Katalog

CUMHURİYET 19 Temmuz 1974 40 YIL ONCE CUMHURİYET 19 7 1935 GUNÜN OLAYLARINDA\ OZETLER 0 Habes Imparatoru dün Hab*ş Parlâmentosunda yerdlgl söylevde şövle demlçtlr < Harb tehlıkesl her an blraz daha artmaktadır Ben bar'şı korumak lçln ellmden gelenl yapt.m tmndan aonra da yapacağım An. cak bu bansseverllğlmlze ragmen yurdumuza hücum edilecek olur&a lstlklâlunlzl ve yurdumuzun b ü . tunlü&ünü korumak lçln kanımı. em son damlasına kadar çarpıjacagız > • Vertlen haberlere göre Frandız denlzaltı fllosu dunvanm en kuvretll fllosu hallne gelmlçtlr Al manya da hazırlıklanna devam etmekte ve den zaltı fılosu için bır okul açılmıştır # Çlndeltl «u baskını feliketl hakkında gelen haberlerde venlden ölenlerln aayım 100000 ln üstünd» oldugu bildlrllmektedlr • Beledıyenın kımsesiz erkek çocuklanna mahsus olmak üzere aç ı£ı buro lyl ve favdalı sonuçlar verdlfcinden almdl de klmseslz k slara mahsus olmak üzere blr büro açılmasına karar verllmlştir Bu ls lç n Bevoglu »emtlnde blr bln» da aranmaktadır CUMHURİYET EKONOMI Yatırım talepleri geri kalmış bölgelere kaymaya başladı YATIRIM KREDI İSTEKLERININ DAĞILIMI M73 Ocak Nlsaa A Imalât Konusuna Gore Tuketım mallan Gıda Tekstıl Dığerleri Ara mal ve yatırım malı TOPLAM B Bölgelere Gore Bolge I Bolge I I Bolge I I I Bolge IV TOPLAM Özel kesımın yatırım egılım len konusundakı guvenılır pek az bılgı kaynağından bırısı olan Turkıje Smaı Kalkınma Banka sı na yapılan jatırım kredısı baş vurmalannın dagılımı, Ecevıt Hukumetı nın goreve başlamasın dan sonra vatırım taleplerının hem nıtelık ve hem de bolgesel olarak değışmeye başladığını ROS termektedır Bankd nın hazırla mış oldugu bır rapor, ozel ke sımdekı yatırım talebının art masının >anında jatırımlar içın de ara ve yatırım malı uretımı nı ıçeren projelerın payı ıle gerı bolgelerde gerçekleştırılmek ıs tenen j a t ı r ı m l a n n oranının art tıgını açıklamaktadır Tuıkıje Sanavı Kalkınma Bankd sı ozel kesıme yatırım kredısı veren ıkı ıhtısas bankasından bı rısı ve buyuğudur Bankanm ver mış oldugu kredıler toplam özel kesım y a t ı n m l a n içınde çok kti Kredi adedi 9 6 6 22 43 30 6 6 1 43 1000$ 3409 13 491 2 213 11900 31013 22 214 2 706 6093 31013 1000 TL. 27150 17 687 11099 92 126 148 062 76 962 45 400 25 000 700 148 062 1974 Ocak Nls*n Toplam Kredi 1000 TL •. adedi 1000 } 75 894 210 615 42 749 262 293 591 551 392 559 83 876 114 416 700 591551 56 13 36 7 44 100 66 14 19 1 100 24 8 11 54 97 50 16 17 14 97 8171 18 880 5 070 44.337 76 458 25 891 21235 20 043 9 289 "6 4oR 1000 T L . 104 257 36 342 36 588 175 379 352 566 132 307 51 404 87 215 81 640 3>2 D66 Toplam 1000 TL »A BULMACA sl blr lşte vanlmak utenen eon gave 9 Blr »eyl yapmajı ön. ceden arznlajıp dılşunme Blr cins batarva YIKARIDAN AŞAĞITA 1 Matematlkte bo\utları olma\an clsım Alaca karanlık 2 Gellr Teter anlamında blr söz eskl dll) 3 tkl beutllk koşak dortluk Ov 4 Tersl İM ben. zer sevl blrblrlnden avıran değlştkllk KUçük silahlı blrlige verllen lslm 5 Blr ^abancı para blrlml 6 Tanardag kajalıklan arasında bulunan br feldlspat çeşidl 7 Baçlangıçta ler alan Kesim hayvanı tlcaretlnl vapanlara verllen lslm 8 Maden ocaklarırda açılan yeraltı vollarına verllen lslm 9 Namazda \onellnen \on reva güneyden esen yel Tersl blr harfln okunuşu Dunkü bnlnıacanın çozumO SOLD4N SAĞA 1 Nefret Fa 2 Akran Som 3 nraM BaU 4 Kasaba 5 On Nadlm 6 Ll. *ar 7 Hakt Eko 8 Ka nun Nam 8 Itıraf Ma İIKARIDAN AŞ4Ğ1YA 1 Nankor Kl ! Ekran Hat 3 fraS Canl 4 Ra man Kur 5 En Balın 6 Badl 7 »A lveN 8 Fok Makam 9 Amlp Roma. 43 220 938 15 305 948 21 108 987 7 