Katalog

CUMHURÎYET 18 Temmuz 1974 Dünyada Bugün Portekiz ordıısu, sert siyasi mücadelelere sahne oluyor LÎZBON Yabancı siyasi gözlemciler, yeni bir basbakamn atanmış olmasına rağrnen, Portekiz'de General Spinola ile 25 Nisan darbesiyle tutucu Caetano yönetiminl işbaşından uzaklaştırmış olan genç subaylar arasında ki sürtüşmelerin arttığını açıklamışlardır. Bu çevrelerin kanısına göre, Albay Goncalves'in başkanlığa getirilmesinden önce ordu içindekl sürtüsmeler şiddetlenmiş, ancak sonunda General Antonio de Spinola ile kendisinl destekliyen muhafazakâr subaylar ordu içindekl radikallere boyun eğmek zorunda kalmışlardır. Siyasi gözlemciler parlamenter demokratik rejime taraftar olmak la birlikte, Portekiz'in aşırı solun kontrolü altına girmesinden çekinen General Spinola'tun ordu için deki radikal genç subaylan fren lemeğe çalıştığmı, ancak bunda şımdılik başarı kazanamadığını söylemişlerdir. Gene aynı çevrelerin büdirdiğine göre, Portekiz silâhlı kuvvetleri içinde, devrim hareketinin başlangıcındaki birlik ve beraberlik artık sona ermiş ve dış dünyadan gizlenmesine rağmen radikal genç subaylarla daha ılımlı görüşlere sahip subaylar arasında bir kuvvet mücade lesi başlamıştır. Radikal subaylardan oluşan ve 25 Nisan darbesinde bir numara h rolü oynayan Silâhlı Kuvvetler Hareketl isimli gnıp, Portekiz'de genel seçünler yapılıncaya kadar hiç bir siyasi grubun diğeri üzerinde UstünlUk kurma smı istememekte ve seçimlere tam bir eşitlik içinde gidilmesi gerektiğini savunmaktadır. Gene ral Spinola ise seçimlere kadar olan dönemde merkez partilerinin güçlenmelerini sağlamak ama cıyla bazı tedbirler alınmasmı öneren danışmanlarının görüşlerine katümış ve bu yönde bazı girişimlerde bulunmuştu. Bu mü cadelede Silâhlı Kuvvetler Hareketi mensuplan şimdilik basanh çıkmışlar ve istediklerini kabul ettirmişlerdir. Ancak gözlemciler yakın bir gelecekte ordu içindeki bu gruplann yeniden kuvvet gösterisine glrişeceklerini söylemektedlrler. öte yandan Devlet Baskanı General Spinola tarafından hüküme ti kurmakla görevlendirilen Albay Vasco Goncalves'in yeni kabineyi önceki gün açıklaması beklenirken, Lizbon'da yayınlanan gâzeteler hükümetin kurulrBasınm bazı nedenlerle geciktiğini ileri sürmüştür. Mali ve ekonomik bazı enscllerin ortaya çıktıgı Ueri sürülmekte ise de devlet radyo ve televizyonunda, Goncalves ile yapılan bir açık oturumda, «Silâhlı kuvvetler içinde bulunan sol taraftan subaylar nedeniyle mi ka binenin kurulması gecikti?» seklinde bir soruyu cevaplandırmayı Başbakan Goncalves ısrarla reddetmiştir. Evli ve iki çocuk babası olan ve inşaat mühendisliği tahsili yap mış yeni Başbakan Goncalves'in içlerinde Komünist Parti lideri Al varo Cunhal ve sosyalist lider M» rio Soares'in de bulunduğu 15 ba kandan meydana gelen yeni hukü meti en kısa süre içerisinde açık