Katalog

İJlflfllm.sibai lareket yayınları *****&, foıvAuzmi artışılan konu, merakedilen kitap CIKTI takara caddesi nu : 54/3, Sirkeci • tstanbul uzmi Cumhuriyet 51. yıl, sayı: 17954 Kunıcusu: FUNUS NADt 25 Temmuz 1974 Perşembe Peter Marks TELEFON Alışılmanıış bir tür Olağanüstü blr roman Ç I K T I Koza Yayınlan PK 836 tstanbul Gene) Dağıtun BATES Kocatepe muhribi ile iki uçak kaybettik Karamanlis hükümeti hıruldu, siyasal af ilân edildi DIŞ HABERLER SERVtSt AT1NA Onbır yıllık bır aylıktan sonra onceki gece Devlet aşkam General Fedon Gızikis'in avetiyle Yunanistan'a dönen onstantin Karamanlıs, dün yeni unan kabinesıni açıklamı§tır. On yeden oluşan yeni Yunan hüküeti, yedi yıldan beri Yunanisın'daki ilk sivil bükümet oluştur. Atina'dan gelen haberlere göre, alarmda Askeri Polis Şcfi Tuğ?neral Yuannides'in de bulundu a bazı cuntacı subaylar göz hap ne alınmışlardır. Bu arada, guenüir kaynaldara gör», Karaman s Atina'ya gelmezden önce orunun kışlasma doneceğıne dalr •minat almıştır. Öte yandan, 1967'de yaptığı bir arbeyle Yunanistan'da demokra k rejıme son veren, ancak geçti uniz yıl kasım ayında Gizikis cuntası ttrafindan ikttâardan dflsurülen Albay Papadopulos'un salı günü eşiyle birlikte yurt dışına kaçtığı basında çıkan haberler arasında yeralmıstır. Bazı Türk köylerini kuşatan Rumlara Silâhlı Kuvvetlerimizin müdahalesinin çok ezici olacağı büdırildi Danimarka ve Finlandiya Kıbrıs'taki Barış Gücü bırlıklermdekı asker sayılarını artnrmayı kabul ettıkleıini açıkladı ANKARA Genelkurmay Başkanhğı tarafından yapılan açıklamada Kıbrıs harekâtı sırasında Kocatepe muhribi ile 2 uçak kaybettiğımiz bildinlmiştir. Genelkurmay Başkanlığı, dün bır açıklama yaparak Kıbns banş harekâtının ılk günunde Denız Kuvvetlerimıze mensup Kocatepe muhriblnin kaybedlldiğini bildirmiş, personelin çogunun kurtanldığım ifad'e etmiştir. Genelkurmay Genel Sekreter llgi Basm ve Halkla llişkiler Şubesinden bu konuda yapılafl açıklama şöyledir: «Kıbrıs harekâtının en şiddetli cereyan ettiğı tlk trunünde TCG Kocateps kaybedılmişür. Hayatta kalan personeli kurtarmak üzere harekâtın ımkân verdiğı nısbetle arama vapılmış bılâhare ateşkesin ılânını müteakip kendi imkânlanmızla birlıkte Birleşmiş Milletlere muracaat edilerek diğer ımkânlar da seferber edilmiştir. Halen Deniı Kuvvetlerimize aıt uçaklar ve gemilerle aramaya devam edıl(Devanu Sa. 7, Sü. 7 de) Yeni kabtne Dün öğleden sonra Devlet Bagkanı Gızikis ve Yunanistan Baspıskoposu Sarafimos ile Başba(Devanıı Sa. 7. Sü. 4 de) Lefkoşe havaalamm açmak için onanyoruz CUMHÜRÎYET HABER MERKEZÎ juneş, 2allaghan /e Mavros <ıbrıs 3arış aörüşmelerî çin bu gece 3enevre'de toplanıyor Cumhuriyet Haber Merkezl Türkıye, Yunanıstan ve lngil;re arasında yapılması öngörü»n Kıbns Barış Gorüşmeleri'nin u gece saat 22'de Cenevre'de •aşlayacağı dün ilgili taraüarca esmen açıklanmışUr. Kıbns'ta ortaya çıkan son bualım nedeniyle