Katalog

Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi Sanayi Odaları, döviz konusunda kötümser Turkıye'dekı tum Sanayi Oda ları tarafından kurulan Sanayı Odaları BırLgı nce nazjrlanan ve seçımlerden once MC Hukumetı Başkanı Demırel e \enlen raporun tam metnı elde edılmıscır Bu raporda Turkıve nın dış odemeler dengesı ıçm yapılan tahmınler, gerek ozel ve gerekse kamu kuruluşlan tarafından ortaya konan odemeler aengesı hesaplarının en kotumsenni meydana getırmektecıır Sanayi Odalarının vapmış oldukları hesaplara gore 1975 yılmda, DÇM ka nalıjla gelen do\ızler bır taraıa bırakılacak olursa J dovız rezerv lerınm 1 mıljar 7 a mı'von dolar azalacagı anlasılmaktaüır Sanajı Odaları Bırl ğı tarafından uzmarüara hazırlatıldıktan sonra Sanayi Odala'i Faskanl k Dnanlan Toolantısında gorlışülerek son şekhnı alan rapor, «Odemeler Dengesl Bugunku Durum, Nedenler ve Önerıler» adını taşırnaktadır Raporda 1974 yılı kesın odemeıer dengesı ı'e 1975 Mİına aıt odemeler dengesı tahmım ver almaktadır Bu tahmın, yukarıdakı tabloda gorulmektedır îşçi dövızlerinin azaldığına değmılen raporda, bunun bır nederü olarak da dovıze çevnlebılir mevduat hesabı gostenliyor; bedelslz ithalat da bu duruma yolaçan etkenler arasında Dövize çevrilebilir mevduat hesabı 1976 yılında MC için artık kurtarıcı olamayacab Bu vü 800 milyon dolar çevresıne yukselerek Cephe Hukumetı'nın dovız sorununu hafıfleten DÇM kaynaklı dovızlenn geıecek yıl 120 mılyon dolarlık bır artış gostereceğı tahmın edılmektedır Boylece gelecek vılm başmdan ıtıbaren DÇM hesapları Cephe Hukumetı ıçın kurtarıcı nıtehgını ka\ bedecektır Sanayi Odalan Bırlıgi tarafından hazırlanarak Cephe Hukumetı'nın başkanı Demırel'e venlen «Odemeler Dengesı» adlı raporda DÇM kavnaklı dovızlenn »eşmışı ve geleceğı uzennde de durulmaktadır Sanayıcıler DÇM dovızlen bakımmdan gelecek vılm en onemlı sorununun mevcudu korumak ve mevcut tçın ge rekli faız odemelenni yapabılmek oldugunu ılen surmekted'rler Sanayi Odalan Bırlığı'nın ra porunda bu goruşler, şu şekiıde Ifade edılmektedır «Bır borçlanma yonteml olarak DÇM'de tarana ulasıldığı ar tık bundan sonra sureklı ve onemlı bır kaynak olarak yararlanılamıvacaŞı kanısındavız Baska bır deyısle bu yıl olduŞu sıbı her yıl yenıden bır 800 mılyon do lar gelmesı pek olasılı deîndır Onümuzdekı vıllarda sorun bu vı 1 gelen mlktann korunması ve faızınln ödenmesi olacaktır.» ranın hemen yansının blr sene vadelı oldugunj, buvuk çoguııluğunun bankalar aras» mevduat ?ıbı çalıştığını ve sıgorta etti'Jdığıni, son gelen haberlere gore de sıgorta tavamna ulaşılmak üzere buiunuldrgunu gozonune almak gerekecektır Bundan sonra ancak gerçekten tasarruf mevduatma benzetılebılecek tur dot ız gelecektır Bu tur mevduat ıse sınırlılıgmm dışında, hassas ve kaypaktır DÇM'nın yıl sonuna kadar 800 mılyon dolara ula^ma sı beklenır 1976'da belkl 40 nu\ >on jenı DÇM gelır aynca vadelı gelen 400 mılvonun vansı temuıd ettınlebılır Buna karşı 80 mılvnn dolar faız bdemesi olacaktır Bov lece DÇM'nın 1976 katkısı 120 mıl von dolara ınecek rüm dengesı ıçındekı oneml fcuçülecektır.» Türklve'nln en bu\TÎk sanaylı lerınm de üve oldugu Sanavı dalan Bırlığı'nın raporuna gc 1976 vüında toplam olaratt î mıljon dolarlık DÇM gınsm'tı