııanmütevellı heyeti tarafmdan kapı dışarı edılebilmelerı», bızım AnayasamLan \s tum Kamu Hukukumuzun, sistemı, zıhnıyetı, ruhu, ılkelen \e açık hlikumlenyle kesınkes çatışmaktâdır Bir üniversitenin ad» ne olsun, onun öğretim üyeierimn. üniversiteye sözleşme ile bağlanmalan, Türk Hukuk düzenine uygun sayılamaz ODTÜ statümmUn, Anav*»' kar?ısındakı dıırumunun ao|Ti olarak saptanmasını istlvorse1* vapmamız gere<en Uk ts. TV\ savül Kanunıır «Anayasaya ui gun oldujfunu ve olmadığıni K vunan ılKilılenn Karsı tarsıya 7i lerek. basın THT ve «unuoy önünde gerçen durumu tartmı bır sonuca ulasmalarını iaglams tır Ya Fevzıoglusal ıstisna cün leslne bugune kadar olr slıS gıbi garılarak. ODTÜ'nl çai d 51. antl demokratık oır tnaı ıçmde vönetmenin Anayasaya • kırı olmadıgı» t>rUsunun do{' oldugu «ionucuna ulasılır. O T man 7307 sayılı kanunun ^öetlt lerı ve ujgulanısı vennde jld gu halde, bir kısım «tahrikçüe (') ya da «aldaulmışlar» (!) ur versıyeti ıslemez nâJe i&ırıiv demektedir. Ve artık bu kisıle yani ojjencuerın ve^oireu Uyelennin çogunluğunu'kırk 1 tır mı, yoksa kırk satır mı? r ye sormak yoluna gıdıiecestj Yıllırdan berl Yahut da kamuoyu önünde 1 1 lilerm tartısmalan ortaya çık rac&ktır ki, «yıllardanberl OD1 Kanununu Anayasaya uydurı mamıstır, ve bu nedenle de O TÜ'nin Anayasaya ajkın olan Dzerkhkten ve oğretım üyelt {jvencesinden \oksur. bıraK •nası, bütün bunaumlann a: kaynagı» olmuştur. Işte o 2 man, CHP'nın boyle bır fcanonerisınl hemen hazırlaması ge kır. Ancak, bunun sonuçlanms tçın uzun zaman bekleneceKtıı Bu arada, bır dava nedenı\le s runun Anayasa Mahkemesı or ne getırılmesı sayesınde, Anaj saja ajkın olan bu yasanın 1 tâl edılmesi sağlanabllır. T sempozyumda ODTÜ nın uü'ı eskı ve bugunkü rektorlen M tevellı Heyet Ujelen ve aeKd lan, bugunku ve eski Mıllı ty tım Bakanları ve Turk Unıvı sıtelerının ozerklığı ve yonetıı konusunda jıllardan berı «a yormuş bılım ve sıjaset adam n ve >azarlar bır arava gelert basın ve TRT onunde sorıı cıddl bıçımde tartışarak son ca ulaştırabılırler Toplumumı dakı bu rıuzursuzluk kavnagın sona ermesı bakımmdan, boj bır toplantı çuk >ararlıdır, ta nılmaz nıtelıktedır Bu toplantıya bazı kışıleı bır. bazı kışılenn ıkı nedeı geımelerı gerekıyor. Feyzıogl nun ıse tam beş nedenle toplantıda hazır bulunması ı runluğu var 1 Ünıversıteleı ozerklıkten voksun olmasının kurbanı sajılan ve bu neden'e haklı va da naksız«lınıvers ozerklığının jıhar bovu Hava sı» sayılan Kişı olduğundan, ODTL'nde Rektorluk vaptığı dan 3. Mılii Lğıtım Bakanl yaptığından, 4 Hâla yaşddıgi 1 T bul edılen bır partının Ge Başkaıu olduğundan; 5. Niha; Kurucu Meclıste 12l)'lnci madf ye son dakıka eklenıveren rr hut cümlecığın, Anayasaya g mesine neden olarak. onun va lış yorumlanmalan sonucu O TU'nın onbes yıl boyunca fıı1 ozerklıkten yoksun kalmasm gıinahmı tasıdığır.dan... ODTU yasasının bir an önce Anayasaya uygun hale getirilmesi âcil bir görev niteliğindedir; CHP'nin böyle bir yasa önerisi hazırlaması gerekir V* bir »rnek Devlet Tıyatrosu sanatçılannın durumunu duzenleyen lumunda bu sanatçıiann Genel Mudurlük le bır jıl içmde mukavele vapmalan ongorulmüstur ve Tıyatroculuk Anayasanuzda ve Hukuk Duzenımızde «sadece Devletın verme getıreceği