Katalog

CUMHUBÎYET 17 Temmus 1974 ABDULCANBAZ TURHAIM SELÇUK , AB&îİUANJJ/C'A ] ABDuUANtfAl, K 4 u2/nri6ı T«fA ' t HAKİM uLPu ? )ü\ KAfy^ıNJL cı^AM Ri)z£Â> fAfı T E NCFÎS 0/ ... ATLATı.^evikil cü.ALW DfVAM . A&DÜUAN&Al'iN KAFAS» KıZMlJA ÖHÛHE KAPTAMlMi. 4ÖZ.UİKUİ frtâ ÛYUNüJLA£i TclM ı' % J 47'LİLER FÜRUZAN 22 Posts trenlerirün hepsinln kesinlikle durdugu kımsesiz istasyonlann derin kuytu aydırüığıydı o ampuller. Kuçuk devinlmlerle görülmez t>ir şeylenn bir yanlannı arasız yerleştırip duıan NazU kadına: Tamam mı? demısti annesl. Ha bak unu tuyordum. Şu kazanla sepettekı çarr.aşırları da yukan kata çıkanver Nezik Bacı. Kadir Efendı çıkarsın hanımım, demışH Nazik kadın. Şimdı efendi eğabey dinlenmededır. Belım de tartmaz diye ışkıllenirım. Eve varınca küçüğüme çigneteceğim sırtım.. Nazik kadının sesi yakınmasızdı. Yoo.. efendi ağabeyin daha oturma oda»ına geçmez. Ben bırskıvereylın öfretmen nanım. diyerek kunduralarını çıkarmaya ba$lamıştı Kadir. Kara kunduraların ıçmden Emıne'run dur. dugu uzaklıktan bıle gozalan &ı. ye^ıl ışlemelı çoraplar çıkmıştı. Her yeşıl motıîın yanında karanlık Dir morla al geçmişlerdj. Emıne kara ağır kazanı kova taşırca Kolaylıkla tartıp yarundan geçıveren zayıf, kuru, uzun adamın çoraplarına bakakalrnıştı. Her atnıası Kuşla çiçek arası bir şeylerı çizen <mı$tırmalarla basamaklarda yakınlastıkça daha birçok yesilden tarçın sansına değin çoğalan açılıveren renkler vardı çoraplaıda. Aa .. sen hâlâ burda mısın: demiştl annesi. Hem kuzum sana n'oluyor, çekılsene. Durma orada. Tamam Kadir Efendı, sobarun yanına bırak kazanı. Sepetleri de getiriver. Kapıyı iyi çekin, kolu üste alıp çekin. Yiv'e lyı yerleşmiyor. Kadir'le kansını uğurlamak gerensızdl Kadir'ın çamaşır sepetinın yanına koyduğu kalaya gıtmemiş aövme bakırdan yeni kazan güzel, kocaman, yayımlı bir kizıl noıct&vdı oci'îd*. Emıne aşağıda, taavluda ters çevrilıp bıra. talan ocak karası kaynatma kazanın valruzlığım düşünüvermiştı. Içındeki sonıne dana da artmı? durgunlaşmıştı. Yemeğe oturduklannda hepsi tusuyorlar4b. Çoğunluk konuşma sayıımajacak tek tük sözcüklenn ilgisizce söylendiğı bu vemek toplanmalarında epeydir öylesi konus.malar bıle yapılmıyordu. Usteğmen Ertegrün tartışmasından beri bırlikte oturulduğunda hıçbir soru ya da konu açılmıyordu. Emıne suskunluğun ortasına yöneldıremedegi tedınrınhgı ıle atılıvermisti: Nazik kadına kaç para verdin anne? Annesiyle babası o güne değın hiç duymadıklan bir dille karşılaşmışcasın» Emine'ye bakmışlar, ağızlanndaki lokmayı blle yutmayi beklemeden: Ne uygunsa onu verdik, demişlerdl. Aynı sözcüklerle konusmus oldukiarından ötUril de gülmeye başlamışlardı. Hem senin para kavTanun geüşti mi kiî Daha bir başına alı? verişe bile rıkm ' na baban eskiden lira rermeg» kalktıgınd», daha parlak ve yeni ise yirmıbeş nurus Isttj'ordun. Hakettigıni verdım. Emine masamn çeTresinaein wiesi olan lnsanların yüzune teker teker bakarken, sıkıntısının titreyerek zayıfladığıru seçmıştı Ablası, başı önune eğik, çatalına patatet parçasına görulmedık bir şeymişçesıne bakarak ilgisiz olmaya çalışı; orrfu. Kubilay doymamac» sına yediği yemeklerden birinı bulduğundan ötürü lokmaları peşpeşe avurtlarma dolduru yordu. Kıymalı patatesi severdı evin kişileri. Emine, sesir.