Katalog

OKUL SÖZLÜĞÜ HAZlKL.AXANi.AK: Ruşen ALASrLJOGLİj R**aı CilİNU Toptan Satıs Yerlerv: ıstartraıJ'aa tsamâivd* Ocafc KJtap Dagıtıı» »b n B t l K8 İngilizceTürkçe ÜLKÜ Cumhuriyet 51. yü, sayı: 17979 Kurucusıı: YUNTJS NADt 19 Ağustos 1974 Pazartesi des'e nıesajlar yollamıştık. Bu raesajlann hedefi Kıbnsta banşçı 08 züm yoluna ulasmak için, yapılabilecek herşeyı vapmaya tamamiyle hazır olduğumuzu bildirmekti. Bu mesa 1larda Bakan. bizim ne şekil de yardımcı olabileceğimiz Uzerine görüşlerin bildirilmesini, taraflar dan lstemiştir. Size büdirmis oldugum gibi, Başbakan Ecevit'ten Uk tepkiyi almış bulunuycruz. önceki akşam Kararnanlis tle olan görtişmede, kendisi Ktssinger* in mesajma cevap iletileceğini söylemistir. Bakan dün sabah, Başbakan Karamanlis ile eörüsmüs ve «o uvgun oldugu takdirde» Başbaka nın Washington'da tnemnuniyetle karşılanacağıni ve Başkanın kendl (Devamı S». 7. Sfi. 2 de) ERKOM SAHİL İDEALİNİZDEKÎ SİTESÎ BAYRAMOGLU YAZL1K 250U m2 Kahçe • Öıel plaj ^e Oto Fark BROîjUR ISTEYLNIZ Sirkecı Doğu lş Hanı Kat 5 Na: 5P3 lstanbul Telefon: 27 Î7 28 25 61 53 Amerika arabuluculuk için Karamanlis'in cevabını bekliyor WASHİNGTON ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Büyükelçi An derson, dün Dışişleri Bakanlığında Kıbns sorunu 11e ügili olarak düzenlediği basın toplantısrnda gazetecilerin çeşitll sorulanm cevaplan dırmış, «Türkiye ve Yunanistan'a öteta mtittefiklerımiz gibl yalnız onlann çıkarlan için değil, kendi ulusal çıkarlarımız için askeri yar dım yapıyoruz. Türkiye'ye ya da Yunanistan'a askeri vardıraı Kıbns çatışmasınedeniile kesmedik. Iki NATO Ulkesi savaşa başvunırlarsa, ABD'den gelen askeri yardıma güvenemeyeceklerini tekrar söyle dık ve her iki hükümete açıkça bildirdik» demiştir. Andreson basın topiantısırıda ştuılan «öylemiştln «Başbakan Karamanlis, Başbakan Ecevit ve Başkan VeMH Klerl BAŞBAKAN KARAMANLİS'İN KÂLDIĞI ATiNA'DAKi OTELiN ÖNÜNDE GÖSTERi Y A P A N YUNANLILAR; « A M E R i K A L I EViNE», «KATiL KİSSİNGER» DİYE BAĞIRDILAR. NATO'NUN ASKERT YAPISINDAN ÇIKAN YUNANiSTAN'IN, FRANSA VE SOVYETLER BiRLiĞi'YLE IKiLi ASKERÎ ANLAŞMALAR YAPMAYI ARZUETTiĞi BiLDiRiLiYOR Yunanistan, konferansa gitmemekte direniyor ATÎNA Yunanistan'ın Kıbns'taki mevcut koşullar altında Türkıye ile birlikte ve ötekl ilgi li taraflarla konferans masasına oturmayacağı bir kez daha açıklanmıştır. Yunanistan'ın Kıbns'm Anayasal statüsüne ilişkin olarak bir Maliye Bakanı r açıkladı Birinci Kıbns Barış Harekâtı mali portesi 5 milyar lira civannda ANKABA, (ANKA) Kıbns'U uygulanan birinci banf barekâtı nu» malî portesinin 5 müyar liraya yakın olduğu Maliye Bakanı Deniz Baykal tarafmdan açıkianmıştır. Maliye Bakanı Deniz Baykal, (Devamı S«. 