808 511 57 1444 384 100 502 030 34 354 639 25 373 429 26 214 2R6 15 1 444 384 100 UYKUYA YATIRILAN YASA: MILLÎ KORUNMA KANUNU MSP n n bır ke<=ımını de arkasından suıukleyen muhalefet Ece vıt Hukumetı'nın kanun ku^vetın de kararnamelerle vururluge kovmayı planladıaı bazı guı^ımlerı en gelledı Engellenen guışımler ara sında kooneratıfçıl k bankası ışçı ve yatırım bankası g bı ekonomiK \apivla ılgılı olanlar on planda bır \er tutu>or Ba'bakan bunları hu Uumet erkınm olanaklan ıçmde gerçekleçtırmevı aüsunuvor Hu kümet erkı ya>ama organlarının daha once veımı« olaııi*u vetkı>e da>anı>or Cumhurıvet tarıhın de >a«ama organları ıkı ja^ayla vurütme erkıne cok geni'i vetkıler \eımış durumda Bunlardan bın 136" savılı Turk Para^mı Koruma hakkındak' vasa Dıgen ıse 3780 «avılı Mıllı Korunma Kanunu zellıge sahıp Yetkî o kadar genış kı, yasanın yuruı'ııkte olup ohnaması bıle riakanUr KıırulUınun kaıarına baalanmış Bakanlar Kuıulu ıstedıgı zaman vasada behrlenen koşullar içınde, bır Bakanlar Kurulu kararıvla Mıllı Korunma Kanununu vururlfl ge kovuvor t«tedığı zaman vüluılukten kaldırıvor Ashnda burada «vur ırluk» kelımesını kullanmak bıle jei'iz Yasa î'tendıgı zaman uvkuja vatırılıvor. tstendığı zaman uyandırıhyor. Sımdı uvkuda Mıllî Koıunma Kanununun uzun bır geçmışı canlı bır serfl \en\ var Avnca buvuk bır güce sahıp Bu nııfı eosfermfk ıçın ıkı ornek veter Bugun önemlı ıkı kurulu» olan Petrol Ofı«ı ıle Et ve Balık Kunımu, bu yasanın verdıgı olanaklara dayanılarak Bakanlar Kurulu Kararnamesıvle kurulmus durum da Bu ıkı guçlu kamu orguttf nun kurulmasına davanak olan başka hıç bır yasa mevcut degıl Mıllı Korunma Kanununa davamlaıak Bakanlar Kurulu ka ranvla kurulan bu ıkı orgut ıktıdarların ve hukumetlerın degışmesıne ragmen varlıgını surdurıi yor Kımsenın bır sey demesın» unkan yok Mıllî Korunma Kanunu, Turkıvede kamu vonetıcıleu, ıktısatçılar arasında pek az bılınen bır konu Üstelık Mılll Bırlık vonetımıntn çıkarmış oldugu 79 sajılı yasa Mılll Korunma Kanunu hakkında yanlış ızlenımlerın doğmasma yolaçtı Bu yasa ıle Mı.lı Korunma tdarelerının bazı he^aDİarının tasfıjesi voluna gıdıldı Gerçekte yasa ılga edılmedığı halde «enellıkle ılga edılmış oldugu kanısı yajıldı Halbukı 79 sayılı Mıll! Bır lık yasasının javmlandığı Resmî G»7ete'de çıkan çok kuçuk bır Bakanlar tviljulu kararnama "=ı\le Mıll! Korunma kanunu • uykuya. yatırıldı Başka bır Ba kanlar Kurulu karaınamesıyla uyandırılmak uzere Her zaman. Mıll! Korunma Kanununun bırmci maddesınae vanlı kosullar içmde 37H0 savılı Mılll Korunma Kanununu uyandırmak mumkun Bu ımkân Bakanlar Kurulunun elınde Turkıye'de çıkarılmıs olmasına karşın Mıllî Korunma Turkıvede pek az bılınıyor Üzerınde yazılmış cıddı bır makale bıle vok Halbukı bazı ülkelerde, Turkıye'de çıkarılmıs olan bu yasa ve uvgulamasıvla ılgıl! ola rak yazılmıs oldukça kalın kıtaplar bıle var Avnca bu yasa Demokrat Partı donemını hatırlavan nesıl ıçm sadece Idarl vontemlerle fıvat kontrolunu amaçlayan bır ozellıge sahıp Ger çekte vasanm eetırdığı olanaklar, fıvat kontrolunun çok otesınde. Yasa fıyat kontroluna el atmadan jenı kuruluşlar jaratmak ıçın kullanılabılecek nıtelıkte Yasa'nın kısa ozgeçmışi 5oyle Mılll Korunma Kanunu, 181. 1140 tarıhtnde 3780 savüı yasa olarak BMM tarafından kabul edıldı Yasa hukumete fıvat kontrolu ozel uretıme el koymak, ışçı'ere mecbun mükellefıvet yuklemek malların satış fl vatını saptamak ?