ın istedığince kesin çıkmamı? olmasından duyduğu utançla masa muşambası nı kıvırmaya başlamıstı. Uygun olan kaç para annecığim? Merak ediyorum, demişti. Sen verdığim parayı sSylediğim zımın ne anlayacaksın? Hem mufambayı bükme, (Annesi çok kuçük çocuklara gosterilen yapmı bir sevecenlikl* konu^uyordu) önce para nın alım gücunü bilmen gerek Bir de insanların ihti\ açlarına gore para deserinın deSi?tiğini ögren. Nazık ksdına verdijımiz para tam onlara goredır (Burda donup babasına Böz kırpmıştı) Bİ7im avlıklarımızı yani babanla bcnim avlığımı Nazık Kadınla Kadir'e felan versek nerdevse bir yıl geçinirler. Oysa biliyorsunuz ben bu yıl kı«lık kazak için ken dime yun alamadım. babansa hâlâ vıllanmlj palto^unu givivor. Daha da giyecek Onun İçin durmadan biriktirmelıvlz, tutumlu olma lıyız falan demem bıındandır. Az mı fedakârbk edivoruz sizier için .. Konuşmanın bundan ötesini başını kaldır mavan Seçil Ablasını hedefleven bir bakifla »ürdurmüştü. Demek baba?mm ar.ne'ly'e aldıîı »vlık Nazik Kadınla Kadir'in vıjlık gpçımlerint kar jılavahiltrdi. övlevse onlara i<; vaphrılınca ödenen para ne olabilirdi ki? Yıllarca »onra emek para iii^kilerine baktıSmrla annesinin bu ilkel açıklama^ının neyi Içerdigini anlaml;tı da büsbutün kızmıstı »nnesine ••1| • O günkü büyük csma<ın ann'l'l vıkamı? jibi üc dört üiin «özünü etmisti Sepetin '"«tiine Na?ik Kadının nerdev«e ütiilenmisce ee rip katladıSi Emine'nin patlska iç enmlegini anne«i Na7İk Kadma \'erilecekler bfilümüne avırmi'tı. Eminp, Ü7ülmü«. eömİPSinin verilme sini Istememi.'ti. Ann<"«l hem ona söz yeti«tl rip hem vereoeklerinf en uç nnktasına değin gÖTdVn epçirerek: Nivp vprmivevım. anneannf^in lşlerl bunlar. demisti. Artık natiska kombinezon mu kalmı?. kendini yorduSıına de5mP7. bonlm jar jplerimi, epriven verlerinden içprive alıp sana da, ablana da vapıvcrivorum. Oturmuj eteklerine de Paris puanı yapmış. O akaretln İçin de ivice oldu. BurHa ba«ka «iVI»r rlc «JSvlevprpkken ken dlnl tuttuğunu sejmiştl Emine VAR> Yüzbaşı Sdafıattin in Romanı Bir gün eniştem Teşvıkıye Imamının kızı için konuşulduğunu ve bu kızın Cevat Paşa'nın akrabası oldufunu söyledı. Yarbay Basri Bey, b:zim karargâhın eski Kurmay Başkanı ve şimdı Birinci Şube Müdüril Cevat Paşanın damadi olduğuna gore, başvurmalıyrmşım. Bunun üzerine kalktım, Basrl Bey'e gıttım. durumu anlttım. Basri'nln verdigi cevap şoyleydı: Bu kız benıın elimde büyümüş gibidır. Çok güzeldır. A merikan Kolejinde öfretımini gör müştiir. Babası zengındir.tek ço cuktur. Onlar da senin gibi ahlâk lı bir adam anyorlar. Ben söylersem bu ış hemen olur. Çok da Evlenme girişimleri iyi bir damat bulmuş sayılıriar. Ama hayat bütün acıklı ve gü Ama sen mutiu olamazsm. Neden mutlu olamam? lünç olayları içinde «ünip giBasri: diyordu. Kayınpedenn olacak adam Yaşamak zorundaydık. Aıle Uişkileri sürüyor, evlenmeler, ay çok dındar, hatta sofu ve gerı rılmalar, doğumlar, ölümler de ruhludur. Sen uyuşamazsın. Kız ise babasının değil.bizim evin ter varn ediyordu. Işte böyle bır