bır karr.u hızmetı» olarak kabul edilmış de değıldır. Buna karşın Danışta\ımız Devlet sanatçılannm guverceye sahıp olmasını ve bojlece hızmetlerını huzur ıçinde yapabılmelerını sağlama amacnla, onlan kuruluşla flışkılerl nı memurlarınkı gıbı Danıştayın denetımıne tâbı tuönayı gereklı gormuş, \e bu >olda karar almıştır. Tıyatro hizmetinden çok daha buyük onem tasıyan •yüksek oğretım gorevı»,hem de Anayasanın 50'ıncı tnaddesmde Devletın başta ge'en gorevlennden bin olaıak ılân edıldıgı, ve 120'ncı maddenın oırıncı fıkrasmda, Devlet elıyle yurutulmesı zorunlu onçoruldufcu haldenasıl olur da sureklı nıtelıktekl bu hızmeti goren oğTetım uyeleri memur sa\üamazJar, hele Danıştayın denetimi dı$mda bırakılabılirler I Bumı Hukukumuz bak.mından kavrayabılmek olanaksızdır. Unut mayalım kı, adı üniversıte olmasa bıle, «juksek oğretım işını üstlenmeve kalkısan ozel vuksek okullar»ın dahı, Anavasava avkırı olduğtına, bu işm «yalnız Devletçe gortılecegı«ne, \na^asa Mahkememızçok yerınde olarakkarar vermıştır Bır jandan «ozel vuksek oloıllar bıle devletleştırılecek». ote yandan da «Devletın yuz mılyonlarca Uralık vatırımları ile %ürutülen en buyuk unıversıtelerın den bıri, bır şırketmış gıbı onun oğTetım uvelerı ile ılışkılen ozel Hukuk sozlesme'envle duzenlenecek. \e bu ılışkı. sorumsuz 9 tane kışının «e\et» ya da «ha3y» demesme gore sürecek va da kopacak Butün ıdarı ışlemlen 114'uncu maddeye gore denetlemekle yettalı ve gorevlı Danıştay ıse bu oğretım ujelerının keyfi olarak hızmetten atılmalannı denetleyemıjecek Çoyumlen arasında bcrvlesme bır çel'«kı, bovlesıne bır tutarsızlık hıçbır Hukuk düzenınde kabul edılemez cilerln dısında, daha bazı temsilcılerın de gırebılmesı amacına yö nelik ve sadece organlann bıçımıne ılışkın», boyle bır degısıkhgı yapmanın, «ODTÜ'nin kuruluşundakı ve kajTiaklarındakı ozellıkıerı bakımından zorunlu olduğu>na. (uluslararası fonlardan elde edılen ^rdıma ışaret ederek) bızlen ınandırmıştı. Aradan bır haylı zaman geçtığınde oğrendık kı, «üDTÜ'nm vaşa,rrîsı ıçın dış yardımlarm zorunlu oldugu; ve ODTÜ'nm bu dış jardım fonlanvla kuruldugu yolundaki iddıalar» doğru değıldır. Eğer bu gerçek o zaman bılinsevdı UllıiKi maddeve vönetım bıçımı bakımmdan dahıbir istısna hukmunun konulmasma razı olunmazdı (Gerçı kabul ettıŞımız ıstısna cumlecığı ODTÜ ınde ozerklığı ve ogretım tve«=ı guvencesını sımoı de zedelemış değıldır Ama yonetıcı organ bı çmı bakımmdan bile. bır farklılık varatmak ıçm neden gorulmezdı). bazı okuvucular. «niçın gerçek durumu tncelemeden bnenyı kabul ettınız'» dıyeceklerdır. O zamanki koşullan gözonune getırmeden. bunu anlayabılmek olanaksız Kurucu Meclıs. 27 Mayıs 196Te kadar Anayasayı kabul edemeseydı teshedılecektı. Yeni blr Meclıs seçılecek; ve o, Anayasayı yeru baştan yapacaktı. Bu nedenle Anayasa Kornısyonu, çok zorunlu olmadıkça, bir feyıiogly son daktiud* Feyzıoglu, I2ü'ınci maddenin gorusülmesmde «bır cümlecıği ı fıkraya ekleme onerisı»yle son dakıkaaa karsımıza eelmisti. ODTÜ mde Mutevelli Heyetıne, «klâsık Unıversıtelerdekı teoısıl Danıştay ın rolu 7aten boyle bır duşunüs ve yorum, Anayasamızm çeşıtlı baş B İ l l t (RTH EUMO€ OMABIVV EMOı VAB RAYAM &SEP B>R DiŞi BOND >4\PRA<5lMPA ANCAkT krpALLAOA OZ6U