Katalog

TÜ RK ANSİKLOPEDİSİ FASlKÜL 171 Bakanlığımızca yayunlanan Türk Ansiklo. pedisınin bu fasikülü (Klarnet) ile (Konut) arasındaki maddeleri ihtiva etmekte olup 15. lira fîyatla Bakanlığmıız yayınevlerinde gaüşa arzedılmistir. Devlet Kitaplan Müduriui» Snltanahmet Istanbnl Tel: 22 38 03 (Basın: 17781) 5448 Cumhuriye 51. yıl, sayı: 17934 Kunıcusu: YUNUS NADİ 5 Temmuz 1974 Cuma Mahkemesi'nm iptal kararı üzerine Adalet Bakanlığı tahliyeler için hazırlığa girişti ANKARA CUMHURİYET BÜROSÜ Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesinın genel af yasasının «ıstısnalar»la ilgilı 5. maddesınin (a) bendıni Anayasaya aykırı bularak iptal etmesi üzerine cezaevlerinde bulunan 4000'e yakın mahkum ve tutuklunun tahliye işlemleri için gerekli hasrlıklara başlanuştır. Konuyla ilgıJi olarak dün Adalet Bakanı Şevket Kazan'ın başkanlığında bakanlıkta genel muriür ve diğer ilgüilerin de katıldığı bir toplantı yapılmıştır. Mahkum ve tutuklular, Anayasa Mahkemesinin gerekçeli karannın Resmî Gazetede yayımlaumasmdan sonra, diğer mahkum ve tutuklulann salıverilmesınde olduğu gibi, ilgüi mahkemelerin kararı beklenzneksizın serbest bırakılacaklardır. Korutürk: îki petrol şirketinin yüksek fiyatla ve fiyat indirimini «Ordumuz düşük göstererek ham petrol ithalâtı yaptığı saptandı dışta ve I Bir süre önce Hükümeti; ithalâtı durMaliye Bakanlığı şirketlerden borçlarının içte cereyan durmakla tehdit eden iki yabancı şirket; 193 milyon lirasmı derhal döviz olarak bu kez de fiyat konusunda anlaşmazlık ödemelerini istedi. Şirketler işlemin eden ve fyaratarak Hükümeti zorlamak istiyor iptali isteğiyle Danıştay'a başvurdu gelişen o/oy/on dikkatle ve hassasiyetle takip etmektedir» ANKARA. (Cumhuriyet Bfirosa) Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk dün Genelkurmay Başkan lığını ziyaret etmis ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar'ı ziyaret ettikten sonra verdiği demeçte, «Sılâhlı Kuvvetlerimiz dışta ve içte cereyan eden ve gelişen olayları ilgi ile dikkatle ve hassa(Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) ANKARA, (ANKA AJann ) Bir süre önce Türk hükümetini istedikleri fiyat kabul edilmezse petrol ithalâtını durdurmak ve üretiml kısmakla tehdit eden BP ve Mobil şirketlerinin Hazineye 296 milyon lira borçlu bulundukları ortaya çıkmışür. Fahis & yat istekleri hükümetçe reddedi len şirketlerin yıllardır ithal ettikleri ham petrolden sağladıkla n indirimi düşük göstererek ve sağlanabilecek ithal fiyatına göre daha pahalı ithalât yaparak fazla kazanç sagladıklan saptanmıştır. Buna göre, Hazinenin BP ve Mobil'den 193 milyon lirası döviz, 103 milyon lirası da fon yoluyla olmak üzere toplam 296 milyon lira alacağı bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı bu arada, Ha zinenin yabancı petrol şirketlerinden dâviz olarak alacagı 193 milyon liranın hemen ödenmesıni istemiştir. Borçlarmı ödemekten kaçınan şirketler bu karara