dönemde kar bıyesını almış, öylece büyümüşdeşlerim beni evlendırmek sev tür. Şımarık, olağanüstü güzel ol dugundan ve zengin sayıldığındasına düştüler dan seni bir koca değıl eğlence Ve kız aramaya başladılar. aracı gıbı görecektir. Böyle bır O donemin aıle anlayışına gö kızla geçinemezsin. Üatelik 'baba re ilk akla gelen kızlar yakınla sının tersine, kızın içinde yaşann çocukları olurdu. Agabeyimın dığı ortam söbesttir. ErkekH kaeşi Seher'in ablasının kocasının dınlı otururlar, bu tür yaşayışı Teşvıkiye'deoturan kızkardeşi i sindiremezsin. çin anlatılanlar herkese yatkın Yarbay Basri bunlan anlattıkgeliyordu. Bu kızın okuması yaz tan sonra dedi ki: ması, bir de evi varmış. Bir tek Mutlu bir evlilik yapmak lsannesiyle oturuyormuş. Aile çok sakın ve kibarmış. Kız güzelmış. tiyorsan, benı mutsuz kılan nedenlerden kaçın! Bunlan şöyle Kardeşlerim: özetlıyebillnm: Senden akıllı, sen Yuva kurmanın şartlanndan den soylu, senden zengin bir kabiri iki taraftan hıç olmazsa bi dm alma! Seni her bakımdan yük rısinin azıcık geçim kaynağına sek görecek bir aile ortamına gır, sahıp bulunmasıdır, diyorlardı. boyle bır kızla evlen! Fakir kal, Servet veya akar önemlidir. iki mutsuz olma! çıplak bır ev kuramaz Zavallı Basri Bey, konuşmayEn sonunda bu kıza gittiler ve la omrünün romanını da acıyla öğrendıler kı, kızcagız Büyiık Sa özetlemışti. vaşta zengin olmuş dört çocuklu Haydarpaşa Hat Komiserliginve babası yaşında bır tabur kâ de görev yaptrken boş saatlerde tibinin metresidır. Sekız aydan benim evlenme konusundan söz beri süregelen bu seriiven so açılırdı. Bırgün Halil bana Komınunda hamıle kalmı?tır. ser Lütfi'nın iki kızı oldugunu Bu öykü bızım evir. giliılerce ve Komıser'ın beni çok sevdiğini, Eüregelen masaıı oıdu Bu kddar istersem bu kızlardan birini sevi yakın tanınan ve bu kaaar durtist olan bir aılenın kızı böyle olursa, Istanbuı'da namuslu ve iffetli kız nereden bulunacak? TİFFANY JONES Savaç ortalıÇı kırıp jeçirmişü. Ailece tanışımız ve o tarihte Üsküdar'da oturan Rasim beyin kızı da diişünüldü. Ne var kl kız, bir doktorla nışanlanalı altı £y olmu$. Hıç kuşku&uz durum ögrenilince bizimkıler konuyu açmamışlar, yalnız benı evlendir mek tasarılarından bahsederek tanıdık veya biıdik bır kız olup oîmadığını sormuşlar Rasım beyın hanımı Cskudar'da bır derl labrikatörünün çok gıızel ve çok temiz kızını tavsive etmiş. Hep birlıkte kalkıp orava eıtmışler. Kızı çok beğenmışler. Ailenin tek çocuğu ve pek güzel ımiş kiı.. Babası da oldukça rengınm;?. Yalnız kız tarafı «evet» veya «hayır» dernek ıçın önce oeni gor mek istemış. Ve şu karar verilrru?: Saptanan gün ben, agabevım ve eniştem Tevfik beyle beraber bu eve gideceğim. Birkaç kez sokak t&n geçerek. ya da kapı önünd» gezerek kendimı gosterecegim Bu gosteri sonunda beğenilirsem kızın babası evlenme koşullannı konuşacak. Daha önceden bir fotografımı da kız evıne bırakmışlar. Kardeşlerime: Ben bir fabrika'ör kızı ala mam, ama mademkı soz vermiş s:mz. dedıklerıru yaparım. Duru. mu kendı gozlerımle görüp ona gore duşünurum. Ağabeyimle ozel bir ışaret kararlaştırırız. Eğer ben bu ışaretı verirsem, durumu askıda