ıbı demokratık ve faşıst vetkıler verdı 19 21940 tarıhmde 2/12877 tanhlı Bakanlar Kurulu kararnamesıyle yururluğ» kondu Yasanın, fıvat kontrolu, üretıme el lcovma, mecbun çalıjma vukleme gıbı hukumlerı bır vana bır çok yararlı kamu kurulusunun ortaya çıkmasma ımkân hazırladıâı goruldu. Örneklerden bazıları şunlar14 21941 tarıh ve 102 koordınasvon kararı ıle ulkenın ıa«e î'lerını duzenleme vonetme ve denetleme eörevı ıle yukumhı lase Teşkılâtı kuruldu Avnı tarıhte 103 savılı Koordınasvon karan ıle bugun bıle çal şan Petro! Ofısı ortava çıktı Avnı vılda 104 sayılı kararla bazj malların alım ıthal ve satı«ı ıle vetkılı Tıcaret Ofıd varaMdı Bır vnl sonra 295 savılı Koorrhnasvon karan ıle Dapıtım Ofısı kuruldu 320 savılı Koordınasyon karan kovlerd» Subaşı Te*kı!âtını varattı 332 savılı karar Ise Istanbul Mahrukat OfiTi'mn knnılmasına imkân verdı 194S'dan sonraki donemde Mll1 Korunma Kanunu uvkuya ya * tınlmadı ama varlığı dııvulmavacak hale setırıldı Petrol Ofısl harıç dı5er kurumlar zamanla or tadan kaMınidı Fakat Demokrat Parbnm ıktıdarı donemmde bu vasanm şansı yenıden açıldı. 1952 yıhnda bu yasava dayanılarak. K/872 sayılı Koordınagyon Karan ıle hâlâ çalışan Et ve Ba lık Kurumu kuruldu 1956 yılında bu vasanm fıvat kontroluyla ılgi lı hukumlerı harekete geçırildı. 4 agustos 1958 tanhınde alınan ıst krar kararlanyla ortadan kaldırıhncava dek Demokrat Partı'nın Mılll Kor unma Kanunu uygtılaması, zananın muhalefet partısı olan '"HP'nın buvuk elestırılerıne heH»f oldu. Mılb Bırlık yonettml, 79 sa.ılı v a " ıle *hVi Knrunma Idaresın « hazı hp«aplannı (Devanu 7. Sayfada) I I I SOLDAN S\ĞA 1 Af>on, morfln, banotu glbl uvuttunıcu madde 2 Blr yayın orennının lzle\lclsl Tersl Turk para blrlmlerlnden blrlnln slmge« 1 3 Blrincl Dunva Savacında Omanlı Ordusunda kullan lmış olan ?apka\a benzer blr çeşlt baş. lık 4 Blr volda gldiş gellş dtı. zenı îngılterenm uluslararası »imgeM 5 Eskl dılde erkekler »nlammda blr soz 6 Esklden o . lviıma yazma bllmlvenlerin üz«rln» kertlkler çlzerek hesap tuttuk. laı agaç dalına verllen ad 7 Zırhlı top kulesl Ter«l blr ur ıv 8 Onlenllmesl lnsan ellnde olmıyın büyük kötülük Ter çük bır bolumü oluşturmakla bır lıkte, bankaya yapılan başvurma lar özel kesimın yatırım egı lımının onemlı bır göstergesl sa yılmakta ve resml ve özel ekonomık araştırmalarda bu şekılde kullanılmaktadır KREDİ TALEPLERİ Sınaı Kalkınma Bankası nın hazırlamış oldugu rapor, 1974 yı lmın Nısan avı sonuna kadar u zanan kesıtınde, kı ımalat sekto ründe j a t ı n m kredısı talepleri nı açıklamakta ve bunu geçen yılın a>nı donemıyle karşılaştır maktadır Venlen bılgılerden, ge çen yılın ılk dort ajında 592 mıl >on lıra çevresınde olan jatırım kredısı talebının bu vıl da 2o mıslınden fazla bır artışla 1 mıl var 444 mıljon lıraya ulaştıfı an laşılmaktadır Banka, bu artışn, ozel kesımın kullana geldığı dış kredı olanaklannın daralmasıyla yatırım mahyetlerının yukselme sinln önemli bır etkıve sahıp ol duğunu ılen surmektedır Ancak gerek başvuran vatırım projeM nın ıkl mıslınden fazla artması ve gerekse dış kredı alışkanlıgı na sahip olmavan bolgelerden va tırım talebi gelmesı Banka nır vapmış oldugu açıklamanın ve terlı olmadıgım ortava koymak tadır H4NGÎ BOLGrLFRE Kredı taleplen Istanbul u meı kez alan Kuzey Batı Izmır ve 4ntaı>avT da ıçıne alan Gunev Batı Samsun dan Çukuıovava kadar uzanan Orta ve Gıresun ıle Urfa da dahıl bunların do gusunda kalan ıllen kapsa van Dosu Anadolu Bolgesl ol mak uzere dort bolgeye gore açıklanmaktadır Venlen bılgıle re gore geçen jıl toplam vatı n m talebının ancak yuzde bırı Dogu Bolgesınden gelırken bu yıl soz konusu oran, yuzde 15 e çıkmıştır \ ı n e avnı donemler Tiasında Ku?ev Batı Bolgesının pavı vuzde 