Katalog

Efes Yayınlan Sunar Çağımızın Devrimlerl Sosyal Demokrasî Prof. John Vaizey 260 sayfa 120 tarihî reslm ye ilginç istatistiki bilgilerle Dağıtım: Arkın Dağıtım Cumhuriyet 5755 Cumhuriyet 51. yıl, sayı: 17946 Kurucusu : VUNUS XADİ 1' lemmuz 1974 Çarşamba GEORGE ORWELL ;t YENÎ YAYIN: HAYVANLAR CIFTLİGİ Çeviri: (Bir peri masalı) Leylâ MoraU: 10 Ura MUAZZEZ TAHSÎN BERKAND UĞUR BÖCEĞİ Roman 15 Lira tNKILAP TB AKA KÎTABEVLERÎ tlâncılık: 76555765 ! Makarios, Ingiliz uçağı ile Ada'dan ayrıldı DÜN AKŞAM MALTA'DA KALAN BAŞPİSKOPOS MAKARİOS'UN NEW YORK'A GİDEREK BM'DE GÖRÜŞMELER Y A P A C A Ğ I BİLDİRİLİYOR BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ'NİN DÜN GECEKİ TOPLANTISI KIBRIS İÇİN HERHANGİ BİR KARARA VARILAMADÂN DÂĞILD! VVALDHEİM; MAKARİOS'UN BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN HİMAYESİNE SIĞINDIĞINIVEBUNUNDA K A B U L E D İ L D İ O İ N İ SÖYLEDİ İngiltere, Yunanistandan darbecileri çekmesini istedi î Atina cuntasına bağlı Yunanlı subayların Bağımsız Kıbns Cumhurij'etine karşı gıriştikleri sılâhlı darbe harekâtının ikinci gününde, darbe sırasmda öldürüldüğü bildirilen Cumhurbaşkanı Makarios, İngiltere'run koruyuculuğu altında, Birleşmiş Milletlerde görüşmeler yapmak için, New York'a gitmek üzere Ada'dan aynlırken, İngiltere Dış işleri Bakanı James Callaghan Ingiliz Hükümetinin Yunanistandan, Kıbns'ta »"i"yr"'lwr dısı bulunan Yunan subaylannın geri çekümesini istediğini açıklanuştır. Avam Kamarasında dün yaptıgı konuşmada Callaghan, Kıbrıs'ta durumun çofc vablm olduğunu ve asayişin mUmkün olduğu kadar çabuk sağlanmasımn çok önem taşıdığını belirttikten sonra, tngütere Hükümetinin, Yunan cuntasından, Ada'da darbe hareketini gerçekleşüren «Ulusal Muhafız Gücüıınün Yunanlı subaylannın en kısa za ECEVlT: TÜRK YÖNETİMİ KIBRIS'TA YEGANE MEŞRU İDARE SAYILMALIDIR MİLLÎ SAVUNMA BAKANI VE DIŞİŞLERİ BAKAN VEKtLÎ IŞIK İMZASIYLA GARANTÖR DEVLET İNGİLTERE TfE YAPTIĞIMIZ BAŞVURUDA, BİRLİKTE MÜDAHALE ÖNERDİK... DIŞ HABERLER SERVİSİ Makarios ayrıldı manda çekümesini istediğini açıklamıştır. Ulusal Muhafız Gücü'nün Ada'nın bazı kesimlerinin kontrolünü eline geçirmiş durumda olduğunu da sözlerine ekleyen Callaghan, Kıbnslı Türk lerin ise henüz kanşıklıklara katılmadıklannı da belirtmiştir. öte yandan, BM Güvenlik Kon seyi dün gece Kıbns sorununu görüşmek üzere toplanmış, fakat bir karar almamadan toplantı belirsiz bir zamana ertelenmiştir. Bu arada bir açıklama yapan Genel Sekreter Kurt Wald heim, Kıbns Cumhurbaşkanı Makarios'un Birleşmiş Milletlerin himayesine sıgındığını ve bunun da kabul edıldiğini açıklamıştır. Bu arada cuntacı Yunanlı subaylann darbesi sırasmda öldü ruldügü bildirüen Kıbns Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios, dün sabah da bulunduğu Baf'dan, bir radyo konuşması \a parak, darbecileri ve Yunan cun tasını çok agır bir dilie suçlamıştır. Kıbns'taki darbeyı Yunan diktatörlerinin düzjnlediğini