bırakıns. Nitekim böyle oldu. Ben kararlaştınlan giln ve saatte sokakta biraz dolaştıktan sonra, kapıya yaklaştım, içerl girdim. Efendice bir adam beni karşıladı. Kızın babasıymış. Bızl bir odaya aldılar. Baktıra ki mahalle imamı, muhtarı. bekçi, fırıncı orada... öteden beriden konuşuluvor. Onlar benı süzilvor. ben onla. n süzuvorum. Eonunda kararımı verdim. Ben bu aileye gıremem. Ağabevıme olumsuz işareti verdım, ve çıktım. Agabevım Eöıüşmeyı müna sip bır verde keserek ve haber yoüıyacaklarmı soyliyerek ayrılw:$. Bu hlkâye bSvlece kapandı ama benim evlenme hikâyesi kaBlz Hat Komiserlığinde ünlformah üç Tıirk subayı ve istas yon Kumandanı Yüzbaşı Hurşıt ten meydana gelen bir küçük kadroyduk. Hergün bır saldırıya uğrayacagımız korkusuyla titriyorduk. Her sabah Anadoluhisar'ıhdan vapurla Köprü'ye geçer, oradan Haydarpaşa vapuruna binerek gar'a gelırdım. Daha önce de söyledıgim gıbı bu yolculuklar sırasmda herhangı bir nedenle »aldırıya uğramak. dayak veva küfur yemek. öldurülmek ışten bile degıldı. Böyle durumlarda herhangı bir direnme, ya da kar çılığın bedeli, galip devletlerden birının hapishanesıne yollanmak ve orada yerli Rum veya Ermenılerin «line düşmekti. İKİNCİ BÖLÜM (Mütarekede istanbul) ilhan SELÇUK Yüzlerce adam tutuklanmıştı Bu fcanşık günlerin blrblrini lzleyen olaylarında nefes alamıyacak duruma düşmüstük. Sa» bahları vapurda Harp Akademlsinde öğrenci Yüzbaşı Kurtceba ve ağabeysı Binbaşı Abdülkadır ile buluşurduk. Herkes binblr heyecanla konuşur tartışırken Ab dülkadir bir yana çekilir, elinda kıtabı Almanca'ya çalısırdı. Biı nerek bana verecegıni söyledl. lumlu olumsuz nice tlplere r»st ona çok kızardık, kendisin) va» tan duvjusundan yoksun sanırBen söylenenlen eve aktardım. lıyorduk. dık. Birgün bu konuyu açıp ç>» Kardeşlerim kızı istemek ıçın pt Her sabah Hısar vapuruna lcıştığımız zaman dedi ki: tıler, ama olumsuz bır sonuçla Kandilli'den bjr yarbay bınprdönüdler. ÇünkU evin içini çok Vatan, her vatandaşın üldl. Gavet »ık, gayet dik, bovlu, tertipsiz bulmuşlar. ve göğsüncfe bır süru nişan. keye yapacağı hlzmetle lcurtulur. D«rken bizlm evlenme hıkiHerkesi tepeden tırnağa suze Türk vatandaşına düsen hizmet, uygarlığın ısığını ülkeye tasıyesı uzadı gitti. Hat Komiserrek pür azamet yurur. vapurun liğinde beraber çalıştıgımız Yüı en gösterişli bir yerıne oturur maktır. Vatan ancak o zaman başı arkadaşım: du. Ama bu gecit sırasında öts kurtulacaktır. Siz vatanı kurtar Selâhattln, mutlu olmak yandan «Kahrolsun Türkler, maya uğraşmıyorsunuz. bu va» lstersen, sakın Türk kızı alma, Ziro Venizelos» ve benzeri ni tanda yaşamak istedıgıniz ösgür ve rahat hayatı bulamadıgımutlak bir gâvur kızlyla evce herzeler »avrulur, bizimkl İPn, mümkünıe Alman olsunl. duymazlığa gelirdi. B?n bu he nızdan yakınıyorsunuz, Uzüntülerınizı dıle getiriyorsunuz. Ben diyordu. rlfe nedense kızar, yivecek gibi de sizlere hayret eriyorum. (') O zamanın mod'asına göre Al bakardım. Abdülkadir'ın bu cevabl aramanlar gozde ıdiler. Alman iyi Bir gün vapurda eniştem Tevmızda alav konusu olmuştu. Oy« yaşamasını bilir, düzenlidir, difik beyle otururken bu yarbay sa ıçmde gerçek payı vardı Gün siplinliler, üstündür. 