66 dan vuzde 34 e du^mustur T u ı k ı v Sınaı Kalkınma Banka sı nın rapoıu Ecevıt Hukumetı Mjruldurvtan bır sure sonra or tava atılan «jatırımlar durujor» ıddıa ve ozlemlerının etkılı ol madığını ve kampanvanın smır h kaldığırı şosteımektedır Bu nun dışında vatırımlann nıtelı ] gınde de bellı bır degışmenın baş | lamış oldugu gozlenmektedır Tuketım mallan uretmeye vonelen jatırım projelerı payının bu vü azalmış olması bJ değış me egılımın ışaretı olmaktadır 1567 savılı }a^a halâ kullanılıjor Tuketım aıaçları uretecek jatırım Yururlukte 3780 savılı vasa ıle vrl pıojelen içınde en buvuk duşu^ rurlukte degıl Ancak Mıllî Korun tekstılde ızlenmektedır Buna ma Kanununun vururlukte olmakarşılık sermave araçları urete ması, ılga edılmesı anlamına gelcek jatırım proıelerımn payı ge ıTiı\or Bu vı^rf Tı ı k n e d e brf^ka çen vıl varıdan az ıken bu yıl hıç bır yasada gorıılmeyen bır ojuzde 57 ye ulaşmıştır RADYO I STAN8 U L 05 55 Açılıç ve program 06 00 Haberler M05 Kuram Kerlm açıklaması ıe yonımu 0«30 G mıjd n ooo Kove haberler 0"05 Turküler geçldi 0" 30 Haberler 07 40 Oünun prot,ramUrı 07 4S Sabah muzlgl 08 00 Çevremlzde bugüa 08 10 Mlnyatur muzlk 06 30 Beraber şarkılar 09 00 Slzln lçln 09 15 Havatm ıçtnden 09 30 Muzaffer Btrtan dan şarkılar 09 45 Soner Özbilen den türlcviıer ıcoo Haberler 10 05 Arkaaı yarın 10 25 Şarkılar ve saz eser ert 11 00 Muzlk geçıdl 11 30 Memduh Cumhur'dan şarkılar 11 45 Turküler ve O haval*ı 12 O O Haberler 12 10 Ttılln Takar Çeltk ten «ark lar 12 25 Çlgan muzlgl 12 40 Türküler gecldl 13 00 Haber er 13 15 Alaeddln Şensoy'dan tarkılar 14 00 Blr earkıcı 14 15 Hasan Tunç tan t'ırkfl'.eT 14 30 Klaslk Batı muzlgl 14 45 Aflfe Edibogludan jarkı'ar 15 00 Haberler 15 05 Çocuk bahçesl 15 20 M Ceyhanlı dan türkdler 15 35 Rltm ve melodl ltf 00 A Üstun den strkılar 16 15 Plâklar araaında 16 45 Mlne Yalçın dan tUrkuler 17 00 HaberUr 1 05 Gunden gün* 17 20 Kadmlar fatll 11 00 Haberler 19 30 Muzlkll dakıkalar 19 55 Radvo tljatro6U 20 5o Haflf müzlk 21 00 Haberler 21 15 Üsküdar Muslkl Cemlyetl 21 40 8onat «aatl 22 45 Haberler 23 00 Müzlk evrenlnde gezl 24 00 Oece lçln müzlk 00 55 Haberler 01 00 Program ve kapan« Yaba ncı sermaye, ekonominin her kesimine girmış durumda Turkı>ede jabancı sermaje, ekonominin bılınen butun kesımlerınde faalıyet göstermektedır Yabancı sermaye {irmslarının (aalnet gosterdıklerı alanlar arasında, tarım madencılık ve turızm de bulunmaktadır Bu durum, yabancı sermayenın T ü r . kıye'dekı ekonomık faalıyet kollarından hepsını, kısmen de olsa kontrol edebıldığmı ortaya koy maktadır Resmı kayıtlara gore, 1973 vUı sonu ıtıbarıjle T u r k ı j e d e çalışan jabancı serma>e ortaklıklarının sayısı 118dır BunUr, j a tırdıkları 1 mılyar 862 mılyon hralık bır sermave ıle 4 mılyar 5J mılyon lıralık bır ekonomık varlığı dogrudan doğruva kont rol edebılmektedır Dolajlı yoldan oankalardan alınan kredı yoluyla kontrol edılebılen sermave mıktarı daha da artmdktadır Ancak, vabancı sermave fırmalarının, Türkıye de*ı kred sıstemmın sağladığı olanakıarın ne kadarım kullandığinı gosteren bılgıler mevcut defeıldır Turkıyede yabancı sermaienın en çok ragbet ettığı ekonomık faalıvet kesımı ımalat sana\n olmaktadır Bundan sonra pet rol çıkarımı ve rafınen ışlerı gelmektedır FaKat petrol genel yabancı sermave yasasının dışında ajrı bır yabancı sermave da zerune tabı oldugu ıçm petrol alanında çalışan yabancı sennave fırmalan 118 fırmanın ıçıne alın mamaktadır Yabancı sermaje yasasına tabı fırmaların ıkıncı derecede ılgısını çeken alan hızmetler kesımı olmaktadır