Danıştay'da itiraz etmişler ve fiyat anlasmazlığı yaratarak hükümeti zorlama yoluna gitmiş lerdir. nın büyük artışlar gösterdiği 1.9.1970 tarihinden bu yana ham petroltl piyasaya kendi şirketlerinin arzettiği fiyattan (afişe fiyat) varil başına 45 sent indirimU olarak İthal etmiştir. Bu ham petrolden Ataş Rafinerisinde elde ettikleri Urünleri de 45 sentin karşılığı olan indirim oranına göre pazarlaraa şirketlerine satmışlardır. Ancak, petrol öyatlannın bü BP ve MobiPin 296 milyonluk haksız kazancı geri alınıyor Hazinenin döviz olarak alacağı BP ve Mobil, petrol fiyatlanyüfc arüşlar gösterdiği bu yıt larda, ham petrolün yüzde 20» 40 oranında indirimli ahnabildiğl anlaşılmış, ve ithal edilen ham petrole umılanan mdirim oranlan yeniden düzenlenmiştir. BP ve Mobil 'in Ataş Rafinerisinde işlemek için ithal ettikleri ham petrole, 1.8.1970 31.5.1972 tarihleri arasındaki devrelerde uy gulanacak lndirimler 2.8.1973 gün (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) iptal Kararı Ustüne resmen açıklanmafmış olmakla birlikte Ana[yasa Mahkemesince van'lan kararın olumln blr nitelik taşıdığı anlaşüıyor. Haber yıldınm hızı ile filke düzeyine yayılmıs ve «hnkukun üstünlnğn» ilkesine bağlı aydınlar arasında büyük mutluluk yaratnuştır. Genel Af Yasasuun istianalars değğin 5. maddesi biçim yönünden iptal edildî, deniyor. Ister biçim, ister öz, hiç önemi yok. Gerekçesi ne olursa olsun Yüksek Mahkemenin aldığı karar yalnız bir haksızlığı düzeltmekle kalmıyor, aynı zamanda, belki daha çok Türtdye'de çağdaş hukuk devleti anlayışına yatkın, demokratik bir rejimin, her şeye rağmen yürütülebileceği inancrnı da güçlendiriyor. Göreceksiniz, bn karar tum uyçar dünya hukukçulan tarafından llgi ve takdirle karşılanacak, yurdumurun itiban her yerde bir kat daha artacakttr. Anayasa Mahkemesinin böylesine ulnsca hepimizi onurlandırması gereken kararı üstüne biz, şimdi bnrada «şu parti şunu yapmıştı, bu parti bunn etmişti» gi bi geçmişe dönük tartışmalara girişmeyi doğru bulmuyoruz. Partfler arasındaki gerilimi arttırmaktan ve bize daha iyi bir yaşam ortamı getirmesini beklediğim'z yannlanmıza gölge dü şiirmekten başka bir sonuç vereceğini ummuyoruz bu tartışmalann. Onun için başlangıçtan beri duşün suçlannı af kapsamı dıeında tutmak isteyen, bu uğur da, sonuna dek çaba barcayan sayın muhaliflerin ve onlar doğrultusunda oy kullanan sayın MSPTflerin katı yürekli. paddar, anlayışsız kimseler olduklarını söyleyecek değiliz. Katfller, hırsızlar, dolandıncılara aftan yararlanma olanağını bağıslarken çevirdiği bir kitap, ya da yazdıçı bir şür yüzünden bir takun vatandaşlann yıllar yılı cezaevlerinde çürümelerine sayın muhalif politikacüanmızın gönlü razı olamazdı sanıyoruz. Ne var ki politika diye bellediğüniz hırçın sanat, insanlan kimi zaman «hukuk devleti» kavramının gerektirdiği basit kuralların dışına itebüiyor. Hatta özgürlükçü demokrasiden yana olduğunu ber fırsatta