1911'de geldi. EnUtemin arkadaşıymış, lük vaşamı düzenlemekle, ha» Harp Akademisinde arkadaşım yanımıza oturdu. Tevfik bey yatta sapfanan amaca doğru vü^ Huseyin Rahmi'nin sınıfına ders hemen söze ba«;lıvarak: rümek arasmdaki Uişkileri denvcren Alman Kurmay Binbajı Senin «öylediklerınle Se geli biçimde bağdaştırmak ger»Losof'un öğrencilere öğudu: lâhattin'in anlattıkları birbıri kiyordu. Karılarınıza mutfakta kaıv ne uymuyor, dedi tar, dikişte mezüre, ev hayaBen afallayıverdım, ben ne Boğazlıyan Kaymakamı tında hesap öğretmezsenız, »idemiştlm, o ne dpmisti? Bırblzin için kurtuluş yoktur! Bır sabah gnzete OKurker S U rine uymavan nevdi? Ama konuşma hemen yoluna haberi gordüm: Olurasuzlar, olumlular.. • Meşhur Krmenı Generailennfirdi. Bu yarbay Irak savaslarına Bir gün daired» ıkjam gaza deggin bir dizi fikir ilerl sürdü. den AntraniK Pa/i«c gelnııa, Fransa Hükünıetl ve Harı» trtelerini aldık. Baştan aşagı zevzekliktı. Adam Hükümetin büyük bir temiz bunlan anlatırken kendisini in menilert kendisini rjüvlilt bır «ıU> liğe giristiğini ve yeniden yüz celiyor, Irak'ta bulunup bulun remana vakışır bıoımde Karsılalerce adamı tutukladığını ya madığını çıkarmaya çahşıyor mışlar ve GeneıaU vaptıjı nitmetlerden ötürü mrlanta ve eldum. Sonunda sordum: zıyorrfu. rr.as ıslemeli bir kılıc armagan Zatı ftlileri Irak savaşlann edılmiştır.» Anlaşılıyordu ki yabar»cıların isteğiyle Türk aydınlarının hep da nerede bulunuyordunuz? si yok edıleceklerdir. Aydınsız Karahisar tstasvon Kuman(*) Abdülkadir sonra General kalmış kıtleler de başsıı bir danlığında! ve Türkive'nln sayüj dotrtor» luru gibi güdülecektir. Peki, bu anlattıklarınızı nalarından olmuştur. O gun buvük bir Uzüntüyl» sıl biliyorsunuz? daıreden erken ayrıldım. Yaralı gelen subaylardan Y ARIN : Zaten avdınlar arasında bir dinledim. tartışma başlamıstı. Her kafatşce muharebeden iki bin kîBoğazlıyan Kaymakadan bir tes çıkıyordu. lometre ötedeyken herşeyi bilmının cenazesi Her (ünkü yaşantımızda o meye yetkili bir adam! «ANLAŞILIYORDU KÎ YABANCILARIN ÎSTEĞtYLE TÜRK AYDINLARININ HEPSt YOK EDÎLECEKTÎR. AYDINSIZ KALMIŞ KtTLELER DE BAŞSIZ BÎR SÜRÜ GtBÎ GÜDÜLECEKTİR.» VEFAT Kenan TANER Münevver TANER TUfcsek Mimar Ereğll Demir ve Çelik Fabrikalan în?aat v§ Kontrol Dalresl înşaat Müdürü degerU tnesai arkadajırmz, Anneleri Muhterem hanım efendi 13.7.1974 cumartesl günU milessif bir tratik kazası sonucu vefat ettnişlerdir. Tanndan nhmet diler, kederli ailesinin ve vakınlarırun acılarını paylaşınz. EreğU Demlr ve Çellk Fb. T.A.Ş. Genel Müdürlfik Te PersoneU (Basm: 186675763) DİSİ BOND VEFAT Kenan TANER Münevver TANER Annelerl Muhterem hanım efendi 13.7.1974 currmrtesı jrünU müessif bir trafik kazası «onucu vefat etmi$lerdlr. Tanndan rahmet diler, kederü ailesinin ve yakın.arının acılarını paylaşınz. EreğH Demlr ve Çellk Fb. T.A.Ş. Insaat ve Kontrol Dalresl Mensuplan (Basın; 186685764) Eregli Demlr ve Çelik Fabrikalan înşaat ve Kontrol Dairesi înçaat Müdürü değerli raesai arkada$unuı. TUksek Mlmar GARTH Z>A \ ^ * » jmfi'j' *« « 7. i'll hıljluiYATOl.UO DOS7UM RU ICONJUDAICI E^ ONEMLf Ş OSBÖCNVE