Katalog

Lreneı ıvuruıu naa JVIDHS, pazartesı gunu eıe aıınıyor • KÎBRIS RÜM YÖNETİMİ ÖNCEKİ GÜN 01 NEL KURULA SUNDÜGU KARAR TASARISINDA, KIBRIS'TAKİ ÎÜM YA8ANCI ASKERİ BİRLİKLERİN «DERHAL VE ŞARTSIZ» OLARAK ADAYI TERKETMELERİNİ VE MÜIÎECİLERİN EVLERİNE DÖNMELERİNİ İSTEDİ. • OZEl SIYASi KOMISYONUN, ÇALIJMALARINl TAMAMLADIKTAN SONRA SAPTADIĞI KARAR TASLAĞI GENEL KURUL'A SUNULARAK OYLANACAKTIR: TÜRKİYE'NİN BU KARAR TA5AöfNIN GENEL KURULDA PARAGRAF PARAG?AF OYLANMASINI İSTEYECEĞİ SANALIYOR. ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Birleşmis Milletler Genel Kuruhı 10 kasım pazanesi günü toplanarak Kıbns sorununu e!e alacaktır. Ankara'ya gelen bilgilere göre, 10 kasımda topîanacak olan Genel Kurul, 11 kasımda görüşülmesine başlamlmak üzere konuyu, özei siyasi komisyona sevkedecektir. Birleşmiş Mılletlere üye bütün ülkeîerin temsilcılerinin katılmasıyla kurulan Siyasî Komisyon'da Kıbns Türk Federe Devleti adına Rauf Denktaş'm, Rum yönetimi adına Glafkes Klerides'in konuşmalan bekltnmektedir. Siyasî Komisyon çalışmalannı bitirdikten sonra saptanan bir karar taslağını Genel Kunıla verecektir. Kıbns Devlet Başkanı sıfatıyla Makarios'un söz sahibi olduğu ve Kıbnslı Türklerin temsil olunmadığı Genel Kurul'da, Siyasi Komisyondan gelen tasiak göriişüleceî; ve oylamaya sunulacaktır. KASIL OYUNMAÜ! Türkiye'nin. özel Siyasi Komisyon'dan gelerefc Genel Kurul 'da oylanacak olan metnın parngraı oylanmasını istemesinin söz konusu olduğj diplomatik gözlemciler tarafmdan dile getirilmiştir. Türkiye'nin oylama şekliyle isteğmin Genel Kurul tarafından kabul edilmesi durumunda Turkiye Kıbns'ın toprak bütünlüğiî. bağımsızlıfı gibi konuiarı içeren paragraflan kabul edecek, Türkiye'nin aleyhine olan metinleri ise reddedebilecektir. Diplomatik gözlemciler, Türkiye'nin bu biçimdrici bir isteğinin Genel Kuruica benımsenmeyeceginj sandıklarım söylemişlerdir Rauf Denktaş ile Glafkos Klerides ikilisi: köprülerin allından çok mu sular aktı?. Birleşmis Milletler Genel Kurulu, 1 kasım 1974 günü Kıbrıs'a iliskın olarak askeri birliklerin Adadan çekılmesi yolunda karar aimıstı Birleşmis Milletler Genel Kurulu Kıbns sorunu. 0* ilgili olarak 1 kasım 1974 tarihinde şu karan almı$|r: • BM Genel Kuruıu: 1 Bütün devletleri Kıbns Cumfıuriyet'inln egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlügüne ve tıicbir bloka dahil olmasa da saygı göstermeye ve Kıbns Cumhuriyetine yönelmiş her türlü hareket ve müdahaleden kaçınmaya çagınr. 2 Kıbns Cumhuriyetindeki tüm yabancı silâhlı kuvvetlerin ve yabancı askeri varlık ve personelinin süratle çekilmesmi ve Kıbns'ın ıç ışleriyle her türlü yabancı müdahaleye son verilmesıni diler 3 Kıbns Cumhunyetinin Anayasak düzenini Kıbns Rum ve Kıbrıs Türk cemaatlerini ilgilendiren bir mesele sayar. 4 İki cemaatin temsilcüeri arasında esit şartlar altmda ve Birleşmis Milletler Genel Sekreterımn arabulucu lugu ile temas ve görüjnıelerin devam etmesını tavslye eder ve taraflan, temel ve yasal haklara dayalı ve taraflann serbestçe ve karşıhklı olarak kabul edebilecekleri siyasi bir çözüm bulunması için görüşmeleri devam ettirmeye çağınr. 