yinelemeyi nnutmavan bir sayjn Demirel kendini tutamayıp «istediğimi af ederim, istemediçimi etmem, Anayasa Mahkemesi de ne oluvormuş!» gibilerden bukuk dışı sözler söyleyebiliyor. Biz bunları sinir sistemini ber zaman iyi denetlevemeyen bir politikacının mantıksal yanıleısı saymak istiyoruz. Yoksa her kuIağımıza ulasan antidemokratik ve çarpık düsüncevi mutlaka kötü niyete bağlamak hevesinden uzağiz. Işte Anayasa Mahkemesi, siyasal yanı her zaman ağır basan yasama organımn bu tiir yanılgılannı gerektiğinde düzeltmek amaciyle kurulmuş, politikanın dışuıda ve üstünde, bilimsel. bir kuruldur. Son barariyle bu saygı değer Mahkeme demokrasimize şerefli bir hizmette bulunmuş, ülkemizde «hukuk devleti» kavrammın gTİclenmesine yardımcı olmuştur. Boş tartışmalarla birbirimizi hırpalayacak yerde Yüksek Mahkemenin gösterdigi ısıklı voldan tnuvafık • muhalif daha uvumlu yarınlara doğru el ele yiirümeye bakalım. Timisi'nin demeci Öte yandan Anayasa Mahkeme sinin aldığı kararla ilgili olumlu yankılar devam etmektedir. Dün de TBP Genel Başkam Mustafa Timisi bir demeç vererek Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri ni kutlamıştır. Timisi'nin konuya ilışkin demeci şöyledir: «Anayasa Mahkemesi Genel Af Yasasmın 5. maddesinin A bendi ni iptal ettiğini açıklamıs buluntnaktadlr. Bu karar: Anayasa üstünlüğıinü ve hukuk devleti ilkesini dikkate almayan kişi ve topluluklara karşı Anayasal bir kurulus olan Yüce Mahkemenin yerinde vermiş bulunduğu tarihl bir cavap olmuftur. Bize göre bu karar, Meclislerin Iradesinin üstünde bir karar değildir. Yasaların Anayasamıza uy gunluğunu denetlemekle yetkili ve görevli Yüce Mahkemenin Anayasamız içinde alraış olduğu bir karardır. Halk oyu ile kabul edilen 1961 Anayasasmdan aldığı yetki Ue böy lesine, çağm doğrultusunda bir karar vermis bulunan Yüce Anayasa Mahkemesinin değerli başkan ve üyelerini candan kutladığı mı, almıj bulunduklan karan say gıyla ve sevinçle karşıladığımj be lirtmek isterim.» Basın Ataşemizin geri çekilmesi istemi Atina'nm cc Siyasi gösterisi,, diye nitelendi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Dışışlerı Bakanlığı sözcüsu, Atina Basın Ataşesi DUndar Arcayürek'in Büyukelçinin onayını almadan bülten dağıttığını ve bundan ötürü kendısi için idari işlem yapılacağını bildirerek «Bu nun tamamen Türkiye'nin iç isi olduğunu» söylemiştir. Bu arada Başbakan Bülent Ecevit, yabancı televizyonlar için verdiği bir demeçte, «Gereldrse Çandarlı'nm güvenliği için bir takım tedbirBAŞBAKAN ECEVİT YABANCI TELEVİZYONLAR İÇİN VERDİ dun düzenlediği olağanüstü basın ĞI DEMEÇTE «GEREKSİNME OLURSA ÇANDARLI'NIN GÜVEN toplantısında şunları soylemistır: «Atina basın ataşemiz. büyükLİĞİ İÇİN BİR TAKIM TEDBİRLER ALABİLİRİZ» DEDI. elçısinin tasvıbini almadan basına bir bülten dağıtmıştır. Âmiler almayı da düsünebiliriz» de sözler bulundugunu belirtmişti. rınin müsaadesini almadan böyle Bunun üzerine durum Yunan