mılvon dolan faız odemelen avnlacak ve net DÇM katkiM mıhon çevreiınde kalacaktır 1 durumda 1976 vılınm başıncl inbaren Cephe Kukümetl gı*tık dovız sorunu ıle karşılaşa Sanaji Odalarına Gbre. 1975 odemeler Dengesı (Mılyon Dolar) 1<>7* 1975 I Cari ıslemler A Dış Tıcaret 1 Ihracat 2 Ithalat Dış Tıcaret Dengesi 1532 2 3777,5 2245,3 1400 0 ( ) 5250 0 () 3850,0 () 14(1,0 50 0 1300 0 () 75 0 () 35 0 2^0 0 1350 0 () ( ) Program hedefi Sanayi Odaları Bırlığı'mn raporunda, 1975 yılı ıhracatı porgram hedefmın çok gerısmde kâlf mpkta ve ıthala ı ıse program he defını buvuk olçude aşmaktadır. Avnı tahmınde ışçı do\ızi gınşının geçen yıldan az olduğu go rulmektedır Dolayısıyla Turkıye 800 mılyon dolar olarak hesaplanan DÇM dovızlenne raâ men tarıhmm en buyuk rezerv erınesıvle karşılaşmaktadır. Istanbul, Ankara, Adana Ege Eolgesı ve Eskışehır gıbı buyuk Sanajı Odalarımn goruşlenni vansıtan bu raporda odemeler dengesı tahmınınden başka her kalem ıç n a\rıntılı açıklamalar \apılmaktadır. tnracat ıle ılg lı açıklamalan rapor, şu şekılde ozetlemektedır «Tıcaret Bakanhğınea duzenlenen ıhracat tema>ullerı gozonunde bulundurularak, yılın ıkıncı yansında, pamuk. pamuk ıplıgı zetın\ağı, çımento ve maden ıhracatında atak vap'lacağı \arsayılacak olursa, 1975 ıhraca tını 1 mılyar 400 mıKon dolar cıvarında tahmın etmek mum kundur Bovlece 2 mılvar dolar olan plan hedefmın çok gensın de kalınmış olacaktır » Döviz rezervleri bu yıl, B Gorunmeven Kalemler 1 Dıs Faız ödemeleri ( ) 102 4 41 8 2 Turızm 142R3 3 Isçı Gelırlen 4 Kar Transferleri ( ) 71 1 " Proıe Kredılen Hız ödemeleri () 17 0 > 221 7 6 Dığer Gorunmejenler 1499 3 Gorunmeven Kalemler Dengesi C Enfrastruktür ve Off sbor» Carı îşlemler Dengesı () 270 719 0 126 1 88 1 237,1 57,9 24 1 2 59,4 430 9 20 0 () 2480,0 140 0 800 0 125 0 400 0 \0f) 0 25(1 (1 153ı 0 ( ) 945,0 () 1 milyar 745 milyon dolar azalacak dovizlerinin blr bölıimü DÇM olar?k Turkıye'ye gırmektedır Ra por \%çi dovızlenmn azalmasını bır •andan dunyadakı bunalıma dığer \andan da DÇM ıle bedelsız ıthalata bağlarken şoyle demektedır »rtmasımn hayatm pahalılasma sının, ıs (nivencesınm azalması nın doğurduğu etkıler ve ve nl havet serbest dıs oıvasada Turk Lırasmın ozellıkle Mman Markına karşı deger kavbetmesı so nucu Aravatana dognıdan eon denlen dovızlenn a^tma hızı l<)74de ağırlaştı 1973'de de ta mamen durup azalmava başladı Kanımi7ca bu azalrrma dış tı caret açı*ınm zorlamasıvla ça lıstırıimava baslanan bazı ka nallann da 'Bedelsız ıthalat \e DÇM gıbı) etkısı olmuştur • II Sermaye Hareketleri 1 Dış Borç Ödemeleri () 2 Dovızlı Mevduat 3 Özel Yabancı Sermaje 4 Pro)e Kredısı 5 Pedelsız tthalat 6 Program Kred.«l ^ermave hareketlerı donge'i degışmesi Rezerv ya da ongorulmeyen borçlann» ( ) • AET İLE 1L1ŞK1LER1N «AET'Yi KAYBETMEDEN, AMA ONU KAYBETMEMEK 1Ç1N SANAYıMıZi VE KALKINMAMIZI GOZE ALMADAN> YENi BıR YAPIYA KAVUŞTURULMASI lSTENıYOR • «AET PAZARLARINI TURK PAMUĞU VE PAMUKÇUSUNA AÇIK TUTMAK DEVLETıN GOREVıDıR> SANAYİ ODALARI RAPORU: ORTAKPAZAR TÜRKIYE İÇİN PROBLEMLİ BIR GERÇEKTİR,, Sanayl Odalan Blrliği tarafından hazırlatılan ve Sanavi Odalan Başkanlık Dıvanlan toplantısında gorusuldukten sonra Eskışehır Sanavi Odası Başkanı Mumtaz Zevtmoglu'nun kaleme aldıgı «odemeler