Katalog

OKU L SÖZLÜĞÜ Ruşen ALAYLIOĞLU Besat GÖNDEM Toptan Satış Yerleri: Istanbul'da Babıâli'de Ocak Kitap Dajjıtım Ştt. ve BATES ! İngilizceTürkçe ULKU •• •• umhuriy 51. yıl, sayı: 17948 Kurtıcusu: YUNUS NADÎ 19 Temmuz 1974 Cuma EGtTİM PLANLAMAS1NDA DAN1ŞMANIN ROLO Çevıren: Dr. Cevat Alkan MilH Eğitim Bakanlıgı Taüm ve Terbiye Dairesi Yayınlan Serislnde 2. Ura fiyatla yayımlanan bu eser, Bakanlıgımız Yayınevlerinde saüsa arzedılmıştlr. Derlet Kitaplan MüdtirMğfl Sultanahrnet/îstanbnl Tel: 23 38 03 Ankara'ya dönen Başbakan Ecevit: "Sevindirici çözümler bulmaya yaklaşmış olarak döndük, gelecek için ümitliyim,, Yunanistan'dan 5 uçak dolusu asker ve silâh Lefkoşe'ye geldi, Darbeciler 4 Yeşil Hatta,, mevzileniyor Izzet R. YALIN bildiriyor muhtemel bir hareketinl lzlemektedir. Silâh ve asker Indiren uçak(Devamı Sa. 7, Sn. t da) LEFKOŞE Yunan alayınca denetim altına alınan Lefkoşo havaalanına iki günden. beri değişik saatlerde beş uçak dolusu sılâh ve Yunan askeri indirilmiştir. Rum Ulusal Muhafız Gücu, dün gece Lefkoşe'yi Turk ve Rum bolgesi olarak İkiye ayıraa yeşü hatta Türk kesimlerini hedef alan öteki Rum mevzilerinde tahkimatı arttırırken yeni mevziler yapmışlar ve askerlerini iki katına çıkarmışlardır. Bu gelişmelerle dün, iki toplum arasındaki atmosfer, dar beden bu yana ilk kez bu kadar gerginJeşmiştir. Mücahitler, alarm durumuncfa darbecilerin TBMM gizli toplantısı yarın da devam edecek; Hükümet, istenecek yetkileri saptadı ANKARA, tCumhnriyet Büron) TBMM dün birleşik olarak toplanmış, Başbakan Yardımcısı Necmettın Erbakan Kıbns konusuyla ilgıli gelişmeler hakkında üyelere bilgi vermiştir. Bu arada önceki gece yapılan liderler toplantı sında kararlaştırıldığı gibi, hükümete sınırsız yetki verilmesi yolunda bır karar almması için birleşim yarına bırakılmıştır. Bakan lar Kurulunun dün sabah ve gece yaptığı toplantılarda, dıs politıkadaki gelişmelerle ilgüi olarak hukümetin TBMM'den isteyeceği yetkiler göruşulmüştür. Daha önce açık olacağı ve Türkiye Radyolan ile TV'dan naklen verKeceği bildirilen oturum. hükumetin önerisi ıle gizh oturuma çevı Umiştir. CHF'li Başkanvekili Memduh Ekşi yönetiminde saat 35'de birlefi:n açıldığmda dinley:ci localarının hınca hınç dolu olduğiı ve Genel Kurul salonunun çeşitli yerlerine naklen yayın için TV kameralarınln yerleştirilmış olduğu görülüyordu. Aynca, çok sayıda yerli ve yabancı basm mensubu ile foto muhabirleri ve film kameramanlan da basın locası ile Genel Kurul salonunda bulunmak taydılar. Birleşim açüdıktan sonra Başkanvekili Ekşi, olağanüstü toplan tmın ulus için hayırlı kararlar almasuu dileyerek Cumhurbaşkanının çağnsını okutmuştur. Korutürk'ün, TBMM'yi hükümet ve siyasî partüerin dileği ve şahsen gördüğu gerek üzerine Kıbrıs'la ilgili gelişmeleri görüşmek üzere olağanüstü toplantıya çağirdığını bildiren tezkeresi alkışlarla karşılanmıştır. (Devamı Sa. 