Burada da t u n z m yatırımlan, ön planda gelmektedır Tarım ve madencılık, vabancı sermayenın şımdılık en az ılgı sını çeken uretım kollan durumundadır Tarım kesıminde toplam 2 mılyon sermayeh bır yabancı fırma çalışmaktadır Yabancı ortagm getırdığı sermave 1 mılyon 2 bın lıradır Bır mılyon lıra verıne 1 m lvon 20 bm lıra getırılmesının nedem vabancı ortağın yuzde 51 lık kontrol gu cune sahıp olma ısteğıdır Madencılık kesıminde çalışan 4 adet yabancı sermajelı fırma bulunmaktadır Burada yabancı ortakların ellermde bulundurdukları pay oranı yüzde 92 j ı geçmektedır tmalat sanayıının çeşıtlı alt kesımlerınde çalışan 94 fırmada, yabancı ortakhk pavı bır alt kesımden aığenne değışmekte dır Yabancı sermajelı fırmamn çalıştığı uretım kolunda uretı rmn vapısı ana fırmadan ham madde ve varı mamul ıthalını gereklı kıli'vnrsa yabancı ortak lık payının buyuk olmasma onem venlmemektedir Çunkıi ana fırmayla kurulan bu tur ilışkıler, kuçuk bır rnssejle de Olsa, Türkıye'dekl lşletmejı kont rol olanagı yaratmaitadır YORUM Yabancı sermaye raporu Başbakan Ecevıt'm başlattığı ve teknısyenler duzej'inde surdıl rtılen vabancı sermaye çalışmalan tamamlandı Fakat hazırlıklar n hükümet düzeyinde degerlendınlmesı bır süre gecikecek Gecikme nın nedenl dış polıtıka sorunlarının on plana çıkması Ege sahan lığıyla onem kazanan haşhaşla kızışan ve haşhaş k a r a n n m etklsıvle Kıbrıs'ta patlama noktasına gelen dış polıtıka gelısmelerı bir sure dıger bütün sorunlan bastıracak Ne kadar sürecegıni kestlrme TOT TVDE BUGUN 19J0 19.40 VL PROORA.M ÇOCLKLAR4 Progrdmdd LA t u n t a i n e den bir m a ' a l ve dış kaynakll çugı fılmler sunulacaktır BlR SOLtST Ankdr* Rddvosu Turk Ha k Muzlğ) sanatçılanndan Semra brsovlu şu parçalan sunacak Baharın Gullerl açtı Saçlarım t a r u m a r oldu Gonlum yaralı Artık bu solan bahçede bulbullere >er yok Kırmızı eulun adı 19.58 20 4» 20.35 ÎUO !213 22 48 Dızinın bu bolumunde !Kİ BÎN YÜZ OTUZ adlı film >a\ına sunulacak Fılmde Komlser Gerard bir bılgl ta\ar kuı ıle ış bırlıil yaparak Dr Rıcharri Kımbleın pesıne duşer KIBRIS KONlbUNDA BİR HABKR PRUOR^MI Mehmet Barlas ın sunacağı bır haber programı ızlene cek POP MÜZİGt Programda Jn=ephlne Bakerın «unacağı show progra mı ıa\ma gırnor H\BtRLtR HAVA DLRLMU HABERLER KAÇAK var Ancak dıs politika olaylan Ile yabancı sermaye düzenlemelen nın zaman İçınde çakışması genelhkle ihmal edılen bır gerçegı « ı juzune çıkarması bakımından oldukça ogretîcı oldu Bu geıçe* vflbanet sermave sonınun aslmda bır dış polıtıka sorunu olmasıvla ilfrılı Ba«;ka bır devışle Kıbrts olajlan jabancı sermaye alanında gîstlrılerek venı düzenlemelenn ızlenen dı$ polıtıkadan avn duşuntl lemıveceâinı gosteren anlimalı bır rastlantı oluyor Aslmda Cumhurlvet Tarihınin çeşıtlı donemlennde yabancı ser mave ıle dıs politıka tutumları arasındakı oaralellıgı gosteen bir çok ornek var Cumhuriyet Devnmi antıemperyalıst bır evlem ol dııgı ıçm aynı zamanda vabancı sermayeye karşı bır tutum aldı Fakat antıkapıtalıst bır nıtelıkten voksun oldugu ıçm vabancı ser maveve karşı tutum somut bır ozellık kazanamadı Bununla bırlik te ıkıncı buvük savaş oncesının dunvadaki bloklasma hareketlerınn dışında kalabılen Türkıve 1910larda vabancı sermavevi gerı atan evlemlerı gerçekleştırdı Ikıncı savaştan sonra, Batı blokuna baglan ma polıtıkasıyla yabancı sermajevı davet polıtikası zaman içınde de çakıştı Ve böylece surdu Bugüne kadar Bu hatırlatmalar vabancı sermavevı teknık bır sorun sananlar ıçın Avnı zamanda Ecevıt Hukumetınm başlatmış oldugu vabancı serrrave ç a h ' m a l