Dengesi» adlı raporda «Tum dunva ıçın oldu gu eıbı AET bizım içın de çok onemlı ve problemH bır jrerçek tır» denılmektedır Raporda AET ıle ılışkılenn «AET'vi fcavbetmeden ama onu kavbetmemek ıçın sanavımızl ve kalkmmamızı kavbetmevi göze almadan» venl bır vapıva kavuşturulması lstenmektedır Sanayicllertn hazırladıgı son rapor, Türkiye'nin AET ile fll Kilennde bır donüm noktasu geldıgmı belırlemektedır Anci sanayıcıler. boyle bır nokta gelınmıs olmasına karşm, hük met yetkılılennın kamu gore lılennın AET ıle ıleılı olarak b lırlı bır goruşten voksun olma! rından vakmmaktadırlar Bu v kmma şu şekı'de dıle getırılnu Tanılma Sanavicılerin raporunda DÇM'nin gelışmesi ve etkılen şu s»lrı!ae anlarılmaktadır «Dovnze Cevnlebılır Mevduat bırçok tahmmf len vanıl arak hızla gelıstl Ağııs tos l<)"î sonunda 70fl milvon <lolara ulasti Bu durumun hem »rl ven bnıt dovız rezervlennl tnkvıvede hem Turk Parası kasılıSınm bıivuk kısmınm krod SP donuşmpsıvle ekonommin canlan mn«:ında olumlu etkılen oldu » Rapor bu olumlu etkılen k**vdettıkten sonra bundan sonr^ki geli«mp!er konusunda şöyle demektedır «Ancak, bu şekılde gelen pa Yabancı işçi ikımı «Hemen butun emek lthalcıle rı vabancı ı«çı akımını bm'ik olçude kısıtladılar va da tum durdurdular Bu tedbirlpr sana vıleşmı*; ulkeleri saran ekono mık bunalım nedenıjle ışsazlığın Sanayicılenn raporunda belH başlı kalemlerı boylece açıkla nan 1975 vılı odemeler dengesı nın ancak "145 mıhon dolarlık e7erv erimesıvle dengeve Rf\e ceğı gosternme<ledır Bu aonz enmesıne HK mılvon dolarlık (i DÇM ginslerı dahıl degıldır Bu nunla bırhkte toplam dovız erı mesi 1 mılvar 74:> mıhon dolardır Geçen vılki dovız erımesi sadece 431 mılvon dolar olmustıır Ceohe Hukumetıne devre dılen do\ız rezervleri İse 1 mü \ar 322 mılvon dolardır. tın Bir yakınma YORUM ÇARESİZ DEMIREL SEÇtMLEHİN llk hevecanı geçince kimin dah» Ttarançlı kimtn daha ka\nplı olduğu gorunmeye başladı Kavbedenın gorunümu, şaşkınlık Seçım sonuçlarını değerlendırme konuşmalarında en şaşkm partı lıden olarak Demırel gorundü Demırel, seçımden sonra «ılk bılıms»'» deferlendırmesını yaptığı de mecınde şunlan soylüyor «Esasen Cumhjnvet Halk Partısı ortanın solu sloganını artık kullanmıjor ve duzen değışıklığı sloganmı da kullanmıvor. Cumhurıyet Halk Partısı 1975 seçımlerinde bu sloganlan kullanmadı Daha çok hukümetl tenkıtle ufraştı HtikUmete blr tatam agır ıthamlarda bulundu. ağıza alınmavacak sozler kullandı. Memleket meselelerını d« munakaşa etmedı Şunu yapacağım dıvememışfır » BU SÖZLERÎ, Halk Parttsının solundakıler soylerse, anlamlı ve şaşkmlık değıl Halk Partısınm solundak ler soyledı Şımdı Demırel tekrarlıvor Şaşkmlık burada Çunku Demırel butun seçım kampanyasmı, Halk Partısının de içmde bulundugu solculuk üzerıne yoğunlaştırdı Ecevıt'e Allende veya Castro jakıştırmalan, Demırel'e ait Şımdi Demırel, Halk Partısml soicu bulmuyor. Halk Partısının solculuğunu yeterli gormüjor DEMIREL'İN seçunden sonrakl bu gorıls değıştırmesınln blr çok nedenı var Bunlardan bınsı çok açia Seçımlerden sol ka zançlı çıktı Solun yakını da duşmanı da gordu Turkıye'mn Içıne gırdığl sureç ıçınde en buyuk oy potansıyell so'da Sermaye de, emekçıler de bunu anladı Demırel'ın şımdıkı sorunlarmdan bınsl, bunu