bs bir bülten dağıtılması idarî kumıştir. Atina Basın Ataşesi Dündar Ar sınma da yansttılmı; ve Yunan sur teşkil ettiğınden, kendisi cayürek'in önceki gün yayunladı basını Ataşenin 24 saat içinde hakkında gerekli işlemlerin yapığı bülten üzerine Yunan Dısışleri Yunanistandan çıkartılacağuıl yaz lacağı tabiidir. Bu, tamamen Türkiye'nin iç işidir. Bakanı Tetenes, Atina Büyükelçi mıştı. Bu gelişmeler üzerine Dı;i;leri Dağitılan bültende, çeviri yanmizi çağırarak bültenüı kapsamm(Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) da Yunsn Hükümetini küçültücü Bakanlığı sözcüsü Semih Akbil, Olumlu karşıladılar Türk Mühendis ve Mimar Odalan Birliği Genel Sekreterl Yavuz Onen, Anayasa Mahkemesi(Devamı Sa. 7, Sfl. 2 de) Demirel ve Feyzioğlu Anayasa Mahkemesinin iptal kararını eleştirdi ANKARA, (Cumhuriyet Bnrosu) AP Genel Başkanı Süleyman Demirel dün Millet Meclisinde gündem dışı bir konuşmayla Anayasa Mahkemesinin genel af kanununun beşinci maddesine ilişkin iptal kararını eleştırmiş «Meclisin iradesinin yerınde başka bir irade ikâme edilmiştir. Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir ilkesi zedelenmiştir» demiştir. Kapalıçarşı'daki dükkânlar yer kazanmak için yasalara aykırı olarak genişletiliyor • Inceltilen ve yıkılan duvarlar yüzünden tarihi çarşının bazı bölümleri çökme tehlikesi içinde Yalçın PEKŞEN Turistlerin gösterdiği büyük llgi yüzünden fiyatlan astronornik rakamlara ulaşan Kapalıçarşı'dakı dükkân sahiplerinin yer kazanmak için çeşitli şekülerde Çarşı'yı bozdukları saptanmıştır. Inceltilen ve yıkılan duvarlar yüzünden üstündeki tonozu taşıması güçleşen Kapalıçarşının yıkılma tehlikesi içinde olduğunu belirten ilgililer, verilen rüşvetlerin çokluğu yüzünden bir önlerae tedbiri ahnamadığını iddia etmişlerdir. varın yıkılarak birleşünlmesl, dükkânların tabanında bodrum açma ve vitrinlerin sokağa taşınlması şeklinde yapümaktadır. Air Condition aygıtları ile kasaların duvarlarda açılan deüklere (Oevaım S*. 7, 7 de) Devlet PJanlama TeşkiJâtı deniz ulaştırması ve gemi yapım sanayii sorununu inceJiyor ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosa) Başbakan Bülent Ecevit, deniz nlaştırmacılığiyla ilgilı olarak dün Devlet Plarüama Teşkilatında düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, son yıllarda deniz ulaştırmacılığının ihmal edildiğinı belirtmiş, «Üç yanımızın deruzlerle çevrili oluşu, Türk deniz kuvvetlerinin ulusal güvenlığimiz açısından önemini büyük ölçüde artırdığı halde ve Türk ulusunun Silâhlı Kuvvetlerine verdiği büyük öneme rağmen maalesef Türk Deniz Kuvvetlerimiz de gönlümüzce maddî ola(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Üniversite sınavlan bugün yapılıyor; sahte cevap anahtarları i satıldı Kalpakçılar c?ddesinin arkasında bulunan ve «canualık» demlen boşluklar, dükkân sahiplerı tarafından betonla kaplanarak, dükkânlara cklenmiştir. Yukarıda Kapalıçarşının Kürkçüler kapı smdaki