a n n ı n ulaşabıleceğı sınır ve kapsamı gosterebılece*ı içın Bugunku durum n e ' Demırel butün umudunu dıştakı so murgen gtıçlere baSladıgmı hıç s a k l a m n o r Egede Afvon'da izıe nen tııtumu «havalcihk» olarak nıtelıvor înancınca Amerıl'a dan ıcazet ahnmadan vapılan her ış hayalcılık Aynı zamanda yabanc sermaveden vana olduğunu şu sıcak gunlerde de açıklamak ıhtı vacını duvuvor Bır de «Ecevıt H u l ü m e t ı zamanında Turkıye'ye ya bancı sermaye gelmez» dıvor Yıne aynı sıcak gunlerde Ecevıt'm vaptıkları n e 0 Gerçekte yaptıklannı ve vapmak tstedıt lennı :ovut olarak tarıhten koparak değerlendırenler ıçm onemlı bır değısıklık olmayabılır Fakat tanhsel gelışme içınde değerlendı rılınce Ecevıt m me\rut bloklar ıçmde kalarak Turkiye'nın dış polıfıkasma yurt çıkarlanyla tutarlı bır kışılık kazandırmava çalıştığı çoruluvor Yabancı sermayede de vapmak istedıği bundan ıbaret Burada dı* pohtıkavla kurulan parelellığı bır kenara bırakıp sor mak getek Hukumet yabancı sermave alanında tutarlı bır polıtıka sürdurebılır m ı ' Ccvap fazla bır sev vapamayacağı Çünkü bır ulke va 193marda olduSu g b i vabancı sermajeye kapılarını kapatır Ya da otuz jıldır devam ettığı gıbı kapılanm açar Açık kapıdan ıs»> gıren sermave en azındar. gırdiği ülkenın ekonomısınde kışılık bı rakmaz Bu durum dogrudan dogruya, jabancı sermayenın yapısıyla ıl gıli Ne ıçm hareket eder sermave'' Temel neden kapitalıst ekono mının bırıken k â r l a n kullanma sorunuyla karşılaşması Kullanıla mayan kâr, kâr olmaktan çıkar Kârın, kâr olarak kalabilmesı içın TESEKKÜR Çok knmetlı varlığımız se\gılı babamız Koy Işlerı v» Kooperatıfler Bakanhğı Muşavır Mufettıçı Zıraat Yuk^ek Muhendısı yatırım mahreçlerı bulmisı gereklı Nerede' Batı ıktısadına gore, sermavenın az olriugu sjelısmemış bolgelerde Gerçekte tse çok bü vü)r bır çoSunlukla vine gelişmiş ülkelerde îstaMstıkler ımalat sanavtinde vabana sermayenln vüzde RO'e ulaian bır böIUmunün vıne gelişmiş (l'<elerde gerçeklpstıcmt eoster n o r Yabancı sermave buyuk bır bolümüvle bır gelişmiş Rapıta list ülkeden dıSerıne akıvor Bu akısın eerisinde kapitalıst ekonomi lerin eşıt olmavan gplismp vasası var Kaoıtalıst ekonomılenn hepsi, zamanın avnı kesitmde butün kesımlenni avnı düzevde gpliştiremivorlar Mahreç arnvan sennBve bır geH«mıs ekonomıde görece olarak seri bır (ırpfım alanı goninre burava akıvor Nedtn btırön kesımlen gorpoe olarak gerı eknnom''pre alTnıvor' Btıtün kestmlpri çerı ekftnomılerirj, nazan da,ckf5çuk oldifgu 1çm Kü çuR pazarda ılen teknoloııvi icere'n bıivuk HÎcPkH t«;letrrpl«n kurma olanagı vok Bu vt7den 1«ster veni I^tprse kullanılrms makineler v o luvla oKun daima geri teknoloiıvı getinnpk zonınrta kalıvor Kilçük ölçet' ve gpri teknoloıi ise kftrlann dtistık kalmasına vol açıvor Bu nedpnle hammaddp kaynaklannm kontro'ü içın ronmlu olanların dışında ve ozellıkle imalât kesimmde vabancı semıaye azgelişmiş ülkelere gfmeye farla tstekli degil Birçok a7gelismis Ulke voneticısmın vabancı ermaveve her gün davetıyp çıkarmasıns ra5 men büvük bir nkışın olmamasınm nedeni bu Yabancı sermavp kendısi ıcın «somu ge koşullan hazırlavan ülkelere ve bu koşıillann hazırlandıSı blçüde gıdıvor Somurge koşulları içinde kârını hiç blr gelişmiş ülkede e'de edemeveceg' dfızeve çıyarabılivor Azgelısm's Ukp'prdoVı vBbdn^i sermavp işletmelprın asıl k â r l a n bılânçolarda gosterılen kSrlar de*ıl *\sıl kftr ana fırmadan alınan ham ve van marmılle'ın fıvatlarmı çok vüksek gostprprek iıretım sırasında gerçek'eştırılen vp veıeıden kaçınlan kâr Bır de vabancı sermave fırmalannın