5 Bütün mültecilerin güvenlik içinde evlerine dönebilmeleri lüzumunu belirtir ve taraflan bu yönde acil tedbirler almaya çağınr. 6 Bu kararın hükümlerinin uygulanmasını saglamak amacıyle Birleşmis Milletler çerçevesinde gerektiği takdirde görüşrr.eler dahil olmak üzere her türlü çabaların devam edeceğini ve böylece Kıbns Cumhuriyetinın temel hakkı olan bağımsızîık. egemenlik ve toprak bütünlügünün te minat altına alınmış olacağını ümit eder. 7 Genel Sekreterden Kıbrıs'ın bütün halkı için Birleşmiş Milletler insancıl yard:mım devam ettirmesini ister ve bütün devletleri buna katkıda bulunmaya çağınr. 8 Bütün taraflan, gerektiği takdirde takvıye edebilecek olan Birleşmis Mıltetler Parış Gücü ile işbirliği yapmaya devam etmeye çağınr. 9 Genel Sekreterden ilgili taraflar arasında arabuluculuğunu devam ettirmesini ister. 10 Genel Sekreteri bu karar tasansmı Birleşmis Milletler Güvenlik Konseyi'mn dikkatine sunmaya ç» KIBR1S RUM ONERİSİ Öte yandan, a.a.'nm Kew York'tan bildirdiğine göre. Kıbns Rum yönetimi. önceki gün Birleşmis Milletler Genel Kuruluna yeni bir ' karar tasansı sunarak Ada'daki bütün yabaneı birliklerin «Derhal ve şartsız olarak çekılmesmi» ve bütün mültecilerin, güvenlik içinde evlerine dönmelerine olanak sağlanmasmı istemiştir. Makarios yönetiminin hazırladıgı tasarıda Turkiye ağır bir şekilde suçlanmaktadır. Tasarı Türkiye'yi, Ada'nm nüfus dengesini değiştirici hareketlerden kaçınmaya çagırmakta ve bu arada Türk Hükümetinin. son zamanlarda, anavatandan Kıbrıs'a göçmenler göndererek Kıbns Türk halkmın nüfusunu arttırmaya yönelik davranışlar içine girdiğini iddia etmektedir. Tasanda ayrıca, Kıbns Türk ve Rum toplumu temsilcilerinin, Kıbns sorununun bütün veçhelerl üzerinde, yapıcı önerileri esas alacak görüşmeler» başîamaları çağrısmda bulunulmaktadır. Rauf Denktaş ile Glaflcos Klerides arasmda geçen nisan ayından bu yana yapılan dört ayn görüşme, fazla bir ilerleme kaydedilmeden sonuçsuz kalmıştır. Tasanya göre, Genel Sekreter Kurt Waldheim, R'amlann hazırladığı bu önergeyi Güvenlik Konseyinin dikkatine sunacak ve uygulanması hakkında aynı organa en geç 31 mart tarihine kadar bir rapor verecektir. Hazırlanan tasarının altında Kıbns Rum Hükümetinin imzası bulunmaktadır. Başka hiç bir ülke şu ana kadar tasanya imza koymamıştır. Rumların önerisi, Genel Kurulun 1974 kasım pyında sıfıra karşı 117 oyla kabul ettiği tasarıyı teyit etmektedir. Ancak bu kezki öneri, daha " sert bir ifade ile kaleme alınmıştır ve her şeyin «derhal» yerine getirilmesini istemektedir. Makarios yönetiminin bu yıl hazırladıgı tasanda, önergenin uygulanmasından Güvenlik Konseyi sorumlu tutulmaktadır. Güvenlik Konseyi, Kıbns'ın bağımsızlığı, egemenliği, toprak bütünlüğü ve bloksuzluğunu korumak için tasarının uygulanmasına nezaret edecek ve tarafların tasarıya uymalarını saglamak için de gereken bütün tedbirleri alacaktır. 