damlalıkta bu ilâveler görülüyor. Trafik polisinin yaptığı ve gizlenmek istenen kazanın görgü tanıkları, karakolda hırpalandı REHA öz Aksaray, Mustafa Kemal Paşa Caddesi Yenikapı Otobüs durağı önünde 2 haziran 1974 salı günü saat 13.20 sularmda resmî giyimli bir trafik polisi Taunus marka bir arabayla Muharrem Hacıgil adlı kışiye çarpmış, ancak olayla ilgilı olarak hiç ktmsenin ifadesi aluımadığı gibi olay hakkında basına da bir bilgi verilmemiştir. Olay, salı günü saat 13.20 sularmda olmuş ve Yenikapı yönünden son süratle gelen ve resmî giyimli bir trafik polisi tarafından yönetilen 34 RH 352 plâkau 61 model Ford Taunus marka beyaz renkli bir oto karşıdaki bir odun deposundan talaş alarak caddeyi geçmekte olan Muharrem Hacıgil'e çarpmış ve kaçmıştır. (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Üniversitelerarası seçmt sma vı bugün 17 ilde ve i yabancı merkezde yapılacaktır. Sınavla ra 230 bin 250 lise ve lise dengi okul mezunu öğrencinın katılması beklenmektedir. Bu arada 150 sakat öğrenci de sınava girecektir. Sınavın ilk bölümü sabah saat 09^0'da başlayacak ve adaylar Fen ve Sosyal bilgilerden teste tabi tutulacaktır. Saat 16.30'daki ikinci bölümde de bü tün adaylar genel yetenek testinden geçirilecektir. Daha sonra B tipi sınava giren adaylar salondan çıkanlacak ve A tipi sınava giren adaylara 50 dakika süreli yabancı dil testi uygu lanacaktır. Adayların, saat 08.30'da sınava gırecekleri binalarda olmaları istenmişür. Seçme sınavına katllan 230 bin 250 öğrenciden sadece 42 bi ni üniversitelere, bir kısmı da akademi ve bunlara bağlı yüksek okullara alınacaktır. Akademi ve yüksek okullann ne ka dar öğrenci kabul edeceği henu7. açıklığa kavuşmamıstır. Üniversiteler Seçme Sınav Ko (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Feyzioğlu konuşuyor Aynı konuda gündem dışı bir konusma yapan CGP Genel Başkanı Turan Feyzioğlu da affın TBMM'nir» yetkisi içinde bulundugunu, TBMM'nin hayır dediğine hiçbir makamın evet diyemeyeceğini öne sürmüş, Anayasa Mahkemesinin karar gerekçesini bilmediğini buna rağmen mahkeme kararları gerıye işleyemeyeceğinden iptal nedendyle salıverme olamayaca ğına da inanmak istediğini ifade etmiştir. 1 m2 yer 400 bin lira Kalpakçılar caddesinde bir metrekare yerin fiyatının 400 bin liraya yükselmesı, dükkân sahiplerinin dükkânlarmı genişletmek için her çareye başvurmalanna yolaçmaktadır. Bu tabnbat dük kânlann arkasında bulunan ve «danüalık» denilen boşluğun dük kânlara eklenmesi, çok fcniin olan yan ve arka duvarlann incel| tilmesi, ıki dükkân arasıcaakj du | SİVAS'TA 16, YOZGAT'TA 7 KİŞİ TRAFIK KAZASINDA CAN VERDİ Yozgat'ın Yerköy ilçesinde bir gazinoda TV'de dünya kupası maçlannı izlemeye gelen 7 kişi dönüşte meydana gelen kazada öldü (CumJıuriyet Haber Merkezi) Zara (Sıvas) ve Yerköy (Yozgat) ılçelerinde meydana gelen trafik kazalarında toplam 23 kışi ulmüştüı. Sıvas'ın Zara ılçesi yakınların da 16 kişinın