kuçultmek. Küçultmezse destekçılerı, çok kızarlar. NASIL kuçultecek? Bunun lçın, Demlrerden, Ecevıt'e gonderilen bir mesajı bılmekte yarar var. Mesaj, kapıtahst sıstemınm man'ığına uygun bır bıçımde, aracılarla gonderılıyor Seçımlerden hemen sonra bır yerel yonetım başkanı, Demirel'e gldıyor. Demırel, çok «lutufkâr». Ikmci aşama, Malıje Bakanmı zıjaret etmek. Dennrel'ın en yakını Yılmaz Ergenekon daha da «multefıt» Malıye Bakanı, «îvi seçım oldu, Iki partı kazandı» dıye soze başlıyor. Devam edıjor «Zaten aramızda da fazla fark yok Bakın, bugün sizln gazete ne yazıvor? Bankaları devletieştıreceğımı soyledığımı vazıvor Sovledım Plan iİKelenne uvgun çalışmıyorlar Bu sozler tutanakta da var» Ergerekon tutanaktakı «Bır tedbır olarak bankaları devletleştırehm» bolumunu okuyor GÖRUVEN ŞU Ekonomi \e aış politika sorunlan açısmdan Demırel ıçm mevcut çarelenn en ıvısi, hukümeti bırakmaıc Demırel karşılaştığı ekonomık ve dış politika sorunlannı çozemevecegini bılecek kadar Başbakanlık deneyımıne sahıp Ancak ekonomi ve dış politika açısından bir çare olarak gorünen bu çozum ıç, politika açısmdan çare olmaktan çok uzak. Çunkü hukumetten uzaklaşmak, DP ve MSP ıle ılgılı bıtmemış operasyonlan b'tırme şansım tumden bırakma olacak Avnca, sermajenın tavanındakı tran^ferlerle bır \amah bohça hal'ne getınlen Adalet Partısıni çok guç sorunlarla karşı karşıj'a bırakacak Hukumetten ayrılırsa AP bu transferlert sındırıp özumleyemez. Hukumetten ayrılırsa oburluktan doğan bır hazımsızlık derdıyle karşılaşacak A\nlmazsa bunu b r sure erteleyebılır Ama ınsanoğlunun bavat pırzolalarm yara tacagı sorundan butunuyle kurtulması mumkun değıl BU YUZDEN Demirel hukıimetten aynlmakla aynlmamak arasmda çaresız Gorebıldığı tek çare, Halk Partisı ıle hukumet or taklıgı kurmak Bovlece hem hukumette kalacak hem de Halk Partısını durdurabılecek Boylece bır adımla sermayenm ıkı ısteğını bırden gerçekleştırmış olacak. DEMÎREL'ÎN vuksek tırajlı gazeteve verdığı demeçte şaşkmlık ve çaresızlık ıfade eden bolumler yukardakmden ıbaret değıl. Halk Partısını solcj bulmajan Demırel, Halk Partısmın aldığı ojlan şoyle çozumluyor «Aslına bakarsanız, Turkıye'de hali %akti yennde olan, Anadolu kasaba ve sehırlennde halı varkl yerınde olanlann büyuk bır kısmı CHP'lıdırler ve bunlann soldan kazanacağı bır şev yoktur Nasılsa sol gelıp bızım elımızden bır şey alamaz dılşuncesi hakımdır Cumhurıyet Halk Partılı olmaktan başka bır şey olamadıklan ıçm CHP lıdırler* Buna pek çok yerde tum Cumhurıyet Halk Partılıler ıçm ta YALÇIN KÜÇÜK îthalat îthalatla llgıli ayrıntılı açıklamalarını ozetı ise şojledır «Bu durumda, gene Tıcaret Bakanlığının ıthalat egüımlerı gozönunde bulundurularak "rilın ıkmcı yansında demır çellk lt halatımn Bğırlastınlmaaına kar şm savunma araç gered ıthalı ne onemlı mıktar avnlacağı, ka mu yatınmlannın ve dolavısıyla bunlann gerektıreceğı ıthala tın hızlanacağı, ve en dnemlısı DÇM yoluyla sağlanan dovız ra Cephe Hükümetine de sunulan Sanayi Odalan Birlığı raporuna gore, ihracat program hedefinin çok gerisinde kalırken. ıthalat bu hedefi önemli olçude aşıyor hatlıği nedeniyle ithalatın kısılmayacağı varsayılacak olursa, 1975 ithalatını 4 mılyar dolar olan program hedefmın çok öt»smde, 5 