belirten Makarios Kıbns halkından darcecilerin ftmirlsrine uymamalannı istemiş ve ba rışsever bütün halklan, ba sızlık, egemealiic ve de;nokrctık haklan savuruna ve Yunan dıktatörlügüne oaş eğmeme mücudelesinde Kıbrıs halkını Jesteklemeye çagırnııştır. Müdahale istedi ANKARA (CUMHURtYET BÜROSU) Hütümet, Kıbns'ta Yunanlı subaylar taraflndan yapılan darbenin, Kıbns andlaşmalarının kendine verdiği yetkilcr çerçevesinde önlenmesi için dun yoğun diplomatik girişimler«îe bulunmuştur. Başbakan Bülent Ecevit ımzasıyla Birleşmiş Mılletler Genel Sekreteri Kurt Waldheim'a gönderilen cevabî mesajda, adadakl iki toplumca «Meşru yollarla benımsenebilecek bir hükümetin kuruluşuna de^in, devrılen idare BM statüsünü yürütemediğı sürece BM' ın de, Kıbrıs Türk Yönetımır.ln Kıbns'ın yegâne meşru ıdare olarak savılması gerekeceğim» bildirmiştir. Millî Savunma Bakanı ve Dıs işleri Bakan Vekili Hasan Esat Işık'ın ım/asıvla garantör devlet tngiltere'nin Dışişlerı Bakanı James Callaghan'a gönderilen mektupta da. Türkiye ile ortaklasa bır eylemle Kıbrıs ın bağımsızlıgına yönelmış olan tehdidin ortadan kaldınlması istenmektedir Yine Işık tarafından. NATO Genel Sekreteri Joseph Luns'a fönderilen cevabî mesajda ise Yunanistan"ın Türkive'nin çıkarlanna ydnelik sorumsuz girisiminin NATO' da «Tesanüt ve ışbirliğini olum suz şekilde etkileyebileceğinden. Türkiye'nin, ciddi surette endişe duyduğu» ifade edilmiştir. Daha sonra sığınd'4ı Bıî'ca bir îngiliz yetldli subayı :',a götüşen Başpı<0:op3.4 MaKaims Yunanlı cuntacı subayîarm Kıbrıs'ta giriştikleri darbe hareketınden sonıa, 1959 ve 1960 and(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) iyi Döşün Çabuk Davran ıbrıs'takl son darbe olayı beklenmeyen bir sey değildi. Başpiskopos Makarios bir batia 6nce Atina contanna gönderdigi bir nota ile Yunan uyrukİa Muhafız Gücft snbsylannın rdada yönetimi ele geçirmek iızere hazırlandıklannı bildirmis, bnnlardan altıyüzünün geri alınmasını istemişti. Başpiskopos, hazırlanan darbe girişirninin ilkin kendi vücudunu ortadan kaldırmak suretiylc yürürlüğe konacağını öğrendigini de cnntacılara iletmişti. Bu daram karşısında Atina'nın sinmesi beklenemezdi. Tersine, bir an önce davranarak karşı tarafın savnnma olanaklarını engellemek akla daba yatkın gelmeliydi. Bu besap beklenen sonucn verecek midir? Makarios'un öldiirüldüğüne değgin ilk haberle AN KARA, (Cumhuriyet Biirosu) rin doğru olmadıgı anlaşüıyor. Yunanlı subaylann öncekı gün Başpapaz kurtulduguna göre Kıbrıs'ta gerçekleştirdikleri darona bağlı güçlerle EOKAB örbe teşebbüsü ve bu konudakı gelişmeİer konusunda Başbakan gütü arasındaki çatışmanın bu Ecevit, dün siyasî parti ve Senasonuncular lehine kısa sürede to Kontenjan Grubu ile Millî sonuçlanması güçtür. Olaylar Birlik Grubu baskarüanyle bır nasıl gelişirse gelissin Kıbns kogörüşme yapmıştır. nusnnun hem garantör (teminatçı) devlet olarak, hem ulnsal Ecevit, liderlerle