6, Sü. 7 de) Başbakan, Baf'taki katliamdan yakındı; ateşkes'in ihlâl edildiği one suruldu CUMHURİYET HABER MERKEZt Kıbrıs'ta Lefke Lefkoşe Ma gosa hattının güneyinde kalan ve Rumların ınsanlık dışı dav. ranışlanna uğrayan Turklerin can guvenliğmin korunması için: Türkiye. dun de yenıden ulusîararası girısımlerde bulunmuştur. Başbakan Ecevıt, Rum katliâmlnm BM ve Kızılhaç'tan gelen bilgilerle doğrulandığını açıklamış, buna karşıhk uzerimize düşen herseyi yapmak için gereken teo"bırlerin alındığıru bildirmiştir. Hükümet sözcusü Orhan Bırglt de, Rumların kaU lıâmını belgelerle açıklamıştır. Bu arada, Ada'da dün Turk birlikleri, Rum Ulusal Muhafız Gücü'nün ateşinı susturmak için, Lefkoşe'nın 13 kilometre dışındaki Piroi köyünü almışlar dır. Başkentten Kıbrıs'ın guney doğusundaki Larnaka'ya gıden yol kesilerek Türk Silâhlı Kuvvetlerinin denetımi altına girmiştir. Başbakan Ecevit, dün Genelkurmay Başkanı Orgeneral San car'ı ziyaret etmış, Kıbns Türk topiumu lideri Denktas ve diğer Türk topiumu yönetıcilerını de kabul ederek kendilerıyle bir süre gorüşmüştür. Ecevıt dun ABD'nin Ankara Büyükelçisi Macomber'le de iki göruşme yapmıştır. Tiirkiye'nin iJeri gittiğini iddia edea ABD Savunma Bakanı; "Askeri yardım kesilebilir,, dedi VVASHÎNGTON Amerikan Savunma Bakanı James Schlesınger, «Türkler Kıbns'ta dostlarmın kabul edemıyecegj kadar ilerı gıttıler» demiştir. ABD Savunma Bakanı, Amerikan CBS Televizyonu muhabınyle \aptığı konuşmada, «Türkler Kıbns'ta çok ileri gıttıler. Eger barış anlaşması için masaya oturulursa, ellerindekı topraklar. dan bazılarını geri vermelerj ko. nusunda kendilerine baskı yapılabılır» şeklınde konuşmuştur. Schlesınger, Kıbrıs'taki Rumlann güvenliklerinın güvence altı na alınması ve Yunan hükümetinin köşeye sıkıştınlmaması ko. şullanyla, Yunanistan'ın NATO'nun askerî kanadından çekılmo karannı yenıden gozden geçırebılecekleriru de öne sürdükten sonra, «Türkıye'ye yapıian askeri yardunın kesılmesi bıle düşunülebılir» demiştır. Schlesinger'in diplomatik çevrelerce «Yunanıstan'a yaklaşma» anlamı taşıdığı öne sürülen konuşmasında. Amerikan Savunma Bakanı «Turklerin adadakı soydaşlannın haklannı ve güvenlıklerıni korumak konusundaki isteklerüıi de anlıyoruz» demiştir. Kendisıne, «Turklerin adada elde ettikleri toprakları fazla buluyorsanız neden hemen askerl yardimı kesmıyorsunuz» şeklınde yöneltilen bir soruya karşılık veren Schlesinger şunlan söylemıştır: (Devamı Sa. 7 Sü. 8 de) i I *DIŞ HABEBLER SERVİSİ konferansa katrimayacağı dün Yunan Dısişleri Bakanüğını zıya ret eden îngiliz ve Amerikan BU yükelçilerine bir kez daha resmen blldirilmistir. Anadolu ajan smın Atina kaynaklı haberine gt) re, Yunan hükümeti, bu tavnna çerekçe olarak Kıbns'ın bugün kazanmıa olduğu statüyü göstermiştir. Türk Haberler Ajansıntn Atina ka>nakü haberine