moropol eücünden doSan kârlar var Yabaneı sermavede vurt cıkarl n n a uvgun bır duzenleme bu ıkı kaçagi kaDatmakla mumkün Fitkat bu kaçak knnılannı gercektpn kacamakla, vabanrı sermaveve kapılan kanamak arasında far* vok Çıınkü kacak kapılan kapanırsa vabanc sermave gelmez Demırel bu konu da uzman Gıttıgı ülkelerden büyuk kftrlar koparan vabancı sermaye bu (11kplere ne verıvor' Şımdı pıvasava sürülen duşfinceve gore (lerı teknoloji Son zamanlarda pıvasava sürülen düşünceler arasında gerCPk'ere bundan daha fazla ters dusen bır başkasını bulmak 7nr Bır çok nedenle Bırıncisı ulke ekonomısının sınırları her tıirlü «ermavp içın gecerlı Kuçuk pazar verli sermave 1cin oldugu kadar vahancı sermave içın de bır smır tkincısı teknnloii makinada somutlasan sermaveden oagıı'isı? olarak getirilemez Makınenin nıte'!âı ıse getıremn verli veva vabancı olmasına eorp de§ı«smez Üc'in rusü TurkıvPde Petkım'm Ipraş'ın Iskenderun Demir Celik'ın ver li ılâc fırmalarının benzerleri vabancı sermave fırmalarından rtaha gerı bır teknoloııvi vnnsıttıjı soylenemez Övlevse Turkıve'de vabancı sermave neden isteniyor' Bu soru pun cevabını ıkmc bııvük savaştan sonra Tıırl'ivr'nın vabancı sermaveye neden açıldığını hatırlavarak vermek mümkün Yerll ser mave kendi içınden VP de kendi dışmdan çekınmeye başladıSı için kendısıne guçlü bır kouyucu aradı Bunu Batı'da ve Batı sermayesmde buldu Bu durum bugün de devam edivor. Salih GÜNDÜZ'ün Yabancı sermaye firmaları ana firmadan aldığı malın fiyatını yüksek gösterîp kâr sağlıyor Yasama organında engellerle engellerle karşılaşan Ecevıt Hükümetı Baş bakan ın vermış oldugu ozel dı rektıfle kumlan bır komısyon aracılığıyla mevcut yasaların ver dıgı olanaklar içınde Turkıve dekı jabancı sermaje uvgulamasının sakıncalarını en aza ınd recek onlemlen ortaja KojTnak u zere çalışmalar yapmıştır Komıs jon çalışmalan sırasında karşı laşan en buvuk guçlu jabancı sermaje fırmalarının ana fırma lardan aldıkları yarı mamul mad delerin fijatlarını yuksek goste rerek kârlannı anormal duzeve çıkarmalannı onlevıcı önlemlerı gel'ştırmede karşılaşmıştır Turkıyede jabancı sermave tartışmalan sırasında dıkkatler genellikle kurulacak jabancı ser maye şırketlenndekı ortakhk pay larının dagılımı uzerınde toplan mıştır. Genel olarak kurulan bır jabancı ortaklık^a ortakhk payla rının j a n s ı n d a n fazıasının jerlı sermayeye aıt olması halınde, vabancı sermayenın satancaları nın ortadan kalkacağı duşunul •nustur Ancak gereK Turkıje nın ve gerekse benzer ulkelerın deneyımler. bovle b'r duşunu şün dogru olmadıgım ortaja çı karmıştır Çunku verli sermajen nin, hıssesı ne olursa olsun va bancı ortağa bağımlı durumu ve bunun dışında ozellıkle jabancı sermaye ortakhgının ara malı konusunda ana fırmaya tabı ol ması ve ana fırrnanın tekelci gu cü nedenıjle ara malı fıjatlan nı dogrudan dogruya saptayabılmesı yabancı sermayenın çok buyuk karlar elde edebılmesı jol açmıştır Turkıyede jabancı sermave ortaklıklarının elde ettıklerı ve çeşıtlı durumları goz onunde tu tarak hesarjlanan karlılük oran lannı gosteren ayrıntılı bılgııer mevcut değUdır Aslında butun uııcelerde yabancı sermaje şır ketlennın karlılık oranlarını gos teren bılgıler, vergı idarelerıne bıldırılen karuı şırketın oz ser mavesıne bolunmesınden eJde edılmektedır Boylece bulunan kar oranlan, yerlı sermajenın kar oranma jakın çıktığı gıbı gerçeğı de jansıtmamaktadır Çunku vabancı sermajenın tekel cı gucune aavanan ve as 1 karı gosteren gplışme bu tur kâr he saplamas nda ortaja çıkiTiamdk tadır Yabancı sermaye ortaklıklan