yaptığı gögüvenliğinıiz, hem de adada rüşmeden sonra gazetecılere yap yaşayan 100 bini aşkın soydaşıtığı açıklamada. «Türkiye'nın bir ulusal sorunu olan Kıbns sorumızın yazgısı itibariyle bizi çok nu konusunda bütün Parlamenyakından ilgilendirmektedir. tomuzun ulusal duygulannı da Atina'daki cunta hükümeti yansıtarak tam bir birlik ve besdada girişilen darbe girişimini raberlik içinde davranabileceği Kıbns'ın bir iç sorunu gibi gösyolundaki umudumuz pekişmiş tennek çabası içindedir. Bu ba oldu, güçlenmiş oldu> demiştir. yatlamış taktikle kimseyi aldaBaşbakan Ecevit, parti lidertamayacaklan, hatta görünürü bile kurtaramayacaklan ortada leriyle yaptığı görüşmeden son derece memnun kaldığını belirdır. Geçenlerde ölen EOKA'cı Yunan vatandaşı Grivas'ın Zü terek, «Türk ulusunun yararma bir görüşme olduğu kanısındarich ve Londra andlaşmasını yım» diye eklemiştir. hiçe sayarak Enosis uçruna Kıbrıs'ta yıllarca çalıştığını bilÖncekı akşam kararlaştırılan meyen kaldı mı? O öldükten siyasi parti ve grup liderleriyle sonra, yerine Atina'dan direkgörüşmeler dün saat ll'de baştif alan Yunan uyruklu snbaylamışür. AP Genel Başkanı Süların yönettiği EOKAB örgütü leyman Demirel DP Genel Başkunılmuş, bu örgüt aynı amacı kanı Ferruh Bozbeyli, CGP Gegerçekleştirmek üzere daha sa nel Başkanı Turhan Feyzioğlu, bırsız, daha aceleci bir yol izle(Devamı Sa. 7, Sü. 4 de; meye başlamıştır. Darbeciler tam başarıya ulaştılar mı, bu satırları yazdıfımız sırada durnm henüz iyice aydınlanmış defilöi. Cumhurbaşkanlığına getirildiği önceki sabab ilân edilen Samson'un ateşU bir Enosis'ci oldnğu söyleniyor. Cuntanın buyrugundan çıkmayacağı kuskusuz bulunan yeni adamlar yönetimi ele geçirdikten sonra ne yapacaklardır? Dünya kamuoyunu, özellikle bizi koliayarak bir süre ortalığın yatısmasını beklemeleri olasıdır. Belki Yunanistan'a katılma karannı hemen açıklamayacaklar, Türk kesimini rahat bır?kır görüneceklerdir. Bu oUsılığı gözönünde tutmalı, tedbirlerimizi ona göre vakit yitirmeden almalı ve hiçbir duraksamaya yer vermeksizin haklanmızı koruma kararımızı dost düşman herkesin anlayacagı bir dille dünyaya bildirraeliyiz. Şurası açık bir gerçektir ki son darbe girisiminin sorumlusu Atina cuntasıdır. Bu girişimi ile Yunan hükümeti Zürich ve Londra andlaşmalarını tek yanlı olarak bozmustur. Bu olup bittiyi sineye çekmek bize hiçbir sey kazandırmaz. Kazınc1 mak şöyle dursnn, hatta ileride daha büyük kavıplara uğramamıza yol hazırlar. Parti Devlet liderleri Başkanı ile MilJî Korutürk, Birlik ve Sovyetler Kontenjan Bırlığının Grubu Ankara başkanlarına Büyükelçisi biJgi veren Vasilly Ecevit: Grubyakov "Birlık ile içindeyiz,, goruşiu ANKARA Cumhurbaşkanı Fahn Korutürk dün saat 17.00 de Sovyetler Birliğının Ankara Büyükelçisi Vasilly Federoviç Grubyakov'u Çankaya Koşkünde kabul ederek bır gorüşm; yapmıştır. YetkiUlerın verdiği bilgiye gö re, görüşme lsteğı Sovyetier Bırliğinin Ankaıa