142 DEVLET, BM GENEL KURULUNDA TEMSİL EDİLIYOR 1965 YILINDA BM GENEL Genel Kurulun Dünya barış ve BM Genel Kurulunun KURULU TÜRK yetkileri hukuksal gu^enliğini ilgilendiren tavsıye kararlarına ve siyasal olaraK tum sorunlarda uymak için GÖRÜŞÜNE ikiye ayrılabilir tdvsiye kararı alabilir bir zorunluk yoktur AĞIR BİR DARBE INDİRİRKEN BM GENEL ÇAĞLAYANGİL KURULU, SALONU DÜNYANIN BİR TERKEDIYORDU NUMARAU 17 ARALIK 1965 GÖNÖ, OEVRİN TÜRK HÜKÜMETİNİN KIBRIS KONUSUNDA BİRLEJKIJ MİILETLERDE AGIR BİR fENHGIYE UGRAFORUMU DIĞI KARAR TASARISI KABUL E D İ L M P HALINE GELDI ÎLTER TüRKMEN Türkiye'nin BM nezdindeki temsilcisi Büyükelçi Türkmen'i güç Siatler bekliyor. MAKARİOS Genel Kurıılda »Kıbns Devlet Başkanı» sıfatıyle söz hakkına sahip: Kıbns Türk Federe Devletinin ise böyle bir hakkı yok. 142 Uyeden oluşan ve günümüzde dünyanın bir numaralı forumu durumuna gelmiş bulunan BM Kurulunun yetkileri çok genıs olup, hukuksal ve siyasal olarak iki kısma ayrılabilir. Genel Kurulun, hukuksal yetkilerini BM'in diğer organlan ile olan ilişkileri ve bu organları denetlemesi meydana getirir. Güvenlik Konseyi, ekonomik ve sosyal konsey ve Vesayet konseyinin üyelerinin seçilmesi, ve bu organların denetlenmesi gibi faaliyetler hukuksal yetkilerin kapsamına girer. Genel Kurulun dünya kamuoyu açısından asıl önemli yetkileri ise siyasal nitelikte olup, Genel Kurul bu yetkilerini BM yasasuıın 10, 11 ve 14. maddesinden alır. Bu maddelere göre Genel Kurul dünya barış ve güvenli$ini ilgilendiren tüm sorunlan görüserek tavsiyede bulunabilir. Genel Kurulun hukuksal yetkilerini kullanırken verdigi kararlara uymak zorunludur. Ancak Genel Kurulun BM, yasasmın 10 ila 14. maddelerinde kendice tanman siyasal yetkilerini kullanırken yaptıgı tavsiyeler için böyle bir zorunluluk söz konusu olmayıp, bunlar bağlayıcı nitelikte değildir. Üye üikeler BM yasasının 25. maddesinde Güveniik Konseyinin kararlanna uymayı kabul etmelerine karşın, Genel Kurulun tavsiyeleri için böyle bir taahhütte bulunmamışlardır. BM yasasında barış ve güvenliğin konınması konusunda birinci derecede rol gerçi Güvenlik Konseyine verilmiştir. Ancak bu organ ın ünlü veto hakkından ötürü sık sık işleyemez durtıma düşmesi üzerine 1949 yılından itibaren Genel Kurulun dünya sorunlarında gi derek daha fazla söz sahibi olmaya başladıgı görülür. • Güvenlik Konseyindeki veto çıkmazı ise 1950 yıhnda kabul edilen «barış için birleşmeı karan ile çözümlenmıştir. Bu karara göre Gü venlik Konseyi önemli bir somn görüşülürken daimi üyelerinden birinin vetosu ile işleyemez duruma geldiği taktirde. Genel Kurul PM üyelerinin salt çoğunlugu ya da Güvenlik Konseyinin herhangi yedi üyesinin oyu ile toplanacak ve sorunu görüşecektir. Güvenlik Konseyi. Kore savaşı sırasında Sovyetler Birliği'nin. 1956 yıhnda Süveyş buhranında ise Ingiltere ile Fransa'nın vetolarından ötürii felce uğrayuıca buhranlar bu mekanizma ile Genel Kurula aktarılarak görüşülmüş, ancak Genel Kurulun yetkisi tavsiyede bulunmaktan öteye gidememiştir. (Dış Haberler Senisi) Birleşmis Milletler Genel Kurulu Siyast Komisyonu, 17 aralık 1965 tarihinde, devrin Türk hükümetinin Kıbns konusunda BM'de ağır bir yenilgiye uğradıgı bir karar tasansını kabul etmiştir. Geneı Kurul bu karan alırken yenilgiyi hazmedemeyen devrin Dışişleri Bakanı Çağlıyangil, salonu terketmiş, o günlerin Dışişleri Genel Sekreteri Bayülken, Türkiye'ye aynlmış sıralarda tek başına acı sonuca tanık olmuştu. Karar özet olarak Kıbrıs'ı