mılvar 250 mılyon dolar olarak tahmın etmek mumkündur » Sanavıcilenn hazırladığı raporda DCM dovızlerının kaynağı konusunda ılgınç açıklamalar j japılmaktadır. Buna gore işçi i nık olmuşuzdur Ve bu olavlan tasnlf ederlten Cumhuriyet Ha'k Partısmın oylannın bır kısmınm sol ojlar oldugunu kabul etme^ lâzımdır Esasen Türkıye tşçi Partısi Türkıye Sosya lı«=t îşçı Partısı falan fılan seçıme gırerlerse » Konuşmayı burada kesmek gerekıyor Çdnkıl bundan sonrasından bir anlam çıkmıyor Kaç kez otursanız okuyun BURADAKÎ şaşkmlık ve çaresızllğı gorebılmek için yazbaşında AP Grubunda Demırel'ın vaptıjfi konuşmayı hatırlamalı Bu ko nuşmada Demırel. kendısının mahkeme yoluyla kapatılmıs bir partının devamı olduğu iddlalannı unutmus görünerek Türkıye'de en şaşılasi gelışme olarak 12 Mart dönemmde kapatılmıs olan bır partının yenıden kurulmasını gösterdl. Şımdi aynı partının seçünlere glrmesınden buvuk bır özlemle söz ed,vor Ancak bır noktayı da açıklamaktan geri kalmryor Halk Pam«:ın'n solu seçıme tek orgut olarak gınnemell. «Fa lan rılan» orgutler halınde gırmeli Sermayenm bundan sonra solda «falan fılan» orgutleri kurdurmak. yaşatmak ve güçlendırmek ıçn çabalannı hızlandırmasını beklemek gereklyor. DEMİREL'İN ıse asıl çaresizliği buradan gelıyor Sola karsı bfr cephe kurmuş olan partının lıdennm geldıği duruma bakın Bır ara seçımınden sonra kendısinin de kabul ettıği gibi, sol kılıt durumuna geldı. Bundan asıl büyüfc operasvonlar bu kl lıt üzenne duzenlenecek. Şu anda en açık gorünen ookta bu rası SERMAYENÎN çaresizliği ve solun kllit durumuna gelmesi, solculara bjyuk bır sorumluluk yukluyor. Planlar ortada «Demokratık sol» Halk Partısı, Türkıye îsçı Partısı Tıirkıye Sosyallst İşçi Partısı ortada «Falan fılanslar da ortada Hepsmin rurumları je'erı olçude, açık Ama tutumlan yeteri olçude açık olmavan bır kanşık grup var «Partıler üstü solcular». Partıler üstu solculuk, 12 Mart donemının partıler tlstıl hukümetçılıgl gıbl solun daha da guçlenmesın en buvük ayak bağlanndan bınst Ama Türkıve'nm bunu da geride bırakma asaırmma eirdığl gorulüyor. Bu aşama da geride bırakıldığında Demırel'ın ça re olarak gordügü çozum, daha büyuk bır çaresızLk olarak karşunıza dıkıleoek. «AET ile llişkılenmizi dtlzenl ven Ankara Anlaşması, Katn Protokol ve Tamamlayıcı Prot kol, aldığımız tavizlenn vet«rsı lığı ve zamanla dıger ülkeler yapı'an anlaşmalar ıçınde env gıtmesı karşısında verdığımız t vızlenn dengesız buyukluâü b kımından eleştınlmekte ve b gün içın hiçbır düzevde savun cu bulamamaktadır. Buna ra men AET\e karşı uvgulanacî polıtıkamızm genel hatlan kon sunda bıle onensi olan hıçblr s rumlumuzun (sanayıcilenmız d hıl). ilgi'imızin bulunduğunu sa mıvoruz » Rapor, AET karşısında Türk ye"nın dunımunu, «tüm düm için olduğu pıbi AET. bızim iç de çok bnemll ve problemli b Rerçektir Dış ticaretlmızin h men yansı AET iledır» diyere açıklamava calışmaktadır. Rap< da, AET'nin Türkne için önen ve varattıgı sorunlara ışık tuta bolumler d* ver almaktadır Bu lardan biristnde şoyle denılme tedir «Turk mallanna AET ülkeleı ne Röre farklı Kümruk ödem den Afrika pazarlanna girme lanağını yararmak. ithall oz kota konusu bır ihraç malım lçın bzel kota bulmak, AET p zarlanm Ttirk namugu ve camu çusuna