Büyükelçisi Grubyakov'dan geimış ve bu istek Cumhurbaşkanı Korutürk tarafından kabul edilmiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) pnQTCCTQ FTTİLER I^tanbul Yüksek öğrenim Kultür Derneği (İYÖKD)'ne bağlı yüz kadar öğrenci dün Istanbul»rlVtölV t l IILLn jaki Yunan Konsoloslugu önünde protesto gös terisi yapmışlardır. Saat 17'de ellerinde cKahıolsun Amerika ve onun kuklası Yunan cuntası», «Nikos Samson Amerikan uşağı faşist bir katildir» yazılı pankartlarla Yunan Konsoloslugu önune gelen öğrenciler 10 dakika kadar süren gösterüeri sırasmda Kıbrıs'ta ortaya çıkan darbe hareketini Amerikan oyunu olarak nitelemişlerdir. Öğrenciler zaman zaman «Bağımsız Türkiye •. «Kahrolsun cunta» sloganlanyla kesılen konuşmalarında şöyle demişlerciir: «Amerikan emperyalizmi Ortadoğu halklannın verdiği bağımsızlık ve kurtuluş savaşlarını kan ve ateşe boğmak için, uzun zamandan beri tezgâhladığı bir oyunu sahneye koydu. Bu oy un halkları birbirine düşman ederek adanın bağımsızlığına son vermek ve burayı emperyalizmin üssü olarak kullanma esasına di yanıyordu. Bu oyun başarılamayınca bu sefer ABD emperyalizmi, kuklası durumundaki faşist Yunan cuntası vasıtasıyle açıkça işgal denemesine girışti.» Başbakanın cevap mektubu Birleşmiş Milletler Genel Sek reteri Waldheim'm. Klbrıs'taki darbeden sonra Türkiye'ye ve Yunanistan'a gönderdiği «Soğukkanlı hareket edilmesi ve daha fazla kanşıklığa yol açabilecek d"avranışlardan kaçınılması» yolundaki çağnsı dün Başbakan Ecevit tarafından cevaplandmlmıştır. Başbakan cevabi mesajımU Kıbns'taki darbenin Yunanistan tarafından yapıldığını ve bu olayın adadaki Türk toplumunun güvenliği ve haklsrı bak:mından endişe verdiğinı beliıttikten sonra şöyle denilmektedir: «Son gelişmeler Yunanistan'ın Kıbns andlaşmalarını ihlâl ederek ve dün aldıgım mesajınızda sizin rfe konınması gereğine temas ettiğiniz Kıbns'ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne müdahalede bulunduğunu açıkça göstermektedir.» Yunanistan'ın adada gayrimes ru biçimde bulundurduğu askeri güç ile bir darbeye hazırlandığının Makarlos tarafından da açıklandığının ve darbeden sonra Cumhurbaşkanlığına getirilen kimsenin açıkça Enosisten yana ve Türk düşmam bilindiğini hatırlatan Ecevit devamla şunları söylemektedir: •Yukarda isaret edilen vahim gelişmeler Türkiye'nin ve Türk toplumunun yıllardan beri açık veya örtülü Enosis tehlikesine (Devamı Sa. 7. Sü. 6 da; Donanmamız Akdenize açıldı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türk Silâhlı Kuvvetlerimizdeki alârm durumunun devam ettiği ve Donanmamlzın çıkarma harekâtı için tüm hazırlıklarını tamamladığı bildirilmıstir. Bu ararfa Kara Kuvvetleri birlikleri Güney sahillerı ile Trakya'daki Yunan sımrına sevkedilmiştir. Bir süre önce Koramiral Bülent Ulusu komutasında Marmaris'e intikal eden Deniz Kuv vetlerimize ait harp gemılerı dün sabah Marmaris'ten ayrılarak Akdenize aç'ılmıştır. donanmamıza bağlı birçot hücumbot ve denızaltı gemimiz, İskenderun • Kıbns ve Taşucu üçgeni içmde kalan karasulanmızda süreklı olarak devriye görevi yapmaktadır. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Korutürk, TBMM ni yarın olaganüstü toplantıya çağırdı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, TBMM'yi yann saat 15'de olaganüstü toplantıya çagırmış ve bu konuda Başbakanhğa ve TBMM Birleşik Toplantı Başkanlıgına bir mesaj göndermiştir. Bakanlar Kurulunun saat 18.20 de sona eren toplantısmdan sonra Başbakan Ecevit, beraberinde Turizm ve Tanıtma Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Orhan Birgıt olduğu halde Bakanlar Kurulunun olaganüstü toplantıya çağııDevsmı Sa. 7. Sü. 4 de) Mersin Taşucu kıyısında Askerî birliklerimiz, MersinTaşucu kıyı kesimine kaydırılmaya ve burada toplcnmaya başlamıştır. Maraş, Gaziantep, îslâhiye yönlerinden hareket eden birliklerimizin kıyı bandına gidişi sırasında geçtiği böl gelerden coşkuyla uğurlanmıştır. Konya yönündekl bazı birliklerimizin de Karaman Mut yoluyla Taşucu Anamur bandına indikleri belirtilmiştir. Bu arada, jandarma hücumbotları da dahıl olmak üzere Türkiye ve müdahalenin hukuksal dayanağı Orhan APAYDIN Demirel, Türk Yunan ilişkilerinin en gergin noktasında Hükümetin kıta sahanlığı için yetki istemesini eleştiriyor NADtR NADİ Kıbns Curnhuriyeti Anayasasının 181. maddesı Türkiye'nın ada ile ilgiU hak ve yıikümlülüklenni düzenleyen garanü ve ittifak andlaşmaları hükümlerinı Anaya sal kurallar olarak kabul etmekKıbrıs'ta darbe yapjaı. Basın • tedir. Madde aynen şöyledir: Modern Pontius Plate Ellerimi yıkadım!. «Suretleri ek I ve II olarak bu Anayasaya eklenmiş bulunan Ol.AYLARIN Cumhuriyet'in bağımsızlığını, top ARDINOAKİ rak bütünlüğünü ve Anayasasını temınat altına alan ve Cumhuriyet, Yunanistan Kralhğı, Türkiye Cumhuriyetı Büyük Britanya ve Şimali İrlanda Birleşik Krallığı arasında aktedilen andlaşma ve Cumhuriyet, Yunanistan Krallığı ANKARA Kıbns'ta Rum Kıbns'taki darbe eyleminin tükosu tngütere • Yunanistan • olsun, bugünkü dünya dengesinve Türkiye riumhuriyeti arasınYönetimi Başkanı Başpiskopos daha önceden bilindiği çeşitli Türkiye gibi üç devletçe ve bir de istemedikleri veya beklemeda aktedilen askeri ittifak anlaşMakarios'a karşı girişilen darbe çevrelerce ileri sürülmüştür. andlaşmayla teminata baglandikleri sonuçlarla karşılayabilir. ması Anayasa hükmünü haizdir.» harekâtı, Türkiye'de yakından izGerçekten son günlerde dış ba mış olan Kıbrıs'ta bir cunta ol ler. leıürken, ana muhalefet partısi Garanti ve itifak andlaşmalansında ve bizde Makarios yönetidu • bittisi çok yönlü etkiler WASHINGTON ABD SaKıbns taki darbe eyleminin ve AP Genel Başkanı Suleyman nın anayasal kural niteliğinde ka mi ile Atina Cuntası arasındaki yaratır. Atina'daki cunta yönevunma Bakanlığma göre, KıbTürkiye açısından görünüşüne Demirel, Ege denizindeki kıta çatışmanın giderek yoğunlaştığı, bul