hükümran ve Birleşmis Milletlerin eşit haklara sahıp bir üyesı ilân ederek, bu ülkeye dış müdahalelen yasaklamaktadır. BM Genel Kurulu Siyasi Komısyonu'nda yapılan oylama sonucunda 51 çekımsere karşılık 47 oy tasarı lemne, b oy da aleyhine kullanılmıştır. Tasanya ABD. Arnavutluk, Afganistan, Pakistan. Iran ve Libya karşı oy kullanmış, Sovyetler Birlıği ise oylamada çekımser kalmıştır. Birleşmis Milletler Güvenlik Konseyi Kıbrıs'a ilişkin son kararını 12 mart 1975 günü aldı Birleşmis Milletler Güvenlik Konseyi Kıbns'a ilişkin olarak son karannı 12 Mart 1975 günü almıştır. Kararda. 13 şubat 1975 günü Kıbn s Türk Federe Devletinin ilân edilmesinin «esefle» karşılandığı da kaydedilmiştir. Güvenlik Konseyi kararırun tan> metni şöyledir. «Kıbns Cumhuriyeti Hükümeti tarafmdan yapıian şikâyet üzerine Kıbns'taki durumu inceieyen Genel Sekreterin raporundan bilgi alan ve ilgili tarafların açıklamalarını dinleyen Güvenlik Konseyi: • Kıbrıs'ta bunalımın sürmesinden derin kaygı duyarak; 0 Daha önceki kararlarını, özellikle Genel Ki'.rulun 1 kasım 1974 günü oybirliği ile alman 3212 sayılı Karannı benimseyen 13 aralık 1974 gün ve 366 (1974) sayılı karannı hatırlatarak; • Kararlarınm uygulanmasında ilerleme olmadığım da görerek: 1 Kıbrıs Cumhuriyetinin egemenlik, bağımsızlık, toprak bütünlügü ve hiç bir bloka bağlı olmama poiitikasma saygı gösterilmesini ve ilgili tarafların, bu egemenliğe, bu bagımsızlığa, bu toprak bütünlügüne ve bu hiç bir bloka bağlı olmamaya halel getirebilecek her türlü davranıştan ve Ada'nm bölünmesini, ya da herhangi bir başka tfevletle birleşmesini amaçlayan her türlü girişimlerdea sakınmalannı ilgili târaflardan ve bütün devletlerden bir kez daha ister 2 Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bir bölümünün «Federe biı Türk Devlet» ilân edilmesi yönündekı ve bu arada, iki toplum temsilcüeri arasında, amacı, eşitlık ilkesi içinde, karşılıklı olarak kabul edilebilecek anayasal bir uzlaşmaya vanlmasını ve siyasî bir sonucu öngören bir çozüme serbestçe ulaşılması olarak kalması gereken görüşmelerin sürdürülmesini tehlikeye dü şürebilecek 13 şubat 1975 günü tek yanlı kararı esefle karşılar ve tarafların, Birleşmis Milletler Örgütünün ısrarlı kararlannın uygulanmasını tehlikeye sokmuş olan. ya da sokabilecek tek yanlı tüm girişimleri karşısmda endişelerini belirtir. 3 Yukandakl ikinci paragrafta sözü edilen kararın, Kıbns sorununun nihai siyasî çözümü konusunda bir ön yargıya varmadığını belirtir ve bu kararın bu tür bir niyetle alınmadığını açıklayan beyandan bilgi alır. 4 Genel Kurulun, Güvenlik Konseyince henimsenen 3212 (XXIX) savılı Karannın bütün TÜRKİYE'NİN MUHALEFETiNE YALNIZCA BEŞ ÜLKE KATIUYORDU; BUNA KARŞILIK KARAR TASARISINA 47 ÜLKE «EVET» DiYOR, 51 ÜLKE DE ÇEKiMSER KALIYORDU Genel Kurul Siyasî Komisyonunda kabul edilen karar tasansı: «Birleşmis Milletler Genel Kurulu, Güvenlik Konseyi'mn 4 mart 1964, 13 mart 1964, 20 haziran 1964, 9 agustos 1964, 25 eylül 1964, 19 mart 1965 ve 10 agustos 1965 tarihlı kararlarını ve 11 ağustosta vanlan mutabakatı göz önünda tutarak Kıbns meselesini inceisnıiştir. I Kararda, 13 şubat 1975 günü Kıbrıs Federe