açık turmak devletin e önemli iktisadt gorevlerindeı dir» Devletin goreri Reel ücretler beş yılda ilk kez I974'de artış gösterdi 1968 yılından başlajarak sureklı genleme gosteren reel ısçı ucretlennın 1974 yılı ıçınde gosterdıgı nısbi artıştan sonra, 197o ın ilk altı aylık donemınde jenıden genlemege başladığı anlaşılmaktadır Ozellıkle, ozel sek torde odenen reel ışçı ucretlerının beş jıl oncekı sevıjesme, an cak 1974 yılında >apılmış olan zamlarla ulaştıgı gorulmektedır Sosyal Sıgortalar Kurumunun Yıllık ıstatıstıklennde yer alan kamu, ozel ve toplam olarak odenen carı ucretlerın >ülar boyu gosterdıgı gelısımı ve reel ucretlerın gosterdıgı geUşımın ızlendığı tabloda açık bır bıçımde ızlendığı gıbı, 1975'ın ilk altı ajlık donemınde reel ücretler yenıden genlemege başlamıştır. Sosyal Sıgortalar Kurumunun yayımladıgı carı ışçı ucretlennden reel ücretler hesaplanırken Istanbal Tıtaret Odası tarafından yaMmlanan fıyat ıstatıstıklerı kullanılmaktadır Turkıyede, sadece Istanbul Tıcaret Odasının Istatıstıklennae «Ucretlılere» ilıskın tuketıcı fıjat endekslen bulunmaktadır Istanbul Şenn Ucretlıler Geçmme Endeksı 1958 = 100 baziıdır Uluslararası kuruluşların Turkıje ıçm kullandıkları tuketıcı endekslen de Istarbul Tıcaret Odasının soz konusu >aj'inından alınmaktadır Uluslararası kuruluşlar, Istanbul ılme aıt tuketıcı endekslerını Turkıj e ıçın ornek kabul etmektedırler Sosyal Sıgortalar Kurumunun ucretlennm ve Istanbul Tıcaret Odasının geçınme endekslennm kullanıldığı hesaplama sonuçlanna gore, toplu ış sozleşmesı uygulamasının başladığı 1964 yılından bu jana ışçı ucretlen 1968 jılına dek, vuzde 4 ılâ yuzde 5 arasında degışen artışlar gostermıştır 1968 yılmdan sonra reel ucretlerın süreklı olarak gerıledıgı \e ancak 19^4 yılmda CHP hukumetı zamanında imzalanan yuksek oranlı toplu iş sozleşmelen sonucu bu genlemenın durduğu gorulmektedır 1974 yılı toplu sozleşmeleri ile elde edılen üoret artışları ile reel ucretlerın I9fia vılı sevivesıni cok az astıiı SON 10 YILLIK DÖNEMDE CARİ ÜCRETLER VE REEL ÜCRETLERi> F GELiŞiAIi Tıllar 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 (•) <•) 1975 özel Cari ficret 19.58 2L21 2623 30.71 4136 SOM 22.5S 24.43 SektSr Reel öcret % 12 23 12.53 12 76 13 02 13.38 14.92 14 61 13.65 13 61 14.83 1515 Kamo Cari ficret 19 J» 22.11 24J9 27J>7 3U4 3125 ».13 44.42 «.73 Sekiöril Reel ficret 1211 13 06 14 08 14 90 15 88 16 63 17 15 16 70 16 03 17.93 18.33 TflrUre Içln Genei Ortalama Beret Cari öcret Reel ücret 19 50 2164 23 28 25 83 28 27 3212 35.22 39 32 43 88 54.41 68.26 78 61 12.18 12.78 13J7 13 77 14 39 15 60 15 64 14 78 14.05 15.84 16.28 15 88 % + + + + 32» X32 «3.52 na 76.» + 84 + 03 55 56 + 12 7 + 12. f 45 6JS 49 31 46 Merkez Bankası kamu finansmanı için başlıca kaynak olma niteliğini koruyor Malıye Bakanhğının, bu yılın vergı gelırlermm çok hızlı arttığını soylemesıne ragmen kamu kesımımn fınansmanı ıçın Merkez Bankası başlıca kaynak olmaja de\am etmektedır Merkez Bankasının son haftalık durumuna gore seçım lerden oncekı son haftada kamu kesımıne açılan Jtredılenn 1 mılvar lıra artması, bunu eostermektedır. Merkez Bankası'nın son haftalık durumu ozet olarak tabloda gorulmektedır Buna gore, seçımlerden onceki son hafta içınde en onemlı gelışme, kamu kesımıne açılan kredılerde ortava çıkmıştır Bu kredııer. 