gdre ise, bura dakl diplomatik kaynaklar, Türkiye*niıı 8 Agustos'ta başlayan Cenevre Bans Konferansı zama(Deraroı Sa. 7. sa. 3 de) Kıbrıs'ta en önemli tarım, turizm ve sanayı bölgeleri artık Türk kesiminde ANKARA IA.NKA) Klbrıs' ta elde ettiğjmız topraklann Ada'mn en verimli ve Kıbns 6konomisınin kaynağı olan bölgeler olduğu açıklanmaktadır. Bu konuda BBC Televizyonunda gösterilen bir filmde Türklertn tanmsal örün bölgesının %80'ını aldığı ıstatıstıklerle Delirtılmıştir Ingılterenın iinlü The Guardıan gazetesinde ye r alan bir yazıda da şöyle denıüyon cKıbrıs hükümeti Maliye Bakanlığı tstatıstık ve Araştırma Daıresi Müdurü Dr. Harry Menelau'nun açlklamış olduğu gibi Türkler Atılla hattmın kuzeyinl alacak olurlarsa Rumlara sadece uzüm bağları kalacak. Kıbns ekonomisınin en önemli üç unsuru sırasıyla tarım. turizm ve sanayıdir. Tarunda narencıye bahçelennın tamamı Rumlarındır. fakat Atilla hattmın kuzeyınde bulunmaktadır. Tahıl istihsal eden bölgelerin de beşte dördü, Atllla hattıntn kuzeyindedir. Yüzde 8S'j üıraç edilen patates mahsulü de tamamen Atillâ hattmın kuzeyınde üretilmektedır. Bu tıattın güneyınde sadece bagcılık yapılmakta, üzüm Uretilmektedir. Bu hattın güneyınde de sadece iizüm yetışmektedır. Tunzm sektöründe de tesıslerin yüzde 9O'ı Magosa ve Gırne'dedir. Lımasol'da baza turıstık tes:s!er varsa ds bunlar önemsızdir Zaten nafif sanayiden ibaret olan Kıbns endüstriyel tesısleri de Lefkose civannda bulunmaktadır. Bunların çoğu bombalanrrıs, kurtulanlar ıse Türk tarafında kalmıştır. Asbestos, bakır, krora ve demır madenlen reservleri azalmıs bulunmaktad'r. (Devamı Sa. 6, Su. 7 de) Mehmetçik Magosa kalesinden mücahitlerle beraber limanı seyredı yor... (THA) Ecevit Sancar Ecevit, Genelkurmay Başkanı Sancar'ı makamında kutladıktan sonra, gazetecılere «Türk birlikleri ateşkese tam riayet ediyor. Yalnız Güney tarafından Ruralar zaman zaman Türk tarafına ateş ediyorlar. Fakat ona rağmen Türk bırlıklerı çizmiş olduklan çizgi üzerinde duruyorlar Daha öteye gitmıyorlar» demıştir. Fransa'nın tutumu Ecevit, Fransa'nın Kıbns konusundaki tutumu üzerinde gorüşlerini soran gazetecilere de «Sayın Olcay söylediler. Bir sey eklemeyeyim artık» karşıhğını vermiştir. Aynı ziyarete katılan Millet Meclisi Başkanı Kemal Güven ise, Genelkurmay Başkanını. kuvvet komutanlarını, onlaıır» şahsmda Türk Silâhlı Kuvvetlerini kutladığını soylemiştir. Korutürk, Türk ulusunun bundan böyle daima Kıbns Turk unun yanında olacağını bildirdi ANKARA Cumhurbaşkanı Fahrj Korutürk, Kıbns Curahurbaşkanı Yardımcısı ve Turk Yönetımi Başkanı Rauf Denktaş'a bir mesaj göndererek Turk rnücahitlennln başarılarım kutlamış ve Türkiye Cumhuriyetinın şimdîye kadar olduğu gibi şimdıden sonra da Kıbrıslı soydaşlarının yanında olacağını 