Ingiltere hüküıetinin çağrısı üzerine yapılmat öngörülen banş görüşmeleri r unanistan'daki son siyası gelişleler nedeniyle ertelenmişti. Yunan cuntasının Kıbns'ta giiştiği hukuk dışı ve anlaşmalaa karşı hareketin Türkiye taratndan çok kesin bir davranışla (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Başbakan Ecevit: "Atiüa ve Kıbns'a da demokrasi ve özgürlük getireceğimizi tahmin etmiştim,, ANRARA Başbakan BUlent Ecevit, dün sabah evinden çıkarken bır gazetecinın, «Yunanistan'da sıvıl hukumetın kurulmasını nasıl karşilıyorsunuz, bu konudakl görUslerınizi açıklar nusuuz?» şeklindeki sorusunu şoyle cevaplandırmıştır: aTürkiye'nin Kıbns'ta gtriştigi bu barış ve özgürlük bareketi, Yunanistan ve Kıbns'a da özgürlük ve demokrasi getirecektır, demıştim. Sonuç tahmm ettiğim gibi olduj Başbakan Bülent Ecevit, saat 12.20'de Başbakanlıktan aynlırken ise, aynı konudakl sorulara, «Yunanistan'da etkin ve demokratik bir hükümet bulmak, bizim için çok sevindirici olur, İki ülke arasında, Türkiye ile Yu n»n<«fa»n arasırıdaki iliskileri sü. (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) Lefkose Havaalanının Türk Silâhlı Kuvvetlerinin kontrolune girdiği ve birliklerimiz tarafınd'an onarılmasma başlanan Havaalanının, bırkaç güne kadar sivil trafiğe açılacağı dün resmen açıklanmıştır. Bu açıklama, yerli ve yabancı gazeteeıltr İçtn dün bir basm toplantısl düzenleyen Turizm ve Tanıtma Bakanı Orhan Birgit tarafından yapılmıştır. Bu arada Kıbns'taki Birleşmıs Milletler Barış GUcü'nün arttınlması içın Genel Sekreter Kurt Waldheim tarafından yapılan önerı, Danimarka ve Finlandiya tarafından olumlu karşılanmıştır Kıbns «Bayrak» Radyosu ise dün akşam yayınladığı mesajda, bazı TCrk köylerinin Rumlar tarafından kuçatıldığını ve bu baskının kaldırılmaması halinde Türk Silâhlı Kuvvetlerinin müdahalesinin ezicl olacağını bildırmıştir. Birglt'in basın toplantısı Turizm ve Tanıtma Bakanı Orhan Birgit, BasmYayın Genel Mütfürlüğü «Basın Merkezınde» dün saat 12.30'da düzenlediği basın toplantısında, bazı yabancı ajanslar tarafından verılen kasıtlı haberlere dikkati çekmiştir. Birgit, L«fkoşe Havaalanının Türk Silâhlı Kuvvetlerinin kontrolüne girdiğinl bildirerek, şunlan söylemiştir: «Silâhlı Kuvvetlerimizin kontrolü altında bulunan Lefkoşe Havaalanı çok yakında sivil hava trafiğine açılacaktır. Lefkoşe Havaalanı uluslararası bır havaalanıdır ve Ada'nın tek havaalanıdır. Şimdi Türk Silâh!ı Kuvvetlerinin onarım ekipleri pistleri uçuşa elverişli hale getirmek için çalışmaktadırlar. Pek yakında umarım ki, birkaç güne kadar trafiğe açılmış olacaktır. Türk Hava Yolları, yabancı uçaklar, bu arada Yunan sivil yolcu uçakları da Alana inebilecek ve kalkabileceklerdır.» Birgit, adaya gltmek İçin sabırsızlık KÖsteren yabancı ga. zete, radyo ve televızvon muhabırlerinin sorulannı cevaDlandınrken. Sosvalist Enternasyonal Genel Sekretennın dün Londra'da