37 mılvar J07 mılvon lıradan 38 m:lyar 322 mılyon lıraya çıkmıştır. Kamu kesimıne açılan kredılerden sonra dovız rezervleri ıkıncı önemli gelışmeyı ortaya kovmaktadır Bır hafta ıçınde brut dovız rezenleri 10 milyon dolar çevresinde azalmıştır. Net dovız rezervlenndeki azalma 12 mılyon dolardır Her ikı tanıma gore de bır hafta içındeki azalma buvük bovTittara ulasmamak tadır Ancak döviz rezervlennın erımesl eğılimi devam etmektedır. Merkez Bankasının haftalık du rumuna gore özel kesıme açılan reeskont kredıleri daha bnceki Bu krediler MC HukUmetl ku rulduğu tanhten berı l b mılvat lıra azalmıştır. Azalma ozel kesı mın. DÇM dovızlermin Turk pa rası karşılıklanru buvuk olçude kullanmalanndan 1leri gelmıştır Ancak son haftalar lcinde DÇM dovızlennın eınşl çok azalmıs tır. Buna rağmen ozel kesım kre dılerinin artmaması dikkati çekıci bır pelişme olarak degerlen dınlmektedır. Sanayıcıler. devletin bu göre len yenne getirmesi içın bır pı htikava sahip olması perektıl üzerinde durmaktadır Bu poht kanın nitelığl konusunda ise c bazı önerilerde bulunmaktadı lar: «önce bu politfkanın saptanı AET'vi kavbetmeden. ama on kaybetmemek lcın sanavımizi v kalkmmamızı kavbetmeyi RÖJ almadan. Ankara Anlasmasmı «dengelılik» ilkesıne uygun b anlasma saSlanması. dış üişkilı nn hukuksal düzeymde en oncı lıkli vazifemizdır » Sanayi Odalan Birlıği tarafıı dan hazırlanarak MC Hükume Başkanı Demırel'e verılen r, oorda AET ilışkılertnin dışınd odemeler dengesınm butün 1 lemlenyle ilgıli olarak alınma çerekli önlemlerden soz edılmel tedir Ancak raponın son bob münde sanayicılenn önerdıgı 8ı letnlerin özü. uzun bir raraçra ta ortaya konmaktadır Bu uzuı fakat aynı ölçüde avdmlaücı pi ragraf avnen soviedir Dış odemeler YILININ tLK ALTI AYLJK DÖNEMTNt KAPSAMAKTADIR. gorulmektedır. Se&torel ayırımla reel ücretler ele almdıgında, 1969 yılında >U3de 11 oranında artan reel ucretlerın, bu yıldan başlayarak sa reklı olarak genledıgı ve bu genlemenın 1972 yüında, 1968 ucret sevıjesının altına duştuğü gorulmektedır 1973 yümda ozel kesımdekı reel ucret sevıjesıran ancak 1969 sevıyesıne ulaşaoıldıgı anlaşümaktadır. 1974 yılında CHP nın ıktıaarda olduğu donemde ıse reel ucretlerın. 19b<5 jılmdan bu >ana ilk ke? artış gosterdıgı gorulmektedır. Boylece ışçıler beş yıl sonra anrak beş yıl oncekı ucret sevıyelerıne ulaşabılmış olmaktadırlar. Kamu kesunmde lzlenen toplu ış sozleşmesı anlayışının farıc lı oluşu nedenı ıle bu kesımde farklı blr gorunum ortaya çıkmaktadır Bu gorunume rağmon kamu kesımınde de ozel kasıme paralel bır bıçımı de reel ucretleruı 1968 den ıtibaren genledıgı ve eskı reel ucret sevıyesme bu sektorde de ancak 1974 yılında ulaşabildığı gorulmektedır. Her ıkı sektorde de reel ücretlerın 12 Mart donemınde frerıledıgı anlaşümaktadır AP .ktıdan ı u n son yülannda baelavan E« rıleme 12 Mart doneminde en yuksek noktasına çıkmıştır Ornefm ozel kesımde en yuksek genlemenın vuzde 6 8 ıle 1971 yılında olduğu gorulmektedır. 