olumuyle sonuçla nan kazada, Huseyın Bütün yonetimindeki 58 AN 726 plakah minibüs, Şerefli bucağına gider ken uçuruma yuvarlanmıştır. Kaza sonunda minıbüste bulunan yolculardan Halıl Ibrahım Yıtoıaz, Sevgı Yılmaz, Pembe Dursun, Fatma Dursun, Mustafa Türkmen, Esat Türköz, Huseyin Bütün, İnci Fedakârtürk, Gonül Fedakârtürk, Arslan Akkuş, İrfan Kaya, Halil İbrahım Minnet, Aylâ Çorapçı ve Sadrettin Birsel hayatlannı kaybetmişlerdir. Olay sırasında ölenler den ıki kişinin kimliklerı ise, saptanamamıştır. sün Sarayköy yakınîarmda bir otobüsü sollaması sırasında başka bir araca çarparak şarampola vuvarlanması sonucu ölenlerin kımliklen şöyledir: Tahir Günal, Osman Alkan, ibrahım Aydın, Mustafa Demır, AH Karakoç, Bekir Ülker, İbrahim Kıhçaslan. Kissinger; haşhaş ekimine başlama kararının hoş karşılanmadığını açıkladı BRÜKSEL Amerika Dıslslen Bakanı Henry Kissinger, Brüksel'de yaptığı bir basın toplantısında. Türkiye'nin yeniden haşhaş ekimine başlamasınm, Amerika tarafından hoş im.rşi]nTi madığını söylemiştir. Kissinger, cAmenka haşhaş ekl mine yeniden başlanmasını hoş karşılamamakla birlikte hem Türkiye'nin gereksinmelerine hem de uyuştunıcu maddeler so rununun bizim için teşkil ettiği (Devanu Sa, 7, Sü. 1 de) OLAYLARIN ARDINDAKt GERÇEK Kumandan, Kurraay, Ordu.. rin liderleri ve kurmaylan, hem ülkenin yararlan, hem parlamenter yaşamın dengelerini hesap ede rek, strateji ve taktiklerini ayarlamasıru bileceklerdir. BilemezleT se, hem partüerini ve partiye bağlı UUeleri hayal kınklığma uğra tırlar, hem kendileri yrpranular. AP. Genel Başkanı Demirel ve öteki muhalefet liderleri, Anayasa Mahkemesinin son karan karşısuıda içtenlikle düsünme brsatını kaçırırtunaiı, hattâ bir özeleştirl yapmafnlırlar. Hiç knşknsuz Yüksek Mahkeme, karartnı verirken sl yasi kaygılan bir yana itelemi», konuya salt hukuk açısından egümiştir. Ama verilen karar, ister istemez siyasi sonuçlar yaratacâk] başta ana muhalefet lideri Demirel obnak üzere muhalefet kurmaylan da bu ettdlerden nasiple rini alacaklardır. Eğer AP Genel Bıçkanı Demirel, Anayasa Mahkemesi karannı vermeden birkaç gün önce yargıçlan etkilemek İçin demeçler vermeseydl ve «Yüksek Mahkema (Devamı Sa, 7, Sü. 3 de) P 7ölü Yozgat'ın Yerköy ilçesi yakınlarmdaki Çamlık Gazınosunda televızyondan Dünya Kupası maçlarını izledıkten sonra ılçeye donen 11 kışmin buıdığı minibüsün şarampola vuvarlanması sonucu 7 kişı ölmüştür. îbrahim Kıhçaslan Tönetimindeki 66 AD 451 plâkalı minibü arlamenter düzenlerde siyad partilerin öncmlerini belirtıtıek, bilinen bir gerçeği yinelemek olacaktır. Bu gerçeğin yanısıra bir ikinci gerçek de siyasî parti liderleri ve yönetici kadrolannın ne denli önemli olduğudur. tyi bir kumandan ve kurmay kuruluna sahip obnayan nice yetenekli ordu savaşta yenilgiye uğramıştır. Üstün bir kumandan ve yetişkin bir kurmay kurulu, orduyu zafere götürmekte baş etken sayılır. Bunun gibi sîyasi partile NADİR NADİ