vavuuamgı bır bildiriye de degirumş bu bilcunde Kıbns'takı Rum Mılll Muhafiî ve Yunan subaylannın harekâtın başlamasmdan bu yana Makarios taraftan 2 oın Rum'u öldürdüklerının belırtildigini söylemiştir. Bu durumu. yabancı basın ve aianslann da dogruladıklanna deginen Birgit. «Simdi (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) "CIA, Makarios'u devirdi; Kissinger, Samsonudestekledi,, WASHİNGTON Amerika'run en iyi haber alan gazetecilerinden biri olarak biltnen Jack Anderson, dün «Washington Post» gazetesınde yayımlanan bir makalesinde, Amerika Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'in, Makarios'u deviren Yunanlı subayları ilk baslarda hararetle desteklediğini açıklamıştır. Yazısında ortaya attıgı iddialan gizli belgelere ve güvenılır kaynaklann açıklamalanna dayandıran ünlü vazar. ABP Merkezi Haber Alma Teskilâtının (CÎA) hem Makarios'a ve hem de, Makarios'u devirerek bir hafta içın kendisıni Cumhurbaşkanı sayan EOKA'cı Nıkos Samson'a para yardımı yaptıgım belırtmiştir. Anderson'a göre, Kıssinger, Nikos Samson'u Makarios'a ter cih ettiği için Yunanlı subaylann darbe hareketine hiç ses çıkarmanuş natta açıkça onaylamış, fakat sonunda, izledigı politıkanın gerek Dışişlen Bakanhğı yüksek kademesuıde ve gerekse Amerika'nın Avrupa'daki müttefikleri nezdinde hiç bir şekilde destek görmediğini anladığı vakit tersyüz etmiştir. Anderson'a göre, yalnız kaldığını anlayan Kıssinger, bunun üzerine, bazı yakrn gazeteci »rkadaşlan aracıhğıyla basma haber ler sızdırarak, Yunanlı subaylan hiç bir vakit desteklemek istemedığı, takat buna mecbur kaldıgı gibi bır izlenlm yaratmak tstemiştir. Anderson, elinde bulunan ban belgelere dayanarak şunlan yazmıştır: aBölünmüş durumda bulunan ve yetenekli bir liderlikten yofcsun Yunan Silâhlı Kuvvetlerinin, NATO'da kendilerine düşen görevi etkili bir şekilde oynayabileceğınden cıddl şekilde şüphe edılmektedir.» Anderson, ClA*nın Makarios'a. Ada'daki bazı Amerikan tesisleri için para verdiğini anlattıktan son Samson'un da, yıllardır Amerika'dan mali destek gördügünü bildirmistir. (a.a.) ASKERLEHIMİZ KIBRISTAKİ BARIŞ HAREKÂTI SIRASINDA GÖRÜLÜYOR... Bu köşeden NOTLAR ALTAN ÖYMEN öyle güzel bir olayda yurt dışında ve hele dünyanın hayli uzak bır yerinde olmaktan kötü bir şey yok. Kıbns'a çıkarmamızı, Çin'i ziyaret eden Dıs işleri heyetiyle ve Tokyo'dan dönen bır grup Türk tu ristiyle birlikte Hong Kong* ta öğrendik.. Ajansların ılk haberlerinde ayrıntı yoktu. Flash nash.. Türkiye bu sa bahın erken saatlerinden itıbaren Kıbns'a çıkarma ve indirme yapta üçak?.. Türkiye ye ilk uçak o gece saat 23'teydi.. Vakit Türkıye saatiyle sabah Hong Kong saatiyle oğ leydi.. Radyonun dügmeleriy le ufraşıyoruz.. Parça parça ajans haberlerinden bellı: Dünya tam bir sürpriz karşısmdaydı.. Her yerde şaşkınlık, ama olumlu ve hatta bazı yerde sevıçli bir şaşkın lık vardı. Türkiye'nin hukuk açısından