Türk Devletinin ilân edilmesi «esefle» karşılandı Kıbrıs'a ilişkin toplumlar arası görüşmelerin BM Genel Sekreterinin gözetiminde sürdürülmesi çağrısı yapılıyordu BLOKSUZ ÜIKELER Genel Kurul Siyasl Komisyonu Kıbrıs meselesini incelerken 10 ekim 1964'te Kahire'de toplanan hiç bir bloka bağlı olmayan üikeler konferansmın Kıbns konusundaki kararım BM Kıbns aıabulucusunun 26 mart 1965'te Genel Sekreter DThant'a sunmuş oldugu raporu ve Kıbns hükümetinin daha önce sunmuş oldugu muhtırayı dikkate almıştır. Kıbns hükümetinin muhtırasnda: a) Din ve ırk ayınmı gözetiüneksızin insan haklannın bütün Kıbrıs vatandaşlanna uygulanması, b) Azmlık haklarmın garantı altına alınması, c) Sözü geçen haklann bahis konusu muhtıra ve deklerasyonda belirtildiği biçimde garanti altına alınması öngörülmekteydi. Siyasî Komisyon bütün bunlan gözönünde tutarak Kıbns konusunda şu karan aknıştır: 1 Birleşmis Milletler Teşkilatmuı eşit haklara sahip üyesl sıfatıyla Kıbrıs Cumhuriyeti, BM Yasasına göre, hükümran ve bağımsız bir ülkedir. Bu ülkeje yabancı müdahalesi kabul edüemez. BM GÜVEMİK KONSEYİ Kararlarına uymak zorunlu sayüıyor, ama... bölüm ve hükümlerinin acilen ve fiilen uygulanmasını ister. 5 Genel Kurul'un 3212 (XXIX) sayılı Kararının 4'üncü paragrafında, taraflar arasında amaçlanan görüşmelerin iki toplum temsilcilerı arasmd yeniden baslamalarma yardımcı olmak için yeni çabalann ortaya konması gerektigüıi telâkkı eder. 6 Bu nedenle de Genel Sekreter'den yeni fcir iyi niyet girişiminde bulunmsım ve bu amaçla taraflan. üzerinde anlaşmaya ve varılan yeni usull«re eöre biraraya eetirerek. karsılıkü bir anlayış ve ılımîı davrcnış havası içinde, gerektiğinde kendi yönetiminde sürdürülecek toplumlararası görüsmelerin yeniden başlamasmı, yoğunlaştınlmasını ve ilerletümesuıi kolaylaştıracak şekilde kendisini tarafların çağrısına hazır bulundurmasını rica eder. 7 Bu yeni *yı niyet girişiminin gerçekleşmesinde iki toplum temsilcilerini Genel Sekreterle sıkı işbirliğinde bulunmağa çağırır ve kendilerinden görüşmelerine büyük bir önceliic tanımalarım ister. 8 lleılı bütün tarafları. iki torlum temsıl cileri arasında görüşmeleri tehlikeye sokabilecek her türlü davranıştan sakınmaga ve bu görüşmeierin basansına gerekli havantn oluşmasım kolaylaştıracak tedbirleri almağa çağırır. 9 Genel Sekreterden, Güvenlik Konseylni, 365 (1974) sayılı Kararla bu karann uygulanmalannda gerçekleşecek ilerlemelerden haberli tutuimasını ve her halükârda 15 haziran 1975'ten önce u>gun bulacagı her anda Konsey'e rapor vermesini rica eder. 10 Konuyu sürekli olarak gündeminde bulunduımavı kararlastırır. KARAR, ÖZET OLARAK KIBRIS'I HÜKÜMRAN VE BiRLEŞMiŞ MİLLETLERİN EŞiT HAKLARA SAHiP BiR ÜYESi İLÂN EDiYOR, ÜLKEYE DIŞ MÜDAHALELERi YASAKLIYORDU 2 Bütün devletler BM Yasasına ve özellikle bu Yasa'mn 2. maddesinin 1. ve 4. pragraflanna uyarak, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlügüne saygı göstermeye ve bu ülkeye her hangi bir müdahalede bulunmaktan imtina göstermeve davet edilır. 3 Güvenlik Konseyi'nin 4 mart 1964 tarihinde alman karan geregince. bu ülkedeki arabuluculuk görevinin devam ettirümpsi tavsivp »riilir.