lıyacağı ifade edilmiştir. Yeni hükUmette aynca Spinola tarafından daha önceleri basbakanlığa getireleceği bilinen Korgeneral Mario Firmino Miguel'ia Savunma Bakanlığına getirileeeği hükümete yatan çevrelerce açütlanmıştır. (DIŞ HABEBLER SERVtSl) TUBKfYE <T,BANKJIS Bir Yanlışhk aşist Yunan Cuntasının bağımsız Kıbrıs Cumhuriyetine karşı giriştiği saldırı bütün dünyada sert tepkilere yol açmıştır. Atina düzenledlğl darbe ile yarattığı fiili durum üzerine yaruncta pek fazla kimse bulamamlştır. Sadece ABD, ilk günkü tutumunu değiştinniş, anayasal düzenin bozulamıyacağını söylerken, dün yeni bir dönüş yaparak, Kıbns'ta Cumhurbaşkanı olarak kimi kabul ettikleri sorusunu cevapsız bırakma yolunu tutmuştur. Durum Washington'un gelişmeleri beklediğini, Nikos Samson taraftarlannm duruma hakim clmaları halinde yeni rejimi tanımaktan yana olduğunu gösterraektedir. £ 1924 S i 1974 £ F Türkiye İş Bankası 50 Altın Yıhnı yepyeni hizmetler ve zengin çekilişlerle kufluyor Bu gellşme şaşırtıcı değildir. Birçok slyasl çevre, Lefkoşe'deki kanh darbenin ardında, CIA'nın parmağı olduğu görüşündedir. Görünen odur ld, Atina uluslararası aland"a, Washlngton'un açıkhkla belirtilmekten kaçınılan desteğinin dışında, yalnız kalmıştır. Bütün dünya, Yunanistan'ın toprak bütünlüğünü, bağımsızlığını ve anayasasını garantl ettiğl Kıbnstakl son girişimlni bir dış müdahale olarak kabul etmekta ve kınamaktadır. Bu noktada, Türk Hükümetinin, Başbakan Bülent Eeevit tarafından pazartesi gecesi, MilU Güvenlik Kurulu toplantısından çıkışta, açıklanan görüşü hemen hemen tüm diplo matik çevreler ve yabancı basın tarafından paylaçılmaktadır. Hatta, Zurih ve Londra andlaşmalannı imzalay&a Yunan yetkilileri de, (çoğu yurt dışında sürgündedir) Türldve'nin görüşünü doğrulamaktadırlar. Olaylar bu yönde gellşirken, Kıbns Cumhurbaskanı Yardımcısı ve Türk Cemaatl Lideri Rauf Denktaş, Kıbns'taki Roydaşlanmıza hitaben lkl konuşma yapmıştır. Denktaş, bu koıvuşmalannın lkisinde de, Adadaki Türkleri olaylara kanşmamaya, soğukkanlılıklannı kaybetmemeye çağirmış, Türkiye'ye olan güveninl belirtmiştir. Kuşkusuz, bu son derece yerinde, sorumlu bir lidere yakışır soğukkanlı bir davranıştır. Ancak Denktaş konuşma«ının bir bölümünde oldukça üzücü talihsi,z ,bjr .jranhşlık Içindedir. Gerçekten, Sayın, Denktaş her İK1 KBnuşrnasındB " da olaylarm sadece Rumları llgüendirdiğinl söylemektedir ki, bu görüşe katılmaya imkân yoktur. Nitekim Sayın Denktaş ilk konuşmasında bu görüşünü açıkladıktan kısa bir süre sonra, Ankara'da galetecilerin sorulannı cevaplandıran Millî Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakan Veki11 Hasan Esat Işık olayın Rumlann bir iç sorunu olarak kabul edilemiyeceğinl açıklamıstı. Sayın Denktaş konuşmasında gelişmelerin bu aşamada Rumları ilgilendlrdiğini söylerken, Atina İle, Kıbrıs'ın