7, Sü. C da) Bunalımın giderilmesi için çalışmaya başlayan Nixon'm temsilcisi Sisco, Ecevit'le görüştü; bu sabah Atina'ya uçacak olan temsilci akşam Ankara'ya geliyor Ecevit, Sisco' görüştükten sonra "Zaman çok önemli hale gelmıştır. Saatler geçtikçe Kıbrıs'ta Yunan varlığı artmaktadır,, dedi Başbakan Ecevit müdahaleye yanaşmayan tngiltere Başbakanı VVilson'a "O halde biz kendi tedbirlerimizi alma duıumunda oluruz,, Barışçı çözüm için 24 saat süre tanıdık HASAN CEMAL BUdiriyoı Rum binalarına Yunan bayrakları çekiliyor Cumhurivet Kıbns Muhabirl îzzet R. YALIN Kıbns'ta Rum kesimine giren ilk gazetecilerden bıri oldu. Ada ile telefon bağlantısı kurulduktan sonra verdigi haberde Yalın, ızlenimlerini şöyle anlattı: Cumhurbaşkanlığı Sarayının havan, bazuka ve geri tepmesiz topla yakılıp yıkılmasını, Makarios* un Kıbrıs'tan kaçmasına ve Makarios'culann direndikleri ev, polis merkezi ve karakolların teslim alınmasına yolaçan iki günlük kanlı darbeden sonra Rum kesimine girebildim. Darbenin ilk saatlerinde gezdiğım Lefkoşe Rum kesimi Ue ay~ nı kesimin 48 saat sonraki arasıs da büyük bir görünüm farkı vardı. Sokak ve caddelerle, Cumhur» başkanlığı ve Başpiskoposluk Sarayına giden yollar yine T34 tipi tanklar ve Harrington zırhh taşıtlarıyla dolmustu. Ama, Adada btılunan yerli Rumlarda da, yabancı turistlerde de yeni Rum yonetiminin ne yapacağının bilinmemesinden doğan bir telâş, bir acelecilik ve korku vardiRumlar gerekli işlemlerı tamamlamak, yuzlerce turist ise Ada' dan ayrılmak için acele ediyorlardı. Yollarda sivil ve yaya halktan çok arabalı Rum siviller görülüyor, Yunan subaylaruun yönetiminde Ulusal Muhafız Gücü üniforması taşıyan Kara ve Deniz as kerleri ve en önemlisi kaçak olan ve aranan EOKA'cılar dolaşıyor.. !><>v«nı Sn i Sü. 4 d«^ BAŞBAKAN ECEVİT, DÜNKÜ GÖRÜŞMELERDEN SONRA SISCO İLE (TELEFOTO: THA) darbeyi yöneten 650 subayın çekileceğini bildiren Yunanistan . NATO delegesinin sözleri doğru Ecevit daha sonra Sisco'ya, çıkmadı «Türk hükümetinin Kıbrıs'takj BRLKSEL Yunanistan, NATO Konseyme, Ada'daki 650 Yunan subayını «geri alacağmı» bıldirmesıne rağmen NATO Basın Merkezi aracıüğıyla basına dağıtılan metinde, bu birliklerin sadece «değiştirüeceği» belirtilmiştir. 15 NATO ülkesınin Büyükelçilerinden oluşan NATO Konseyinin dunkü toplantısından sonra bu sabaha karşı bir açıklama yapan NATO sözcüsü, Yunanistan'ın NATO'daki geçicı temsılcısı Ancelos Korofas'ın ciiinku toplantı sırasında, Konsey uyelenne hükümetınjn Kıbns'ta bulunan 650 Yunan subayını kademelı olarak çekmeye soz verdiğını bildirmistir. Sozcü, Yunanlı temsılcinın açıklamasına dayanarak, geri çekme işleminin bnümüzdeki günlerde başlayacağmı açıklamıştır. Radyo ve ajanslar tarafından dünyaya yayılan bu haberden az sonra, Yunanistan yaptığı bır açıklamada, birliklerin «geri a(Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) Türk toplumunun bekasını