edilmesinın anlamı ve arnatiminin yayılması ve Kıbrıs'ta ns bunalımımn patlak vermegelince, bir noktayı unutmamak sahanlığı konusu üzerindeki eleşKıbns'taki Rum Muhafız Birlibir şube açması anlamına gesinden sonra Türkiye ile Kıb cınm, Türkiye vönünden, Ada'da gerekir: tirilerini dün de sürdürmüş, hüyaşavan Türk topluluğunun Anaği, Kıbns Cumhurbaşkanını de lecek bu eylemin dünya çapında rıs arasındaki sularda hiçbir Başlangıçtan bu yana darbe kümetin tutumunu lanarken, kı virecek bir niteliğe ulaştırıldığı yasa ile saglanan haklarınm Kıbyankılar doğuracağı açıktır. \"oeylemine Türldye dışında bir o Amerikan gemisinin bulunmata sahanlığı konusunda Yunan ns devletinin düzeni içinde yer haberleri sık sık yer almıştır. lun sonunda başansızhk oluşurmasına rağmen, Akdenizdeki lay gibi ele almaya çalışan götezınin geçerli ve tutarlı oimaalarak konınması olduğu açıktır. sa. Atina cuntasının elindeki siSovyet kruvazör ve muhripleNe var ki, bu gibi durumlarda rüşler hiç kuskusuz yanlıştır. dığını söylemiştir. Türk Birligi \da'dan yalnız Kıbrinden bazıları Kıbrls'a yöneldarbe ne olursa olsun bir şok lâh kendisine de dönebüir. Gerek Atina ve gerek Kıbns'n s Cumhuriveti ordusunun eğitimiştir. «Işıkları Türkiye'den görünen, etkisi yaratır. Çünkü, uluslaraBunun içindir ti, Kıbns'taki taki darbeci güçler olayı bu açımini sağlamak için bulunmuyor. Türkiye'nin tabii uzantısı olan sı ilişldlerde çok önemli bir ye darbe eyleminin altmdaki asıl Savunma Bakanlığı sözcüsü dan kabul ettirmeye çalısmaktaİttifak anlasmasının 3. maddesin adalann Yunanistan'a bir beyri olan ülkede askeri darbeye cügüçlerin kimliği önemlidir. Bu William Beecher, Akdenizde bu••• nelmilel konjonktür içinde verilret etmck kolay değildir. Stagüçler, ne kadar büyük olursa lunan Amerikan 6. Filosunun a de açıkça belirtildiei eibi Kıbns (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) ta bulunan silâhb kuvvpflerimimiş olması. Türkive'nin Ege delârm durumunda olmadığını, (Devamı Sa. 7. Sü. 4 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) GERÇEK Darbenin Boyutları Türkiye ile Kıbrıs arasındaki sularda ABD gemisi bulunmuyor Sıkıyönetim Mahkemesi, Şafak Davasının 166 sanığını tahliye etci ANKARA Ankara Sıkıyönetim 3 Numaralı Mahkemesınde yargılanmakta olan Türkiye ihtılâlci işçıköylü partisı (Şafak) davasının 166 tutuklu sanığı hak kında dun tahliye karan verilmiştir. Mahkeme tahliye karannı Anayasa Mahkemesinin 1803 sayılı Af Yasasımn 5. maddesinir» (a) bendini iptal etmesi üzerine almıştır. TCK'nun 141/1 ve 141/5 maddeleri uyannca MamaJc cezaevın de tutuklu ve yargılanmakta olan saniklar arasuıda Doğu Perinçek, kardeşi Feyza Perinçek, Nurı Çolakoflu, Halil Berk tay, Gün Zıleli. Atıl Ant, Ercan Enç, tsmet Tufan Yazıcı, Gönül Zileli, Musa Tannkulu ve Oral Çalışlar da bulunmaktadır. Tahliye edildiler Öte yandan Ferit Melen'ia Savunma Bakanlığı sırasında (Devam] Sa. 7. SU. 8 de)