İç işlerine karışılmamasını isteyen Washington doğrultusuna düşer görünüyor. Kuşkusuz, Türk Cemaat Liderinin böyle bir niyeti olduğunu kimse düşünemez. Ancak, Adada statükonun bozulduğu, Anayasanın çiğnendiği bir dönemde, gelişmelerin tüm Ada halkını ilgilendirdiği, heptinln kaderini etkileyeceği açıktır. Unutulmamasl gereken nokta, kanlı darbenin ENOSİS konusundakl görüş ayrılığından doğduğu ve yeni yönetimin daha şımdiden Kıbrıt Elen Cumhuriyetmden sözettlğldir. Yeni yönetimlr» duruma hakim olmasından sonra, ilk kurban edeceğl kişiler, Adatfa yaşayan Türkler ve onlann liderleri olacaktır. Darbecilerin, lkili görüşmelerden sözetmeleri, adanın bağımsızhğmm süreceğinl söylemeleri, ilk tepkileri yumuşatıp, zaman kazanmak için girişilmiş aldatmacalardan başka bir şey değildir. Bu, zaman kazanmayı kendlne şiar edinmiş buluuan Yunan emperyalizminin eski taktiğidir. Bu açıdan Sayın Denktaş'ın, Adadaki ırkdaşlanmıza soğukkanlılık tavsiye etmesinl, Türkiye'ye güvenini belirterek Ankara'mn girişiminl beklemesini ne denli olumlu ve övgüya değer buluyorsak, her iki mesajında da tekrarlanan, olaylann bu aşamad'a Rumlann İ sorunu olduğu yolunÇ daki ifade hatasını da o denli lakmcalı buluyoruz. Kıbrıs sorunu uluslararası alana çıkmış, girift bir sorundur. Bu anlaşmazlıkta en önemli taraflardan birinin temsilcisi olan kişi, özünde lyi niyetli konuşmalarının noktasına ve virgülilne bile dikkat ederek, tersliğe düşmemeğe çalışmalıdır. Kıbrıs olaylan, artık yalnız Rumlann bir iç sorunu değil, Adadaki Türk halkı başta olmak üzere, Türkiye'nin ve bozulacak Doğu Akdeniz dengesi dolayısıyle bütün bölge ülkelerınin hatta, dünyamn bu çok kritik köşesindeki gelişmelerin yankıları tfolayısıyle, Doğu Asya'dan Lâtin Amerika'ya kadar tüm dünyanın »orunudur. Dengeli kuvvet indirimi görüşmelerinin birinci bölümü hiçbir sonuç alınamadan bitti VİYANA Batıb mütteüklerle Varşova Paktt üyelerl «rasında Orta Avrupa'dan askeri kuvvetleri dengeli geri çekme görüşmelerinin birinci turu dün hiç bir ionuç alınama dan bitmlştir. Bir NATO 8ÖzcC«u, «Füdr ay nhklanna sebep olan tekliöer için ne herhanğl bir «onuç alınabilmlş, n« de bir gsUşme kay dedilmiştir» demiştlr. Sözcüye göre her ikl taraf da aralanıv daki farkbhklan öncellkla gidermek amaayla daha aı önemli konular üstünde durmuş lardır. Dokuz ay «üren görüsmelerde her ild taraf da Avru pa'dan askeri kuvvetleri çekmek için yaptığı İlk tekliiten vazgeçmeye yanaşmamıştır. Varşova Paktı ülkeleri 8 kanm günü veröükleri sekiz maddelik bir karar tasansında 1978 yılında OrU Avrupa'dan her iki taraftan da 200 bin kisUik bir kuvvet çekUmeslni v« «ynı yıl kuvvetlerin karşılıkh olarak yüzde bes cranında azaltıl masım ve 1977'de de bu indlrlmin oranınm yüzde 10'a çıkarılmasını istemişlerdi. Batıhlar ise bir karşı teklifte iki dönemlik bir geri çekilme