da, mantık açısmdan da, ahlâk açısından da haklılığı, verilen ilk dıplomatik demeçlerin dikkatli uslubu ıçınde büe açık ça belirtilıyordu. Zaten bün yesı dolayısıyla pek çok çev rede beş paralık itiban kalmamış olan Yunan rejimi, son Kıbns darbesiyle, Avrupa ülkelennin de, sosyaUst blok ülkelennin de, Uçüncü dünyanın da sabrmı iyice taşırrmştı.. Türk diplomasisi, o sabır taşması funanıstan, ^[akarios'u ekrar anımaya Daşiadı ATİNA Kıbns bunalımımn unanıstan'da doğurdugu bunamdan sonra, ış başına geçen aramanlıs hükümetının dün ,ıkladığı kabınesinde Dışışleri akanı olarak açıklanan Yorgi [avros, yeni Yunan hükümetinin aşpıskopos Makarios'u Kıbns'ı yasal Cumhurbaşkanı olarak ınıdığını açıklamıstır. Dışişlerı Bakanı Mavros, «Ma(Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Beklenen Son «Yunanistan'da cuntasal rejim 1967 darbesiyle kuroldu. Aradan yedi yü geçmiştir. Çojpı kişi Ati na cuntasının bu kadar uzun ömürlü olacağını düşünemiyordu. Ama 1974 yılında Atina cuntası Lefkoşe'de bir şube açmajı başar mıştır. Bu yayılina bir yıkımın ha bercisi de olabilir J Aradan çok geçmemistir. Kıbns'ta faşist darbeci Samson'un yıkılifindan sonra Atina cuntası da çözülme yoluna girmis, Yunan hükümeti çekilmiş, bir sivil yönetün ve değişim zorunluğu duyulmuştıır. Bu gelişim cuntanın çözülüşünün habercisidir. Cunta yönetimini sivil yönetime devretmek için Paris'ten Atinaya eski Başbakanlardan Karamanlis çağnlmıştır. Hiç kuskusuz bu çağnyı ihtiyatla karsılamak gerekir. Çağnyı yapan Gizikis olduğuna göre görünüşteki sivil hükinnetin ardında cuntacüann güçlerini ko ruyacakları düşünülebüir. Ama olayların gelişmesini dikkatle izlemek gerekir. Atina cuntacüan şimdi başlarını kurtarmak derdine düşmüşlerdir. Iktidan birdenbire değil, kendilerini gfiven ceye alarak terketmek isteyeceklerdir. Bundan sonraki olufuınun hangi biçimlere gireceği şimdiden kesinlikle bilinemese de cun tacıların öldürücü bir darbe yedikleri açıktır. Karamanlis tecriibeli bir politikacıdır. Durumu nu sağlama bağlamadan salt cun tanın knklası olarak sahneye çıkması da beklenenıez. Herhalde karanbk fasist yfinetimlerin ve bu tür yönetim aktörlerinin kaderleri bakımından tarihe ilgioç bir sayfa daba katılacaktır. *** funan Cuntası (Dönüşü )lmayan yol»a :aten girmişti Kosta DAPONTE PARİS Yunan Cuntasının, îdı yıllık askeri dıktatoryanın santısı olan rejımın sonu, aslm ı Brukselde TurkYunan gorüş lelerındeîcı başarısızlıkla çabukıştırümıstır (Uevamı Sa. 7, Sü. 1 de) m 19 Temmuz 1974 günlü «Olaylann ardındaki gerçek»te şu «atırlar yer almıstı: «L'luslararası ilişkiler bir satranç oyununa benzetilebilir. Hükümetlerin iktidarda kalıp kalamıyacaklan sornnu da yalnız iç değil, dış politika başanlonna yakından bağlıdır. Şimdiye dek oyumın kurallanna saygı göster meden, hile yaparak, ya da zor tcullanarak başanya ulaşmış ulus lararası operasyonlan yakın tarin kaydetmiştir. Ama dflnyamn eski dünya olmadığınj da, bazı büyük kuvvetlerin öğrenmesi zantanı geldiğlne inaıuyoruz. Türfc ulusu, bu bakımdan hem tarihin de yeterince sınav venniştir hem de bugünkü bilinciyle bir güven kaynağıdır.» 