8Öylemiştir. öte yandan, Başbakan Bülent Ecevit de ABD'nin Ankara Büyükelçisl William Macomber'le 45 dakıka süren bir görüşme yapmıştır. Ulman: "Ayşe'nin tatili haberiyle harekât başladı,, Adana'daki Rum savaş esirleri çok iyi muamele gördüklerini açıklayıp Türk Ordusunun harekâtını övdüler Lefke cephesinde Rumlar çok ağır hunharlık izleri bıraktı ama şimdi tek ses var: "Vatan sağ olsun,t I İKÎNCt CENEVRE K0NFERANSIN1 ANLATAN ÜLMAN, ATİNA'NIN ASIL AMACININ KESİN ÇÖZÜMÜ BM TOPLANTISINA KADAR GECİKTİRMEK, MAKARÎOSU GETIREREK TARAFSIZLARLA SOSYALİST, BLOKUN DESTEĞİYLE ASKERÎ VE SİYASAL AÇIDAN TÜRKÎYEYİ KISKIVRAK BAĞLAMAK OLDUĞUNU SÖYLEDİ. Macomber'le görüşmeler Başbakan Bülent Ecevit ABD nın Ankara Büyukelçisi Macom beri dün saat 10.30 ve 19.15'de olmak üzere iki kez kabul etmiştir. tlk gorüşme 45, ikinci görüşme ise 20 dakıka sürmuştür. Büyükelçi, ilk gdrüşmed'en sonra gazetecilere «Yararlı bir görüşme yaptığını, karşüıkh fikir teatisinde bulunduklannı« be lirtmiştir. Başbakan Ecevit ise, Macomber'ın bır mesaj getirmedığini, kendisıyle son gelişmeler hakkında ıstişarelerde bulunduğunu belirtmiş, görüşmenin neyi kapsadığı şekhndekı bır so ruya ise, «Son gelışmeleri: Gorüşrae olacak mı, olmayacak mı? Ne zaman, nasıl başlavabilir? Bunlarla İlgili fikir teatisinde bulunduk» kar^ıhğını vermiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Fransa'da Pazar günleri yayımlanan tek gazete Türkiye'ye çatıyor Kosta DAPONTE PARİS Ydbancı radyolar Kibnslı Rum sıvıllerin boşalttıkları bazı köylere dönmeya başladıklannı bildınrken, Fransız Radyosu, dün sabahkl yayınında 100 bmden fazla sivıîın yollarda perişan bır dummda bulundugunu belırtmıştır. Başkanvekilı Klerıdes'ın çağnsına uyan Parıs Başpıskoposu Kardınaı Marty de Kıbrıslı Rum göçmenler için Katolıklerı yardım kampanyasına katılmaya ça. ğırmıştır. Bu gelışmeleri yorumlayan Fransız başkentındeki bır goz(Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) Yalçın DOĞAN Kıbns'ta vapılan fasist darbe bozguna ogratılırken Türk dış politikası da voğun bır çalışmadan sonra. dunya ölçusünde veni boyutlara ulaşıyordu. Birinci ve ıkınci Cenevre özlenen kışılıkıı dış polıtikanm oırer belgesıydt. Gerçı ;ki konferans arasında nıtelık açısından önemli bır tark vardı. tlk Cenevre'ye savaş sonrası gidilirken. ikinci Cenevre sıyasal bir ç]kmaza süriikleıuyor ve yenı bir askeri harekâtla sonuçlanıyordu. Konfsransrn oratıkte askeri harekâtia sonuçlanması «Ayşenın tatile gonderilmesiyle» baslamıstı. Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in kızi Ayşe'nin tatile gıtmesı ile askeri harekâtın ilgisi neydi?.. Bu sorumuzu CHP lstanbul Milletvekilı ve Cenevre'de Türk Heyeti Üvesı Prof. Haluk Ülman şoyle yanıtladı: lediğini anlatbcn tatil konusunda. Güneş, • Başbakan da sıyasal ışlerle aıle üışkılennı kanştırmaya başladı» dıyerek bır espri yaptı. Sonradan öğrendü ki, «Ay şe'nuı tatile g!tmesı> askeri h».rekâtın başlaması için Ecevine Güneş'den başka hıc fcımsenin (Devamı Sa 7. Sü 1 de) OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Korutürk'ün mesajı Cumhurbaşkanı Korutürk, Eenktaş'a gönderdiği mesajınd=» özetle şöyle demiştir: «Yıkılan Kıbns Bağımsız Cum hunyetinın yeni bır anayasa düzeni içinde veniden kuruluşunda, ımannda ve yuksehşınde Türk soydaşlannın kendl hisselenne dtlşecek gayreti yapacaklanna tam bir güvenim vardır. Bu yoldakl çalışmalarda Türkiye Cumhurtyetinln şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da daima yanınızda bulunacağını, içinde bulunduğumuz su tarıhî günlerde bir dahs tekrsr. lamak isterım.» TBMM bugün Sıkıyönetimin uzatılmasını görüşecek ANRARA, (ANKA) Türkiye Büyük Mıllet Meclısı bugün sat; 15.00'de toplanarak 14 ilımizde uygulanmakta olan SıkıyönetimLi iki ay daha uzatılması, ayrıca Antalya ılinde de Sılr'önetim ılânına ilLıkin hüküınet tekliflerini görüşecektir TBMM olağanüstü ortak toplantısında, Basbakan Bülent 23cevit ve Dışışlerı Bakanı Turan Güneş birer Konuşma yaparak Kıbns konusundakı gehşmeler (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) ANKARA Genel Kunnsy îzzet Rıza YALIN Genel Sekreterliği Basın ve Haık bildiriyor la ilişkiler Şubesi bugün bir bi)diri yayımlayarak, Ada'ia'da DU)U nan Rum esirleri'nin Tiirk farıs LEFKOŞE Kıbrıs'taki en Harekâtı ve Turklerin kendilerı büyük lyrk bölgelerinden Lefne karşı davranışları hakkında ke'ye dort yoldan gıdilir: Gırverdıkleri ifadelerde sıtayışkâr ne Lapta, Boğaz • Kirnı, LefAYŞE'niıı tatili sözler soylediilerini açıklamıştır. koşe Yerolokko ve Lefkoşe • Konleransm ıkınci günüydtl. Akaca • Omorfa yolları üzerinBildiriye göre, esirlerin Türk Başbakan Bülent Ecevıt, Dışislerl den... Barış Harekâtı hakkında söyledik Bakanı Güneş'ı t°le£onla aramışleri sözler şöyledir: Kuzey kıyısındakl Girne Lap Günes Yunan Hükümeti bizl yiiz ta yolunun, Lapta'dan Bırtu'ya tı. Fakat o sırada Telefona toplantı halindeydı. ben üstü bıraktı, Yunanlılar biz« kötü oradan da Omorfo'ya geçen boçıktım. Başbakan birtakım direk muamele ederlerdi. Bu D'kınıdan lıimıi mavınlardan annmadıfı tıfler verdi. Bu arada, «Turan onlara karsı büyük kın duyuyo'. için bu yolu kullanamadım. Lef beyin kızı Ayse tatile gıdecektı. duk. koşe Yerolokko Pilya ile Lef Ben burada gereklt hazırlıkları Türk ve Yunan askerlertnı koşe • Akaca Omorfo yolları yaptım. tstedıgı zaman bıldirsm, ise henüz düşmandan temızlen ben gonderirtm» dedi. Ben Gümukayese ettiğımde disıoJ'.n bakı memişti. llk gazeteci olarak Lef nes'e Başbakanın dırektiflennı mından Türkleri mukayese edeıni yecek derecede üstün