ve Orta Avrupa'dan her iki tarafm da 700 bin asker geri çekmelerini öngörmüştü. NATO yetkililerine göre komünistlerin tekllfi Varşova Paktı'nm askerî güçlerini sağlamlaştırmaya yarayacaktır. Bu yetküiler, Varşova Paktı'nın Orta Avrupa'da NATO'dan 150 bir. asker ve 9500 tank fazlalığı olduğuna lşaret etmlşlerdir. Komünistler isa Batının teklifinin Orta Avrupa'daki Eİlâh dengesinl bozarak NATO'nun taktik nükleer silâhJanna dokunmama ilkeslni benimsedlğlnl ileri lünnektediı. (THA) flBD'nin Sovyet gizli polisine modeın araçlar satma karaıı protesto edildi WASHÎNGTON Kongrede Cok nüfuzlu olarak tanman Senatörlerden Demokrat Henry Jackson, Amerikan hükümetinln Sovyet glzli polisine en son model polis araçları catma pla nını protesto etmis ve Baskarı olduğu Senato Soruşturma Alt Komitesinden bu konuda bir soruşturma açılmasını isteyeceğini açıklamıştır. Jackson bu planı «bir çılgmhk» olarak nitelemis ve «Bu gibi araçlar Rusya ve Doğu Avrupa'daki muhalif aydınlar üstünde totaliter baskının artırıknanas yarayaeaktıı» demistlr. öte yandan söz konusu polU araçlarının yapımcısı bir çok Amerikan firması ise, simdlden ağustos 1428 günleri arasında Moskova'tfa açılacak bir sergiye katılmaya hazırlanmaktadırlar. (THA) Bir katii 594 yıl lıapis cezasma çarptırıldı SAN ANTONİO Birlesik Amerika'nın ktitle halinde cinv yetler tarihinde «En kötü katil» olarak nitelendirilen Elmer Wayfıe Henley, her genç için W yü toplam olarak 594 yü hapis ce»«ma çarptınlmıştır. JUri hey'eti kararmı açıklamadan önce 55 dakika görUsmüstür. Savunma avukatı karan temyie edeceğini bildirmiştir. İddia makamı da Henleyin toplumdan yok edilmesi gereken bir canavar olduğunu söylemistir. (THA) Î>^ $i"rketi» kurulmasını öngören anlaşma imzalandı BEYRÜT Beş Arap Ulkesl Suudi Arabistan'm başkenti Riyad'da «Arap yatınm şirketi» kurulmasını öngören bir anlasma imzalamışlardır. Merkezi Riyad'da olacak şirfcet, Arap fonlarını, Arap kaynaklannı geliştirmek için endüstri, tarım, ticaret, haberleşme alanlanndaki üretim projelerinin baslangıcı için kullanacaktır. Anlaşma, Suudi Arabistan, Mısır, Kuveyt, Sudan ve Katar tarafından imzalanmıştır. Bahreyn ile Abu Dabi'nin de anlaşmayı yakında imzalamalan beklenmek tedir. Anlaşmaya, öteki Arap ülkeleri de katüabileceklerdir. (THA) 'I J » I • Ortak Pazar enflasyonla Karakas'ta az mücadele için gelişmiş ülkeler yararına bir besin fiatlarını yüksek tutmaya öneride bulunuldu karar verdi BRÜKSEL Avrupa Ortakpazar ülkeleri enflasyonla mucadele etmek için besin fiyatlarını yüksek tutmaya karar vermişlerdir. Brüksel'de toplanan dokuz üye Ortakpazar ülkesl tarım bakanları, bir süredir devam eden toplantılar sonunda enflasyonla mücadele kararı almışlar, bu nedenle de besin fiyatlarım yüksek düzeyde tutmak için bazı tedbirlere başvurulmasını çoğunlukla olumlu