sag Kıbns'taki LONDIU tngiltere baskentinde, yogun diplomatik temaslarla dolu iki gün geçiren Başbakan Bülent Ecevit, dün abçam Londra'dan ayrılrnış ve Turkiye"ye dönmüştUr. Ecevit, Londra'dan aynlmadan önce dUzenlediği basın toplantısında, Kıbrıs'ta Yunan cuntası tarafından düzenlenen darbenin Türklye'ye bir «Saldın hali» olduğunu söylemiş, Turkiye'nin bunu hoşgöriiyle karşılamayacağını bildirmistir. Dün Washıngton'dan kendisiyle görüşmek üzere ingiltereTe gelen Başkan Nfacon* m özel temsilcisi Joseph Sisco ile iki ayn görüşme yapan Ecevit, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sisco'ya, Türkiye"nin barışçı bir çözüm olanağı bulunması için uzun süre bekleyemeyeceğini de belirtmiş, kendleıne bu konudaki çaiısmalannı tamamlayabümesi için 24 saat süre tanunıştır. layacak sartlann icrası için gerekli tedbirlerin çok kısa bir zamanda alınmasımn lüzumunu* belirtmiştir. Ecevit aynca, «Durura çok vahimdir. Boşa geçırecek zamanımız yoktur. Zaman unsuru fevkalâde önemli hal almıştır> demiştir. Sisco bu sabah Londra'dan Atina'ya uçacak ve Yunan cuntasıyla görüşmelenne başlıyacaktır. Ecevit, Sisco'nun bu akşam da Ankara'ya gelereb kendislyle yeni bır görüfme daha yapacagını söylemiştir. Nixon"m temsılcisi, bu bir günlük süre içınde Turkiye'nin koşullanna uygun bir çözüm bulamadığı takdırde, askeri müdahale <tek çözüm yolu» olarak ortaya çıkmaktadır. Başbakan Ecevit İle dün sabah ilk görüşmesini yapan ABD Baskanı Nizon'ın özel temsilcisi Sisco, görüşmeden sonra TUrkiye Büyükelçiliginden asık bir yüzle aynlmıs ve gazetecilerın sorularına «Açıklama yokjt selclinde cevap vermiştir. mesi gerektiğini de sözlerine ekleyerek, «Biz burada Ingıltere Ue iki garantör devlet olarak görüşmelerimizi sürdürüy* ruz» demiştir. Yüklendiği, büyük sorumluluk taşıyan göreve rağmen, soğukkanlılığını bir fiabjfca olsun kaybetmeyen Başbakan Ecevit, Kıbns sorunu konusundaki görüşmeleri Dışişleri Bakanlanna bıraktıktan sonra, boş kalan bir saatini Londra'da ataşeliği günlerinde alışveriş yaptığı tdtapçı dükkânlannı dolaşarak geçirmiş, bu arada en son çıkan kitaplan gözden geçirmiştir. Ecovit'in kitapçı dükkânlannı gezmesi sırasmda, çevresinl alan Kıbnslı birçok Rum, «Bizi fa5ist cuntadan kurtar» diye bagırmışlardır. kadar gazetecinin kahldığı basıa toplantısından sonra Türkiye'ye (Devamı Sa. T, Sit 1 de) ABD GÖRÜŞMELERDE TARAF DEGİL Sisco'dan sonra toplantı odasından ayrılan Başbakan Ecevit, «Kıb rıs'daki gayri meşru rejim her geçen saat yerleşmektedir. Bu nedenle diplomatik çaba ya da açıklamaların çok etkih" olabileceği kanısmı taşımıyonız» demiştir, Kıbns'taki gayrimeşru rejime Yunanlılann gizli yollardan tak viye birlikleri yolladıkları yolunda haberler alındığını ve bu alanda hiçbir kontrolun da yapılmadığını da ıfade eden Ecevit, LondVa'ya gelen ABD Baskam Nison'ın temsilcisi Sisco' nun, Ingiltere başkentinde yapılan