30 Temmuz 1974 rünJö «Olaylann ardındaki gerçek» köşesin de ise şu satırlar Nayuılanıyordu: Silâhlı Kuvvetlere yapılan bağışlar hızla artıyor Kıbrıs barış harekâtmı başarıyla tamamlayan Türk Silâhlı Kuvvetlerıne bağıs kampanyası giderek artan bir tempoyla sürmektedır. Korutürk, "Kimse kendi cıkarı için Türkiye'yi oyuna getiremez,, dedi ANKARA, (Cummrriyet Bfirosn) Cumhurbaşkanı Fahri Koruturk, «Hiçbir kimse ve biçbir devletin Kıbns buhranı vesilesıyle Türkiye üzerinden kendi çıkarını sağlamak için Türkiye'yi oyuna getiremiyeceğinl» bildırmiş, «Bu hususta kimsenin bir hayale kapılmamasını tavsıye ediyorum» demiştir. Cumhurbaşkanı Fahri Koruturk, dün saat 17'de Başbakanlığa gelerek Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etmiştir. Daha sonra bir açıklama yapan Turızm ve Tanıtma Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Orhan Birgit, Cumhurbaşkanının Kıbns konusundakı tutumundan ötürü hükümete teveccühlerini ifadeyle banş görüşmelerlne ilişkin direktiflerini büdirdiğini söylemıştır. B Istanbul'da Hacı Ömer Sabancı Holding'e bağh kuruluşlarda çalışan 22 bin kişi vakıflara i milyon 500 bın lıraya varan bir bagışta bulunmustur. D.B. Deniz Nakliyat da vakıflara bırer milyon lira bagışlamıştır. Aynca, tüm personel de birer yevmıyelerini vakıflara bagışlamaya karar vermışlerdir. Bu da 700 bin lira tutmaktadır. Türk Donanma Vakfı Istanbul Müdürü Kenan Tınaz da dün yaptığı açıklamada Vakfın Istanbul telafon numarasuıın 46 50 23 oldugıınu merke7inın de (Ur\amı Sa. 7, Sü. 3 de) Korutürk'ün sözleri Saat 17.45'de Başbakanlıktan avrılan Cumhurbaşkanı, basm mensuplarına şunlan seylemıştır: (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) halinde bıle, banşçı bütün yolları son ana kadar ısrar la denedığmı göstermıs, Baş bakan Bülent Ecevit, Londra'ya yaptığı yıldınm uçuşuyla, bu ızaenımı büsbütun güçlendirmıştı.. Kimsenın, çıkarlan Yunanistan politikasına daha yakın olan dev letlerın bile Türkiye'ye söy leyebilecegı bır şey kalmamıştı.. Akşam gördük ki, dünyanın "iteki ucundaki Hong Kong Radyosu yorumcusu da, olayların, Kıbrıs'ın vanıbaşmdaymış gibi, aynntılanyla farkuıdadır. 1960 anlaşmasının Türkiye'ye tanıdığı haklan sıralamaktadır. Gece uçak Bangkok.. Yem Delhi... Karaçi... tndığimız heryerde elimize bırer gazete geçö... O günün o yerde çıkan akşam gazetelerl... Başlıklarda bir «Aferin Türkiye'ye» denilmediği eksikö... Bu arada iyice belli oldu ki, Türk havaalanlan kapalı... Biz en fazla Beyrut'a kadar uçabileceğlz... Beyrut Havaalanına ertesl gtin çıkarmanın ıkinci günü indik. İki Türk volcuyla birlikte otele gıtmek İçin taksiye bindik. Şoför, eglence U bir adam . «Nerelisin'z0» (Devamı Sa. 7. Sü 7 de'