karşılamışlardır. Ortakpazar ülkelerinJe son günlerde sığır etinin bollaşması karşısında fiyatlann biraz düşmesi üzerine sığır etl fiyatını yüksek tutmak için 1 kasım tarihine kadar sığır ithalâtını kesinlikle durdurma kararı almışlardır. Kuzey İrlanda'da tedhiş olaylan yeniden arttı BEXFAST Kuzey îrlanda'da dört gündür duran patlama ve çabsmalar, yeniden alevlenmiş, bir kişinin ölümüne ve çok sayıda insanın yaralanmasına yolaçmıştır. Son olaylarla flgül olarak soruşturmayı sürdüren güvenlik yetkilileri, patlamadan protestan taraftarlannı suçlamışlardır. Öte yandan Belfast ve Londonderry"de çocuk kaçırma olaylannın devam ettiği ve kaçınlan çocuklarm ise fecl şekilde dövüldükleri Ingiliz güvenlik yetkililerince ifade edilmiştir. (THA) KARAKAS Birleşmiş Mület1er Ticaret ve Kalkınına Konferansı (UNCTAD) sözcüsüne göre Uluslararası Okyanus yataklarından çıkanlan kobalt, mangaoM ve bakır gibi madenierin fiyatları, kalkmmakta olan ülkeleıJn ekonomilerine darbe vurmayacak bir seviyede tutulmalıdır. Sözcü G. D. Argenes üçüncü Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Konferansmda yaptığı konusmasında «hem üretici, hem de tüketici ülkelerin dengeli bir flat durumuna ihtiyaçlan bulunmaktadır» demistir. Argenes aynca kalîanmaJrta olan ülkelerin korunması için yeterll tedbirlerin almmaması halinde kalkınmakta olan ve kalkınan ülkeler arasındaki uçurum daha da derinleşecektir. Argenes'in bu teklifl dünyanın başlıca bakır üreticisi ülkeleri olan Peru, Bolivya ve Zambiya'nın desteğiyle bütün delegelere dağıtılmıştır. (THA) MİLLÎ PİYANGO'nun ... Yarmki Çekilişini Unutmaymız Y A | V""« V Ulusal bankacılık tarihimizin sayfalarına alfın yazılarla geçeçek bir yarım yüzyıl. Bu büyük yıldönümünde sizler için göz kamaştırıcı bir armağanı var Türkiye İş Bankasının:30 milyon lira! Fırsattan mutlaka yararlanınız. Tasarruflarınızı İş Bankasında çoğaltarak Altın Yılın coşkusunu 1 ' r d e yaşayınız! RIN DAĞITACAKTIR. g ( B a s l n . 1 8 m ONBİNLER, YÜZBİNLER VE MİLYON 5 SANSINIZ AÇIK OLSUN. .5T79) | TEŞEKKÜR Memleketimizin tanınmış imalâtçılarından Şaşmaz Deterjan ve Kimya Sanayii'nin kurucusu SÜLEYMAN ŞAŞMAZ'm rahatsızlığı müddetince büyük alâka ve ihümam gösteren Prof. Dr. Hasan Telâtar, Prof. Dr. Şükran Karacadağ, Dr. Temel Savaş, Dr. Süleyman öztan, Dr. Gürler EUcin, Dr. Ender Tarakçı, Dr. Salih Çolakoğlu, Dr. Figen Önkaya ve Başhemşire, hemşirelere ve bütün Hacettepe Eıstanesi personeline, vefatı dolayısiyle büyük acımızı paylaşmak üzere cenaze törenine katüan, bizzat gelerek üzüntülerini bildiren, telefon, telgraf ve mektupla taziyette bulunan akraba, dost ve tanıdıklara a>n ayn teşekküre büyülc acımız mani olduğundau eazeteler aracüığıyla teşekkürlerimizi bildiririz. , ŞAŞMAZ AİLESÎ (And: 2457) 57tt paranızın... istikbalinizin emniyetidir ALİ SÜÎMEN Yeni Ajans: 1726 5778