1974 yılmda imzlanan t©piu iş sozleşmelen bır onceki yılm top lu ış sozleşmeterınden daha az bu artışın reel ücretlerl ancak 1968 yılı duzeyıne getırebıldığı gorulmektedır Ozellıkle 1974 yılı ıçınde tum temel mallara vapılan zamlar ve tuketıcı endekslerınde gorulen artışlara ragmen reel işçi ücretlennın arttırıldığı ve son beş yıl içınde işçılerın uğ TOPLU tş 1921 1707 805 786 SÖZLEŞMELERİ Kapsadıği lş verl 63U9 Toplu Iş sozleşmesı savısı 1973 1974 1974 (9 aylık) 1975 (9 aylık) Kapsadıgı Isçi sayuı 443^90 548 200 280 925 4240 2200 1095 144182 iş yerıni kapsamasına ragmen daha çok sayıda ışçı>i kapsadığı \e yuksek oranlı ucre* artışı sağladığı anlaşıltnaktadır. IKI >ıl ıçın imzalanan toplu ıs soz'eş melen ile 1974 ve 1975 donemı ıçm ışçılere sağlanan cari ucret artısının yuzde 60 ın uzennde ol radığı reel ücret kaybının bir olçude kapatılabıldığı gorulmektedır. Bu gelışime karşılık 1975 yılı ıçınde geçmme endekslerinın 1974 ve 1973 yıllarındakı artış hızının üzerinde seyretmesi nedenl ile 1974'de reel ücretlerde sağlanan artışın enmeğe bajladıfiı Eorulmektedlr. SosvıJ Sısor talar Kurumunun 1975'm ilk altı aylık donemı ıçm verdığı carî ucretlerden hesaplanan ilk altı avlık reel ücretlerm genleme eğılımı gosterdıgı anlaşılmaktadır. Fıyatlar genel seuyesınde 1975 ıçınde gorulen artışın duşuk olmasına karşm geçınme endekslerındeki artışın geçen yülann üzennde olduğu gorulmektedır. Ote yandan MC hukumetının iş başına geldığı tarıhten bu yana toplu iş sozleşmelermın genellıkle kesıntıye uğraması grev yoluna gıdılmesi, ışçılenn toplu iş sozleşmesı yolu ıle ücretlerl ayarlama ımkânını bır anlamda yok etmıştır. 1975'ın ilk altı aylık venlenne gore: 1974'ıin aynı donerrune oranla hemen aynı sayıda toplu iş sozleşmesi yapıldıgı halde çok daha az İş yennde çok daha az ışçı kapsanmıştır. ö t e yandan yıl ıçınde geçmme endekslennde gorulen hızlı artışlar nedeni ile de 1974 de sağlanmış olan Ucret artışlan enyıp gıtmiştir. önümüzdetd günlerde, Fıyat Kontrol Komitesmde bekletümekte olan zarolann yurürlüğe gırmesi ile, İşçi Ucretlerınde gonilen bu genlemenın daha da büvumaai iranniim»» olacaktır. «Her şeyden evvel, dıs ödemf ler dengemızı duzeltmek dem< nın mıllı iktısadımıza venı bı von vermek demek oldugunu b melıyız. tktısadl vapı\a dokuı madan büvuk tavızlerle thracaf artörmak mumkun olsa bıle si reklı ve kararlı olamaz tktısac vapıva vonelı1" tedbırlenn. e« rek karar gerek uyprulama aşs malannda sert ve hırçın engelleı le karşılasmasını beklemelıvır Toplumun hemen her kesımmd isteneeek fedakârlıklar bazı tet kıleıi do§urabılır 'îıvasal sorurr lulann, ana nedene ılışmeder eUnluk dertlen epCTîtırmeve ca lısmanın bir anlık ba$ansı ols bıle ılende daha derın daha guç lıi tenkıler vnratacaeim bılere^i hızlı kalkmma ve onunla eş ar lamda vogun sanavıleşme tercl hını yapmalan cerekır UDRl'MD 9 10 1«n5 AIERREZ BANKAS1 HAFfALIK Z8J 1S75 (Mılyon TL., Rezervler Mılvon Dolar) Z 10 IU7S (MC Hukümetl) (beçen tıafu) (Son hafta) AKTtr Alön + Döviz Kamu Kredıîerl özel Sektör Kredıleri T a n m Kredılerl Dığer Aktıfler TOPLAM P A S t f Emısyon Dovız Mevduat Vevduat Munzam Karş Dığer Hasıfler Brüt Rezerv ^ e t Rezerv 18 549 29 392 »•^s^ 15.441 17 090 37 SKi nseı 11.005 WSM7 32 05'i •ut 3 794 22 14J 26 142 14 281 37 313 112 352 44 »23 5 >M 26 124 3b<JhH 16 645 38 322 6229 14 'J»4 37.213 112 799 43 897 61V 26 188 36.579 1 1014 7 3 6 5 tru 5 765 1 32^ n + 70'J 724 5 ı ıro