sorüyorura. ke'ye çok az bır bölumu as'alt ilettim. Ama bır aile meselesı tatil konusunu Şunu radyodan söj'lemenızi olan Lefkoşe, Ortaköy, Gönyeli, dıye, Ayşe'nin Boğaz, Kirni, Ayarmola, Sillura soylemeyi unuttum. Ertesi sabah isterim ki, harekât esnasında bü tün Makariosçu'ları Girnc feaiesi (Yılmazköy), Pilya, Masari, Ka kahvaltıda, bır ara ailelerden söz ne toplayarak «Türk'lerın bonabar takopuya, Arpaca (Akçay) O ederken Ayşe'nin de sözü geçti. Ben o zarnan hahrladım vr morfo, Prastiyo, Gaziveren, Pen dumaru sırasında imha edilnı *sıni (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Turao Güneş'e Başbakanın söy(Devamı Sa. 7, Sfi. C daj Dengeli ve Tutarlı eerçekçi yorumu sanını Fransa'nın Le tıgaro gazetesi yapmıştır. «Bütün devletlerin kendi çıkarlan tehlikeye düşmedikçe bölgesel anlaşmazlıklann çözümünü kendi haiine bıraktıklarını» yazan gazete, «Bölgesel bir hesaplaşmanm kanlı da olsa, tslerine geldiği sürece, büyiiklerce ne önlendiîinı. ne de kışkırtıldığını» ileri sürmektedir ki, bu teşbis doğrndur. Gerçekte olayiann temeline Inilir ve olan bitenier bntiinJüğü içinde değerlendirilirse, TiirIdye'nin Kıbns'taki bans harekâtının Doğu Akdeniz'de rieneeyi bozmadığı. tersine, bozulan dengeyi yeniden kuımakta ?ararb olabüeceği sonucuna vanlır. Bugün artık bütün dünyanm kabul ettiği gerçek şndur: Kıbns'ta Makarios'a karşı düzenlenen darbe, Ada'yı Atina cuntasına bağlamak ve böylece Doğn Akdenis dengesınde Amerika'nuı ağırlığını Doğu Bloku aleyhine artırmak amacını güdüyordu. Darbenin bazırlığında ve başlangıcında \Vashingtoo ve Londra'nın bu eyleme göz yummalan bunu kanıtladığı gibi, Batı basımnda bu yolda iiginc açıklamalar yapıimakta, ClA'nın rolü belirtümek tedir. Dofn Akdeniz'drkJ dengenin böylece Sovyetler aleyhine bozulmasını Moshova'nın boşgö> riiyle karşılamavacafı açıktı. Bnna karsılık Türhive'nin eesnr davranısı. zamanlama ve nygnlama bakımından tam yerine otnrmoştnr. Uaha açık deyısle, Türkiyr'nin Kıhns'taki harekfi> ti. Doğu Akdenfz'de boznlan dengeyi veniden sağlama eirisi(Devamı Sa. 7, Sü 8 de) ıbns konusunda gelecege riönük çeşitli vorurnlar yapılıyor. Olavların heyecanı benüz dinmiş değildir. Türkiye'nin adaya çıkması ve Lefkz'den Magosa'ya bir hat çckerek Kıbrıs'uı yüzde 40 a yakın bölgesini denetım altına alması çeşitli yankılar yaretacak bir eylemdir. Bu e>lemin basşnsı, Türkiye'de taaklı bir sevince dönüsnüş, YunanisUnda bir sok etkisi yaratmıştır. Atina ile içli • dışb Uişkileri sürdüren tngiltere ve Fransa'da ters tepkiler doturmus, Islâm dunyasında olumlu karşılanmıjtır. Amerika ve Sovyetler ise, Türkjye'nin Kıbrıs'taki ertemi karşısmda çekimser ve dikkatli bir politika izlemişlerdir. Hiç kuşkusuz bu alanda birinci] önemi taşıyaıı, süper püçlerin tutumudur. Bu konudA ea K