görüşmelere üçüncü taraf olarak katılmasının söz konusu olmadığınl belirtmiştir. Ecevit bu konudaki yanlıs anlamaların kesinlikle düzeltilNixon'm özel temsilcisi Sisco ile Türkiye Büyükelçiliğinde ikin ci görüşmesini yaptıktan sonra 40 ıı Demirel: Bu davada milletçe bölünmez bir bütünüz ıt ANKARA, (Camhnriyet Burosn) Sıyasi parti gruplan dün ayrı ayrı toplanarak Kıbns konusunu ele almışlardır. AP Gencl Başkanl Demirel, AP Ortak Grupunda bir konuşma yaparak, «Bu davada milletçe bölutvmez bir bütünüz» demiştir. Bu arada çeşitli kuruluslar, Kıbrısta yaratılan haksız duruma müdahale edilmesi yolunda görüşler ıleri sürmüşlerdir. Bugün bır bunalımla karşı karşıya olduğumuzu belirten Demirel, aynı zamanda olayın «Kıbns Rum Yönetünı Başkanı Makarios'un görevine iadesi üe çözülecek bir durumdan da çıktığını» bildfcmiştir. Demirel sözlerine ş'ialirı eklemistir: «Hu>ün«t geçen 72 saat içinde bize durun hakkında ıki defa bılgi vermiştir. Durum aynntılanyla öğrenildikten ve hukümetin isteği vuzuha kavuştuktan sonra TBMM karannı verecektir. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) LEFKOŞE'DEKİ DARBECİLERtN ALDÎĞI ASKERÎ TEDBİPLER (TELEFOTO: AP) Dünya basını Amerika ve Yunanistan'ı suçluyor DIŞ HABERLER Kıbns'ta Rum Yonetıml Llden Makanosa karşı gerçeklestırılen darberîin dunya basınındakı tep<ılen dun de surmuştur. Konu ıle ilgıli yorum ADA'DA DURUM SERVİSİ OLAYLARIN ARPINDAKİ larda genellıkle ABD ve Yunanistan suçlanmaktadır. Belli başlı yayın organlarınının konu ile ilgilı görüşlen özetle şöyledir: 6ERÇEK. OYÜNUN KÜRALLARI düremeyeccği de acıkbr. Bu man tıktan yüründüğü zama.ii olayın boyutları daha buyük anlaralar kazanmaktadır. Hiç kuşkusuz olaylann nasıl bir biçim alacağı, şimdidcn kesti ilemez. Ancak dün yanuı eski dünya olnıadığı ve uluslararasında etkili bir kamuoyunun dogduğu da bir serçektir. Şili gibi uzak bir ülkede gerçeklestirilen darbenin bile yankılan çok büyük olmuştnr. Kıhns'U ise, dornm tamamiyle değişiHir. Şövle ki: 1 Kıbrıs'm mcşru Cumhurbaşkanı sağdır ve haklarını uluslararasi örgütte savunacak dunımd»^ır. 2 Kıhrıs Cumhuriyetinin darbeyle alt iıst ?dilen düzeni, ulusl^raras; ant laşmayla ve üç devletçe teminat nltuıa alınmıştır. 3 Kıbrıs'taki darbe bu teminatçt devietierden birtnin vurucu giicü tarafındaıı gerçekleştiribniştir. 4 Darbeyl yiirurluie koyan Tunanistan ile teminatçi devietierden Ingiltere ve Tüıkiye NATO'nun üyeşi. dirler. 5 Birleşmiş Milletler Ör gütu, olayın içindedh ve Bjunj Gücü Kıbrıs'tadır. Bütün ba etkenler Kıbns'taki darbe eyleminin alnslararası al&nda siyaaal acıdan başka biçirade defrerlendirilmesini serektirir. Ne var fci, bagiin ortad* bir fiili dcram oldngn da açıktır. Bn fiili dornmA karsı bir yeni fiiH darnm yaratacak müdahale hakkının Türkiye acısmdan doğdnfa da fanlnık ««rnlerince benünsr unektedir. Ba dnramda ne yapılmalıdır? EÇer Kıbns'ta yaratılan fiili