tekelci guç.enne dayanarak en buvuk k a r l a r , ana fırmanın ser mave ortaklıklarına verdıklen ve sadece kend lenn n sat'ıklan ara malı ve ham madde fıyatlannı çok yuksek gostererek sağlamaK tadırlar Bu volla, görunuşteki kar oranlarını kuçük tutmanın yanında topraklannda çalıştıkla n ulke yonetımıne daha az ver gı odememış olmaktadırlar. Yabancı sermaye ortaklıklann da genel bir kurul olarak orta ya çıkan bu ujgulaTavla ılgılı olarak ıstatıstık bılgıler Ünıversıtesı öğretım Üyelerınden K Gnffın'in World Dpveıopment ad lı dergınln son saynsında jajmla anı vefatl dolawsı>la buyuk acımızı pa>laşan Koy tşierı ve Kooperatıflerı Sayın Bakanı ve Bakanlık mensuplarına. Turkıvs Halk B3nkası Gn Md gunc Zıraat Muh Odasına YSE Gn Md gune, Toprak İskân Gn Md gune, Koy Kooperatıfler • e El SanaÜan Gn Md gune, Topraksu 4 Bolge Md gune Teftış Kurulu cainıasına butun mesaı arkadaşlarına cenaze merasımıne ıştırak eden çelenk gonderen telefonla telgrafla ve b zzat evımıze gelerek başsaglıgı düegınde bulunan dost \e akrabalarımıza, acı uaberın ıletılmesınde vardımcı olan Kusadası Emnıvet Armrlığıne scnsuz teşekkurlerımızı sunmavı bır borç bılıru. A İ L E S t Poyrazlar. 2138 5819 Kolombiya'da imalat sanayii yabancı sermaye firmalarının kâr oranı Hesaplama Bıçımi Vergıden sonrakı kar bölu özvarlık Vergıden sonrakı kar ajrtı Royaltl bolu özvarlık \ ergıden sonrakı kar artı Royalti artı fırma ıçı ıthalattan doğan j u k s e k fıyatlatma bolu Özvarhk K â r Oranı 84 134 62,0 İ LA N Veteriner Hekim Almacaktır Kurumumuz taşra teşkılâtındı lstıhdam edılrr.ek uzere Veteriner Hekım alınacaktır 657/1327 sayılı kanunun 12 Sayılı K a n u n Kuvvetındeki Kararname ıle degışık 68 maddeslnde aranılan şartl a n haız olan Veteriner Heklmlere, llk dort dereceden kadro karşıhğı maas verilecektir Ajrıca, iş guçluğu zammı, ış rlskı, eleman temınindekı guçluk zammı verilecek ve lojman tahsıs edilecektır Isteklılerm Ankara daki Genel Madurluğumuz Personel, So*>al Işler ve t g ı t ı m Mudurlugune muracaatları duyurulur. ET \e B 4 L I K KLRUMU GENLL MÜDÜRLCGÜ nan b i ' incelemesınde gün ışığına çıkanlmaktadır Bılgıler, vıne ajnı unıveraitede Latın Amerıka' dakı bır az gelişmiş ulke sajilan Kolombıva uzerine japı'mış olan bır doktora tezinden alınmıs'ır Kolombıva ımalat sanajnnde çalışan 56 yabancı sermaye fır ma<nın h e s a p l a n n m ıncelenmesıvle ortaja çıkarılan bılgıler nor rıal kar oranı ıle jabancı serma ve fırmasının ana flrmadan aldıgı malların fıjatların» vükfek gos tererek yapmıs oldugu transferle rı de ıçıne alar kar oranın.n bı rıbi r ınden çok farklı oldugunu gostermekterii' Hesaplara gce, norrral kâr oranı vuzde 8 4 çevresındedır ^abarcı sermaye or taklığının ödedıği royaltıler de hesaba katıJınca kar oranı vuzde 13 1 e çıkmaktadır FaKat fırma içın fıjatların şışınlmesıyle sağ lanan transferler de goz onune alınca, kar oranı bırden bire yuzde 52 ye çıkmaktadır. Turkıye'de bu tür araştırmalar mevcut değıldır Ancak vurıııluktekı mevzuata gore bıle bu tur ıncelemelen yapmak ve fıyat şışırmelen yoluyla kâr transferlerını onlemek mumkündür. Çün ku yurUrlüktekl mevzuatta bıle her yabancı sermaye ortaknğı yıl da en az bır kez Tıcaret Bakan lıgı mufettışlen tarafmdar denet lenmektedır Şimdiye kadarkl de netmeler, pek az istışnasıjla sa dece venlen jabancı sermaje ız mne bıçımsel olarak ujrulup u yulmadıgının araştırılmasıyla sı nırlı kalmış bu tur ekonomık «orunlara inmemıştır. A LT 1 N Cumhurıyet Reşat Hamıt Azız Napob on 24 Avar 22 Avar 458 4 6 1 660 670 500 510 440450 500 510 65 00 65 25 59 50 59 75