durumnn detekleri Atinayı aşıp Washington'a kadar nranı>orsa, olayın boyntları büyümektedir. Zlra, Ecevit hükümeti iktidars jtçtifinden beri dıs (Devamı Sa. T. Sü. « da) Malkoçoğlu BANYA LUKA'NIN TOPLARI Yazan ve çizen Ayhan Başoğiu Bugün başladık efkoşe darbcsini Atına cuntasuim yürurlüğe koyduğunda dünya kamuoyu fikir birliğindedir. Ancak, bemen bundan sonra ikincl bir soru ortaya çıkıyor: Acaba Aiina cuntası, Kıbns'taki darbeyi yapmadan önce ker.disini destekleyen süper güçlerden icazet almı? mıdır? Bilindiği gibi, bu tur oyunlat ljd türlü oynanmaktadır: Ya darbeden önce dı$ giiçlerie ilişldler kurulur; ya da bir nabız yoklamasından sonra flilî durum ya ratüır ve başanlı darbeler doğal dış destekletini zamanla bnlnr. Kıbns taki darbeden bu yana geçen günlerde sosyalist iilkeler ve Avrupa ütkeleri dürbenin aJeyhinde kesin bir rutum aldıklan halde, Amerika Birleşik Devlet lerinin durumu dikkaii çekicidir. Atina cuntasının dış desteklerin tümünder< jok^nn kaldığı noktada Kı'otıs'taki fiiiî dunınu sür I «NEW TORK TtMES» «Cumburbaşkanı Makarios Kıbns'ta yönetime el koyan ve Yunanistan'ın desteklediğı ası kuvvetlere karsı harekete geçılmesl ıçın kışısel bır çağrıda bulunacağmdan, bu rtiploması tarihinde önemli bır gun olacaktır. Temel gerçek, Kıbns Ulusal Muhafız Gücunun, Atina'dan emır alan 6 < Yunan subayı ta5J raflndan, kendı hükumetıne karşı ayaklanmaya sevkedilmssidir. Ulusal Muhafızlar, Yunan temsilcisinın salı gunu Güveıılik Konseyınde ılen sürduğü gibi tamamen Kıbns hukumetinin yetkı ve sorumluluğu altıncîa bulunsaydı, ne bu dar. (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) New York'a gelen Makarios, Birleşmiş Milletlerin Ada'ya sitâhlı müdahalede bulunmamasını istedi NEW ÎORK Kıbrıs'ın devrık Devlet Başkanı Başpiskopos Makarios, dün %'ew York hava alanınrfa duzenlediği basın toplantısında, Birleşmiş Mılletlenn, ihtiialc: cutıta r?jimini devirmek ıçın so^ya iilaosız bir müHanalede bulunaiîsını istemadiğıni sbylemıştir. Makarios, böyle bir müdahalenin tavsıyeye şayan olduğunu sanmadığını belirımiştir. Havaalanmda çok sayıda Rum tarafından karşılanan Makarios, Kıbrıs'ta, anayasal düzenin börışçı yollardar. da kurulabîleceğini ve Adaya donmesi için, süâhlı bır müdahaieye gerek olmıyaeağını umdusunu söylemiştir. Makarios'un havaalanırda, New York 1 Jediye polisi ve havaalanı polisi tarafmdan koruriduğu dikkati çekmiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) Sovyetier BM'nin müdahalesinı istiyor (Dıs Haberler Servisi) Kıbns U M:karios yonetımine karşı gerçekle«tirılen darbevle ılgili tepkiler bütün dünyada devam ederken, büyük devletler arasında konuyla ilgıli temasiar da sürüp gitmekt», bu arada bazı ülkeler, özelhk'e de Sovyetler (Sevaraı Sa. 7, Sü. I d«) ABD, Kıbns'ın işgalınden Sonra «Butr Kelerin AdaniD ıç ıslerıne müdaüaleden kaçmma ını» büdırdı. BASIN YERYÜZtj 3VÜN JANDARMASI...